duolegaat

HET DUOLEGAAT
of het
legaat vrij van erfbelasting
Dirk MICHIELS
Notaris te Aarschot
Gastdocent KU Leuven
1. Definitie
1. Testamentaire beschikking;
2. Legaat aan wettige erfgenamen of derden
(bijzonder / algemeen legaat)
3. Legaat aan een non-profitorganisatie (NPO) met
rechtspersoonlijkheid (ev. meerdere)
(algemeen / bijzonder legaat)
onder last om de erfbelasting op het eerste
legaat te betalen.
2
2. Civielrechtelijk luik: redactie
Aanduiding van de begunstigde non-profitorganisatie
 Juiste identiteit: minstens de correcte benaming &
rechtsvorm (niet: “een organisatie voor de blinden /
armen / …), volgens de gegevens van de KBO, liefst
met vermelding van het ondernemingsnummer
 Eventueel: bestemming (geen ‘onmogelijke’ opdracht)
 NPO of haar rechtsopvolger
 indien de NPO of haar rechtsopvolger dit legaat niet
aanvaardt: andere NPO of haar rechtsopvolger, en als
die ook niet aanvaardt
=> wettige erfgenamen / derden = algemene legatarissen
3
2. Civielrechtelijk luik: redactie
 NPO = algemene legataris: geen inspraak van de
wettige erfgenamen / derden (bijzondere legatarissen),
kan gevoeligheden naar boven brengen (bv. inboedel),
wel makkelijker voor de afwikkeling van de nalatenschap
 Liefst maar 1 NPO (ev. 2 max. 3, voor snelle afwikkeling)
 Max. 50 % voor de bijzondere legatarissen (algemene
regel, behoudens uitzonderingen)
 Werken met percentages (%) i.p.v. bedragen (€)
 NPO = bijzondere legataris: iedereen “in toom” houden,
niet aan te raden als er te veel erfgenamen zijn
 Minimumbedrag voor NPO ? FOD Financiën betwiste dit
 Interpretatieve vraag VLABEL (vanaf 1/1/2015 bevoegd)
4
2. Civielrechtelijk luik: model
"Ik herroep alle vorige testamenten
#en begunstigingen inzake levensverzekeringen.
Ik stel aan als enige algemene legataris van mijn
nalatenschap de KU Leuven, met zetel te 3000 Leuven,
Oude Markt 13, met ondernemingsnummer 0419.052.173,
genietend van de rechtspersoonlijkheid ingevolge de
bekendmaking van haar oprichtingsakte samen met het
organiek reglement in de bijlagen van het Belgisch
Staatsblad van 1 juli 1970 en dit in toepassing van de wet
van 12 augustus 1911, gewijzigd bij wet van 28 mei 1970,
hierna de “KU Leuven” te noemen, of haar rechtsopvolger,
5
2. Civielrechtelijk luik: model
onder last
1° de hierna vermelde bijzondere legaten uit te keren aan de
hierna genoemde bijzondere legatarissen, te weten de
hierna vermelde procentuele gedeelten van mijn nettonalatenschap (zijnde het bruto actief, onder aftrek van alle
schulden en van alle kosten van vereffening van de
nalatenschap, vóór afhouding van de erfbelasting zelf), en
2° de erfbelasting op deze bijzondere legaten te betalen
(duolegaat), te weten :
6
2. Civielrechtelijk luik: model
1) aan … legateer ik één/vierde (25 %) van mijn nettonalatenschap;
2) aan … legateer ik één/vierde (25 %) van mijn nettonalatenschap
(max. 50 % = gouden regel, behoudens uitzonderingen)
(eventueel toevoegen: inboedel van mijn laatste woonplaats).
Bij het vooroverlijden van één van beide bijzondere
legatarissen stel ik in diens plaats aan diens afstammelingen
(volgens wettelijke devolutie) en bij gebrek aan
afstammelingen in leven de andere bijzondere legataris of
diens afstammelingen (volgens wettelijke devolutie).
7
2. Civielrechtelijk luik: model
Ik wens dat dit legaat wordt aangewend voor ...
(vermelding van de doelstelling)
OF
De KU Leuven moet dit legaat aanwenden om in haar schoot
en volgens haar intern reglement dienaangaande een fonds
op te richten met als naam ... (naam te geven door testator)
en als doelstelling ... (korte bepaling van een onderzoek of
onderwijsactiviteit).
8
2. Civielrechtelijk luik: model
Indien de KU Leuven of haar rechtsopvolger dit legaat niet
aanvaardt stel ik … of haar rechtsopvolger aan als enige
algemene legataris van mijn nalatenschap, met dezelfde
lasten als deze opgelegd aan de KU Leuven.
Indien … of haar rechtsopvolger dit legaat evenmin zou
aanvaarden stel ik de bijzondere legatarissen (of bij
vooroverlijden hun afstammelingen volgens wettelijke
devolutie) aan als enige algemene legatarissen van mijn
nalatenschap."
9
3. Fiscaal luik: erfbelasting
• De testator REDUCEERT (halveert) het erfdeel van
de wettige erfgenamen of derden die erfbelasting
betalen aan een hoog en progressief tarief
(VL 65%, W & BR 80 %)
• Het gereduceerde stuk LEGATEERT hij aan EEN
NON-PROFITORGANISATIE die erfbelasting
betaalt aan een laag en niet-progressief tarief
(VL 8,5 %, W 7 %, BR 6,5 of 12,5 of 25 %)
10
3. Fiscaal luik: besparingstechniek
• De belastingbesparing realiseert zich doordat een
bepaald deel (1/2) van de nalatenschap dat normaal
aan een hoog en progressief tarief belast wordt, nu
aan een laag en niet-progressief tarief wordt belast.
• Laag en niet-progressief tarief: afhankelijk van de
aard en vestiging van de non-profitorganisatie
(zie tabel hierna)
11
3. Fiscaal luik: gunsttarieven
Vlaams Gewest
Art.
59,1°W.Succ.
Art.
2.7.4.2.1. VCF
Art.
59,2°W.Succ.
8,5% voor VZW’s,
internationale VZW’s,
stichtingen van
openbaar nut,
Vlaamse provincies &
gemeenten
Brussels
Hoofdstedelijk
Gewest
Waals Gewest
6,6% voor
Brusselse
gemeenten en hun
openbare
instellingen + OOK
stichtingen van
openbaar nut
5,5% voor
provincies,
gemeenten en hun
openbare
instellingen
12,5% voor VZW's
en andere
rechtspersonen
zonder
winstoogmerk als
ze erkend zijn
conform art. 104 en
110 W.I.B.,
zo niet 25%
7% voor VZW’s en
internationale
verenigingen
zonder
winstoogmerk en
de stichtingen van
openbaar nut
12
4. Belastingbesparing ?
Een voorbeeld
De testator heeft een vermogen van 250.000 EUR.
Hij heeft geen wettige erfgenamen, enkel een goede vriend X
en veel bewondering voor de KU Leuven.
Twee hypotheses:
- hypothese 1: algemeen legaat voor vriend X die alles erft.
- hypothese 2: duolegaat : ½ voor vriend X (vrij van
erfbelasting) en ½ voor de KU Leuven.
13
Hypothese 1: geen duolegaat en dus
geen mecenaat
Vlaams Gewest
Vriend X
Brutolegaat
250.000 EUR Nihil
Berekening EB
-75.000 EUR aan
45%
-50.000 EUR aan
55%
-125.000 EUR aan
65%
Nettolegaat
en totaal EB
KU
Leuven
Erfbelasting
(hierna EB)
33.750 EUR Nihil
27.500 EUR
81.250 EUR
107.500 EUR Nihil
142.500 EUR
14
Hypothese 2: wel duolegaat en mecenaat,
mét belastingbesparing van 70.625 EUR
Vlaams Gewest
Brutolegaat
Berekening EB
1. Op legaat vriend X:
-75.000 EUR aan 45%
-50.000 EUR aan 55%
2. Op legaat KU Leuven:
-125.000 EUR aan 8,5%
Nettolegaat of
totaal EB
Vriend X
KU Leuven
Erfbelasting
(hierna EB)
125.000 EUR
125.000 EUR
1. ten laste van
KU Leuven
1. 33.750 EUR
27.500 EUR
61.250 EUR
2. ten laste van
KU Leuven
2. 10.625 EUR
10.625 EUR
125.000 EUR
53.125 EUR
71.875 EUR
15
5. Praktisch: geen machtiging vereist
Legaten aan vzw's, stichtingen en internationale verenigingen zonder
winstoogmerk zijn in principe aan de voorafgaande machtiging (van
het Ministerie van Justitie) onderworpen indien zij 100.000 EUR
overschrijden (= wat zij netto overhouden na betaling van de
bijzondere legaten en van de erfbelasting)
Legaten aan de KU Leuven vereisen geen machtiging
Decreet van 28 augustus 2009 vervangt art. 145, tweede lid van het
Decreet van 4 april 2003, inwerkingtreding op 1 september 2009:
“De universiteiten zijn ertoe gemachtigd schenkingen onder levenden
of bij testament te aanvaarden. Een schenking kan maar aanvaard
worden na een uitdrukkelijke machtiging van hiertoe door het
universiteitsbestuur. Wanneer het gaat om een aanvaarding van
schenkingen van onroerende goederen, of van roerende goederen
die de waarde van 1 miljoen euro overschrijden of die met lasten zijn
bezwaard, brengt het universiteitsbestuur de Vlaamse Regering
hiervan op de hoogte.”
16
Duolegaat: besluit
• Hoe groter het onderscheid in tarief op het legaat aan
de non-profitorganisatie en het legaat vrij van
erfbelasting, hoe groter belastingbesparing
• Antimisbruikbepaling niet van toepassing
• Concrete vragen i.v.m. de redactie van het testament
(bv. bepaalde onroerende goederen begrepen in het
bijzonder legaat voor wettige erfgenamen / derden): te
bespreken met uw notaris
• Concrete wensen i.v.m. de bestemming van het legaat
aan de KU Leuven: te bespreken met de KU Leuven
17