Herfst: Let op je lever - I-sana

Oktober 2013
GEZONDHEIDSMAGAZINE
Wil je een
geheugen als
een olifant?
Herfst:
Let op je
lever
Hoe vervelende
darmgassen voorkomen?
Bier: een vloeibaar geneesmiddel
SANA nr 37
1
COLOFON
I-SANA MAGAZINE
Web-en Gezondheidsmagazine
Uitgeverij:ADVIES MEDIA vzw
[email protected]
www.isana.eu
Redactieadres:
Wegvoeringstraat 66a
B-9230 Wetteren
[email protected]
Uitgave:
Maandelijks elektronisch nummer
(behalve de maanden juli en augustus)
Verantwoordelijk uitgever:
Monique Kmita
Gedelegeerd bestuurder:
Danny Zeegers
Verantwoordelijke marketing,
promotie en advertenties België:
[email protected]
Verantwoordelijke regie Nederland:
Kees Martens
Hoofdredacteur:
Jan van Bercken
Art-Director:
Ellen Drenth
Artistiek advies:
Alvin Bamps
Bestellen?
www.nutribell.be
Documentatie & secretariaat:
Klaudia Pauwels
Abonnementen:
Losse nummers : € 3,20
Jaarabonnement: € 32,00
Copyright 2013
Alle in de advertenties en redactionele
stukken opgenomen gegevens, alsook foto’s
door derden aangeleverd, vallen onder
verantwoordelijkheid van het betrokken bedrijf,
instelling of dienst die aanlevert aan Advies
Media vzw. Voor de juistheid, de aard en de
rechten van die gegevens kan de uitgever niet
aansprakelijk worden gesteld. Advertenties
kunnen zonder enige motivering worden
geweigerd.
Niets uit deze uitgave mag worden
verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt, door
middel van druk, fotokopie of welke andere
wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke
toestemming van de uitgever. De inhoud
(teksten en advertenties) van I-sana is geen
medisch advies en kan een consult bij een
arts niet vervangen. Bij medische problemen
of twijfel moet altijd een geneesheer worden
geraadpleegd.
2
SANA nr 37
i-sana een uitgave
van Advies Media
D
Voorwoord
De natuur heeft altijd gelijk!
e zomer was mooi en
we kennen af en toe
nog mooie dagen,
maar de winter ligt
toch al op de loer en er zit een
letter “R” in de naam van de
maand en dus moeten we toch
al aan onze weerstand denken.
Als je baby’s al zware antibiotica
toedient en daarenboven ook
nog met cortisone begint te
experimenteren, zodat je het
immuunsysteem de kans niet
meer laat zich te ontwikkelen,
is het niet te verwonderen dat
je deze patiënt bindt aan een
therapie waar hun eigen afweer
het moeilijker mee heeft dan
met virussen en bacteriën
zelf. De geneeskunde heeft
ons heel wat gegeven. We
hebben wetenschappelijk inzicht
gekregen in heel het scheikundig
en energetisch gebeuren van
het lichaam. We hebben het
immuunsysteem leren kennen
en onderzocht en gezien dat
het lichaam op een vernuftige
wijze zijn eigen verweer, zijn
eigen bescherming opbouwt
tegen ziekten en schadelijke
elementen die het lichaam
bedreigen. Ondanks alle poeha,
krijgen we nog maar pas inzicht
in het ingewikkelde samenspel
van hormonen die op ingenieuze
wijze commando’s geven aan
organen. Als we dat broze
mechanisme willen beïnvloeden,
spelen we in veel gevallen
leerling-tovenaar met elementen
die we nog lang niet doorhebben.
Het zal nog tientallen, misschien
wel honderden jaren duren eer
we voldoende kennis hebben
van de immuniteit en de genetica
om met een grote marge van
veiligheid middelen aan te
wenden die dit mechanisme bij
defecten vervangend helpen te
regelen. De iatrogene ziekten
zijn gekend. Men schat hun
aantal op meer dan zestig
percent: mensen die ziek worden
door verkeerd of overdreven
gebruik van medicijnen. De
geneeskunde heeft ons kennis
bijgebracht die duizenden
levens kan redden, maar we
moeten het met voorzichtigheid
en verstand doen, want
mensenlevens en de gezondheid
moeten worden gered, niet de
lobby. Ongebreidelde vaccinatie,
ongecontroleerd gebruik van
sterke medicijnen, afwijken
van een natuurlijk gedrag, het
verzwakken van het organisme
door eenzijdige voeding,
tekorten, roken, lawaai, gebrek
aan rust, te goede isolatie van
woningen, gebruik van nieuwe
producten met ongekende
invloed op het organisme en
het immuunsysteem... dat
zijn dingen waar we moeten
voor oppassen en met gezond
verstand moeten hanteren. Zoals
de voorzitter van de Europese
allergologen zei: „We moeten
het lichaam de kans geven zijn
eigen immuniteit op te bouwen.
We weten er nog te weinig van
om daarover met zekerheid
uitspraken te doen en in te
grijpen”. Heel wijze woorden,
want zoals Seneca ooit zei: „De
wijze zegt altijd: misschien”.
Jan van Bercken
Hoofdredacteur
SANA nr 37
3
nhoud
06
06
Cholesterol veroorzaakt geen hartinfarct, wel tekort aan vitamine C!
36
Noten:
gezonde tussendoortjes
36
Nobelprijswinnaar Linus Pauling wist het decennia geleden al...
10
Goed tegen hartinfarct en borstkanker
Hoe vervelende darmgassen
voorkomen?
Verkeerde voeding kan winderigheid
veroorzaken
14
De droom van gepensioneerden: eeuwige vakantie in de zon
Waar moet je rekening mee houden als je
wil vertrekken?
20
ADHD een modeziekte met
gevaarlijke medicijnen
10
38
42
Smalle weegbree: Hemels “onkruid” tegen
oorpijn en hoest
42
Lekker en gezond koken met
groentenkok Dominique Vreven
32
14
Lekkere en supergezonde waterkerssoep
46
Rozenbottels kleuren de
herfst
Panthenol maakt de huid jonger en elastisch
Combinatieteelt in de moestuin
32
50
Bier: een vloeibaar geneesmiddel
Een glaasje bier is gezond
4
Heilzame plantenextracten en
hun toepassing
46 44
Van kloostermedicijn tot groene
geneeskunde
Vitamine B5: Ideaal tegen
rimpels en veroudering
40
Hoe gezond is de nieuwe hype?
Schitterend boek van en over Herkenrode
24
Hyperactieve kinderen zijn veel beter met
visolie
Zijn smoothies even goed als
vers fruit?
Herfst: Let op je LEVER
Ben je depressief, moe en lusteloos, met
opgeblazen gevoel en geen eetlust?
26
38
SANA nr 37
50
Wil je een geheugen als een
olifant?
Goed onthouden tot op hoge leeftijd, kan je
leren
SANA nr 37
5
Nobelprijswinnaar Linus Pauling
wist het decennia geleden al...
Cholesterol
veroorzaakt geen
hartinfarct,
wel tekort aan
vitamine C !
Dr. Lenkei en Dr. Rath:
“Waarom krijgen dieren
geen hartinfarct en
mensen wel?
Bekijk hun vitamines!”
6
SANA nr 37
E
én op vier mannen sterft aan hartinfarct. Een vreselijk
groot getal dus, waar de meeste mannen van middelbare
leeftijd terecht bang voor zijn. Maar tegenwoordig worden ook vrouwen niet meer gespaard. Oorzaak: dichtslibben van de slagaders, veroorzaakt door arteriosclerose.
Te hoge cholesterol zo denken de meeste artsen op last van de
statinefabrikanten. Maar recent onderzoek en vooral het gehamer
van Dr. Rath een Duitse cardioloog en Dr. Lenkei een Hongaarse
arts-researcher, hebben aangetoond dat cholesterol maar weinig te
maken heeft met dichtslibbende slagaders. Cholesterol is gewoon
het reparatiemateriaal van beschadigde slagaders. Het is vooral het
ontbreken van Vitamine C en vitamine B3 en de aanwezigheid van
alfa-liproteïne die verantwoordelijk zijn. Uiteraard blijven roken,
transvetten, suikers en gebrek aan beweging gevaarlijk, maar het
dieet moet op een andere manier worden bekeken dan totnogtoe
het geval. Meer vitamine C en vitamine B en je hebt het grootste
risico voor hart- en vaatziekten overwonnen. Dr. Lenkei schreef er
zelfs een bijzonder interessant boek over waarvan de titel overduidelijk is: “Cholesterol is NIET schadelijk”. Ten bewijze: er zijn
mensen met een cholesterolgehalte van 160 die een hartinfarct kregen en anderen met cholesterolwaarden van 300 die geen hart- en
vaatproblemen kennen. Dus...
De kwaliteit van je bloedsomloop is
inderdaad bepalend voor je levenskwaliteit. We weten intussen ook dat de kwaliteit van het zenuwstelsel er evenveel
mee te maken heeft. Per jaar krijgen
ongeveer 70.000 Belgen problemen met
de bloedvaten: soms hartinfarct, een
beroerte, rokersbeen, angina pectoris,
onregelmatige hartslag, pijn bij intensieve beweging, ademnood enz... Al
deze problemen kunnen te maken hebben met een gebrekkige functie van de
bloedsomloop. De oorzaken zijn niet bij
iedereen helemaal dezelfde: soms is het
louter functioneel, soms is er echt een
fysiek probleem; met andere woorden
een emotioneel trauma kan je in de problemen brengen zonder dat er echt een
defect aanwezig is, maar ook een echte
ziekte en een defect aan de bloedvaten
of het hart kunnen je moeilijkheden
bezorgen.
Meer dan zeventigduizend per jaar is
een enorm getal, het complete aantal
inwoners van een middelgrote stad.
De grote vraag voor velen zal zijn: hoe
maak je in ’s hemelsnaam dat je er niet
bij bent?
Je kan er inderdaad zelf wat aan doen.
De erfelijkheid speelt mee, maar de
eigen inzet en de levenswijze op zijn
minst evenveel, misschien nog meer.
Gelukkig daalt het aantal sterfgevallen,
omdat de levenswijze de jongste jaren
drastisch is veranderd. Vooral mannen houden op met roken, gaan meer
sporten en denken af en toe eens na
over gezonde voeding. Maar hoe pak je
het dan echt goed aan, want recent zijn
er nieuwe inzichten in het ontstaan van
aderverkalking met beroerte en hartinfarct als mogelijk gevolg.
Risico stijgt met de jaren
Met het stijgen der jaren neemt ook het
risico op hart- en vaatziekten toe. We
blijven jammer genoeg geen eenentwintig. We kunnen dat wel proberen
en zo lang mogelijk onze bloedvaten in
goede conditie bewaren. Daar heb je
inderdaad vat op. Want arteriosclerose,
of verkalking van de grote bloedvaten kan zich geleidelijk installeren en
zodoende langzaam maar zeker het
lichaam ten gronde richten. Plots valt er
als een bliksem bij heldere hemel, totaal
onverwacht een zwaar probleem uit de
lucht, waar men geen rekening mee had
SANA nr 37
7
gehouden. Hartinfarct en beroerte treden niet alleen bij anderen op; het kan
iedereen overkomen, ook U, en dit zowel
bij mannen als vrouwen.
Veel patiënten zijn zich echter nog niet
bewust van de mogelijke fatale gevolgen
die arteriosclerose kunnen veroorzaken.
Toch moet iedereen ooit al iets hebben
gehoord over aderverkalking. In elke
reclame-uitzending op televisie prijst
men producten met ronkende namen
aan ter voorkoming ervan. Daar ligt
nochtans niet het probleem, want de
cholesterol naar beneden halen is niet
de oplossing, het lichaam maakt meer
dan 90 percent van de cholesterol zelf
aan. Hoe minder cholesterol in de voeding, des te meer het lichaam er zelf zal
aanmaken, want we hebben het nodig:
voor de hormonen, het zenuwstelsel, het
geheugen, de hersenen en... als reparatiemateriaal voor beschadigde bloedvaten. Volgens Dr. Lenkei en Dr. Rath is
het dus verkeerd het reparatiemateriaal
de schuld te geven in de plaats van de
werkelijke oorzaak. Je zegt toch ook
niet dat de brandweer verantwoordelijk
is voor branden omdat je vaststelt dat
die bij elke brand aanwezig is. Ook zo
voor cholesterol. Het zal de meeste al
wel duidelijk zijn dat de levenswijze er
mee te maken heeft, dat suiker, transvetten, roken en gebrek aan beweging
levensgevaarlijk zijn. Maar het
gevaarlijkste van al is een tekort
aan noodzakelijke stoffen zoals
vitamine C en B. Hoe komt het
dat dieren geen hartinfarct
krijgen?
Iedereen loopt gevaar
Zoals we zegden, komt het
niet alleen voor bij anderen.
Iedereen kan
er het
8
SANA nr 37
slachtoffer van worden, zelfs als in je
voorgeschiedenis of bij je ouders geen
problemen met hart en bloedsomloop
bekend waren. Je eigen leefwijze heeft
er enorm veel mee te maken. Het is
een pluspunt als je ouders tot op hoge
leeftijd gezond zijn gebleven, dan heb
je al een dikke streep voor op mensen
die wel in hun familie met soortgelijke
problemen af te rekenen hebben. Dat wil
niet zeggen dat zij het noodzakelijkerwijs zullen krijgen, integendeel, want als
ze zich gezond voeden en hun voorzorgen nemen, hebben ze dan weer een
dikke streep voor op al wie zich roekeloos gedraagt alsof hun hart en aderstelsel van gewapend beton zijn.
Tekort aan vitamine C
Dr. Lenkei is er klaar en duidelijk over:
pas de laatste decennia hebben de
ziekten die toegeschreven worden aan
cholesterol een hoge vlucht genomen.
Merkwaardig is dat vroeger toen de
mens via zijn natuurlijke voeding meer
cholesterol innam, deze ziektebeelden
veel minder vaak voorkwamen. Zelfs als
we via de voeding totaal geen cholesterol zouden innemen, dan nog is het
lichaam in staat om foutloos te werken,
omdat de intelligente schepping van het
lichaam ons in staat stelt zelf voldoende
cholesterol aan te maken en dat is noodzakelijk en dus maar goed ook.
Eten we minder cholesterolrijke
voeding, dan maakt het lichaam
er meer aan en omgekeerd,
want onze lever filtert het bloed
en haalt daar het overschot aan
cholesterol weer uit
dat in de gal wordt
gestopt. Want gal
bevat een aanzienlijke hoeveelheid cholesterol.
Die gal stroomt
dan weer in de twaalfvingerige darm
als we voldoende vet eten. Doen we dat
niet, dan blijven we met de gal en dus
ook de cholesterol zitten en bestaat het
risico op galstenen. De natuur is dus erg
slim concludeert Dr. Lenkei.
Trouwens we hebben cholesterol absoluut nodig: er wordt vitamine D uit
gemaakt, ook geslachtshormonen en
stresshormonen en de vernieuwing van
de celmembranen. En de voeding die
levert amper 10 percent van de cholesterol. Volgens Dr. Lenkei is het absurd
dat men zich daar zorgen over maakt,
terwijl het lichaam voor de overige 90
percent zorgt. Ons lichaam kan dus heel
goed omgaan met grote hoeveelheden
cholesterol, meer dan in de voeding
wordt aangeboden en toch zijn statines
of cholesterol verlagende middelen de
best verkochte producten in de apotheek. We hebben ze eigenlijk niet nodig
zegt Dr. Lenkei en Dr. Rath, tenzij in
zeer uitzonderlijke gevallen en dan kan
je nog beter een natuurproduct nemen
zoals rode rijst. Niet voor niets worden
de normen voor cholesterol steeds verlaagd, want men wil absoluut statines
blijven verkopen. Straks gaat men
moedermelk verbieden omdat die veel
cholesterol bevat!
Waar ligt dan de echte oorzaak en de
oplossing voor het probleem?
Dr. Lenkei schrijft het in zijn boek: Dieren krijgen geen hartinfarct. Alle dieren,
op een paar uitzonderingen na (bepaalde reptielen en cavia’s) zijn in staat
hun eigen vitamine C aan te maken.
De mens kan dat niet. Hierin ligt het
grote verschil. Vitamine C beschermt de
celmembranen, is verantwoordelijk voor
de productie van elastine en collageen.
Deze eiwitvezels versterken de slagaderwanden. Als we te weinig collageen
hebben (door te weinig vitamine C) dan
ontstaan scheurtjes in de verzwakte
slagaderwand en dan moet cholesterol
ter hulp snellen om “het gat te dichten”.
Cholesterol is dus het reparatiemateriaal
en niet de oorzaak van het probleem.
Dieren zijn in staat om tot 15 gram vitamine C per dag aan te maken. De mens
neemt er amper een paar milligram
van, net genoeg om geen scheurbuik te
krijgen.
Linus Pauling, tweevoudig Nobelprijswinnaar schreef het jaren geleden al:
dankzij vitamine C (50 mg per kilo
lichaamsgewicht per dag) kan men in
de meeste gevallen hart- en vaatziekten
voorkomen en ook kanker.
Dr. Lenkei: “Hoe komt het dat we geen
neusinfarct krijgen, geen aanslibbing
in de traagste aders, maar precies wel
in de slagaders? Omdat ze bewegen
kunnen ze gemakkelijker beschadigd
geraken als ze niet sterk genoeg zijn.
Collageen versterkt ze en haalt het
materiaal uit vitamine C. Natuurlijk is
het veilig om begeleidende stoffen in
overweging te nemen, want ook vitamine B3, en magnesium zijn belangrijk,
evenals vitamine D en A. Maar als je ze
uit natuurlijke producten haalt loop je
het minst risico, zelfs geen. Niemand
krijgt een hartinfarct van teveel fruit,
wel integendeel.”
Wie er meer over wil weten zal het boek
van Dr. Lenkei in één adem uitlezen. Je
kan het bestellen op www.lenkeivitamine.nl/boeken-van-lenkei.html en
je komt terecht op zijn website.
De juiste kennis is trouwens een voorwaarde voor de juiste beslissing en daar
heeft een gezond hart het meest baat
bij.
Jan van Bercken
SANA nr 37
9
Verkeerde voeding kan
winderigheid veroorzaken
Curcumine kan snel helpen
N
iets is vervelender dan voortdurend geplaagd te worden
door gisting in de darmen, met winderigheid en darmgassen of flatulentie tot gevolg. Je kan er natuurlijk medicijnen voor slikken, maar uiteindelijk ben je enkel gebaat
als het probleem bij de wortel, bij de oorzaak wordt aangepakt. En
gelukkig heeft de natuur ook een aantal veilige, maar wel zeer doeltreffende planten ter beschikking gesteld die het probleem helpen
op te lossen. Zo is de bromelaïne in ananas uitstekend om eiwitten
gemakkelijker te laten verteren en dus de gasvorming te beperken
of ongedaan te maken, evenals curcumine uit kurkuma dat bovendien kankerwerende eigenschappen heeft en de darmen helpt
gezond te houden. Maar een aantal voorzorgsmaatregelen kan er
helpen voor zorgen dat winderigheid beperkt blijft en het ongemak
voor jezelf en voor anderen miniem is of onbestaande.
Hoe vervelende
darmgassen voorkomen?
10
SANA nr 37
Aangezien het voedsel via de maag en
de darmen moet worden verteerd, is het
normaal dat er gisting ontstaat, waarbij gassen vrijkomen die het lichaam
moeten kunnen verlaten. Als de vertering goed verloopt en de juiste bacteriën
hiervoor kunnen worden aangesproken
is de hoeveelheid beperkt en hoeft de
winderigheid of flatulentie niet hinderlijk
te zijn. Darmgassen zijn vooral samengesteld uit zuurstof, methaan, stikstof
en waterstof. Als er een onaangename
geur aanwezig is, dan zijn zwavelverbindingen daar verantwoordelijk voor.
De combinatie van voedsel, samen met
het happen van lucht, dus haastig eten,
is de grote oorzaak van flatulentie. Het
komt er dus op aan kritisch te zijn bij
het samenstellen van het menu, als je
winderigheid wil voorkomen of als je er
te veel last van hebt en dus ingegrepen
moet worden.
Verkeerde voeding
Meestal zijn darmgassen terug te voeren
tot een verkeerde samenstelling van
het voedsel, problemen met de vertering, zieke darmflora of problemen
waar de lever, de gal of de pancreas bij
betrokken zijn. Het kan ook gebeuren
dat je veel te snel eet en daardoor te
veel lucht naar binnen slikt, of dat er
te weinig speeksel in het voedsel wordt
gemengd zodat de darmen het lastiger
hebben hun werk naar behoren uit te
voeren. Een medisch onderzoek kan de
oorzaak aan het licht brengen.
Wie last heeft van winderigheid moet
om te beginnen vermijden te veel
soorten voedsel bij dezelfde maaltijd
te gebruiken. Fruit en rauwe groenten
mogen nooit gelijktijdig worden gegeten. Zoetigheid vooral suiker, vetten en
rode, witte en savooikool kunnen beter
worden geschrapt tot de darmen helemaal weer in orde zijn. Ook met uien en
look moet men voorzichtig zijn. Venkel,
bonenkruid en munt zijn carminatief en
bevorderen de spijsvertering, verminderen ook de gasvorming. Acidophilusbacteriën en thermofilus zijn goede
probiotica. Ook de lactobacillus Bulgaricus, zoals die voorhanden is in echte
yoghurt, kan de darmflora de nuttige
darmbacteriën teruggeven.
Drink niet te veel bij het eten, wacht
SANA nr 37
11
Caruma helpt!
daarmee tot een tijdje na de maaltijd.
Angelicatinctuur na de maaltijd, zal ook
de darmen kalmeren. Witte leem in een
beetje water na het eten, zal gassen
binden en het comfort van de spijsverteringsorganen vergroten. Stress moet
natuurlijk zoveel mogelijk worden vermeden, omdat daardoor meer maagzuur
wordt afgescheiden. Over het algemeen
genomen is alcohol voor deze patiënten
nadelig. Een klein glaasje rode wijn bij
de maaltijd kan voor sommige patiënten
nuttig zijn.
Wat moet je doen?
- Vermijd zuivelproducten, ook magere
platte kaas (kwark)
- Probeer liever probiotica in de plaats
van yoghurt
- Vermijd koolsoorten
- Ook spruitjes zijn niet gunstig
- Eieren met zetmeel moeten vermeden
worden (een omelet met brood bijvoorbeeld)
- Zoete aardappelen en uien zijn “windmakers”
- Bonen kan je beter laten staan
- Stress en haastig eten vermijden!
- Maak dagelijks een wandeling zodat de
darmen beter werken
- Drink niet tijdens het eten
Curcuma helpt
Naast het herstellen van de darmflora
waarvoor uitstekende probiotica bestaan
die gunstige bacteriën in het darmmilieu
brengen, is kurkuma of geelwortel een
beproefd en uitstekend middel uit de natuur. De belangrijkste werkzame stof in
geelwortel is curcumine (100 g kurkuma
bevat 3 tot 5 g curcumine). Uit meer
12
SANA nr 37
dan 1.000 onderzoeken is de werkzaamheid van kurkuma gebleken bij diverse
aandoeningen en ziekten. Vandaar dat
de farmaceutische industrie zo ijverig is
om de molecule van kurkuma scheikundig na te bootsen, teneinde patenten te
kunnen verwerven en het middel tegen
meer dan 1200 percent, ja twaalfhonderd percent duurder dan de oorspronkelijke natuurlijke stof te kunnen
verkopen. Bovendien hebben talrijke
onderzoeken aangetoond dat kurkuma
ook gunstig is bij kanker omdat het de
apoptose bevordert (het elimineren van
de kankercellen).
Curcumine is dus nuttig bij:
• darmgassen
• vertering van eiwitten, witte rijst en
bonen
• vertering van vetten
• bevordert een goede darmflora
• stimuleert de eliminatie van toxines
en afvalstoffen
• maakt het bloed zuiver
• bevat curcuminoïden die kanker,
artritis en Alzheimer bestrijden
• beschermt hart en bloedvaten (door
hoog gehalte aan vitamine B6)
Bovendien wordt curcumine ook met
succes toegepast (zonder wetenschappelijke bewijzen) in diverse aandoeningen:
• cystische fibrose
• diabetes 2
• ziekte van Crohn
• psoriasis
• cataract
• spierreuma
Hans de Groot
Advertentie
Last van darmgassen?
Voor wie last heeft van winderigheid,
een opgeblazen gevoel, gasvorming en
gevoelige samentrekkingen in de darmen
brengt karwij en venkel een bevrijdende
oplossing. Dankzij de combinatie met onder andere paardenbloem geeft Caruma
ook een betere spijsvertering en rust en
ontspanning in maag en darmen.
Druppels 100 ml, adviesprijs € 15,35
verkrijgbaar in de apotheek met
cnk-bestelcode: CNK 2899-888
Of vraag ernaar bij de betere natuurwinkel.
Veilig online bestellen kan 24/24u via:
www.boverte.com
Meer info op: www.fytobell.be
E-mail: [email protected]
Tel: 011/37.19.24
SANA nr 37
13
Moeilijke keuze: overwinteren of
definitief naar de zon?
De droom van
gepensioneerden:
eeuwige vakantie
in de zon
Waar moet je rekening mee
houden als je wil vertrekken?
D
e eeuwige vakantie... bestaat die wel? Velen dromen ervan
om te gaan wonen op de plek waar ze graag met vakantie
gaan of gingen. De kinderen zijn het huis uit, de woning is
afbetaald, het brugpensioen of het pensioen wenkt en dus
is het tijd om dromen in werkelijkheid om te zetten. De eeuwige
winter in België en Nederland hangt velen de keel uit en dus wenkt
het paradijs in de zon. Sommigen beginnen er al vroeger aan en
vanaf de middelbare leeftijd rijpen de plannen om van de eeuwige
vakantie een job te maken: ze hebben ergens een huisje gezien dat
ze willen ombouwen tot bed and breakfast of een hotelletje. Zijn
brood verdienen door anderen te plezieren, bestaat er iets leuker?
En dus verkopen ze hebben en houden en trekken de grote droom
tegemoet. Als het zo doorgaat lopen de lage landen leeg. Maar is het
wel al goud wat blinkt? En zijn pensioen doorbrengen op een plek
waar je niet geboren bent en geen roots hebt, is dat wel verstandig?
Ze hielden van de natuur, van wandelen,
van lekker eten, van een terrasje in de
zon, van reizen en trekken, van exotische klanken en kleuren en dus trokken
ze elk jaar op vakantie naar de zon op
de Canarische eilanden. Amper vier uur
vliegen, goedkoop, de eeuwige lente,
Spaans gebied, kunnen betalen met
onze munt, de Euro is er het officiële betaalmiddel en de taal is geen probleem,
want je hoort er ongeveer evenveel
Nederlands en Duits als Spaans. Adieu
14
SANA nr 37
grijze luchten en koude wintertijd, de
eeuwige lente is plezieriger. Maar ook
op de Canarische eilanden slaat de crisis
toe, het leven werd er duurder en de
eeuwige zon wordt op den duur ook wat
minder romantisch, vooral als er tegenslagen komen. Ziekte? Wie had daar
rekening mee gehouden. In het lokale
ziekenhuisje doen de mensen wel aardig
hun best, maar er is geen universitaire
ziekenhuiservaring en de medicijnen
zijn anders en als je het aan de dokSANA nr 37
15
VRIJiabetici
SUIKikEt R
o
v or d
sch
Advertentie
ook ge
dills
®
digestive
mints
Zachtverfrissende muntjes
met essentiële oliën
uit kruiden en vruchten.
Verkrijgbaar in de apotheek
met CNK-bestelcode: 2161-149
dills digestive mint
®
Maakt de dingen
verteerbaar!
voor meer info:
www.dills.be
16
SANA nr 37
ters moet uitleggen dan is Spaans toch niet de
taal die er zo vlot uitkomt. De verzekering doet
nog een beetje moeilijk en het wordt een hele
papierberg en het zou wel leuker zijn als de kinderen in de buurt zouden wonen want dan kon
je op hun hulp rekenen. En als een van beiden
niet zo goed meer te been is, is het villaatje op
het platteland op twintig minuten rijden van de
supermarkt wel minder romantisch en praktisch,
want voor een brood moet je al de auto nemen.
En de Canarische eilanden zijn Frankrijk niet,
want je bent altijd aangewezen op het vliegtuig,
mocht er iets gebeuren. Natuurlijk kan je je verzekeren, maar een ziek persoon overbrengen, of
een overledene is niet zo eenvoudig en vooraleer
alles geregeld is, kan er wel een week overheen
gaan.
Wanneer begin je er aan?
Naar de eeuwige zon trekken als je met pensioen bent, is een heel aantrekkelijke gedachte,
want een week vakantie is te kort, veertien
dagen vakantie is nipt, een maand vakantie
kan al langdradig worden, maar de eeuwige
vakantie??? Is dat nog aantrekkelijk? Want het
zonnige eiland wordt dan je vaste woonplaats
en vaak zie je dat mensen die wegtrekken al na
twee jaar terug in het koude België of Nederland
staan. Sommigen hebben het zelfs al moeilijk
om te aarden aan de Noordzeekust als nieuwe
verblijfplaats. En dus blijft de vraag of het wel
verstandig is definitief te verhuizen naar een
plek waar je niet opgegroeid bent en waarvan
je de lokale gebruiken amper kent van een paar
weken vakantie. Je moet ook nog aanvaard
worden en je moet de lokale bevolking zelf ook
aanvaarden met hun gebruiken en gewoonten.
Bovendien is kennis van de taal essentieel als je
de zon als nieuwe verblijfplaats zoekt. Communicatie is uiterst belangrijk wil je je ter plekke
gelukkig voelen. Bovendien zijn er zoveel administratieve dingen te doen dat je niet zonder
vlotte kennis van de lokale taal kan. Daar is dus
ernstig over na te denken als je naar Spaans
sprekende gebieden gaat of Portugese. Dat laatste is dan nog een stuk moeilijker.
Dus begin je er best niet te laat aan, kan je
beter op middelbare leeftijd al iets kopen waar
je later wil gaan wonen en je geleidelijk inburgeren en mensen leren kennen. Als je een beroep
wil uitoefenen zoals hotellier of een pensionnetje wil runnen of een handel wil opzetten hou
dan beslist rekening met lokale gebruiken en
verplichtingen en vooral ook met jaloersheid van
lokale mensen. Belgen die naar het zuiden van
Frankrijk trokken om er een bed and breakfast
uit te baten kunnen je beslist vertellen
hoe moeilijk het is om geaccepteerd
te worden en op te tornen tegen de
jaloersheid en de boycot van de lokale
bevolking, zelfs al spreken ze perfect de
taal van de mensen ter plekke.
Is het financieel haalbaar?
Een heel belangrijke vraag is of het
financieel haalbaar is. Binnen de Europese gemeenschap kan je overal je
pensioen trekken en uitgeven ook, maar
je bent wel verplicht geregeld naar het
thuisland te komen, tenzij je je hier
laat uitschrijven. Op sommige plaatsen
zoals Brazilië bijvoorbeeld kan je wel
gebruik maken van je bankrekening in
België en bankkaarten gebruiken, maar
als je er langer wil wonen, is dat een
probleem, want je kan als buitenlander
geen bankrekening openen in Brazilië.
Dat kan wel voor ongemakken zorgen.
In principe is dat een redelijk veilig land,
maar de overheid en de ervaring zeggen
toch dat het beter is een “low profile”
aan te houden: niet opvallen, geen dure
auto, geen dure kleding en niet met een
portefeuille vol geld rondlopen. Bedenk
ook dat je op sommige plaatsen geduld
moet hebben. Wil je een metser in Por-
tugal, dan ga je lang moeten wachten
vooraleer de klus geklaard is. Het leven
kan er ook verrassend anders zijn:
in sommige dorpen is helemaal geen
waterleiding, waardoor je verplicht bent
regenwater op te vangen in de winter in
een groot reservoir en het dan gefilterd
en spaarzaam te gebruiken in de rest
van het jaar.
Ben je ertegen bestand?
De zon en de eeuwige lente klinken wel
aantrekkelijk, maar leven in een ansichtkaart is ook niet alles. Als je er voldoende mensen kent en je kan integreren
heb je meer kans dat je kan aarden,
maar als je alles van nul moet opbouwen in je pensioenleeftijd kan dat voor
grotere problemen zorgen. Velen gaan
heel snel het thuisfront missen, hangen
wekelijks aan de telefoon, smeken de
kinderen om hen te komen bezoeken
onder het mom van” kom maar gratis op
vakantie” en trekken geregeld naar België of Nederland terug om de sfeer van
winter en eindejaarsperiode te proeven,
want dat missen ze toch in het land van
de zon.
Je mag ook niet vergeten dat warm
weer aantrekkelijker is dan de eeuwige
SANA nr 37
17
Curcu-Flam Forte
regen en dat het voor bepaalde problemen beter is: astma, reuma, depressieve stemmingen. Maar vergeet
ook niet dat een heet klimaat nadelig
is voor mensen die last hebben van
hoge bloeddruk, een hartkwaal hebben, snel ademnood krijgen of een
zonneallergie.
Onmisbaar voor soepele gewrichten
en gezond kraakbeen
aHoudt de gewrichten
En wat als je ziek wordt?
Wie in zijn pensioenleeftijd in een zonnig land wil gaan wonen moet er ook
rekening mee houden dat de gezondheid achteruit kan gaan, dat de medische verzorging niet overal dezelfde
kwaliteit heeft, dat de medicijnen
andere namen hebben, dat sommige
producten verboden zijn in andere
landen, dat natuurlijke geneesmiddelen niet overal even gemakkelijk
te krijgen zijn en dat heelkundige
ingrepen vaak riskanter zijn. Bovendien is een vlotte taalkennis essentieel
om te kunnen uitleggen wat er hapert.
En dus zie je vaak dat mensen die
problemen krijgen met de gezondheid,
vooral als ze wat afgezonderd wonen,
weer besluiten terug te keren naar
België of Nederland en de zon laten
voor wat ze is.
Deeltijds?
Als je besluit naar de zon te gaan voor
je pensioen, is het misschien beter te
overwegen of er geen tussenoplossing mogelijk is: hou je verblijfplaats
hier bij ons en ga de wintermaanden
gewoon naar het zuiden, naar de Canarische eilanden, naar Spanje, naar
Portugal. Huur een kleine woning of
een appartementje op een plaats waar
het leuk is, maar waar je je ook niet
alleen zult voelen. Verhuur desnoods
je huis hier voor een beperkte tijd,
maar laat de mogelijkheid bestaan
om in de zomerperiode terug te keren
naar de roots. In geval van nood blijft
de weg ook open en heb je geleerd
wat de snelste en goedkoopste manier
is om weer in het thuisland te geraken
en op wie je kan rekenen. Op die manier wordt de eeuwige vakantie toch
wat veiliger en misschien ook leuker
en minder langdradig.
Jan van Gendt
18
SANA nr 37
Advertentie
®
soepel en sterk
aOndersteunt het behoud
van het kraakbeen
Curcumine wordt al langer in de
natuurgeneeskunde gebruikt, terwijl
nu door wetenschappelijk onderzoek
de grote waarde wordt aangetoond.
Bioeq. 4800 mg
curcuma extract
20 tabletten
60 tabletten
CNK 2694-404
CNK 2694-420
aVrij bewegen
aSoepele gewrichten
a100% natuurlijk
aSnelle werking
Enkel verkrijgbaar in de apotheek.
www.curcu-flam.be
SANA nr 37
19
Ben je depressief, moe en lusteloos,
met opgeblazen gevoel en geen eetlust?
Herfst:
Let op je lever
D
e lever is een van de belangrijkste
organen in het lichaam. Het is ook
het grootste orgaan en weegt bij een
volwassen persoon gemakkelijk meer dan
anderhalve kilo. De lever is verantwoordelijk
voor heel wat scheikundige processen, er zijn
er meer dan vierhonderd bekend. Gifstoffen
moeten de lever passeren en er door geëlimineerd worden. Het is dus gemakkelijk te
begrijpen dat de kwaliteit van de voeding
ook invloed heeft op de functie van de lever
en dat wanneer daarmee overdreven wordt
de lever schade wordt toegebracht. Bekend
is bijvoorbeeld de alcohollever of cirrose bij
alcoholisten. Maar ook gifstoffen kunnen de
lever aantasten, evenals zwaarlijvigheid en
ongezond voedsel. En - dat ondervinden velen - de herfst is wel belastend voor de lever.
20
SANA nr 37
Preventie is belangrijk
De lever werkt volgens bepaalde ritmen. Na middernacht
zo rond de klok van halftwee is de activiteit het grootst.
Het is daarom verkeerd te laat op de avond te eten, want
het stoort het bioritme van de lever met slapeloosheid
tussen één en drie uur. Het eten van in vet gebakken
producten maakt het de lever extra moeilijk. Ook met alcohol is de lever een tijdlang bezig, aangezien maar een
beperkte hoeveelheid per uur kan verwerkt worden. Deze
symptomen zijn natuurlijk van voorbijgaande aard en als
de patiënt zich wat in acht neemt, zullen de problemen
vanzelf en behoorlijk snel verdwijnen.
Je kan de lever wat helpen met natuurlijke ingrediënten,
maar als er ernstige schade is, de huid, het oogwit, de
binnenkant van de lippen, geel verkleuren, is medische
hulp noodzakelijk. Als de lever gewoon wat gestoord is
door verkeerde eetgewoonten, door invloeden van het
jaargetijde, dan volstaan meestal hygiënische en nadien
preventieve maatregelen om de lever gezond te maken
en vooral te voorkomen dat er nadien nog herhaling
optreedt.
Om te beginnen moet de patiënt bewegen, lichamelijke
activiteit buiten. Regelmatig wandelen, zuurstof tanken,
diep ademen is heel belangrijk voor de lever. Zeurende,
onplezierige en negatief ingestelde personen moeten
worden gemeden, evenals overdreven stress en het
voortdurend jachten en jagen: Niet goed voor de lever!
Tabak is volkomen uit den boze, want het belast de
filterende functies van de lever te veel. Darmwerking en
nieren moeten worden gestimuleerd, om zoveel mogelijk
gifstoffen uit het lichaam te verwijderen.
∆
De lever is erg belangrijk voor de gezondheid. Spreekwoorden verwijzen er trouwens naar... „Er ligt iets op
zijn lever” is een vaak gehoorde uitdrukking. Of... „Het
moet van mijn lever”. Dat wijst er ook op dat emoties,
onvrede, problemen vertaald worden naar functies van
de lever. Vooral in lente en herfst hebben veel patiënten
last van leverfunctiestoornissen. Erg is dat niet, wel vervelend: het zenuwstelsel schakelt om van zomer- naar
winterritme, maar wij houden daar niet zo veel rekening
mee. Ons sociaal leven maakt het voor de lever niet
eenvoudig: recepties, zakenlunchen, bijeenkomsten,
familieverplichtingen... allerlei vette, zoete, gekleurde,
smaakversterkte eetwaren, snoep, fantasievoedsel en
-dranken of alcohol maken dat de lever vaak onder druk
staat. En toch hebben we er alle belang bij die lever te
sparen of gezond te maken, onze complete gezondheid
hangt er in hoge mate van af.
Seizoenen
De lever leeft mee met de seizoenen. Lente en herfst zijn
keerpunten en de lever heeft daar zijn deel in en schakelt
over op winterritme, aangespoord door het zenuwstelsel.
Vandaar dat veel mensen zich in lente en herfst minder
fit voelen, ja zelfs last hebben van loodzware vermoeidheid, problemen na het eten, jeuk, afkeer van vlees en
in vet gebakken spijzen, afkeer van koffie, heftige dorst,
afkeer van sinaasappelen, lusteloosheid, gebrek aan vitaliteit, zwartgalligheid en zelfs erge depressieve neigingen. In de meeste gevallen is er ook een drukkend en
pijnlijk gevoel onder de rechter ribbenboog, op de plaats
waar de lever zicht bevindt. In lente en herfst zijn deze
symptomen uiteraard niet zo verwonderlijk. Geen reden
tot ongerustheid dus als men het slachtoffer zou worden
van depressieve stemmingen, lusteloosheid, niet aan
zijn werk kunnen beginnen en gebrek aan vitaliteit, wat
moeite met de spijsvertering, onfrisse huid, beladen tong
en riekende adem, hoofdpijn en migraine, vermoeidheid.
SANA nr 37
21
Schadelijk voor de lever
• Te veel alcohol
• Fastfood
• Harde en verbrande vetten
• Te veel vlees en vette kaas
• Geraffineerde suiker
• Overdadig eten
• Stress
• Te weinig ontspanning of slaap
• Vetzucht
• Verbrande producten op de barbecue
Advertentie
Alarmtekens
• Depressieve stemming
• Slapeloosheid
• Gebrek aan eetlust
• Snelle vermagering
• Donkere urine
• Stopverfkleurige stoelgang
• Spierzwakte
• Krachteloosheid
• Hartkloppingen bij lichte inspanning
• Gele huidverkleuring
• Oogwit wordt geel
• Geel nagelbed
• Dodelijke vermoeidheid
EL
GEHE
ITE!
S
E
D
UW
ERNIE
V
Uw online gezondheidsadviseur
BOVERTE is een moderne internetwinkel.
Eenvoudig, overzichtelijk, informatief,
vriendelijk geprijsd en een goede service.
U koopt bij Boverte omdat…
• Utoegangheefttothetcompleteassortiment
productenvanFytobell®,Nutribell®,Ellen
Dee®enKilonorm®.
Goed voor de lever
• Beta-carotenoïden
• Wortelsap (provitamine A)
• Isoflavonen (soja)
• Mariadistel
• Boldokruid
• Muntkruid
• Artisjok
• Langzaam eten en goed kauwen
• Ontspanning en rust
• Lichte beweging zoals wandelen
Gezonde principes
• Gezond voedsel is van het grootste belang voor
wie zijn lever gezond wil houden.
• Zwartgalligheid, depressieve buien, het kan
allemaal te maken hebben met een gestoorde
leverfunctie.
• In de herfst gebeurt het vaker dat de leverfunctie
gestoord is. Trek naar buiten, ga wandelen, tank
zuurstof, het zal je snel opkikkeren.
• Een gezonde lever begint aan tafel. Dierlijke vetten moeten worden vermeden voor wie met de
lever sukkelt en vooral transvetten zijn schadelijk. Bakken en braden is evenmin gunstig voor
deze patiënten.
Jan van Bercken
22
SANA nr 37
• Ubovende50eurogeenverzendkosten
betaalt.
• Umetkortingopuwbestellingkanaankopen.
• Deproductenbinnen2werkdagenbiju
wordenafgeleverd.
• Ugemakkelijkebetalingsmogelijkheden
heeft.
• Onzewinkel365dagenperjaaren24uur
perdaggeopendis.Daarnaastkuntu7
dagenperweekbijonzeklantenservice
terecht.
• Wijgarantstaanvooreenoptimaleservice.
• Wijuhelderenduidelijkoverdeproducten
informerenviadewebsite,pertelefoonen
viae-mail.
www.boverte.com
De beste zorgen uit de natuur!
e-mail: [email protected] - tel.: 00/31 (0)40 254 30 48
SANA nr 37
23
Panthenol
maakt de
huid jonger
en elastisch
D
e huid heeft voortdurende zorg nodig. Zeker met het ouder
worden, verloopt het metabolisme wat trager, komt minder
vocht en minder energie naar de cellen en dus kan de natuur
best een handje geholpen worden, maar dan liefst op een natuurlijke wijze. Uit onderzoek blijkt het grote belang van vitamine B5
of pantotheenzuur dat de huid soepel en elastisch houdt, minder
rimpels toelaat en de huid als het ware jonger maakt en jong houdt.
Waarom zou je dat niet toepassen: er jong uitzien op een natuurlijke en veilige manier. Het kan!
Het is bekend dat co-enzym A een grote
rol speelt in de celstofwisseling. Op
alle plaatsen in het organisme waar de
stofwisseling op een hoger plan verloopt
komt veel co-enzym A voor. Panthenol
is een voorloper van pantotheenzuur of
vitamine B5, dat een bestanddeel is van
co-enzym A. Als de huid veroudert of
beschadigd is, is er meer behoefte aan
pantotheenzuur.
Het plezierige is dat panthenol goed
door de huid wordt opgenomen waar het
wordt omgezet tot pantotheenzuur.
Op die manier heeft panthenol een
huidverjongende en herstellende eigenschap. Het heeft ook voordelen bij
24
SANA nr 37
wondgenezing. Er is minder kans op
rimpels omdat het de huidcellen vochtig
houdt vanwege de hydrofiele eigenschappen. Op die manier zijn andere
vochtinbrengende crèmes overbodig:
panthenol vervult die functie uitstekend. Panthenol zoals bijvoorbeeld in de
natuurlijke huidcrèmes van Ellen Dee
is ook uitstekend bij zonnebrand, jeuk,
allergische huidreacties en irritatie.
Panthenol van Ellen Dee verbetert de
elasticiteit van de huid. Panthenol herstelt, verjongt en geneest en stimuleert
de energietoevoer naar de cellen.
Monique van Hasselt
Advertentie
Vitamine B5: Ideaal
tegen rimpels en
veroudering
Huidverzorgingcrème – met panthenol
Bij ruwe en schrale huid
Een natuurlijke basisverzorging voor de hele familie,
in het bijzonder voor de droge, ruwe en schrale huid.
De crème werkt op de huidstructuur en helpt bij kleine
huidbeschadigingen, maar is ook geschikt voor de bijzonder droge huid, bijvoorbeeld bij de voeten, handen
en ellebogen.
Ze verzacht en kalmeert de huid, helpt de huid om
vocht vast te houden en vult de vochtopslag aan.
Potje 100 ml -
Prijs
€ 5,95
Verkrijgbaar bij uw apotheek met cnk-bestelcode 2885-432.
Neem deze code mee, zo zal uw apotheker u sneller en beter
kunnen helpen.
Voor meer info: www.ellendee.be
SANA nr 37
25
Schitterend boek van
en over Herkenrode
Van
kloostermedicijn
tot groene
geneeskunde
H
erkenrode voorstellen aan natuurliefhebbers, mensen met aandacht en belangstelling voor geschiedenis, voor erfgoed, voor kruiden en planten, hoeft
niet. Herkenrode is een begrip, niet enkel in Limburg, maar tot ver over de landsgrenzen en een voorbeeld
voor de rest van het land. Het kon niet uitblijven: ingenieur
Jaak Lambrechts schreef een bijzonder interessant boek over
het thema “van Kloostertuin tot groene geneeskunde”.
Het prachtige boek ligt voor ons op
de redactietafel, zowel naar inhoud
als vormgeving een excellente,
26
SANA nr 37
voortreffelijke publicatie. Ir. Jaak
Lambrechts schreef het, droeg het
op aan de vrijwilligers van de
vzw Herkenrode en schonk het aan
de vereniging om het te publiceren
en er zodoende middelen mee te
verwerven voor de verdere uitbouw
van de abdijsite Herkenrode als
cultuurtoeristisch hefboomproject in
Limburg.
De verantwoordelijken van de vzw
zagen er meteen een unieke kans
in om op hun beurt een bijzondere
hulde te brengen aan de pionier van
de professionele kennis, -toepassingen en -gebruik van kruiden in
voeding en verzorging.
Vandaar dat zij aan de drukkerij
Leën van Hasselt de opdracht gaven
niet zo maar nog een kruidenboek
te drukken, maar er wel een bibliofiele uitgave van te maken, een
waardevol document in de eigen
bibliotheek, maar ook een exclusief
geschenk.
Jaak Lambrechts bouwt zijn boek
op rond de maanden van de jaarkring en behandelt daarin telkens
drie kruiden, soms eens vier en ook
een aantal bomen die in het verhaal thuishoren, zoals de linde, de
Ginkgo Biloba.
De structuur is duidelijk en gemakkelijk, omdat door terugkerende
titeltjes per beschreven plant en
een consequente lay-out de lectuur
wordt vergemakkelijkt. Het hele
boek krijgt op die manier een hoge
mate van herkenbaarheid wat het
lezen vlotter maakt. De auteur hanteert een zeer toegankelijke stijl,
voor iedereen begrijpbaar en leesbaar, komt daardoor niet schoolmatig over. Het boek wordt zodoende
zeer aangenaam om lezen.
Miet Marneffe, vormgever van de
drukkerij Leën, voelde de auteur
heel goed aan en zorgde voor een
stijlvolle bladspiegel, verdeeld in
twee kolommen, met tussentiteltjes
als rustpunt. Het fotografisch mate-
riaal van de vzw met detailzichten
uit de kruidentuin, is van hoogwaardige kwaliteit en verbindt het boek
aan de abdijsite van Herkenrode.
De kunstzinnige aquarellen van
Berthe Croonenberghs verluchten
en illustreren het boek van Jaak
Lambrechts voortreffelijk.
De auteur Jaak Lambrechts
Jaak Lambrechts werd geboren in
1921, is van opleiding scheikundig
landbouwingenieur, eredocent hoger
onderwijs microbiologie, biochemie
en klinische analyse. Pionier in de
ontwikkeling van de professionele
kruidenkennis en -toepassingen in
voeding en verzorging. Medeoprichter van de ondernemersopleiding
voor herboristen aan het Vlaams Instituut voor het Zelfstandig Ondernemen (VIZO) tegenwoordig Syntra
Hasselt.
SANA nr 37
27
De Inspiratietuin van Herkenrode
is een hedendaags kruidenpark:
exclusief en origineel, aantrekkelijk voor een gevarieerd publiek
van professioneel geïnteresseerden en individuele bezoekers,
ontspannend en educatief.
Het boek
VAN KLOOSTERMEDICIJN TOT
GROENE GENEESKUNDE
Auteur: Ir. Jaak Lambrechts.
Druk en vormgeving: Drukkerij
Leën Hasselt.
Formaat: 285 X 245 en 255 pagina’s.
Fotografie: Roland Hermans, Dominique Vreven, Emiel Knaepen, Ralph
Vanneste, Museum Domein Bokrijk.
Aquarellen: Berthe Croonenberghs.
ISBN: 9789090272146.
Verantwoordelijke uitgever: Herkenrode vzw.
Secretariaat: Tuyltermolen
Zolderse Kiezel 220 3511 Hasselt.
[email protected]
28
SANA nr 37
Abdijsite Herkenrode
Herkenrodeabdij 4
3511 Hasselt
Tel.: 011 23 96 70
Fax: 011 33 46 45
E-mail: [email protected]
Web: www.abdijsiteherkenrode.be
Hotel ’t Buskruid
Advertentie
Intekenen
Per overschrijving van €26.95 per
boek op rekeningnummer BE95
001-3630110-58 BIC: GEBABEBB
ten name van Herkenrode vzw met
vermelding van naam adres en
eventueel e-mailadres.
De boeken kunnen afgehaald worden vanaf donderdag 3 oktober in
het infocentrum van de abdijsite
Herkenrode iedere dag van 10.00u
tot 17.00u behalve op maandag.
Indien u verzending van het boek
per post wenst, wordt gevraagd
om € 10 extra over te maken voor
portkosten.
Advertentie
Inspiratietuinen
Herkenrode
Medestichter van de vzw Kruidenkenniscentrum Herkenrode, tegenwoordig Herkenrode vzw. Stichtend
voorzitter van het VAW, vereniging
ter wetenschappelijke begeleiding
van haar leden bij het kleinschalig
bereiden van voedingswaren, auteur
van “Wijnen zelf maken”, “Zuivel
zelf maken”, Bier zelf maken”.
Ideale uitvalsbasis voor je uitstappen in Limburg
Deze prachtige tekeningen
illustreren het boek op
voortreffelijke en duidelijke
wijze
Erkend fietshotel vlakbij
knooppunt 312
Hotel ’t Buskruid
Dr. Vanderhoeydonckstraat 64
3560 Lummen
Tel 013/53 22 94
Fax 013/53 22 95
E-mail: [email protected]
www.tbuskruid.be
SANA nr 37
29
WeetjesWeetjesWeetjesWeetjesWeetjes
Ontbijt overslaan slecht voor concentratie
Veel mensen ontbijten niet of niet
goed. Ze hebben haast of ze zijn
aan het lijnen en denken dat ze zo
sneller zullen afvallen. Niet of slecht
ontbijten, is om een aantal redenen
niet verstandig. Je krijgt een tekort
aan voedingsstoffen. Er ontstaat in
de loop van de morgen een hongergevoel dat vaak gestild, of beter
gezegd, opgevuld wordt met snoep
of koek. Daardoor is er nog meer
kans op overgewicht.
Wie het ontbijt overslaat krijgt sneller concentratieproblemen, duizeligheid en vermindering van prestaties
op school of op het werk. Dat heeft
te maken met het lage bloedsuiker-
gehalte (bloedglucose). Glucose is
de belangrijkste brandstof voor ons
lichaam. Het hersenweefsel kan dat
zelf niet opslaan, maar is afhankelijk
van de glucose in het bloed. Om voor
een goed glucosegehalte in het bloed
te zorgen moet de voeding voldoende
koolhydraten leveren. Die zitten in
granen, groenten, meelproducten,
peulvruchten, fruit en aardappelen.
Wie zijn ontbijt overslaat en dan de
fitheid moet halen uit een kop koffie
is slecht bezig en schaadt op den
duur zijn organisme en zijn bioritme. Goed ontbijten geeft lange tijd
vitaliteit en zin om te studeren of te
werken.
Meeste jongeren hebben ijzertekor
Uit recent onderzoek in Nederland blijkt dat peuters, kleuters
en jongelui gemiddeld 15%
minder ijzer binnen krijgen dan
wordt aanbevolen. Een tekort
aan ijzer kan klachten veroorzaken als hoofdpijn, vermoeidheid,
duizeligheid en een verminderd
prestatievermogen. IJzer uit
vlees wordt beter opgenomen
dan uit plantaardige producten.
IJzer uit plantaardige producten
wordt beter opgenomen als er
tegelijk vitamine C-rijke producten bij gegeten worden. Fruit
en groenten moeten dus hetzij
het één hetzij het ander, bij elke
maaltijd gegeten worden.
De veranderde eetgewoonten hebben tot een dergelijke
vaststelling geleid. De jeugd
eet vaak minderwaardig vlees
uit hamburgers, waarvan een
gedeelte gecamoufleerd wordt
30
SANA nr 37
door meel, vet en smaakversterkers. Echt puur vlees is
soms ver te zoeken. Bovendien
worden ook van langsom minder
groenten en vruchten gegeten door de jeugd, vooral door
jongeren die niet meer thuis
eten, maar zelf voor hun voedsel zorgen in junktenten en in
broodjeswinkels. Wie gevarieerd
eet met dagelijks groenten- en
vruchtenmaaltijden en voldoende vlees of vis eet, hoeft niet
bang te zijn voor ijzertekort en
de vervelende gevolgen die er
aan vastzitten. Jongeren presteren vaak slechter op school,
gewoon door ijzertekort. Het
ontbreekt hen aan spankracht,
aan concentratievermogen en
doorzetting. Goede voeding
kan daar al heel wat van goed
maken en... helpen zorgen voor
een beter schoolrapport.
Tabak veroorzaakt ook borstkanker
Studies bewijzen dat zowel actief
roken als mééroken de kans op
borstkanker vergroot. Opvallend
en tegelijk schrikbarend is wel
het feit dat die relatie ongeveer
gelijk is voor zowel actief roken
als mééroken. Tabaksrook is veel
krachtiger in het veroorzaken van
borstkanker dan in het veroorzaken van longkanker of hartziektes.
Ongeveer 60% van alle gevallen
van borstkanker kunnen veroorzaakt worden door tabaksrook,
waarvan 40% door actief roken
en 20% door mééroken. In elk
geval is het duidelijk dat de
gifstoffen in tabaksrook de weg
vinden naar de vrouwelijke borsten. Deze vergiften worden ook
ingenomen door baby’s die borstvoeding krijgen van vrouwen die
actief rokers of méérokers zijn.
Voor vrouwen moet deze nieuwe
zienswijze een alarmsignaal zijn
om actief te stoppen met roken.
Op deze manier zullen vrouwen
in de leeftijd dat ze kinderen
krijgen, zowel zichzelf tegen
borstkanker beschermen als de
hoeveelheid tabaksrook verlagen die ingenomen wordt door
hun baby’s via de borst. Op die
manier zorgen moeders niet enkel voor hun kinderen, ook voor
zichzelf.
Tips tegen geurtjes door okselzweet
We hebben lang moeten wachten
op de zomer, maar eens dat hij
er was, bleef hij nog een flinke
poos duren. De zomer heeft uiteraard zijn mooie kanten, ook zijn
vervelende, zoals okselzweet en
geurtjes. Als je de luchtjes wil
vermijden dan kan je rekening
houden met volgende tips.
* Last van transpiratiegeurtjes in
blouse of shirt? Even bijspuiten
met deo heeft geen zin als je kleding al bevuild is. Alleen op een
schone huid heeft een deo effect.
* Onthaar je oksels als je okselfris
wil zijn. Ook okselhaar is een
broeinest van en voor bacteriën.
Op een schone, gladde huid krijgen die - en dus ook transpiratieluchtjes - minder kans.
* Gebruik na het ontharen een
deodorant zonder alcohol. Anders
staat je huid in brand!
* Een roller gaat langer mee dan
een spray. Maar een spray kun je
eventueel met je partner delen.
* Wisseldouches onder de oksels
geven een fris gevoel en maken
dat je minder gaat zweten. Kijk of
er geen aluminiumderivaten in de
deo zitten, want dat metaal wordt
steeds meer in verband gebracht
met de ziekte van Alzheimer en
borstkanker.
SANA nr 37
31
Een glaasje bier is gezond...
Bier: een vloeibaar
geneesmiddel
V
an wijn wordt gezegd
dat het gezond is. Volgens de Romeinen was de
waarheid zelfs verbonden
met wijn: “in vino veritas”:
de lichtbespraaktheid die
volgde op een flinke consumptie wijn was een van de
kenmerken. Wetenschappelijk
onderzoek heeft wel aangetoond dat antioxidante stoffen
in wijn: resveratrol, anthocyanen, polyfenolen, isoflavonen,
uitstekend zijn voor de gezondheid. Wie wijn drinkt, uiteraard
met mate, heeft een streepje voor
in de preventie van hart- en vaatziekten en kanker. Die beschermende stoffen komen er natuurlijk
niet in tijdens het vinificatieproces,
ze waren al aanwezig in de grondstoffen: de druiven, de vruchten.
Vandaar dat volgens prof. De Keukeleire van de Gentse universiteit ook
bier gezond is, in sommige opzichten
gezonder dan wijn, omdat als hop
gebruikt is, er meer isoflavonen, oestrogene stoffen aanwezig zijn in bier
dan in wijn en dus een nog grotere bescherming bieden. Word je er dik van?
Natuurlijk wel, want het zijn calorieën.
Word je er dronken van? Uiteraard
ook, afhankelijk van de hoeveelheid.
En kan je er ziek van worden? Jazeker,
want teveel alcohol deshydrateert en
als je echt heel veel bier drinkt, krijg je
amnesie, wordt je geheugen aangetast,
en krijgen je zenuwen een opdoffer en
natuurlijk gaat je lever kapot. Maar eer
het zover komt, moet je nogal wat bier
verzetten.
32
SANA nr 37
In de middeleeuwen wisten de monniken het al: wie bier drinkt blijft gezond.
De kloosterlingen kregen geen ernstige
besmettelijke ziekten als pest, cholera
en difterie zoals de arme stedelingen
die daar wel aan doodgingen. De reden:
ze brouwden en dronken bier. Daardoor
dronken ze geen of minder besmet
water uit waterputten die door fecaliën
geïnfecteerd waren, het water werd
eerst gekookt om er bier van te maken
en de alcohol in het bier maakte ook dat
een groot aantal kiemen doodgingen.
Niks dan voordelen dus. Bier was dus
een soort ontsmettingsmiddel voor de
binnenkant van het lichaam in tegenstelling tot het water dat alleen maar
ziektekiemen bevatte.
We leven gelukkig niet meer in de middeleeuwen, maar bier heeft nog altijd
de traditie uit de kloosters meegenomen
en de beste smaken komen wellicht nog
altijd van de monniken. Bier maakt ook
iemand vijf glazen gedronken dan is
de lever daar minstens vijf tot zeven
uur mee bezig. Drink je meer, dan ben
je ’s anderendaags nog altijd “onder
invloed”. Daar kan niets aan veranderd
worden. Fabeltjes als “eet vette haring,
drink koffie en cola”, zijn waardeloos.
Integendeel: cafeïne houdt de alcohol
langer vast in het lichaam omdat het
ook diuretisch is. Het beste is veel water
te drinken om op die manier de kater en
de pijn in het haar te voorkomen.
vrolijk, soms ook agressief, want alcohol
is in hogere doses nadelig voor lichaam
en geest en ook voor de omgang met
anderen.
zodat enkel een vloeibare substatie
overblijft, het zogenaamd “wort”. In de
stookketels zal men deze “wort” samen
met hop verwarmen, nadien verwijdert
men de hop en gaat het “brouwsel” naar
de gisttanken waar de gist de suikers
omzet naar alcohol en koolzuurgas. Na
een week gisting rijpt het nog drie weken en is het bier drinkklaar.
De mout, de hop en het beëindigen van
het moutproces en de gisten bepalen de
smaak en de kleur. Donkere mout levert
zware donkere bieren en lichte mout en
hop maakt een brouwsel tot pils.
Prof. De Keukelaere: “In bier zitten
Alcohol
De lever moet de alcohol in het lichaam
afbreken, want eigenlijk is alcohol een
gifstof. Maar zoals met alles hangt het
effect van de dosis af. De lever moet
trouwens alle giftige stoffen via het
bloed uit het lichaam wegfilteren. Zo
heeft de lever één tot anderhalf uur
nodig om het “gif” uit één borrel of een
glas wijn of bier te elimineren. Heeft
Bier is gezond
Volgens prof. De Keukelaere is er niets
mis met bier en is het even gezond als
wijn. Duitse studies hebben dat bevestigd. Bier wordt trouwens gemaakt
uit zetmeel van granen zoals gerst. Als
je gerstgraan vochtig maakt, gaat het
kiemen, wat “mouten” genoemd wordt.
Door opwarming wordt het zetmeel
afgebroken tot suikers, gaat door filters
SANA nr 37
33
Jan van Gendt
34
SANA nr 37
‘t Vlierhof
Hasseltsestraat 57A 3740 Bilzen
Tel. 089 41 44 18
GSM 0478 61 33 02
[email protected]
natuurlijk
smakelijk
Bezoek onze website:
www.vlierhof.be
Dominique Vreven
Advertentie
Niet te veel mengen
Elke biersoort heeft zijn eigen samenstelling, eigen mineralen en begeleidende stoffen en smaken van de alcohol.
Die vragen allemaal een verschillend
afbraakproces van het lichaam. Daarom
is het niet goed om verschillende soorten te mengen, ook geen wijn en bier te
mengen, omdat het afbraakproces dan
veel complexer wordt voor het organisme.
Maar als je matig gebruik maakt van
bier dan heb je zeker volgende voordelen:
- Minder kans op hart- en vaatziekten.
- Minder kans op beroerte.
- Minder kans op diabetes.
- Bier helpt tegen slaapstoornissen.
- Bier bevat foliumzuur en dus is het
ook goed tegen spina bifida. Hoewel het
voor zwangere vrouwen beter is helemaal geen alcohol te gebruiken.
- Bier voorkomt nierstenen.
- Bier scherpt de eetlust.
- Bier voorkomt maagzweren omdat het
de aangroei van de helicobacter pylori
tegengaat.
Maar vergeet niet: bier is calorierijk en
dus verdik je ervan onvermijdelijk en
bier is niet gunstig voor mensen met
een voorgeschiedenis van reuma, het is
namelijk verzurend.
restaurant
Advertentie
behoorlijk veel vitaminen en mineralen
en dus is bier gezond. Bier heeft geen
zouten, wel magnesium, en vitamines
uit de B-groep. Eigenlijk is dat uitstekend tegen hart- en vaatziekten, tegen
galaandoeningen en tegen nierstenen.
Bier heeft ook een sedatieve kracht,
met andere woorden, het is niet verkeerd om het drinken van een goed
biertje te beschouwen als een soort
slaapmutsje.” Niet te vergeten dat het
geen vast ritueel mag worden, want het
doorslapen wordt door de alcohol wel
bemoeilijkt: men wordt vroeger wakker,
maar slaapt gemakkelijker in. In de
oudheid wist men dat al. Bij primitieve
operaties werd alcohol trouwens als een
verdovend middel gebruikt, met tijdelijke werking.
50 net.be
www.50net.be
De portaalsite voor
de dynamische
50-plusser!
Schrijf je nu in op onze
Nieuwsflash
www.50net.be 35
SANA nr 37
Goed tegen hartinfarct en borstkanker
Noten:
gezonde tussendoortjes
S
noepen is wel prettig, maar niet gezond, omdat snoep te veel
geraffineerde suikers bevat, naast kleurstoffen, smaakstoffen, bewaarstoffen, aroma’s en tal van scheikundige producten
die niet gemaakt zijn voor het menselijk organisme. Er wordt altijd
beweerd dat deze kleine hoeveelheden er niet toe doen en dat het
lichaam het wel opruimt, maar het organisme heeft zijn grenzen
vooral omdat er zoveel kleine beetjes via het voedsel in het lichaam
terecht komen. Bovendien is suiker al niet gezond en wordt het gerelateerd aan hart- en vaatziekten, een te hoog triglyceridengehalte
in het bloed, verharding van de bloedvaten en diabetes van het type
2 omdat het op den duur het lichaam ongevoelig maakt voor insuline. Geen snoep dus! Maar je hebt toch trek in een tussendoortje?
Wij ook! En wat doe je dan? Snoep iets gezonds, bijvoorbeeld noten,
want die verlagen het cholesterolgehalte, brengen de triglyceriden
weer tot normaal niveau, hebben gezonde vetzuren en beschermen
hart en bloedvaten. Snoep een noot en je wordt groot! Een ideaal
tussendoortje voor kinderen, maar ook voor volwassenen.
Noten zijn haast een volledig voedsel, want ze bevatten naast gemakkelijk verteerbare eiwitten ook vitamines A, E en B, en mineralen zoals
ijzer, naast voedingsvezels. Daarom
is het een perfecte vleesvervanger.
Er bestaan vegetarische burgers
waar noten in verwerkt zijn en dus
heel gezond. Ze bevatten wel veel
calorieën, 600 cal per 1000 gram en
dus moeten mensen die een vermageringsdieet volgen er wel voorzichtig mee zijn, of liever andere dingen
schrappen om toch het voordeel van
gezonde noten te kunnen genieten.
Gepelde noten kan je ook in pasta’s
gebruiken en je kan ze malen of
pletten en er dus een soort pindakaas van maken. Amandelnoten,
walnoten en hazelnoten zijn het gezondst, want cashewnoten bevatten
36
SANA nr 37
verzadigd vet. Pindanoten zijn geen
echte noten, maar een soort peulvruchten. Ze hebben niet dezelfde
kwaliteiten als noten!
Noten zijn ook nuttig om borstkanker te voorkomen, althans dat staat
te lezen in het tijdschrift “Nutrition
and Cancer”. Dagelijks een handvol
noten eten, geeft sneller een verzadigd gevoel en dus eet en snoep
je minder. Noten verhogen ook het
serotoninegehalte in het lichaam
waardoor je net als bij chocolade
een gelukkiger gevoel krijgt. Tegelijk is het nuttig ter preventie van
hart- en vaatziekten, verlaagt het
de cholesterol en de triglyceriden en
vermindert het depressies.
Snoep een noot en je wordt gezond
groot!
Jos van Landuyt
SANA nr 37
37
Hyperactieve kinderen zijn
veel beter met visolie
ADHD een modeziekte met
gevaarlijke medicijnen
J
e vindt geen school meer waar geen groot percentage van de
leerlingen het etiket ADHD opgeplakt kreeg. Een groot deel van
hen zit aan de Rilatine, een middel dat de farmaceutische industrie geen windeieren legt, want het aantal leerlingen dat als ADHDpatiënt beschouwd wordt, stijgt niet met de dag, maar met het uur.
Sommige scholen weigeren zelfs deze leerlingen als ze geen Rilatine
willen nemen, een gevaarlijke ontwikkeling volgens een aantal farmacologen. Volgens hen wordt ADHD ten onrechte als een stoornis
gekwalificeerd. Heel wat farmacologen waarschuwen voor het lichtzinnig gebruik van psychofarmaca bij de diagnose ADHD. De kennis van de echte farmacologie leert dat een dopingseffect ontstaat
door de gevarenreflex waarmee het lichaam reageert als neuronen
worden verwoest. En dat doen deze psychofarmaca. Gevolg: op
termijn staan deze kinderen er niet zo best voor. De weg naar drugs
is daardoor korter. Je kan dus maar beter met de arts overleggen of
er geen veilige alternatieve methode kan worden toegepast bij een
hyperactief kind dat zich moeilijk kan concentreren. Die mogelijkheid bestaat trouwens.
38
SANA nr 37
Rilatine heeft een onschuldige klank.
Het wordt voorgeschreven als snoep.
Het gaat zelfs zo ver dat universiteitsstudenten peppillen slikken om beter te
studeren. Dat lukt natuurlijk niet, want
je kan alleen maar slagen als je de stof
kent. Het geheugen verbeteren met pillen kan niet. Je kan enkel op termijn nut
verwachten van Ginkgo Biloba omdat
het de doorbloeding in de hersenen stimuleert. Het heeft evenwel geen effect
op het aanmaken van nieuwe neuronen
en dus wordt ook de geheugencapaciteit
niet rechtstreeks beïnvloed. Sommige
studenten gaan dan een stapje verder
en slikken soms gevaarlijke producten
als ze overschakelen naar amfetamines
en Rilatine. Dat zijn producten die zelfs
levensbedreigende nevenwerkingen
kunnen hebben, dat zegt professor De
Vroey. Hij waarschuwt dan ook iedereen
en vooral ouders en studenten om niet
lichtzinnig met dergelijke medicatie om
te gaan.
de helft op basis van 2,5 gram visolie
per dag. Onderzoek bij gevangenen in
Cardiff gaf hetzelfde resultaat. De gedetineerden werden rustiger. Het spreekt
vanzelf dat naast visolie een gezonde
voeding wordt aanbevolen, met minder
snoep, meer fruit en groenten en vooral
B-vitamines en dus volkorenproducten.
Een goed ritme en voldoende slaap zijn
eveneens van groot belang.
Jos van Landuyt
Visolie is beter
Wonderen bestaan niet, zeker niet in de
geneeskunde. Vroeger kregen onhandelbare kinderen een oorveeg of ze werden
naar buiten gestuurd om te ravotten
en als ze weer binnen kwamen konden
ze zich beter concentreren. De voeding
was ook volwaardiger en vooral het
vetzuurpatroon in het voedsel was beter
geschikt om kinderen rustig te houden
en ze beter te laten studeren. Uit een
Australisch onderzoek is gebleken dat
als je aan kinderen visoliesupplementen
geeft aangevuld met teunisbloemolie, de
zogenaamde ADHD-symtomen met de
helft verminderen. Dit klinisch onderzoek gebeurde bij meer dan honderd
kinderen in de leeftijd tussen 7 en 12
jaar. Na amper vier maanden bleek de
visolie bijzonder goede resultaten op te
leveren. De klachten verminderden met
SANA nr 37
39
Heilzame plantenextracten en
Plant
van de maand:
hun toepassing
Door Kees Martens
Kruidenkundige
Plantago lanceolata L .
Smalle weegbree:
Hemels “onkruid” tegen
oorpijn en hoest
W
e staan er misschien niet altijd bij stil, maar de natuur en onze
directe omgeving wemelt van natuurlijke geneeskracht, een hemels cadeau dat vaak niet genoeg naar waarde wordt geschat.
Een plantje dat we dagelijks kunnen zien in grasbermen en weilanden is
de weegbree of Plantago. Het komt zo vaak voor dat we het als onkruid
beschouwen terwijl het al van in de vroege middeleeuwen bekend was
omwille van zijn geneeskracht: bij oorpijn, keelpijn en hoest. Zelfs tegen
bacteriën kan het worden ingezet. Je kan het gemakkelijk plukken en zelf
verwerken. Toch is hier en daar wat voorzichtigheid gewenst.
Geschiedenis van de plant
Ondanks storende ingrepen door de
mens in de natuur en de natuurlijke
leefomgeving van bepaalde planten,
zijn er toch altijd planten die overleven.
Zo verdraagt Plantago het voortdurend
vertrappen en andere storende handelingen van de mens. De plant komt dan
ook in heel Europa voor langs wegen, op
droge grazige plaatsen, op grasvlakten
en in duinvalleien. Maar ook in Noord- en
Centraal-Azië tot aan de Himalaya en in
Noord-Afrika. Het is een overblijvende
plant die 20 tot 40 centimeter hoog
wordt. In de oudheid werd vooral de
brede of grote weegbree (Plantago major) gebruikt, terwijl tegenwoordig het gebruik van de smalle weegbree (Plantago
lanceolata) in de belangstelling staat. Dit
is een gevolg van de toegenomen kennis
van de inhoudsstoffen. Opvallend is dat
de plant in de oudheid veel gebruikt werd
bij beten van dieren, steken van allerlei
insecten zoals giftige spinnen, wespen en bijen; bovendien bij steken van
40
SANA nr 37
schorpioenen, slangenbeten en bij slecht
helende wonden. Maar ook de indicaties
die tegenwoordig voor Plantago gelden,
waren destijds bekend.
Eigenschappen
De plant is vooral werkzaam tegen
bepaalde bacteriesoorten (de zogeheten
Staphylococcus aureus en Streptococcus beta-haemolyticus). Om deze reden
wordt de plant toegepast bij aandoeningen van de bovenste luchtwegen en
oorklachten. Verder bevordert ze het
ophoesten van slijm en beschermt ze het
slijmvlies. Smalle weegbree heeft echter
ook een minder prettige eigenschap. Het
stuifmeel is namelijk één van de ergste
verwekkers van hooikoorts!
en bacteriële infecties. Uitwendig kan
ze worden toegepast als ondersteunend
middel bij oorpijn en uitwendige oorontsteking.
In combinatie met een aantal andere
planten, waaronder baardmos, wordt ze
toegepast bij infecties van de bovenste
luchtwegen.
Om zelf te doen.
Plantago of weegbreesap kan worden
gebruikt bij wonden en huidaandoeningen en bij oorpijn:
snijd een hoeveelheid verse planten
fijn en stamp ze in een vijzel. Pers het
sap uit door het mengsel in een sterke
doek (bijvoorbeeld een theedoek) uit te
wringen. Hiervan enkele druppels in het
oor druppelen of op gesloten wonden
toepassen met behulp van een kompres.
Weegbreetinctuur bij insectenbeten:
giet het sap of tinctuur van de smalle
weegbree op watten. Direct op de gekwetste plaats leggen en enige malen
herhalen.
Weegbreesiroop bij hoesten en astma:
voeg aan 100 ml vers sap 100 gram
suiker toe. Kook dit langzaam in tot de
gewenste stroopdikte. Neem hiervan elke
dag 3-5 theelepels.
OPGEPAST: Wanneer er een gaatje in
het trommelvlies zit, kunnen druppels
het gevoelige middenoor beschadigen.
De huisarts kan dit eenvoudig vaststellen. Wanneer het trommelvlies intact is,
kan dit advies zonder problemen worden
toegepast.
Rijk aan legendes
In Australië en Nieuw-Zeeland
wordt weegbree “de voet van de
Engelsman” genoemd. Volgens een
legende groeide overal waar een
Engelsman zijn voet neerzette, een
weegbreeplantje.
Een heel andere legende verhaalt
van een jong meisje dat aan de
kant van de weg zat te wachten op
haar geliefde die niet kwam opdagen. Zij bleef echter wachten, tot zij
veranderde in de bermplant weegbree, die in het Engels ook wel waybroad wordt genoemd. Het Engelse
waybroad betekent echter letterlijk:
“bermhoer”.
Verwerking en toepassing
Verwerking: Het bovengrondse deel van
de plant wordt gebruikt in de natuurgeneeskunde.
Toepassing: Plantago is een plant die
inwendig wordt gebruikt tegen hoesten
SANA nr 37
41
Hoe gezond is de
nieuwe hype?
Zijn
smoothies
even goed
als vers
fruit?
E
r is een nieuwe hype ontstaan onder impuls van
een aantal filmvedetten
die zweren bij hun dagelijkse
“smoothies” om slanker te
worden. Aangezien deze “fruitdrankjes” geen eiwitten, noch
vetten bevatten, zouden ze
ideaal zijn om de slanke lijn te
bewaren. Andere boodschappers
leren ons dat ze een goede vervanger zijn voor de dagelijkse
porties fruit die noodzakelijk
zijn voor de gezondheid. Maar
zijn smoothies wel zo gezond
als wordt beweerd en is het verstandig om deze nieuwe hype te
volgen?
Smoothies zijn niets anders dan gepureerd fruit waaruit de schil en de vezels
verdwenen zijn. Volgens sommigen
zitten ze boordevol vitamines aangezien
het om puur fruit gaat, terwijl anderen
er van overtuigd zijn dat er van die vitamines niet veel meer te bespeuren valt.
Test Aankoop onderzocht een tijd geleden een aantal smoothies en kwam tot
42
SANA nr 37
verrassende vaststellingen: niets gaat
boven vers fruit en als je een smoothie
zelf maakt, gewoon fruit pureert in de
blender, dan is de waarde daarvan nog
altijd fel ondergeschikt aan een stuk
vers fruit dat kampioen is qua vezels,
vitamines en hongerstiller. Dus kan je
door het eten van vers fruit gemakkelijker afslanken dan door het drinken van
een smoothie of gepureerd fruit.
Gekocht of zelf gemaakt?
Natuurlijk bestaat er verschil in kwaliteit en inhoud al naargelang de soort.
Smoothies die je koopt, hebben een deel
van hun vitamines verloren, maar die
verliezen ze sowieso door het pureren
van de vruchten. Ook de lange vezels
worden vernietigd tot enkel zachte
“drinkbare” vezels overblijven. Voor de
darmen en de cholesterol is een
smoothie dus waardeloos geworden.
Ook vitamines worden door pureren
in de blender voor een deel vernietigd
omdat op geforceerde wijze zuurstof in
de “fruitpap” wordt gezogen. Het oxidatieproces verloopt minstens tienmaal
sneller. Dat betekent dat je tienmaal
minder vitamine C in een smoothie krijgt
dan als je de vrucht puur zou opeten.
Hetzelfde geldt voor de vezels die voor
de darmflora, maar ook voor hart- en
bloedvaten van belang zijn. In een
smoothie zijn tot vijfmaal minder vezels
aanwezig in vergelijking met vers fruit.
Ook de hoeveelheid foliumzuur of vitamine B11 is tien keer lager dan in de
pure vrucht, omdat het vernietigd wordt
in de blender. Gekochte smoothies in
de handel zijn vaak op smaak gebracht
met suiker en met bewaarmiddelen
en/of kleurstoffen wat ze dan ook tot
een minderwaardig product maakt ten
opzichte van een verse en zelf gemaakte
smoothie.
De beschrijving die op het etiket staat,
is volgens Test Aankoop doorgaans
schromelijk overdreven, omdat de inhoud gerelateerd wordt naar een aantal
stukken fruit. Ze laten het voorkomen
als zou de dagelijks aanbevolen hoeveelheid fruit door een paar smoothies
kunnen vervangen worden en niets is
minder waar.
Fruit is gezonder
Je mag wel stellen dat een smoothie
die niet aangevuld werd met suiker, ijs
of room, een gezonder alternatief is als
hongerstiller en dorstlesser dan frisdrank of snoep, maar het kan beslist de
vergelijking met vers fruit niet doorstaan.
Zelf een smoothie maken, kan je af
en toe eens doen voor de smaak, om
kinderen een alternatief te geven voor
pudding met suiker, maar het is absoluut geen fruitvervanger in geen enkel
opzicht, noch voor de vezels, noch voor
de vitamines, noch voor de begeleidende stoffen, zelfs niet voor de tanden.
Een stuk fruit kauwen is nog altijd veel
veiliger voor de tanden dan (ook al is
het zelf geperst) fruitsap of een
smoothie te drinken.
Conclusie: fruit is nog altijd het beste.
Monique van Hasselt
SANA nr 37
43
Lekker en gezond koken met
groentenkok Dominique Vreven
Lekkere en supergezonde waterkerssoep
W
aterkers is een wilde plant die je nog steeds kan
aantreffen in onze natuur zoals bijvoorbeeld in de
prachtige Voerstreek. Het zijn plantjes die liefst natte
voeten hebben en waarvoor een beekje of een erg
drassig gebied noodzakelijk is. Wilde waterkers kan
geïnfecteerd zijn met tal van bacteriën en larven van de leverbotworm. Daarom laat je wilde waterkers best staan in de vrije natuur.
In de handel zijn deze groenten verkrijgbaar in mooie, dichte bussels die je best met hun stengeltjes in het water zet om verwelken
te voorkomen. De smaak van deze koolachtige waterkers kan je
best omschrijven als scherp, pittig en uiterst fris in rauwe toestand,
gekookt als milder, zacht en mooi groenig van kleur. Waterkers
is bij de herborist vooral bekend om zijn kankerremmende eigenschappen, bloedzuiverend, heel rijk aan mineralen en vitamines en
ook is dit plantje een zegen voor de ogen. Daarom hoort waterkers,
net zoals zijn broertje broccoli, tot de groenten die je beter meerdere keren per week op je menu zet.
Boodschappenmandje voor
6 personen
•
•
•
•
•
•
•
1kg uien
1 prei
2 courgettes
2 bussels waterkers
2 liter groenten- of kippenbouillon
hoeveboter 25 g
peper en zout naar believen
Bereidingswijze
• Snij de uien grof en stoof ze aan
in een kookpot met de hoeveboter.
Doe dit op een rustig vuurtje om
te voorkomen dat de boter gaat
verbranden.
• Als de uien glazig zien, voeg je er
de bouillon aan toe. Belangrijk voor
een smakelijke en mooi gebonden
soep zijn altijd een grote hoeveelheid uien, lekker en super gezond.
• Dan is het de beurt aan de courgettes en de prei. Schil de courgettes
en snij ze in blokjes van ongeveer
44
SANA nr 37
•
•
•
•
•
•
2cm, snij de prei in ringen van
ongeveer 2cm en voeg alles bij in
de soeppot. Courgettes zorgen voor
een fluweelzachte tot romige soep,
een must voor bijna elke soep!
Spoel de bussel waterkers nu zorgvuldig af onder de kraan en kijk alles goed na op slakjes. Die kunnen
zich soms wel eens verstoppen in
die mooie bussels waterkers.
Snij met een groot mes de bovenste
mooie blaadjes fijn en hou ze apart.
Snij de rest van de stengels fijn en
voeg ze bij de soep.
Laat dit geheel zachtjes koken gedurende een half uurtje.
Mix nu je soep en voeg tijdens deze
handeling de helft van de gesneden blaadjes waterkers toe. Doe
dit nauwgezet minstens 5 minuten
lang. Op deze wijze krijg je een fluweelachtige tot romige, knalgroene
soep.
Breng alles op smaak met peper en
zout.
•
Voeg net voor het serveren de
fijngesneden blaadjes waterkers toe
aan de warme soep.
Natuurlijk smakelijk!
Waterkers is makkelijk zelf te telen
Neem hiervoor een platte plastic bak
(zonder gaatjes) en vul hem met biologische teelaarde.
Strooi gelijkmatig op een afstand van
enkele centimeters de zaadjes en bedek
ze met een dun laagje teelaarde. Giet
alles goed nat met een kleine gieter
en zet het bakje op de vensterbank
in de zon. Je zal zien dat de zaadjes,
net zoals de meeste koolachtigen, snel
zullen kiemen en na 3 tot 4 weken kan
je oogsten. Snij hiervoor gewoon het
bovenste gedeelte van de plantjes af en
zorg ervoor dat de onderste 5 cm met
nog wat blaadjes eraan blijven staan.
Deze zullen spontaan nieuwe en verse
scheutjes geven zodat je nogmaals
hiervan kan oogsten. Het voornaamste
is dat alles goed vochtig blijft en nooit
uitdroogt. Zeker het proberen waard.
(met dank aan Peter Bauwens, topkweker van groenten).
Waar het goed voor is
Waterkers is echt wel een buitenbeentje
naar gezondheidsfactoren als groente en
dit om een aantal redenen:
1. deze planten zijn blijkbaar in staat
om mineralen en sporenelementen
beter op te nemen uit hun omgeving dan andere groenten. Waterkers is daarom in staat je energie
een opkikkertje te geven. Ook valt
het grote aantal vitamines op waaronder zelfs veel vetoplosbare.
2. waterkers heeft een remmende
en geneeskrachtige werking i.v.m.
sommige kankers, vergelijkbaar
met zijn broertje uit de Brassica
familie, broccoli.
3. er zijn bloedzuiverende en reinigende effecten naar de lever vastgesteld na het eten van waterkers.
4. door een aantal vitamines en een
mix van carotenoïden is waterkers
een zegen voor je ogen.
(uit en meer hierover zie Eric De Maerteleire “ Over zinnen prikkelende oesters
en verslavende chocolade”)
Waar extra op letten bij bereiding
van waterkers?
Wil je gebruik maken van de kankerremmende werkingen van deze groenten
moet je wel rekening houden met het
volgende:
• versnij of kneus waterkers voor
gebruik
• bij rauw en gekookt (90°) gebruik is
er weinig omzetting naar de werkzame stof
• matige en korte verwarming zorgt
voor een optimale vorming zoals
bijvoorbeeld kort stomen of stoven.
• in onze soep voegen we daarom de
blaadjes waterkers op het laatste
moment toe. Deze bereidingswijze geeft trouwens meer kleur
en smaak aan deze heerlijke soep.
Als je de waterkers vervangt door
brandnetels krijg je een soep die
opvallend dicht aanleunt bij de
smaak van deze waterkerssoep.
Tekst en foto’s Dominique Vreven
‘t Vlierhof
Hasseltsestraat 57A
3740 Bilzen
Tel. 089 41 44 18
GSM 0478 61 33 02
[email protected]
www.vlierhof.be
SANA nr 37
45
De groene vingers van Ivo Pauwels
Ivo Pauwels, een gerenommeerd natuurkenner, auteur
en groen-journalist verzorgt elke maand een aantal
schitterende rubrieken in i-Sana.
Rozenbottels kleuren de herfst
Rijkste natuurlijke bron van vitamine C
W
at is een herfst zonder waaiwinden die stormenderhand
bezit nemen van de tuin en doen buigen wat niet knakt?
Wat is een herfst zonder asters en chrysanten en de weemoed die bezit van je neemt? Wat is een herfst zonder
rijpe zaaddozen die openbarsten en hun zaden aan de
wind geven of zomaar rondstrooien, letterlijk op goed vallen uit? Wat is
een herfst zonder bottels, dikke en kleine, rond of in de vorm van een
flesje, die rood of zwart kleuren of vlammend oranje? Wat is een herfst
zonder dat de voorzienigheid van in voormenselijke tijden dieren en vogels van vitamines voorzag om ze te harden tegen de ongemakken van
de winter? Wat is een herfst zonder rozenbottels?
Gebottelde vitamines
Ze hangen vaak in trossen met velen
tegelijk of staan op stevige stengels,
alleen, knalrood te wezen. Kijk, hier zijn
we, lijken ze te zeggen. Wij zijn rijk aan
al het goede dat een plant of een vrucht
kan geven. We zitten vol met vitamine
C en met sporen van stoffen waarvan
jullie met al jullie wetenschap nog geen
benul hebben en die je gezond houden
tot de krokussen hun kelken openen en
je verzekeren dat de bomen weer in blad
zullen komen om schaduw te geven als
de zomer heet wordt.
Rozenbottels vallen op, ze zijn
uitnodigend. En toch, wie er zijn tanden in
zet, zelfs in de vlezige bottels van Rosa
rugosa, proeft pluis en harde zaden. Het
vruchtvlees is maar dun en licht zurig
of tamelijk smaakloos. Sommige rozen,
zoals Rosa moyesii en Rosa macrophylla
hebben flesvormige bottels. De betekenis
46
SANA nr 37
lijkt duidelijk. De vitamine C is gebotteld
in handige flesjes. Samen met die andere
oude en inheemse vrucht, de mispel,
die door onze voorouders erg op prijs
werd gesteld, behoort de rozenbottel
tot de rijkste bronnen van vitamine C uit
de natuur. Daardoor zijn rozenbottels
een echt tonicum. Welaan moeders en
oma’s bereid er gelei uit of droog de
bottels tot ze knapperig worden en je
er moeiteloos het vruchtvlees van kan
losmaken en in kruidenzakjes bewaren.
Dan kan je er thee van trekken, lekkere
thee, een puur glaasje gezondheid. Het
is een gezondheidselixer voor de lange
avonden die nu weldra zullen komen. En
de heldere, licht roze rozenbottelgelei
is niet alleen waanzinnig lekker, je doet
ermee aan verkoudheidspreventie. Zelfs
veel meer dan dat!
Marmelade
Wil je marmelade of gelei maken, dan
ga je enigszins anders te werk. Dan
komt het erop aan de rozenbottels
snel van pluis en zaden te ontdoen.
Plet het vruchtvlees, weeg het en voeg
eenzelfde hoeveelheid rietsuiker toe.
Roer vruchtvlees en suiker op het vuur
gedurende een uurtje stevig dooreen. Het
is geen echt aangenaam werk. Misschien
kan de beeldbuis je ondertussen wat
verstrooien. Het werk loont de moeite.
Eén eetlepel van de aldus verkregen
marmelade biedt een uitmuntende
bescherming tegen verkoudheden en
allerhande winterkwalen. Een grotere
dosis en de griep krijgt het moeilijk en
het ondermijnde gestel komt weer op
krachten.
Op www.wezooz.be kunt u Ivo Pauwels
in zijn en vele andere tuinen aan het werk
zien.
SANA nr 37
47
Tuinsprokkels
Verbeter slechte grond
D
e zomer was mooi, hoewel
laat begonnen, maar
vruchten, planten en
kruiden zijn er wel bij gevaren:
eerst nat en nadien zonnig. Dus
hebben vele mensen ook zin om
met planten en kruiden aan de
slag te gaan. Niets is heerlijker
dan kruiden vanuit de tuin
meteen in de keuken te kunnen
gebruiken. Wil je in je eigen
tuin een kruidenhoekje voorzien
dan moet je eerst weten wat de
kwaliteit van de grond in je tuin is.
Ook als amateur kan je heel wat
merken aan de kwaliteit van de
grond. Maak bijvoorbeeld enkele
steken met de schop en kijk of je
regenwormen vindt.
Je kan natuurlijk ook een
grondstaal nemen en het
laten onderzoeken door
een laboratorium voor
bodemonderzoek. Met organische
middelen voor de verbetering
van de grond zoals compost
(en die kan je zelf maken) en
natuurlijke mineralen (zand,
steenmeel, koolzure kalk) kun je
elke slechte grond geleidelijk in
een betere conditie brengen. Ook
regelmatig spitten is belangrijk.
en natuurlijk compost toevoegen:
bewaar daartoe keukenafval,
maaisel, in een hoek of bak in de
tuin. Na enkele maanden is dat
prima compost geworden. Veel
gemeenten geven trouwen gratis
compostlessen!
48
SANA nr 37
Compost is ideale
bodemverbeteraar
I
edereen kan compost maken:
afval uit de tuin, afval uit
de keuken, organische
materialen. Bacteriën breken ze
af en vormen ze om tot humus of
een ideale bodemverbeteraar. In
het najaar kun je beschikken over
afgemaaid gras en kleingemaakte
of gehakselde bladeren. Dit
mengsel vormt een uitstekende
bodemverbeteraar. Werk het in
het late najaar door de grond of
dek deze daarmee af. Dit maakt
de grond los en zorgt er voor dat
voedingsstoffen vrijkomen. Je
kan dezelfde stoffen ook laten
omvormen via de composthoop en
dan heb je natuurlijk meteen een
goede bodemverbeteraar. Maar
kleingemaakt organisch afval, kan
je zonder bezwaar voor de winter
op de grond uitspreiden. Het dekt
de bodem op een natuurlijke wijze
af voor het gure weer in de winter.
Hoe kan je kruiden
vermeerderen en planten?
Tijm
Tijm vermeerder je door te
scheuren. De op de grond
liggende takjes hebben vaak
opnieuw wortels aangemaakt,
zodat vermeerderen heel
gemakkelijk is.
Doe het oude hart weg en plant
dieper op een afstand van 20 cm.
Mierikswortel
De mierikswortel altijd in een vat
of emmer zonder bodem planten,
anders gaat mierikswortel
woekeren en andere planten
verdringen. Plant de wortels
schuin, dat geeft nog een beter
resultaat.
Kervel
Kervel moet je herhaaldelijk
zaaien als je de hele zomer over
kervel wilt beschikken.
Munt
Munt moet je best apart zetten.
Liefst in potten en bakken in de
volle grond. Hun wortels lopen ver
uit.
Snoeien
In april mag je gerust al eens
snoeien. In juni een beetje. In
oktober eens goed afknippen.
Pompoen: heerlijk en gezond
geschenk van de herfst
H
erfsttijd is pompoentijd. Je
ziet ze overal tegenwoordig,
zelfs als versiering voor
de deur. Je zou haast vergeten
dat het een lekkere en gezonde
groente is. Sommigen gebruiken
ze om mee te doen met het
akelige nieuwe ritueel dat de
commercie uit Amerika heeft
doen overwaaien, een legende
van spoken en heksen dat zijn
oorsprong vindt in oude heidense
van Ivo Pauwels
rituelen. Het is te veel oneer voor
een lekkere groente die bovendien
ook heel gezond is, waarmee
je talloze heerlijke recepten
kan maken. Pompoen heeft
uitstekende eigenschappen voor
blaas, urinewegen en prostaat.
Pompoen bevat cucurbitine,
veel olie, eiwit, suiker, lecithine,
fytosterine, globuline, hars,
enzymen, o.a. diastase en urease,
emulsine, vitaminen (rijk aan
vitamine A en E-complex), enig
salicylzuur.
Het zaad is niet giftig, heeft een
nootachtige smaak.
Laxatief is de pompoen zowel in
pureevorm, maar ook als sap.
Pompoenzaden zijn beter dan de
meeste andere wormverdrijvers,
want zijn niet giftig en kunnen dus
lange tijd ingenomen worden.
Het zaad is het oudst bekend
middel tegen lint- en ook andere
wormen.
Voor de prostaat verhoogt
het zaad de spierspanning
bij urinelozing en is goed
tegen prostaatvergroting.
Bij brandwonden, ontstoken
huiduitslag, kneuzing, lichte
ontvelling: kalmeert met een
kompres van verse bladeren of
pulp van de vrucht.
SANA nr 37
49
H
Wil je een
geheugen
als een
olifant?
Goed onthouden tot op hoge
leeftijd, kan je leren
50
SANA nr 37
et geheugen is een van de merkwaardigste dingen bij mens
en dier. Een wonder van de schepping! Door de aanmaak
van neuronen een fenomeen dat tot op hoge leeftijd plaats
vindt, kunnen ervaringen, kennis en gevoelens worden
opgeslagen en uit de herinnering worden opgediept. Dat is niet onbegrensd. Helaas! Niet iedereen beschikt over dezelfde geheugencapaciteit en studenten die wel over een goed geheugen beschikken, hebben uiteraard een streepje voor. Een goed geheugen is een
geschenk en stelt je in staat om goed te functioneren en op tijd in te
grijpen aan de hand van ervaringen die je had opgeslagen. Mensen
die tot op hoge leeftijd een goed geheugen bewaren, worden geprezen en tegelijk benijd, want zich alles goed kunnen herinneren,
staat gelijk aan een goede gezondheid en een lang leven zonder aftakeling. Die aftakeling laat zich dikwijls eerst zien in het vergeten
van eenvoudige dingen. Toch is het mogelijk tot op zeer hoge leeftijd een pientere geest en een goed geheugen te bewaren, want het
feit dat men al dan niet goed kan onthouden, is geen toeval, vooral
niet, als men van in de jeugdjaren een goed geheugen heeft gehad.
“Waar heb ik nu mijn sleutels gelegd?
Waar is mijn bril gebleven? Ik heb aan
iemand iets beloofd en weet niet meer
wat?” Dit zijn eenvoudige alledaagse
voorbeelden van talloze mensen die zich
zorgen maken over de achteruitgang
van hun geheugen. Eigenlijk heeft dat
niets met de kwaliteit van het geheugen te maken, maar wel met slordige
procedures, waarbij het geheugen
gewoon niet registreert wat je gedaan
of gezegd hebt. Want om het geheugen
te laten functioneren moet je er ook
met je gedachten bij zijn. Iets anders
is als je dingen die zopas gebeurd zijn,
begint te vergeten, of namen van collega’s niet meer weet, of zelfs de naam
van je kinderen verwart, of als je ergens
naartoe trekt en niet meer weet wat de
bedoeling was, of waar je je bevindt.
Deze signalen moeten de omgeving aan
het denken zetten en dan is medisch onderzoek noodzakelijk. Alzheimer treedt
trouwens steeds vroeger op en het is
niet zeldzaam dat iemand van midden
de veertig er het slachtoffer van wordt.
Maar laten we er van uitgaan dat we
gelukkig gezond zijn en dus over een
normaal geheugen beschikken. De kunst
is dit zo te bewaren en dat kan, want er
is een aantal gewoontes die funest zijn
voor het geheugen.
Nieuwe neuronen
De hersenen zijn trouwens het meest
wonderlijke orgaan van het lichaam.
Terwijl alle organen van het lichaam verouderen en problemen kunnen vertonen,
hoeft dat met de hersenen lang niet het
geval te zijn. Je kan problemen krijgen
met het hart, een zwaar hartinfarct
meemaken, terwijl de hersenen nog
altijd prima functioneren.
Vroeger dacht men dat het menselijk
lichaam zo oud was als zijn bloedsomloop, nadien ging men er meer het
zenuwstelsel bij betrekken en nu zegt
men dat men de leeftijd heeft van zijn
neuronen.
Terwijl men er vroeger van overtuigd
was dat het aantal neuronen vast lag bij
de geboorte, raakt men er wonderlijk
genoeg meer van overtuigd dat dit aantal kan toenemen in de hippocampus,
zelfs tot op hoge leeftijd. Dat is precies
de zone waar het geheugen functioneert, maar waar ook de ziekte van
Alzheimer zich manifesteert.
Proefondervindelijk heeft men ervaren
dat hoe meer men de hersenen laat
functioneren, des te groter wordt de
opslagcapaciteit, des te soepeler kan
men er gebruik van maken. Opdat deze
hersencellen zich zouden kunnen vermeerderen, hebben ze materiaal nodig
waaruit ook de zenuwcellen zijn opgeSANA nr 37
51
Advertentie
Beter geheugen en
concentratie?
Ginkgosan
helpt
natuurlijk!
bouwd. Die neuronen zijn er trouwens
ook oorzaak van dat we ons zo weinig
herinneren uit de vroegste kinderjaren:
in het begin is de aanmaak van nieuwe
neuronen zo overweldigend, dat ze elkaar eruit boksen zodat het geheugen er
onder lijdt. Pas vanaf de leeftijd van vier
à vijf jaar komt er orde in de opstapeling
van de neuronen in de hippocampus.
Hoe krijg je een beter geheugen?
De hersenen moeten permanent gevoed
worden om het geheugen te laten functioneren. Voldoende zuurstof en glucose
is daarbij van belang. Die moeten door
de bloedsomloop worden aangevoerd en
daarvoor is een gezonde circulatie van
vitaal belang. Hoe kun je dan je geheugen verbeteren door de aanvoer van
energie te verzekeren?
- Regelmatig bewegen is van levensbelang. niet enkel voor de motor, het hart,
maar ook voor de hersenen.
- Voldoende zuurstof is een van kapitaal
belang. Wie rookt bedreigt niet enkel
de doorbloeding van de hersenen, maar
legt ook een hypotheek op zijn geheugen. Wie een goed geheugen wil, moet
dus onverwijld stoppen met roken en
berookte lokalen vermijden.
- Een uitgebalanceerd dieet is van groot
nut voor een goed geheugen. Daarbij
horen voldoende vitamine C en B en
gezonde vetten. We hebben inderdaad
vetten nodig. Een vetarm dieet is niet
gunstig voor het geheugen. Je kan dus
maar beter gezonde vetten gebruiken
52
SANA nr 37
zoals vette vis, of visoliesupplementen.
Ook fosfor en magnesium zijn van belang (noten en eieren).
- Om een betere doorbloeding van de
hersenen te verzekeren is de Japanse
Tempelboom zeer geschikt. Een goed
preparaat van Ginkgo Biloba is vanaf
de middelbare leeftijd geen overbodige luxe. Zelfs de doorbloeding van de
kleine haarvaten verbetert er door en
garandeert je een goed geheugen tot op
hoge leeftijd.
- Uiteraard is geheugentraining essentieel. Mensen die nooit meer lezen,
geen kruiswoordraadsels oplossen, geen
discussies voeren, geen kennis tot zich
nemen, maken geen nieuwe neuronen
aan en zullen hun geheugen stelselmatig
achteruit zien boeren.
Zoals met spieren en het hart, is het
ook met de hersenen: hoe meer je
traint, hoe beter je wordt. En dat moet
van jongsaf gebeuren. Want recent
onderzoek bracht aan het licht dat al 15
percent van jongeren onder de twintig
jaar last heeft van geheugenproblemen.
Bij mensen van middelbare leeftijd is dat
al opgelopen tot 22 percent en boven
de 60 jaar gaat dat al tot 60 percent en
meer.
Maar het mag wel duidelijk zijn dat
gezonde voeding met vis en visolie,
voldoende vruchten met vitamine C en
B, en dagelijkse bewegen en geheugentraining, je met een goed geheugen als
geschenk zal belonen.
Jan van Bercken
l Ondersteunt de circulatie tot in
de kleinste vaatjes
l Helpt ook bij koude handen en voeten
l Kan langdurig worden gebruikt
l Effectieve natuurlijke samenstelling
l Krachtige plantentinctuur
l 15% alcohol voor de oplosbaarheid
en houdbaarheid
Ginkgosan is verkrijgbaar in 100ml druppels
bij de apotheek met cnk-bestelcode: 3002-458.
Of vraag ernaar in de betere natuurwinkel.
Meer informatie?
Tel. 011/371924 of e-mail:
[email protected]
Gezonde kracht uit de natuur !
www.fytobell.be
SANA nr 37
53
Natuurwinkeltje Margriet
Advertentie
Achter d’Hoven 11 - 2990 Wuustwezel
Openingsuren:
di - vrij: 9u - 12u en 13u30-18u
woe - zat: 9u - 12u en 13u30 - 17u
dond: 13u30 -18u
zondag- maandag en
donderdagvoormiddag gesloten
mail:
[email protected]
Openingsuren:
DE MARETAK
natuur- en dieetvoeding, lichaamsverzorging
De Merodelei 36 - 2300 Turnhout
Tel.: 014/42 47 63
Openingsuren:
van maandag t/m zaterdag 09u30 - 18u00
54
SANA nr 37
ma:
di:
wo:
do:
vrij:
za:
9.30
9.30
9.30
9.30
9.30
12.30
12.30
12.30
12.30
12.30
13.30
13.30
13.30
13.30
13.30
13.30
18.00
18.00
18.00
18.00
18.00
18.00
Korspelsesteenweg 86 - 3581 Beverlo
Tel.: 011/40.14.07 www.brouwland.com
Openingsuren :
Maandag - vrijdag:
Zaterdag:
9u tot 18u
9u tot 17u
‘t Kruidenvrouwke
Stationsstraat 108
3400 LANDEN
Openingsuren:
woensdag van 12u30-13u00
14u00-18u00
donderdag tot zaterdag 10u00-12u00 14u00-18u00
T: 0495/40.33.49 en
0496/54.43.81
DE NATUURSTER - Buntjens Lizzy
Diesterstraat 18
3980 Tessenderlo
Openingsuren: Maandag-zaterdag
9u30-12u30
13u30-18u00
Donderdag sluitingsdag
T: 0496/60.80.97
SANA nr 37
55
Advertentie
Met vitamine C
Voor een
ijzersterke
weerstand
180 tabletten
Verkrijgbaar bij de apotheek
met CNK bestelcode: 2595-791.
Of vraag ernaar in de betere natuurwinkel.
• Ondersteunt het immuunsysteem
• Gemakkelijk in te nemen
Tijdelijk gratis
pillendoosje
in de verpakking
www.
56
SANA nr 37
.be