Ziekte van Crohn: oorlog in de darmen Premenstrueel syndroom

April-Mei 2014
GEZONDHEIDSMAGAZINE
Zachte winter:
vroege
hooikoorts
Ziekte van
Crohn:
oorlog in de
darmen
Premenstrueel syndroom:
Bijna alle vrouwen hebben
er last van
SANA nr 42
1
COLOFON
I-SANA MAGAZINE
Web-en Gezondheidsmagazine
Uitgeverij:ADVIES MEDIA vzw
[email protected]
www.isana.eu
Redactieadres:
Wegvoeringstraat 66a
B-9230 Wetteren
[email protected]
Uitgave:
Tweemaandelijks elektronisch
nummer
(behalve de maanden juli en augustus)
Verantwoordelijk uitgever:
Monique Kmita
Gedelegeerd bestuurder:
Danny Zeegers
Verantwoordelijke marketing,
promotie en advertenties België:
[email protected]
Verantwoordelijke regie Nederland:
Kees Martens
Hoofdredacteur:
Jan van Bercken
Art-Director:
Ellen Drenth
Artistiek advies:
Alvin Bamps
Bestellen?
www.nutribell.be
Documentatie & secretariaat:
Klaudia Pauwels
Abonnementen:
Losse nummers : € 3,20
Jaarabonnement: € 32,00
Copyright 2014
Alle in de advertenties en redactionele
stukken opgenomen gegevens, alsook foto’s
door derden aangeleverd, vallen onder
verantwoordelijkheid van het betrokken bedrijf,
instelling of dienst die aanlevert aan Advies
Media vzw. Voor de juistheid, de aard en de
rechten van die gegevens kan de uitgever niet
aansprakelijk worden gesteld. Advertenties
kunnen zonder enige motivering worden
geweigerd.
Niets uit deze uitgave mag worden
verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt, door
middel van druk, fotokopie of welke andere
wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke
toestemming van de uitgever. De inhoud
(teksten en advertenties) van I-sana is geen
medisch advies en kan een consult bij een
arts niet vervangen. Bij medische problemen
of twijfel moet altijd een geneesheer worden
geraadpleegd.
2
SANA nr 42
i-sana een uitgave
van Advies Media
N
Voorwoord
Wondere natuur
iets is
indrukwekkender
dan de natuur. Een
meesterwerk van
vernuft dat planmatig geschikt
werd waarin wetten zijn gelegd
die nog amper zijn ontdekt.
Een palet van bewegende
schoonheid, het ballet van de
seizoenen, de tinten van rijkdom
en de adem van verrassende
verwondering. De nieuwe lente.
Lente, de schoonheid zonder
grenzen. Waar moeten we
het zoeken als het zich elke
seconde op het theater van onze
ogen afspeelt, elke seconde een
nieuw programma, een andere
belichting, een ander decor,
andere geuren, andere sfeer. De
regisseur van het heelal heeft
ons een schitterend cadeau
gedaan.
Ik herinner me nog toen ik
als kleuter met mijn moeder
aan de vijver in de tuin brood
naar de eendjes gooide en de
onmogelijkste vragen stelde:
en waarom verdrinken ze niet
als ze hun kop ondersteken, en
waarom blijven ze drijven en
waar komt de mist vandaan...
uit het water? En waar komt de
wind vandaan en waar gaat de
zon slapen? En waarom slapen
de bloemen in de winter en
verschijnen ze in de lente?
Veel vragen kunnen dwaas
lijken, maar voor een kind zijn ze
doodernstig en de verwondering
voor het gigantische schouwspel
van de natuur is het eerste
lesboek voor elk klein mensje,
waar veel grote mensjes zich
niet eens in thuis voelen,
laat staan dat er zinvolle en
correcte antwoorden kunnen
gegeven worden op eenvoudige
interessante vragen.
De wereld is een onuitputtelijke
bron van schoonheid en
verwondering waarvan de
variatie en de oneindigheid ons
elk seizoen opnieuw verbaast.
De natuur, onze natuurlijke
woonplaats laat ons groeien,
onderwijst ons, vermaant ons,
leert onze beperkingen kennen,
geeft ons energie, ontspanning,
kracht, voedsel, medicijnen
en genezing, geeft ons lang
leven en geluk. Guido Gezelle,
de prins van de Vlaamse
letterkunde liet als testament
op zijn sterfbed één zin na, de
belangrijkste uit zijn leven, een
résumé van zijn emoties: „En ik
hoorde zo graag de vogelkens
fluiten”. Het waren zijn laatste
woorden, een ode aan de
schoonheid van de wereld, het
meesterwerk van de schepping,
die hij met onvolprezen
woordkunst had geloofd en
geschilderd. We hebben nu de
mond vol over onthaasting, over
nieuwe levensvormen, over
bezinning, want we gaan ten
onder aan zenuwen, worden
depressief van de dingen
rondom ons, terwijl de oplossing
binnen ons gezichtsveld ligt.
De zalvende, rustgevende,
verkwikkende, geduldige en
afwisselende rijkdom van de
natuur. Wondere natuur!
Jan van Bercken
Hoofdredacteur
SANA nr 42
3
nhoud
06
26
06
Massage:
balsem voor lichaam en ziel
28
Lente op Abdijsite Herkenrode
en in de Japanse Tuin
Verjongend, ontspannend, genezend
Opening van het seizoen: fietsen, wandelen en
proeven
10
32
Hoe tabaksverslaving
temmen?
Cholesterol
32
Tabak: de geniepige killer
12
Waarom geen frisdrank voor
kinderen?
Slechte schoolresultaten en slechte
gezondheid!
14
12
14
36
36
Premenstrueel syndroom: Bijna
alle vrouwen hebben er last van
Wat kan je doen tegen PMS?
40
Heilzame planten en hun
toepassing
Ouder worden, is geen ziekte
Beleef jaren langer plezier aan het leven
Blauwe bosbes: tegen oog- en suikerziekte
20
44
Ziekte van Crohn:
oorlog in de darmen
Lekker en gezond koken met
groentenkok Dominique Vreven
Gluten- en zuivelvrij dieet, wel visolie, probiotica,
plantaardige eiwitten, geen stress!
24
Kruidige wortelcake
50
Echinacea
Je huid smeekt erom!
26
OSTEOPOROSE: Vitamine K2
voor een sterk skelet
Als de kalkopname gestoord is, kunnen
talrijke ziekten optreden
4
Eeuwenoude Chinese remedie helpt bij te
hoog cholesterol
SANA nr 42
20
46
De groene vingers van
Ivo Pauwels
Oosterse papavers:
de lust van de hommels
50
Zachte winter:
vroege hooikoorts
Ook steeds meer kinderen worden
allergisch...
SANA nr 42
5
Massage:
balsem voor lichaam en ziel
Oxytocine: het gelukshormoon door
masserende handen
A
ls je kind gevallen is, dan wrijf je over de zere
plek. Als je je arm of knie bezeerd hebt, dan
wrijf je met de warme hand over de gekneusde
of gestoten zone. En wat gebeurt er? De pijn
vermindert snel, je voelt meteen beterschap.
In de geneeskunde is de kracht van massage al langer
bekend. Massage is niet meer weg te denken uit ons leven. Het kan behaaglijk zijn als het met kennis van zaken en op het gepaste moment wordt toegepast: dat
betekent nooit op een geschonden huid, nooit bij
koorts, nooit bij open wonden of breuken. Het is
goed dergelijke massages in professionele handen toe te vertrouwen. Maar ook in de wellnesssector heeft massage zijn plaats gekregen:
voor een mooie huid, een betere doorbloeding,
minder rimpels, een lokale vermagering of gewoon omdat het prettig en ontspannend is en
de stress verjaagt.
6
SANA nr 42
Verjongend, ontspannend,
genezend
Massage werkt! Bij rugklachten is het
zelfs een ontspannende en ook genezende therapie. Maar niet alleen bij rugproblemen heeft massage zijn nut, ook bij
pijn van spieren en gewrichten, inwendige pijnen en krampen, depressie en
zelfs kanker heeft massage bewezen een
belangrijk onderdeel van het genezingsproces te kunnen zijn. Daarover is door
het Amerikaanse overheidsinstituut NCCAM (National Centre of Complementary
and Alternative Medicine) onderzoek gevoerd en gepubliceerd. Massage is geen
placebo, heeft geen imaginair effect, het
heeft zeer zeker een volwaardige plaats
in de geneeskunde verworven en ook in
de wellness zijn manuele behandelingen
niet meer weg te denken.
Ontstressend
Als je afgebeuld wil worden, kan je naar
een fysiotherapeut gaan die je flink door
elkaar schudt, rekt en trekt tot het pijn
doet, de grens van de spieren en de
gewrichten opzoekt om ze te verleggen.
Sportmassage is er een onderdeel van.
Het nut daarvan is complementair aan
de persoonlijke opwarming en training
vóór een wedstrijd. Maar ondanks het
feit dat massage ook kan ontspannen,
of net de concentratie verhogen omdat je doelbewust gericht bent op een
grote sportprestatie, de doorbloeding
kan gestimuleerd worden en dus de
prestatiemogelijkheden kunnen worden
verhoogd, is de persoonlijke training,
het verleggen van het niveau en het
verhogen van de inspanning toch belangrijker, evenals de fysieke opwarming
die zich niet tot massage kan beperken.
Sportprestaties verschillen natuurlijk
van ontspanning en beweging die niet
in competitieverband wordt gedaan. Zo
kan massage na een zware inspanning,
een drukke werkweek, een overladen
programma, toch heel ontspannend en
heilzaam
zijn
als het
met
verstand,
met
helende
zachte handen, zalvende oliën en in de
juiste temperatuur wordt toegepast. De
huid heeft antennes met de ziel en de
ontspanning van de huid en de spieren
zal zich voortzettend in de gedachten en
de geest. Na een ontspannende massage is men weer rustig, de problemen
vergeten en de stress is ontmanteld.
Men voelt zich weer frisser, jonger en
gezonder. Daarover is in het Centrum
voor Functioneel Neuromusculair Onderzoek van het Instituut voor Myologie
in Parijs onderzoek verricht. Een goede
massage verlaagt ook het cortisolgehalte in het bloed, het zogenaamde
stresshormoon!
Ontzurend
We eten verkeerd: te zoet, te vet, te
zout, te veel, te geraffineerd. Gevolg:
het lichaam verzuurt. Een ontzurend dieet met meer fruit en groenten, minder
vlees en zuivel, meer vezels zoals volkoren en minder geraffineerd, minder suiker, maar meer rauwkost, minder koffie
en alcohol, maar meer water, zou al heel
wat oplossen en het lichaam alkaliniseren. Dat is de beste garantie om ziekten
te voorkomen, ook kanker. Naast dat
ontzurend dieet kan warmte en massage
helpen om het lichaam te ontzuren.
Een saunabeurt, een infraroodsessie en
nadien een massage zijn ideaal om het
melkzuur uit spieren te verwijderen en
ook om het lichaam te helpen “ontslakken”. Vooral in de lente, waar we gehinSANA nr 42
7
derd worden door het wintervet (te lang
stil gezeten, te weinig buiten gewerkt
of gesport en te onnatuurlijk gegeten
en gesnoept) kunnen we een ontzuring
en ontslakking best gebruiken. Massage
kan iets doen aan de spiervermoeidheid, aan pijnlijke zones in het lichaam
en is een goede basis om de winterblues
te helpen verjagen en uitputting na de
winter te voorkomen. Door de mechanische invloed van de massage worden
prikkels opgewekt die de vermoeidheid
verdrijven en fysiologische reacties
oproepen. Mirakels bestaan niet meer en
het zal niet meteen alle wintermoeheid
wegwerken, maar wel dermate ontspannend zijn dat met een goed gevoel weer
opgestart kan worden.
Niet voor letsels
Melkzuur kan behoorlijk snel uit de
spierweefsels worden verwijderd. Massage en warmte kunnen daar bij helpen.
Na een grote inspanning kan je merken dat dit melkzuur op twee uur tijd
geëlimineerd werd. Als je dagen later
nog pijn hebt in de spieren is dat niet
8
SANA nr 42
het gevolg van melkzuur, maar wel van
microletsels en daar helpt geen massage voor. Enkel rust, warmte en lichte
bewegingen zijn daarvoor aangewezen.
Wel is de relaxerende kracht van massage niet te ontkennen en ook niet te
onderschatten. Zo is het bekend dat
grote sportvedetten na de wedstrijd op
de massagetafel in slaap vielen omdat
ze zich zo behaaglijk voelden doordat
hun spieren zich ontspanden, en zij tenslotte ook helemaal, als gevolg van de
massage. Verstandige therapeuten en
masseurs weten dat ze op verwondingen
niet moeten masseren, het zou het probleem alleen maar vergroten. De letsels
moeten eerst genezen zijn en dan pas
kan men door manipulatie, de circulatie weer verbeteren en de genezing en
versoepeling versnellen.
Hormonale effect
Ook in de wellness is massage niet
weg te denken vanwege het rustgevende en relaxerende gevoel. Aanrakingen en massages geven een gevoel
van welbehagen: denk maar aan het
troostend vermogen van een omhelzing
als je iemand die in de miserie zit, wil
helpen. Maar ook aanrakingen van de
huid hebben een tonifiërend en balsemend effect op de ziel. Door aanrakingen en lichte massages wordt het
knuffelhormoon oxytocine opgewekt,
dat rust geeft, ontspant en een aangenaam gevoel aflevert. Als zo’n massage s’ avonds gegeven wordt, zal de
nachtrust zeker worden bevorderd. Ook
als anti-stresstherapie, op een relaxweekend, een ontspannende vakantie
kan een massage wonderen verrichten.
Door de stress, een overvol agenda, de
beslommeringen van elke dag maakt
ons lichaam al te weinig oxytocine aan,
hoewel we dat hard nodig hebben. Niet
alleen de spieren raken verkrampt, ook
onze geest en onze gevoelens. Dan
kan zo’n lading oxytocine die er via de
huid in gemasseerd wordt, echt deugd
doen, een zaligheid om te beleven. De
Zweedse hoogleraar fysiologie Kerstin
Uvnas Moberg noemde de oxytocinefactor in haar werken dan ook het
“gelukshormoon” dat via de handen van
de masseur in het gevoel van de patiënt
wordt binnengebracht.
Verjongend effect
Massage heeft ook een verjongend effect doordat het de doorbloeding in de
verouderende en steeds dunner wordende huid stimuleert, daardoor de collageenproductie verbetert, de hydratering
bevordert en dus de huid verjongt. Dat
is geen fabeltje, dat kan je constateren
bij jezelf: als je jezelf dagelijks gedurende vijf minuten voor de spiegel het
gezicht zou masseren, dan kan je na
een maand het verschil merken. De
huid op de dijen heeft ook de neiging
om te verslappen en te verouderen. Ook
hier kan massage, maar dan met ferme
bewegingen eventueel met gebalde
vuist, een heilzaam en verjongend effect
realiseren, vooral als ook andere regels
in acht worden genomen:
- niet roken
- meer bewegen, minstens een half uur
per dag
- niet in de zon lopen en geen zonnebank, want de zon veroudert de huid fel
- genoeg drinken, (thee, water en soep)
- wisseldouches nemen om de doorbloeding te stimuleren.
Monique van Hasselt
SANA nr 42
9
Hoe tabaksverslaving
temmen?
S
toppen met roken is een van de moeilijkste dingen die er
zijn, omdat tabak verslavend is. Recent onderzoek heeft
aangetoond dat tabaksfabrikanten de sigaretten wel lichter
maken, maar er wel meer verslavende stoffen aan toevoegen. Men denkt goed bezig te zijn door lichtere sigaretten te kopen,
maar uiteindelijk bevat rook kankerverwekkende stoffen, nicotine
en blijft het een schadelijke, verslavende bezigheid. Ook de filters
werden zodanig vernieuwd dat rokers tegenwoordig 15 percent
meer nicotine binnen krijgen, dat concludeerden onderzoekers van
de University of Massachusetts na onderzoek van de grootste Amerikaanse tabaksproducten. De industrie wil de afhankelijkheid van
tabak op zoveel mogelijk manieren verhogen, zegt prof. Tytgat,
toxicoloog van de KUL.
Slechts drie percent van rokers kan er
autonoom mee breken, al de rest hervalt
of geeft het vroegtijdig op. Er zijn zoveel
factoren mee gemoeid: de rookhonger
die aangewakkerd wordt door nicotine
en verslavende stoffen in tabak, er is
een psychologische factor, want men
begint niet te roken omdat men het lekker vindt, maar om erbij te horen, groot
te zijn, zich geëmancipeerd te voelen.
10
SANA nr 42
Schuldcomplex
Volgens twee Nederlandse longartsen willen ze een
openlijke strijd beginnen tegen actoren in de academische en politieke wereld die belangen hebben in de
tabakslobby. Ze willen hen een schuldcomplex aanmeten omdat ze meewerken aan een organisatie die
doeltreffend en zeker mensen de dood injaagt. Longartsen Wanda de Kanter en Pauline Dekker van het
Ziekenhuis in Beverwijk zijn van mening dat gewone
voorlichting niet helpt en toch niet opweegt tegen
de geraffineerde technieken van de tabaksindustrie.
Daarom willen ze de namen van “geheime commissarissen” uit de universitaire wereld en aandeelhouders
en politiekers gewoon met naam en toenaam bekend
maken. Ze vinden deze mensen dom en gewetenloos,
want ze hebben bloedschuld aan de dood van honderdduizenden mensen.
Rookhonger
De drang naar tabak heeft zowel een emotionele en
psychische kant als een lichamelijke verslavende.
Daarom zijn een paar stoffen uit de natuur een goed
hulpmiddel: grote weegbree, avena, bosbes, ginseng, zwarte peper. Zo’n prima middel is bijvoorbeeld
Fumexit spray, omdat het de drang om te roken
inperkt. Op die manier wordt stoppen gemakkelijker.
Advertentie
Tabak: de
geniepige
killer
leven met niet minder dan 10 jaar verlengen. Zelfs
wie op 50-jarige leeftijd stopt voegt beslist nog meer
jaren aan zijn leven toe. Ook weinig roken verkort de
levensduur. Vrouwen die minder dan 10 sigaretten
per dag roken, verdubbelen hun kansen om vroegtijdig te sterven. Vooral de combinatie van tabak en de
anticonceptiepil is dodelijk en maakt meer slachtoffers onder jonge vrouwen dan het verkeer. Vorige
maand werden daarom in Straatsburg de nieuwe
tabakrichtlijnen van kracht. Sigaretten met een
smaakje worden verboden, en voor menthol heeft
men nog een paar jaar geduld. De smaken waren
erop gericht het roken aantrekkelijker te maken en
bovendien waren deze stoffen nog meer verslavend
en versterkten ze het effect van nicotine.
Stoppen met roken?
Op een natuurlijke
manier?
Fumexit
mondspray helpt!
Eigenschappen van het product:
• Vermindert de ontwennings-
verschijnselen
• Ondersteunt/versterkt het
zenuwstelsel
• Doet de behoefte aan nicotine verminderen
• Heeft een negatief effect op
de smaak van een sigaret
• Is antioxidatief
• Effectieve natuurlijke samen-
stelling
• In handig spray flesje
Verkrijgbaar in de
apotheek met
cnk-bestelcode:
2186-716
(of vraag ernaar
in de betere
natuurwinkel)
Hans de Groot
Later wordt het een geconditioneerde
reflex: men kan niet telefoneren zonder
sigaret, niet op de computer werken of
studeren zonder tabak.
Verslavende stoffen
Een studie van de universiteit van
Oxford in het gezaghebbende blad The
Lancet vermeldde dat vrouwen die voor
hun veertigste stoppen met roken, hun
www.fytobell.be
SANA nr 42 11
Slechte
schoolresultaten
en slechte
gezondheid!
_____________
--------------
P
Waarom geen
frisdrank voor
kinderen?
epdrankjes en frisdranken zijn vanwege hun gehalte aan
pure suiker ofwel aan kunstmatige suikers bijzonder slecht
voor kinderen en jong-volwassenen. Ze veranderen het
suikergehalte in het bloed, beschadigen de tanden, veroorzaken diarree en groeistoornissen en verhogen de vatbaarheid voor infecties aanzienlijk.
Dokter Wolfgang Lehmann, een kinderspecialist uit Hamburg stelde dat door
frisdranken en pepdrankjes bij kinderen
een verhoogde vocht- en suikertoevoer bestond dat leidde tot gebrek aan
eetlust, tot eiwit- en ijzergebrek en een
12
SANA nr 42
te laag hemoglobinegehalte waardoor
de vatbaarheid voor infecties toenam en
slapeloosheid eveneens het gevolg was.
Veel kinderen op jonge leeftijd zitten al
met slechte tanden en cariës, vanwege
de calciumoplossende vruchtenzuren
in veel frisdranken. Verse vruchtensappen zonder toevoeging van suiker is het
enige alternatief. Die zuivere vruchtensappen moeten zelfs verdund worden
zodat de natuurlijke vruchtenzuren niet
te agressief zouden zijn. Thee, karnemelk, bronwater en groentensappen
zijn natuurlijk zeer goede alternatieven.
Maar suiker, fructose of kunstsuiker
moet nergens worden aan toegevoegd!
Beangstigend
Door de hypoglycaemie die ontstaat
als gevolg van een te hoog gebruik van
fructose of van cafeïnehoudende dranken zoals cola’s, koffie en pepmiddelen
uit de disco’s kunnen volgende symptomen bij jongeren optreden en die lijst is
niet gering:
-Ze kunnen slecht tegen de kou.
-Last van vochtige handen.
-Jongeren met bleke, dus weinig gepigmenteerde huid hebben nog vaker last
van hypoglycaemie.
-De lust om met drugs te beginnen
vergroot en de kans op verslaving is ook
groter.
-Angst, agressiviteit, slapeloosheid, onevenwichtigheid en moeilijker opvoedbaarheid is ook een mogelijk gevolg.
-Ze krijgen het moeilijker om met roken
op te houden.
-Ze vervallen gemakkelijker in een
snoepmanie.
-Alcohol kan de volgende stap zijn, vandaar dat in sommige pepmiddelen dit al
gemengd wordt. De jongeren gaan het
haast ongemerkt gebruiken.
-Het aantal allergieën neemt toe.
-Jongeren verliezen haar op de zijkant of
de buitenkant van de kuit uiteraard bij
mannen.
- Op de zijkant van het slaapbeen is er
een overdaad aan pigmentering van de
huid.
-Verhoogde vatbaarheid voor neusverkoudheid.
-De snijtanden van de onderkaak degenereren vlugger.
-De boezem bij jonge vrouwen is minder
ontwikkeld.
-De wijsvinger is langer dan de vierde
vinger.
-Uitgesproken ronde vorm van alle vingers aan het uiteinde.
-Verminderd gewicht, maar te zwaar op
de heupen.
-Meer last van indigestie.
-Meer voorkomen van gekantelde baarmoeder.
-Vaak optredende miskramen.
-Bij koud weer verschijnen witte vlekjes
op de huid, dit zijn plaatsen waar de
bloedvaten samentrekken.
-Meer pijn onder de ribbenboog.
-Concentratiestoornissen en slechte
resultaten op school zijn evidente gevolgen van hypoglycaemie.
Het volstaat de proef op de som te
nemen om snel tot een normalisering
van het organisme te komen: vezelproducten zoals volkorenbrood, groenten
en vruchten, waardoor het lichaam
weer de beschikking krijgt over meer
enzymen, vitamines, mineralen en
oligo-elementen, zodat het metabolisme
weer kan worden genormaliseerd. Het
bloedsuikergehalte kan weer normaal
worden door samengestelde koolhydraten te gebruiken. Geraffineerde producten moeten worden geweerd. Voldoende
beweging hoort hier uiteraard bij. Sommige medicijnen zoals de pil en corticosteroïden kunnen de bloedsuikerspiegel
beïnvloeden en zijn best te mijden.
Jan van Bercken
SANA nr 42
13
Langer leven: hoe doe je dat?
Beleef jaren langer plezier aan het leven
Ouderen zijn ook een kwetsbare groep.
Heel vaak is dat het gevolg van ontoereikende voeding. Ze zorgen vaak niet
goed voor zichzelf, eten onregelmatig
en gemakshalve koken ze te weinig. Ze
vertonen dan ook niet zelden gebreksziekten. Als vroegtijdige verslechtering
van de eetgewoonten wordt tegengegaan, worden veel menselijk leed en
kosten bespaard. Goede voeding voorkomt complicaties, verhoogt de kwaliteit
van het leven en maakt duurdere zorg
onnodig.
Vetten in de voeding
Het is erg moeilijk om oudere mensen
nieuwe voedingspatronen aan te leren.
Ze moeten anders leren denken over
het belang van vetten en gezonde oliën
ontdekken. Eén eetlepel koud geperste
lijnzaadolie (in de koelkast bewaren)
per dag is uitstekend. Daardoor worden
Omega-3 vetzuren in het lichaam gebracht, heel belangrijk, want de meeste
mensen hebben een overdosis aan
Omega-6. Ook vette vis is een gezonde
afwisseling in het menu. Liever vis op
tafel dan vet vlees. Zo veel mogelijk
∆
Betekenis van vitamines
Om gezond ouder te worden spelen
vitamines een belangrijke rol. Vitamines, waarvan tekorten op oudere
leeftijd speciale aandacht verdienen, zijn
vitamine C, D, B6, B12 en foliumzuur.
Tekorten aan deze vitamines kunnen
gevolgen hebben voor het zenuwstelsel
(B6, B12 en foliumzuur), organen ( B12
en foliumzuur) en skelet en spieren (vitamine D). Vitamine D is een knelpunt
voor ouderen, die weinig buiten komen.
Het is nochtans heel belangrijk om
ontstekingen en zelfs kanker te helpen
voorkomen.
Ouder worden, is
geen ziekte
O
Deel 2
uder worden heeft veel voordelen:
je krijgt ervaring, je relativeert
gemakkelijker, je hebt het leven door, je bereikt een
evenwicht. Maar er zijn ook enkele nadelen: er kunnen kleine ongemakjes komen die mettertijd groter
kunnen worden. Dat hoeft niet zo te zijn. Je kan er
zelf heel wat aan doen. Wonderpillen bestaan wel niet, maar met
evenwichtige voeding en op de juiste wijze functioneren, kan veel
ongemak worden voorkomen en kunnen jaren plezier aan de leeftijd
worden toegevoegd.
14
SANA nr 42
SANA nr 42
15
gebruik maken van olijfolie in de plaats
van boter en margarine zeker schrappen. Gebruik wel tenminste 400IE aan
vitamine E (tarwekiemolie) om schade
door vrije radicalen te voorkomen. Dit
soort olie oxideert makkelijk, ook in het
lichaam, vitamine E voorkomt de schade
door deze oxidatie. Gebruik wel de
natuurlijke vitamine E, niet de synthetische.
Eet dagelijks groenten en fruit, gebruik
geen margarine, eet weinig dierlijk
(verzadigd) vet, eet meer plantaardig
onverzadigd vet, twee keer per week
vette vis, weinig vlees, bak alleen in
olijfolie of kokosvet en eet dagelijks een
slaatje. Beperk het aantal calorieën, eet
alleen volkorenproducten, gebruik geen
suiker en kauw je eten goed. Eet zoveel
mogelijk biologisch geteelde producten.
Gewrichtsslijtage en reumatische artritis
komen bij ouderen ook zeer veel voor.
Patiënten die aan deze aandoeningen
lijden, kunnen door het gebruik van
extra visolie, vitamine C, glucosaminesulfaat, chondroïtinesulfaat en curcuma
het ziektebeeld verbeteren.
Osteoporose
Heel wat oudere mensen, vooral vrouwen, beginnen op een later tijdstip
van hun leven aan botontkalking te
lijden. Dat hun botten dunner en brozer
worden, heeft o.m. te maken met een
veranderende hormonenhuishouding.
Het gevolg hiervan is dat ze gemakkelijk
botbreuken oplopen, de heupbeenderen snel verslijten en de ruggenwervels
inzakken. Door regelmatige lichaamsbeweging kan wat verholpen worden.
Uiteraard voeding aanpassen: extra kalk
krijg je vooral via groenten en uiteraard
is ook de vitamine D van belang.
16
SANA nr 42
Verstopping
Veel ouderen hebben last van verstopping. Ze hebben meestal te weinig
lichaamsweging of nemen te weinig
vezels in hun dieet.
Wat tips:
- 1. Wit meel vervangen door roggebrood of tenminste volkorenbrood.
Zilvervliesrijst, tarwezemelen en volkorenproducten op het menu zetten. Aan
verse en rauwe groenten (zoals wortelen, ui, prei en koolsoorten) de voorkeur
geven. Ook veel vers fruit eten (vooral
pruimen en abrikozen).
- 2. ’s Morgens op de nuchtere maag
een glas lauw water drinken.
- 3. Zich op regelmatige tijdstippen
ontlasten.
- 4. Bij verstopping helpt soms koud getrokken thee van sennebladeren en een
goed natuurlijk middel zoals Frangulabiose op basis van sporkehout.
Bloedsomloop
Stimuleer de bloedsomloop als volgt:
- Eet of drink zo weinig mogelijk zout,
vlees, kaas, koffie en alcohol.
- Eet meer volkorenproducten, kwark,
rauwkost, knoflook, zilvervliesrijst.
- Rook niet.
- Wandel minstens een halfuur per dag.
- Eet voldoende fruit en groenten zodat
je genoeg vitamine C krijgt.
∆
Prostaat
Ouder wordende mannen hebben dan
weer hun eigen problemen. Voor hen
is de prostaat een gevoelig punt: liefst
20% van alle 50-jarigen, 50% van alle
70-jarigen en 80% van alle 80-jarigen
krijgen met dit probleem af te rekenen.
Bij de mens is de prostaat ca. 3 cm.
lang. Bij het ouder worden, is vergroting
vaak het gevolg. Vooral na het 45ste
jaar neemt de omvang geleidelijk toe,
waardoor het legen van de blaas moeilijker wordt. Je merkt het aan de frequente drang tot plassen, een slappe straal,
“stotteren” van de urine en nadruppelen.
Prostaatvergrotingen kunnen onschuldig
zijn, maar ook niet altijd. Een vergrote
prostaat kan wijzen op prostaatkanker.
Men wordt stilaan afkerig tegenover algemene screening, omdat het vaak een
traag groeiende kanker is. Elke 50-plusser kan zelf veel doen: wees alert voor
overdaad van vlees, specerijen, alcohol, cola en koude dranken. Er bestaan
goede natuurlijke middelen op basis van
wilgenroosje, en isoflavonen uit lijnzaad
en soja, pompoenpitten en zaagpalm
zoals in Proflabell, die de prostaat rustig
houden.
SANA nr 42
17
Advertentie
In de nasleep van de winter...
4
Lentekwalen effectief aanpakken
Slanker is gezonder
Vetzucht verkort het leven, wordt overal
gezegd en geschreven. Maar dat is
een te algemene benadering van het
probleem want in een aantal gevallen
gebeurt het omgekeerde: soms zijn
dikkerdjes gezonder dan graatmagere
mensen. Het ligt aan de conditie en die
kan bij iemand die wat molliger is beter
zijn dan bij een ranke bonenstaak. Dat
is trouwens gebleken uit een onderzoek aan de universiteit van Houston,
waar ongeveer 22.000 mannen werden
onderzocht. Wie een goede conditie had,
bleek een tweemaal hogere levenskans
te hebben dan diegenen die een slechte
conditie hadden. Magere mannen met
een slechte conditie bleken een hogere
kans op overlijden te hebben dan de
dikkerdjes met een slechte conditie.
Maar als de studie wat uitgebreid werd,
zag men dat magere mannen met een
goede conditie een veel lager sterftecijfer lieten zien, dan dikke mensen met
een goede conditie. Uiteindelijk bleek
zelfs dat fitte magere mannen een driemaal lager sterftecijfer hadden dan nietfitte magere mannen. Er is dus magerte
en magerte en vetzucht en vetzucht...
een gewichtsdaling op zich heeft dus
helemaal geen invloed op het cardiovasculaire risico. Ook voor kanker werden
geen significante verschillen bemerkt.
Wel stelde men vast dat de sterfte door
18
SANA nr 42
suikerziekte met bijna de helft naar beneden ging als men sterk vermagerde.
Integendeel merkte men zelfs dat vrouwen die een drastische vermageringskuur volgden een sterk verhoogde kans
op overlijden door hart- en vaatziekten
vertoonden. Eigenlijk komt het neer op
wat Walford zijn high/lowdiet noemt:
weinig calorieën, maar goede gezonde
en evenwichtige voeding met veel vitamines. Weinig of veel eten: het lichaam
maakt op een bepaald ogenblik toch
een balans op en zet zich in evenwicht.
Zelfs al blijven mensen zich volproppen,
zegt hij, ze gaan nooit 300 kilo wegen,
er komt een begrenzing. Maar dat is ook
het geval bij een laag calorisch dieet. Als
iemand echt meer eet, dan is de verdikking begrensd, maar als iemand weinig
begint te eten, kan het heel lang duren
vooraleer het vet eraf is. Het basisgewicht wordt bepaald door de energiebalans. Als je daar 20 percent onder blijft
dan leef je langst, maar op voorwaarde
dat je voldoende vitamines en mineralen
naar binnen krijgt.
Jan van Bercken
Volgend nummer:
Oud en toch pienter blijven
max
Echinacea
Viervoudige krachtpatser
voor uw weerstand
l Met vier verschillende extracten,
dus viermaal sterker.
lDe superbooster voor uw immuniteit
in elk seizoen.
lBij winterse indringers, bij zomerse
aanvallen: EchinaceaMax4
helpt u er zo weer bovenop!
Dosering: 3 x 1 capsule per dag
EchinaceaMax4 van AlkPharma
is enkel verkrijgbaar bij uw apotheker met
CNK bestelcode: 3139-581
PET-verpakking van 60 capsules.
Prijs € 24,95
PL nr. van de Belgische Eetwareninspectie: 34/158
www.alkpharma.be
SANA nr 42
19
Gluten- en zuivelvrij dieet, wel
visolie, probiotica, plantaardige
eiwitten en geen stress!
I
edereen maakt het wel eens mee als er van dieet veranderd
wordt, op reis in een exotisch restaurantje wordt gegeten, of
als je op straat van een stalletje voedsel of ijs hebt gekocht:
gierende diarree. Een paar dagen voorzichtig zijn en de
darmen hebben zich hersteld. maar bij de ziekte van Crohn
is het toch wat anders. In Nederland en België samen lijden naar
schatting een kleine honderdduizend patiënten aan deze ingrijpende
aandoening.
Ziekte van Crohn:
oorlog in de
darmen
20
SANA nr 42
De ziekte van Crohn komt steeds meer
voor en ook op jongere leeftijd. Het is
een typisch probleem voor de geïndustrialiseerde wereld. De ziekte wordt genoemd naar de Amerikaanse arts Burrill
Crohn die voor het eerst het probleem
definieerde en een onderscheid maakte
tussen andere ontstekingsreacties van
het darmkanaal. Het is met colitis ulcerosa of bloedende darmverzwering, de
meest voorkomende darmziekte en een
chronische ontsteking van de overgang
tussen dunne en dikke darm, hoewel het
hele spijsverteringskanaal bij het proces
kan betrokken zijn: van anus tot zelfs de
mond.
Het probleem wordt soms verward met
een spastische of prikkelbare darm,
waarbij sommige soorten voedsel (rauwkost bijvoorbeeld) ook spasmen, pijn
en diarree kan veroorzaken. Bij Crohn
gaat het om een ontstekingsreactie en
dat vertaalt zich ook in de CRP-waarden
bij een bloedonderzoek. De klassieke
geneeskunde staat er vrijwel machteloos
tegenover en moet zich beperken tot het
milderen van de verschijnselen, zodat de
patiënt een draaglijker leven kan leiden.
Toch kunnen niet toxische, - zeg maar
natuurlijke - behandelingen nog heel
wat, als op tijd voor die behandeling
wordt gekozen. De American Journal of
Gastroenterology waarschuwt er dan
ook voor om tijdig te behandelen vooraleer secundaire problemen zoals diabetes, depressie, oogcatarre, osteoporose
en anemie of ernstige huidziekten zich
manifesteren.
Hoe merk je het?
Doorgaans worden patiënten opgeschrikt als er zich bloed in de stoelgang
bevindt. Dit kan evenwel ook andere
oorzaken hebben. Ze denken dan aan
kanker, terwijl de ziekte van Crohn ook
voor gelijkaardige problemen kan zorgen: buikpijn, diarree, krampen, opgeblazen gevoel, gewichtsverlies, huidaandoeningen en koorts. Alles wijst dus
op een ontsteking. Niet dat het gemakkelijk is om een heel precieze diagnose
te stellen, want soms is er een fijne
grenslijn tussen colitis ulcerosa, een
zwerende darmontsteking en de ziekte
van Crohn. Er zijn trouwens nog andere
kwalen die erop lijken zoals darmtuberculose, kanker van de lymfeknopen in
de darm, ontsteking van de divertikels
of darmlobben en zelfs endometriose bij
vrouwen, waarbij het baarmoederslijmvlies ontstoken is en die ontsteking zich
ook buiten de baarmoeder uitbreidt en
vergroeit met de darm.
Verstoorde voedselopname
Zoals bij alle auto-immuunziekten is er
SANA nr 42
21
Parasieten, schimmels en stress
Bij 70 percent van de Crohnpatiënten
speelt stressgevoeligheid een belangrijke rol. Het zijn doorgaans emotioneel
gevoelige mensen die zichzelf voortdurend in vraag stellen. Bij een derde
zijn er zelfs psychiatrische problemen,
tot ernstige depressie toe. Uitpraten
van problemen, een realistisch levensprogramma en een werk waar ze zich
goed in voelen, is van essentieel belang.
Rokers zijn in het nadeel. De ziekte
verergert er door. Men treft Crohn ook
minder aan bij niet-rokers. Kwikamalgamen worden best verwijderd. Sommigen
moeten ook opletten met bepaalde medicijnen zoals aspirine, want ze kunnen
een bloeding veroorzaken.
Men heeft bemerkt dat schimmels een
grote rol kunnen spelen, evenals parasieten. Het is al vaker voorgekomen dat
patiënten die zich laten behandelen tegen schimmelinfecties, ook hun Crohnprobleem opgelost zagen. Ook bacteriën
en resten van bacteriën kunnen een rol
spelen zelfs de mycobacterium paratuberculosis. Deze bacterie kan voorkomen in zuivelproducten. Vandaar dat
Crohnpatiënten doorgaans heel gevoelig
en slecht op zuivel reageren. Soms
worden bepaalde vaccins als schuldige
aangeduid, zoals het mazelenvaccin. Een
studie in Schotland en gepubliceerd in
the Lancet bevestigde dat: bij kinderen
die tegen mazelen gevaccineerd waren,
steeg het aantal Crohnpatiënten zevenvoudig.
SANA nr 42
EL
GEHE
ITE!
S
E
D
UW
ERNIE
V
Uw online gezondheidsadviseur
BOVERTE is een moderne internetwinkel.
Eenvoudig, overzichtelijk, informatief,
vriendelijk geprijsd en een goede service.
Goed dieet
Crohn oplossen is niet eenvoudig, maar
men kan wel de patiënt comfort teruggeven. Daarom geen gluten, geen zuivel, maar wel een hoog vezeldieet met
havervlokken, groenten en vooral het
sap van kolen die geneeskrachtig zijn
t.o.v. de mucosacellen. Minder dierlijke
eiwitten en meer plantaardige proteïnen.
Visolie Omega-3 is bijzonder goed voor
hen. Met minstens 2 à 3 gram per dag
verbeterde bij de helft van de patiënten
de toestand significant. Lijnzaadolie vermindert evenals Omega-3 de ontstekingen. Alle vitamines van de B-groep zijn
belangrijk, evenals zink, magnesium en
calcium. Tenslotte kunnen acidophilus
bacteriën uit een goed probioticum helpen de darmflora te herstellen (Digesbiose). Gember, curcumine, Echinacea,
kamille en pepermunt evenals het sap
van Aloë Vera kunnen de toestand verbeteren.
Voedingsmiddelen die gisting veroorzaken moeten worden vermeden.
En tenslotte is een prettige omgeving,
met vriendelijke en hartelijke mensen
van kapitaal belang voor de
Crohnpatiënt.
Jan van Bercken
22
Advertentie
een malabsorptie van nutriënten uit het
dieet. Daarop moet dringend worden
ingespeeld omdat patiënten met het
syndroom van Crohn veel eiwitten via de
darmen verliezen. Ook lijden ze vaker
aan ijzertekort vanwege de bloedingen
in de darmen en er is meestal ook een
tekort aan zink vanwege de diarree.
Van zodra er ook depressieve stemmingen bijkomen, merkt men ook dat
de er een acuut tekort is aan vitamines
van de B-groep: B6, B9, B1, B2 en ook
de vitamine A. In de meeste gevallen
hebben deze mensen ook een probleem
met gluten en melksuiker. Ze doen er
goed aan tarwe en zuivelproducten te
vermijden en over te schakelen op een
glutenvrij dieet: Essenenbrood (brood
dat gebakken is van gekiemde tarwe,
zodat de gluten verdwenen zijn), maïs,
havervlokken, boekweit, quinoa.
U koopt bij Boverte omdat…
• Utoegangheefttothetcompleteassortiment
productenvanFytobell®,Nutribell®,Ellen
Dee®enKilonorm®.
• Ubovende50eurogeenverzendkosten
betaalt.
• Umetkortingopuwbestellingkanaankopen.
• Deproductenbinnen2werkdagenbiju
wordenafgeleverd.
• Ugemakkelijkebetalingsmogelijkheden
heeft.
• Onzewinkel365dagenperjaaren24uur
perdaggeopendis.Daarnaastkuntu7
dagenperweekbijonzeklantenservice
terecht.
• Wijgarantstaanvooreenoptimaleservice.
• Wijuhelderenduidelijkoverdeproducten
informerenviadewebsite,pertelefoonen
viae-mail.
www.boverte.com
De beste zorgen uit de natuur!
e-mail: [email protected] - tel.: 00/31 (0)40 254 30 48
SANA nr 42
23
Advertentie
Echinacea:
je huid smeekt erom!
D
e Indianen weten het al eeuwen: Echinacea of Rode Zonnehoed is van onschatbare waarde voor de gezondheid.
Ze kauwden op bloemen en blaadjes om de immuniteit te
versterken, werden minder ziek, ze genazen sneller en er
kwamen minder ontstekingen als ze zich hadden verwond. Zowel
inwendig als uitwendig was het een merkwaardig geneeskrachtig
kruid. Maar ook de huid kon er profijt van trekken.
Alfred Vogel bracht die wetenschap mee
van bij de Indianen en zodoende werd
er ook in Europa onderzoek gedaan naar
de weldaden van Echinacea. Het bleek
een prachtig middel tegen winterse kwalen, zowel om problemen te voorkomen
als om ze te behandelen en sneller weer
fit en gezond te worden.
Intussen hebben meerdere wetenschappelijke rapporten over de geneeskrachtige eigenschappen van Echinacea
bericht. De tinctuur van de gehele plant,
waarbij zowel de wortel, de blaadjes, de
stengel als de bloem worden gebruikt,
heeft de beste kwaliteiten. Als Echinacea
bovendien gecombineerd wordt met
vitamine C is het meer dan tachtigmaal
krachtiger en
een
goede bondgenoot om winterse problemen op afstand te houden of te genezen.
Maar ook uitwendig is Echinacea een
wonderkruid. Zowel schaafwonden,
bulten en builen, ontstekingen, kleine
alledaagse verwondingen bij het sporten
of karweien, maar ook schrale broze
huid vinden in Echinacea een goede
bondgenoot.
Ellen Dee maakte er een prima crème
van, in een mooie en handige box. Perfect voor in de handbagage, de handtas,
de reistas of in het handschoenvakje van
je auto. Echinacea van Ellen Dee: je
hebt het dagelijks nodig.
Monique van Hasselt
Echinacea Crème (met kamille)
Helend, herstellend en verzachtend
Echinacea met zijn actieve stoffen is reeds lang
bij Noord-Amerikaanse indianen bekend vanwege zijn bijzondere heilzame werking bij o.a.
huidproblemen.
Echinacea crème ondersteunt het herstellend
vermogen van de huid en is zeer verzachtend,
voedend en beschermend voor de
droge, rode en geïrriteerde huid.
Potje 100 ml -
Prijs
€ 5,95
Verkrijgbaar bij uw apotheek met cnk-bestelcode 2885-424.
Neem deze code mee, zo zal uw apotheker u sneller en beter
kunnen helpen.
Voor meer info: www.ellendee.be
24
SANA nr 42
SANA nr 42
25
OSTEOPOROSE:
Vitamine K2 voor een sterk skelet
N
iemand staat er eigenlijk bij stil, maar het skelet dat zoveel te
verduren krijgt, laat heel veel ingrepen en mishandelingen toe,
tot... het tot een breuk komt. Bij valpartijen of autoaccidenten is
dat vanzelfsprekend, maar soms komen er ook spontane breuken
voor. Iedereen heeft er wel al van gehoord bij oudere personen.
Soms komen deze trauma’s ook voor bij kleine ongelukjes zoals een lichte
val of struikelen, zelfs bij licht hoesten kan het al gebeuren dat een paar
ribben zijn gebroken. Osteoporose of beenderbroosheid wordt het genoemd.
Deze ziekte is het gevolg van te weinig kalkafzetting in de botten, een proces dat zich progressief manifesteert naarmate de patiënt ouder wordt. Wat
doe je er aan?
De meest voorkomende vorm van osteoporose is de primaire vorm die voornamelijk wordt vastgesteld bij vrouwen in
de overgangsjaren. Deze menopauzale
klachten kunnen ook kunstmatig optreden bij vrouwen van wie de eierstokken
operatief werden verwijderd. Deze involutieve osteoporose
is het gevolg van
een vermindering
van de oestrogeenproductie
waardoor meer bot
wordt afgebouwd
dan aangemaakt.
De calciumabsorptie
is hierdoor gestoord.
Men mag proberen
kalk in te nemen, de
afscheiding van
calcium zal groter blijven dan
de absorptie.
Er is dus een
endocriene
storing. Wat
doe je daaraan, kan je
verhinderen dat
je skelet bij wijze
van spreken verschrompelt en dat
je gemakkelijk botten
breekt?
Bij osteoporose kan ook pijn optreden.
Soms voelt de patiënt in maanden niets,
om dan weer in alle hevigheid op te duiken. De ziekte is eigenlijk niets ernstig,
behalve wanneer breuken optreden. Het
kan lang duren vooraleer dit hersteld
wordt. Je kan de lichaamseigen hormonenproductie stimuleren, door de bijnieren een zetje te geven. Beter voorkomen
dan genezen, want de natuur kunnen we
niet veranderen, het verouderingsproces
uitschakelen ook niet, wel uitstellen en
de kwaliteit van de veroudering gevoelig
verbeteren.
Doe aan sport
Uit onderzoeken in Canada is gebleken
dat bij patiënten die driemaal per week
aan sport doen osteoporose veel minder,
of liever haast niet voorkomt. Drie uur
per week blijkt dan toch een noodzakelijk
ritme te zijn. Aan een universiteitskliniek
werd een groep onderzocht die gedurende een jaar driemaal per week gedurende een uur aerobic beoefende: het
calciummetabolisme herstelde zich, de
botaangroei werd gestimuleerd en men
stelde ook vast dat de oestrogeenspiegel
in het bloed verhoogd was. Met andere
woorden, deze patiënten werden jonger
door sport.
Zelfs vrouwen van boven de vijftig hadden na een jaar sporten een sterker
Vitamine K2 voor een sterker bot
Men weet al langer dat vitamine D (uit zonlicht) de
opname van calcium uit het voedsel stimuleert. Ook
voldoende ijzer bevordert de kalkafzetting in het bot.
Daar is dan weer voldoende vitamine C voor nodig.
Maar een recente en bijzonder interessante ontdekking is de functie van vitamine K2, waardoor calcium
uit de vaatwand weer in circulatie wordt gebracht en
afgezet in de beenderen.
Beenderbroosheid of osteoporose kan er dus succesrijk mee worden aangepakt. Het succes van
dit onderzoek moet worden toegeschreven aan de
Maastrichtse wetenschapper prof. Dr. C. Vermeer.
Hij stelde vast dat volkeren die voldoende gegiste
producten aten zoals de Japanners met hun natto,
minder vaatverkalking vertoonden, maar ook een betere botstructuur hadden. De beschermende invloed
begint al bij 45 microgam per dag. Deze vitamine
wordt aangemaakt door bacteriën die het voedsel
fermenteren. Magere platte kaas, zuurkool en natto
zijn goede bronnen van K2.
Prof. Vermeer stelde vast dat plaques in de bloedvaten van ratten al na een maand tijd met 40 percent
verminderd waren, terwijl hun botmassa vermeerderd
was.
Volgens prof. Vermeer is deze vitamine K2 ook
gunstig voor jonge mensen die hun botmassa nog
moeten opbouwen, wat bij 35 percent van de jeugd
niet naar behoren gebeurt. Via de osteocalcine die
aangemaakt wordt door vitamine K2 heeft het ook
een gunstige invloed op de cellen die insuline moeten
produceren.
Prof Vermeer: „De dingen die we klinisch kunnen
vaststellen zijn wel erg overtuigend. Vitamine K2 is
langketenige menaquinone-7. Het is heel stabiel en
lang werkzaam, want vitamine K2 is na drie dagen
nog altijd actief. Ze wordt vervoerd door LDL cholesterol tot in elke vezel van het lichaam en neemt
onderweg de kalk uit de circulatie weg. Maar voor
vrouwen na de menopauze die last hebben van osteoporose en normaal steeds meer last krijgen van een
broos skelet is vitamine K2 een echte aanrader. Het
plezierige zijn de secundaire kenmerken: beter zien,
gezondere bloedvaten en minder hartziekten!”
Jan van Bercken
sch
ook ge
dills
®
digestive
mints
Zachtverfrissende muntjes
met essentiële oliën
uit kruiden en vruchten.
Verkrijgbaar in de apotheek
met CNK-bestelcode: 2161-149
dills digestive mint
®
Maakt de dingen
verteerbaar!
voor meer info:
26
SANA nr 42
Advertentie
Als de kalkopname gestoord is, kunnen
talrijke ziekten optreden
skelet dan tevoren en waren dus ook minder gevoelig
voor breuken en verwondingen. Uiteraard was er ook
een gunstig gevolg op hart- en bloedvaten en zelfs
de algemene tonus en weerstand tegen ziekten was
gevoelig verbeterd. Daarom de raad die deze artsen
geven: vrouwen vanaf de leeftijd van veertig zouden
geregeld meermaals in de week een uurtje intensief moeten trainen. Veel vrouwenkwaaltjes zouden
daardoor milder verlopen en of uitgesteld worden.
Het humeur zou er ook door verbeteren en depressies verdwijnen, wat uiteindelijk iedereen in het gezin
ongetwijfeld zal waarderen.
VRIJiabetici
SUIKikEt R
o
v or d
SANA nr 42 27
www.dills.be
Opening van het seizoen: fietsen,
wandelen en proeven
Lente op Abdijsite Herkenrode
O
p zondag 6 april start het toeristische seizoen, ook op
Abdijsite Herkenrode. De site - die dit jaar met bouwwerkzaamheden een laatste eindspurt inzet richting voltooiing
- heeft met de combinatie van erfgoed, natuur, activiteiten
en abdijproducten veel potentieel om de favoriete ontspannings- en
ontdekkingsplek in de Hasseltse rand te worden.
Voor de seizoensstart bundelden de
Japanse Tuin en Abdijsite Herkenrode
de krachten om een geleide fietsroute
langs de Hasseltse groene rand te kunnen aanbieden. Een gids begeleidt de
deelnemers op een tocht van ongeveer
30 km en geeft een woordje uitleg bij de
belangrijkste bezienswaardigheden.
Gezinsdag vol erfgoed, kruiden en
abdijproducten
Behalve actief ontspannen, is er ook
voor de ontdekker een programma. Erfgoed, kruiden en abdijproducten staan
centraal op het neerhof van de site. “In
28
SANA nr 42
de Inspiratietuinen geven we uitleg bij
de nieuwe plantenvariëteiten die nog
aan de rijke collectie werden toegevoegd. Of je kan genieten van een portie
erfgoed in het Belevingscentrum, dat
de geschiedenis van de site verhaalt,”
vertelt Ginny Haesevoets. “Op beide
plekken zijn er educatieve zoektochten
rond kruiden, de Eenhoorn of Hendrik
van Veldeke. Kinderen kunnen ook creatief aan de slag en maken een originele
plantensteker of een kleurrijke vlinder.”
De dag afsluiten kan je - wie weet al op
het terras van/ - in het Belevingscentrum, met een lekker Herkenrodebier of
het biologische bier Arvum.
Praktisch
Zondag 6 april van 10 uur tot 18 uur
op Abdijsite Herkenrode, toegang gratis
(met uitzondering van toegang tot het
Belevingscentrum en de Inspiratietuinen). Alle info over het volledige programma via:
www.abdijsiteherkenrode.be
Contact
Ginny Haesevoets,
coördinator Abdijsite Herkenrode,
Tel. 011 23 96 70,
[email protected]
De Inspiratietuin van Herkenrode
is een hedendaags kruidenpark:
exclusief en origineel, aantrekkelijk voor een gevarieerd publiek
van professioneel geïnteresseerden en individuele bezoekers,
ontspannend en educatief.
Abdijsite Herkenrode
Herkenrodeabdij 4
3511 Hasselt
Tel.: 011 23 96 70
Fax: 011 33 46 45
E-mail: [email protected]
Web: www.abdijsiteherkenrode.be
Hotel ’t Buskruid
Advertentie
Wandelen en fietsen
Het meer dan 100 hectare grote natuurgebied rond de abdijgebouwen, waarin
sinds kort ook vijvers werden aangelegd, is een geliefd wandel- en natuurgebied. “Er zijn vier uitgestippelde wandelingen, waarlangs je zowel over het
erfgoed als over het landschap nieuwe
dingen kan ontdekken,” licht coördinator
Ginny Haesevoets toe. “Je wandelt door
de historische dreven en langs de oude
abdijgebouwen. Maar de voormalige
abdij ligt ook in het Wijergebied, dat
grotendeels via het fietsroutenetwerk te
ontdekken is. Je kan bij ons bovendien
starten én fietsen uitlenen.”
Advertentie
Inspiratietuinen
Herkenrode
Publi-reportage
Ideale uitvalsbasis voor je uitstappen in Limburg
Erkend fietshotel vlakbij
knooppunt 312
Hotel ’t Buskruid
Dr. Vanderhoeydonckstraat 64
3560 Lummen
Tel 013/53 22 94
Fax 013/53 22 95
E-mail: [email protected]
www.tbuskruid.be
SANA nr 42
29
WeetjesWeetjesWeetjesWeetjesWeetjes
Lege nestsyndroom doet vrouwen verdikken
De term lege nestsyndroom zegt zelf
wat het betekent. De moeder zorgt
voor de kleintjes tot die kleintjes
uitvliegen en blijft vervolgens achter
met een leeg nest.
Net als alle ingrijpende veranderingen zal ook deze situatie iemands leven overhoop gooien, in de war brengen. Huisvrouwen die jarenlang voor
hun gezin hebben gezorgd, gaan hun
functie verliezen, hun concreet nut.
Daarbij komt dat ze op zo’n ogenblik
meestal ook een balans opmaken van
hun voorbije leven. Ze komen vaak
tot het besluit dat ze eigenlijk alleen
voor hun gezin geleefd hebben en
dat ze niets voor zichzelf bereikt hebben. Er wordt rondgekeken en men
ziet de buurvrouw die een job heeft
en daar elke ochtend naartoe rijdt.
Vrouwen kunnen op zo’n ogenblik tot
vrij deprimerende besluiten komen.
In al de gezinsdrukte van de voorbije
jaren hebben ze niet stil gestaan bij
die zaken en nu overvalt het hen
plots. Gevoelens van nutteloosheid,
leegte, zinloosheid... komen dan ook
achter de hoek kijken. Die gevoelens
zijn te vergelijken met de symptomen van een depressie.
Sommige vrouwen gaan de leegte
in hun gezin compenseren door
overmatig te snoepen of door te veel
te eten. Soms komt de alcoholfles er
zelfs bij kijken. Doordat de vrouwen
bovendien minder actief zijn (minder poetsen, minder inkopen doen,
verbruiken ze minder energie. Het
gevolg is nogal vanzelfsprekend: ze
krijgen last van overgewicht, waardoor ze zich uiteraard nog slechter in
hun vel gaan voelen.
Niet bij de pakken gaan zitten, maar
weer een actief leven leiden, is het
enige wat helpt.
Bier goed tegen prostaatkanker
In verband met de preventie van
prostaatkanker heeft het een groot
belang wat de man eet. Natuurlijk
heeft het te maken met vetten en
hormonen. Er wordt aanbevolen
meer soja te eten, omdat daarin het
fytohormoon fyto-oestrogeen voorhanden is dat beschermend werkt
ten opzichte van prostaatkanker.
Mannen moeten niet bang zijn dat
ze hierdoor borsten zullen krijgen of
andere vrouwelijke kenmerken gaan
krijgen. Ook vetten moeten liever
plantaardig en onverzadigd worden
gekozen: liever olijfolie in de plaats
van boter en margarine, want de
30
SANA nr 42
meeste margarines bevatten transvetten die nog gevaarlijker zijn dan
dierlijke harde vetten. Ook liever vis
dan vlees, want vis bevat Omega-3
en Omega-6-vetzuren. Tenslotte ook
meer vezels: meer fruit en groenten en vooral ook volkorenbrood
vanwege de vitamine A, een krachtige antioxidant. Wortels zijn zeer
belangrijk vanwege de beta-carotenoïden en dagelijks citrusvruchten is
van belang voor de vitamine C. Ook
hop heeft een gunstige werking. Bier
gebrouwen op ouderwetse wijze is
dus ook beschermend. Uiteraard niet
roken!
Hoe gevaarlijk is vliegen voor zwangere vrouwen?
Vliegen wordt spotgoedkoop door de
merkwaardige concurrentiestrijd van
de vliegmaatschappijen. Veel jonge
mensen boekten voor een vliegvakantie deze winter. Daardoor stellen
zich heel wat zwangere vrouwen
de vraag of ook zij zonder gevaar
mogen vliegen. Men kan natuurlijk
best het advies van de gynaecoloog
inwinnen. Natuurlijk moet abnormale
vermoeidheid worden vermeden en
kan u dus maar beter kiezen voor
een rustige vakantie waarbij niet te
veel heen - en weer wordt gereisd.
Het vliegtuig stelt geen problemen
tussen de 15de en de 35ste zwangerschapsweek. Voor de 14de week en
na de 35ste week is het evenwel af te
raden, omdat het ofwel tot bloedingen of tot een miskraam kan komen
of eventueel een te vroege geboorte.
Er zijn wel al vliegtuigmaatschappijen die een attest vragen vanaf de
30ste zwangerschapsweek. Er mag
evenwel niet vergeten worden dat de
passagiers tijdens een vliegreis meer
blootgesteld worden aan kosmische
en ook radioactieve stralingen, hoe
miniem ook.
Hoe werkt verzadigd en
onverzadigd vet?
De meeste medische deskundigen zijn
het er over eens, dat de hoeveelheid
cholesterol in het bloed verhoogd of
verlaagd kan worden door de soorten
vetten in het voedsel. Voedingsvetten
bevatten drie soorten vetzuren, verzadigde, onverzadigde en meervoudig
onverzadigde vetzuren.
Onverzadigde vetzuren: Vloeibaar bij
kamertemperatuur (meestal plantaardige oorsprong).
Verzadigde vetzuren: Vast bij kamertemperatuur (meestal van dierlijke
oorsprong).
De meest voorkomende verzadigde
vetzuren zijn boterzuur, stearinezuur
en palmitinezuur, die respectievelijk voorkomen in boter, rundvet en
schaapsvet. Het belangrijkste onverzadigd vetzuur is oliezuur dat o.a. in
olijfolie voorkomt.
De vetten die in de natuur voorkomen
bestaan uit esters van glycerol met
bovengenoemde vetzuren. Een ester
van glycerol ontstaat doordat de hydroxylgroep zich met de waterstof van
het zuur verbindt tot water. De overblijvende verbinding wordt een ester
genoemd. Meestal bestaan de lange
zijketens uit verschillende soorten vetzuren (meervoudige verbindingen).
Voor de verestering van deze stoffen,
de verbinding van glycerol met vetzuren, zorgt de natuur. De afbraak van
vetten tot glycerol en vetzuren vindt
in het menselijk lichaam voornamelijk
plaats onder invloed van enzymen uit
de gal en het alvleeskliersap uit de
alvleesklier.
Voor de gezondheid is het van belang
zo weinig mogelijk verzadigde vetten,
en ook geen transvetten, maar zijn
vetten vooral in de onverzadigde vetten te kiezen.
SANA nr 42
31
Eeuwenoude Chinese
remedie helpt bij te
hoog cholesterol
C
holesterol heeft een slechte reputatie. Een te hoog cholesterolgehalte in het bloed verhoogt de kans op vernauwde
bloedvaten en een hartinfarct. Daarom slikken veel mensen
op advies van hun arts medicijnen die cholesterolverlagend
werken. Helaas hebben die middelen soms vervelende bijwerkingen.
Gelukkig zijn er ook natuurlijke remedies. In China gebruikt men
bijvoorbeeld al generaties lang gefermenteerde rode rijst als middel
voor een gezonde bloedsomloop.
Chinese geneesheren kennen al eeuwenlang bijzondere manieren om hun
patiënten gezond te houden, zoals
acupunctuur, pols- en tongdiagnose en
kruidentherapie. Ook voedingsadviezen maken deel uit van de traditionele
Chinese geneeskunde. Zo is gefermenteerde rode rijst populair als middel ter
versterking van het hart en de bloedcirculatie. Het zou het bloed ‘gezond’
maken. Deze donkerrood gekleurde rijst
(niet te verwarren met de rode rijstsoort
uit Thailand) wordt bereid door fermentatie met een gist en is ook te gebruiken
als smaakmaker en natuurlijk kleurmiddel in sojagerechten, visschotels en
sauzen.
Interesse van wetenschappers
Uit klinische studies is gebleken dat de
oude Chinezen het goed hadden gezien.
Westerse wetenschappers hebben diverse onderzoeken uitgevoerd, waarbij
proefpersonen met een te hoog cholesterol een tijdlang gefermenteerde rode
rijst gingen gebruiken. Na 8 weken zag
men een duidelijke daling van het cholesterolgehalte in het bloed. Het mooie
was dat het ‘slechte’ LDL-cholesterol
afnam en het ‘goede’ HDL-cholesterol
steeg. En dat zonder bijwerkingen!
Dit opent volgens de onderzoekers perspectief voor personen die nu op advies
van hun arts cholesterolverlagende
medicijnen zoals statines gebruiken en
die last hebben van vervelende bijwerkingen. Neveneffecten zijn onder andere
spierpijn en spierzwakte, nier- en leverstoornissen, hoofdpijn en troebeling van
de ooglens. Er is daardoor veel discussie
over deze middelen. Professor Harlan
Krumholz en de Nederlandse cardioloog
dr. P. de Groot roepen hun collega’s zelfs
32
SANA nr 42
op terughoudend te zijn met het voorschrijven van statines.
Vaak heeft een aanpassing van de
leef- en voedingsgewoonten ook al veel
effect. Ter ondersteuning van de cholesterolbalans is gefermenteerde rode rijst
een veilig alternatief. Op het menu of als
voedingssupplement, bijvoorbeeld in de
vorm van Cholefort capsules. Heeft de
dokter je op dit moment echter medicijnen voorgeschreven, stop dan nooit op
eigen initiatief met het innemen. Overleg altijd met je behandelend arts.
We bewegen te weinig en eten te
vet
Hoewel ook erfelijke factoren een rol
kunnen spelen, is in verreweg de meeste gevallen onze Westerse leefwijze de
belangrijkste oorzaak van een te hoog
cholesterol: weinig bewegen en een te
vette, vezelarme voeding. Met overgewicht als gevolg. De volgende voedingsadviezen zijn daarom heel nuttig.
Liever niet….
Vooral verzadigde vetten zorgen voor
een stijging van het slechte LDL-cholesterol. Deze vetten zijn vaak ‘verstopt’
in vet vlees, volle melkproducten, vette
kaas, snacks, gebak, cake en koekjes.
Geef daarom de voorkeur aan halfvolle
of magere producten in plaats van volle.
Kies bij vleeswaren vooral magere soorten. Of kip en kalkoen (zonder vel).
Liever wel…
Nog beter zijn producten met onverzadigde vetten, zoals zaden en plantaardige oliën (zonnebloem-, lijnzaadtarwekiem-, sesam-, saffloerolie). Ook
vezelrijke voeding is prima, zoals volkorenproducten, zilvervliesrijst, groenten,
SANA nr 42
33
Advertentie
rode rijstcapsules
Tel. 089 41 44 18
Cholefort
GSM 0478 61 33 02
[email protected]
ter ondersteuning
van de
cholesterolbalans
www.vlierhof.be
Dominique Vreven
te normaliseren
Omega 3 en polycosanol
o.a. groene thee
samenstelling
• Op basis van rode rijst gist
• Met Q10, vitamine B3 en E, • Sterk antioxidatief door
• Effectieve natuurlijke
Verkrijgbaar in de
apotheek met
cnk-bestelcode:
2963-684
(of vraag ernaar
in de betere
natuurwinkel)
fruit en peulvruchten (bruine en witte bonen). De
onverteerbare vezels bevorderen een goede stoelgang en dat is gunstig voor het cholesterolgehalte
in het bloed. Vezels zorgen er ook voor dat je eerder
een verzadigd gevoel hebt. Je eet daardoor niet te
veel en dat is weer goed voor je gewicht.
Cholesterol is in feite nuttig
Nu is niet alles wat er over cholesterol is te zeggen
negatief. Sterker nog: ons lichaam kan er niet buiten. We vinden deze vettige stof bijvoorbeeld in de
hersenen en de zenuwbanen. Cholesterol is ook belangrijk voor de structuur van de celwanden. Of als
grondstof voor hormonen, vitamine D en galzuren.
Ook de huid scheidt cholesterol af ter bescherming
tegen uitdroging en infecties.
Waarom heeft cholesterol dan zo’n slechte reputatie?
Gebleken is dat mensen met een te hoog cholesterol
in het bloed een grotere kans hebben op vernauwingen in de bloedvaten. Met als gevolg: beklemming op de borst, benauwdheid en problemen aan
het hart. De boosdoener is vooral het al genoemde
LDL-cholesterol, vandaar de aanduiding ‘slecht’
cholesterol. Dit in tegenstelling tot het ‘goede’ HDLcholesterol dat juist een gunstig effect heeft op de
bloedsomloop. Gelukkig kun je de cholesterolbalans
dus op een natuurlijke manier gunstig beïnvloeden.
Rob van Saenden
34
www.fytobell.be
SANA nr 42
Advertentie
natuurlijk
smakelijk
Bezoek onze website:
Eigenschappen van het product:
• Helpt de cholesterolspiegel
‘t Vlierhof
Hasseltsestraat 57A 3740 Bilzen
Advertentie
restaurant
50 net.be
www.50net.be
De portaalsite voor
de dynamische
50-plusser!
Schrijf je nu in op onze
Nieuwsflash
www.50net.be 35
SANA nr 42
Premenstrueel
syndroom: Bijna alle
vrouwen hebben er
last van
Wat kan je doen tegen PMS?
De natuurlijke aanpak werkt
best, zelfs chocolade
V
rouwen worden
vaak verweten
humeurig, wisselvallig, onredelijk,
emotioneel, kleinzerig, depressief, prikkelbaar, angstig en overdreven
te zijn in hun reacties. Soms
reageren ze driftig, soms
uitermate ongeïnteresseerd.
Soms krijgen ze een hypertrek in chocolade, in sterke
koffie, soms kunnen ze de
geur al op meters afstand
niet verdragen. Krijg daar maar kop en staart aan. Maar eigenlijk
hoef je daar je hoofd niet over te breken: deze vrouwen zijn doodnormaal. Noteer de wetenschappelijke omschrijving: ze hebben last
van het premenstrueel syndroom, afgekort als PMS. Afhankelijk van
de ernst of de verzameling van verschijnselen lijdt 50 tot 90 percent
van de vrouwen op aarde aan dit “probleem”. Slechts een heel kleine minderheid, n.l. 5 percent ontsnapt aan deze maandelijkse last.
Want deze ongemakken hangen samen met de vrouwelijke cyclus.
Wat kan je daartegen doen? Er is geen mirakelmiddel, maar je kan
er wel naar streven om de klachten zo klein mogelijk te houden en
het leven van jezelf en van je omgeving zo min mogelijk te belasten.
Die trucjes kunnen we jullie wel verklappen.
Het PMS of premenstrueel syndroom
hangt, zoals het woord laat vermoeden, nauw samen met de cyclus van
de vrouw. Er zijn geen duidelijk afgebakende richtlijnen om de ziekte te
definiëren, ze verschillen van vrouw tot
vrouw. De leeftijd waarop het probleem
begint, is ook verschillend: soms bij
het eerste optreden van de maandstonden, soms na het krijgen van kinde-
36
SANA nr 42
SANA nr 42
37
ren, soms op middelbare leeftijd. Maar
omdat de klachten zo vaag zijn, is het
aantal vrouwen dat er last van heeft ook
onduidelijk: men houdt rekening met 20
tot 95 percent. Maar dat betekent ook
dat bijna alle vrouwen wel een of ander
ongemak meemaken dat samenhangt
met de cyclus.
“Onbegrijpelijke” reacties
Er zijn veel gissingen over de echte
oorzaken van de klachten die als premenstrueel syndroom worden omschreven, maar in elk geval hangen ze nauw
samen met de maandelijkse cyclus,
waarbij oestrogenen en progesteron een
rol spelen. Als de hormonen uit balans
geraken, kan het humeur van mevrouw
helemaal tilt slaan. Mannen begrijpen
dat niet altijd maar het is simpel: als de
progesteronspiegel te laag blijft en de
oestrogenen de overhand halen, kan dit
tot een verstoring van het emotioneel
welbevinden leiden, hoewel niet elke
wetenschapper het daarover eens is.
Vrouwen kunnen zich bij de verstoring
van de hormoonhuishouding op dat
ogenblik onbegrepen voelen, ongelukkig, onnuttig, depressief, angstig,
prikkelbaar, duizelig, last hebben van
hartkloppingen, slapeloosheid, onrustig gedrag en nervositeit, hoofdpijn,
gespannen huid, tintelingen in de armen
en de benen, buikkrampen en buikpijn,
last aan de maag, pijn of druk in de
borsten, spierpijnen. Deze problemen
kunnen ook buiten de ovulatieperiode
optreden zodat het niet altijd gemakkelijk is de grens te trekken tussen een
38
SANA nr 42
“normaal” verschijnsel en het premenstrueel syndroom. Vandaar dat de cijfers
over het aantal vrouwen dat er last van
heeft, ook zo uiteenloopt.
Vrouwen die er last van hebben moeten wel zeker zijn dat het om PMS gaat
en bijvoorbeeld niets te maken heeft
met endometriose. Endometriose is ook
niets om erg ongerust over te zijn, maar
het moet wel worden behandeld. Dit
goedaardige verschijnsel komt voor als
het slijmvliesweefsel dat zich normaal
aan de binnenkant van de baarmoeder
bevindt, ook buiten de baarmoeder
voorkomt. Dit weefsel breekt af en zo
ontstaan kleine bloedingen in de buikholte. Ook in de eierstokken kunnen
cysten of holten voorkomen die soepel
zijn en met oud bloed worden gevormd.
Vandaar dat ze chocoladecysten worden
genoemd. Ruim tien percent van de
vrouwen heeft er last van. Er bestaat
evenwel geen enkel verband tussen
endometriose, cysten, pijnlijke menstruatie en het PMS-syndroom. Het premenstrueel syndroom beïnvloedt de kans op
zwangerschap niet, terwijl endometriose
en cysten dit wel in gevaar kunnen
brengen.
Vervelend maar onschuldig
Pijnlijke maandstonden en het premenstrueel syndroom kunnen het voor de
vrouw knap lastig maken en voor de
omgeving is het ook niet altijd het prettigste moment van de maand. Normaal
gezien is er evenwel geen gevaar en
verdwijnen de klachten vanzelf. Sommige artsen schrijven hormonen voor
om het oestrogeenniveau onder controle te houden, anderen daarentegen
verkiezen de natuurlijke aanpak omdat
er ook op langere termijn geen gevaar
mee gemoeid is. Zo is het opdrijven van
het serotoninegehalte een mogelijke
oplossing. Daarin ligt ook de verklaring
dat veel vrouwen naar chocolade grijpen. Serotonine is een neurotransmitter
die boodschappen tussen verschillende
zenuwstrengen overbrengt. Het wordt
ook het gelukshormoon genoemd en
vandaar dat chocolade daarbij inderdaad
kan helpen. Als je vrouw dus doodongelukkig is vanwege het PMS-syndroom
schenk haar vlug een doosje pralines
of een paar pakken chocolade en haar
vrouwelijke natuur zal je meteen dankbaar zijn.
Niet enkel chocolade kan helpen
Mocht elk probleem op zo’n “lekkere
wijze” kunnen opgelost worden, we zouden elke ziekte met dank verwelkomen.
Toch is chocolade niet voor iedereen
dé oplossing, want er zijn vrouwen die
tijdens de periode van de eisprong en
in de premenstruele fase helemaal geen
chocolade
verdragen,
zelfs geen
koffie kunnen
ruiken, noch
kaas of wijn.
Sommigen
krijgen er
zelfs heftige
hoofdpijn
van. Je hoeft
dus niet per
se een voedingsproduct
te nemen dat
je niet lust
of waar je
een tegenzin tegen hebt. Zo kunnen wel andere
natuurlijke middelen een hulp zijn: alle
producten die fyto-oestrogenen bevatten zoals sojapreparaten, rode klaver,
teunisbloemolie, monnikspeper, kuisboom enz. Het zijn dezelfde stoffen die
ook in de menopauze van nut kunnen
zijn. Deze natuurlijke ingrediënten vind
je bijvoorbeeld in Menobell.
Er zijn ook andere interessante toepassingen die hun nut hebben bewezen:
een warm bad, een warme kruik op de
buik, of een warme douche
Tips
- Wie last heeft van PMS kan best zichzelf leren kennen en ondervinden waar
zij zich goed bij voelt.
- Stress vermijden, is erg belangrijk in
deze periode, want er wordt te gemakkelijk heftig gereageerd.
- Wie niet rookt heeft een streepje
voor, want tabak maakt het alleen maar
slechter.
- Magnesium kan samen met vitamine
B6 de problemen helpen verlichten.
Magnesium is ook doeltreffend bij pijnlijke maandstonden, bij stress en angsten,
want het heeft een relaxerend effect.
- Ook Ginkgo Biloba zoals in Ginkgosan
is nuttig bij PMS. Het vermindert de
geïrriteerdheid en de spanning in de
borsten.
- IJzer vermindert eveneens de klachten. Een studie onder 3000 vrouwen
wees uit dat dames die een voeding
namen die
rijk was aan
ijzer, de
helft minder
klachten
hadden. De
combinatie
met zink
verbetert
dit nog. Er
moet wel
gewaarschuwd
worden
voor een
overdreven
inname van
ijzer, dat
kan de nieren belasten. Koffie, zwarte
thee en melk verminderen de ijzerabsorptie, terwijl vitamine C de opname
van ijzer bevordert.
- Natuurlijke vitamine E (tarwekiemolie)
vermindert menstruatiepijn en klachten van PMS, omdat deze vitamine de
productie van prostaglandines (ontsteking) kan onderdrukken. Ook venkel is
daarom interessant.
- Een hogere kaliuminname (groenten
en fruit en vooral bananen), kan het
PMS-syndroom gevoelig verminderen,
want heel wat PMS-symptomen zijn dezelfde als die van kaliumtekort. Daarom
moet in die periode ook het toevoegen
van zout aan de voeding beperkt worden.
- En vooral geen paniek. Wel geduld. De
wereld vergaat heus niet en na een paar
dagen is het weer voorbij en zal ook je
omgeving weer opgelucht adem halen.
Monique van Hasselt
SANA nr 42
39
Heilzame plantenextracten en
Plant
van de maand:
hun toepassing
Door Kees Martens
Kruidenkundige
Vaccinium myrtillus L.
Blauwe bosbes:
tegen oog- en
suikerziekte
E
en van de gezondste vruchten is blauwe bosbes. Ze is bovendien erg
lekker. En zoals Paracelsus zei: laat uw voeding uw medicijn zijn en uw
medicijn, uw voeding. Dit gaat volledig op voor de blauwe bosbes. Het is
uitstekend ter preventie van diabetes, maar ook geweldig bij oogaandoeningen,
tegen nachtblindheid en bij overgevoeligheid voor fel licht. Blauwe bosbes zit
ook vol antioxidanten.
Geschiedenis van de plant
De blauwe bosbes, Vaccinium myrtillus
L., is inheems in heel Europa, NoordAzië en Noord-Amerika. In de klassieke
oudheid kende men de geneeskracht
van de bes waarschijnlijk niet. In de
Middeleeuwen stond de plant wel als
geneeskrachtig te boek. De bessen
werden vooral ingezet tegen diarree
en darminfecties. Daarnaast heeft de
blauwe bosbes zijn sporen in de loop der
tijd verdiend op culinair gebied.
Interessant is dat piloten van de Britse
luchtmacht in de Tweede Wereldoorlog bosbessenjam kregen om hun
gezichtsscherpte en nachtelijk zicht te
verbeteren. Pas in 1960 konden Franse
wetenschappers aantonen dat bosbessen zowel het nachtzicht als de aanpassing van de ogen aan fel licht konden
verbeteren.
De plant bloeit in mei - juni met groenig
rode, kleine bloemetjes waaruit in de
loop van de zomer de bekende blauwe
bosbessen groeien. De blauwe bosbes
is een tot 50 cm hoge, sterk vertakte
40
SANA nr 42
dwergstruik die niet gedijt op kalkrijke
grond. Bij voorkeur groeit de plant in
schaduwrijke bossen, op hoogveen en
heide met humusrijke grond.
Eigenschappen
Als huismiddeltje kennen we vooral het
gebruik van ongezoet bosbessensap en
gedroogde bosbessen bij diarree. Het
hoge gehalte aan looistoffen (tot 10%)
zorgt, samen met het aanwezige pectine,
voor de stoppende werking. Verder is de
laatste tijd de aandacht gevestigd op de
blauwe kleurstof die, net als de kleurstof
van Potentilla erecta (het tormentilrood)
de groei van bacteriën remt. Het is
verstandig de zaadjes en de schilletjes
niet te gebruiken, omdat deze de darmen
juist prikkelen.
De plant is rijk aan mangaan. Onderzoek
heeft aangetoond dat mangaan een
gunstig effect heeft op de werking van
de alvleesklier. Mangaan vervult echter
nog een zeer belangrijke functie in het
menselijk lichaam: het zorgt ervoor dat
we kunnen profiteren van het voor de
zenuwen belangrijke vitamine B1. Personen die lijden aan hypoglykemie (te laag
bloedsuikergehalte) hebben vaak een
tekort aan mangaan.
Het bosbesblad bevat verbindingen die
de opname van suikers in het bloed
kunnen afremmen. Deze eigenschap is
gunstig bij zowel hypo- als hyperglykemie (respectievelijk een te laag en een te
hoog bloedsuikergehalte). Door een vertraagde, regelmatige toevoer van suiker
worden pieken in het bloedsuikergehalte
voorkomen.
Verwerking: Zowel het blad als de
bessen worden verwerkt, soms vers en
soms gedroogd.
Toepassing
Myrtillus wordt, vaak gecombineerd met
andere planten, door de arts aanbevolen
bij ouderdomsdiabetes, type II, en ondersteunend bij juveniele diabetes, type I.
Veranderingen in de insulinetoediening of
in het dieet mogen alleen onder controle
van een arts geschieden. Verder kan
Myrtillus worden aanbevolen bij een te
laag bloedsuikergehalte (hypoglycemie).
Door de vertraagde en vooral regelmatige opname van suikers uit de darmen
kan men vaak voorkomen dat de bloedsuikerspiegel te snel en te veel stijgt.
Bij juveniele diabetes wordt de instelling van de insuline vergemakkelijkt. Bij
ouderdomsdiabetes wordt een te hoog
bloedsuikergehalte voorkomen.
Vanwege haar samentrekkend effect op
het darmslijmvlies door het hoge gehalte
aan looistoffen en haar gunstige effect
op de alvleesklier wordt bosbes ook
toegepast in middelen die de spijsvertering ondersteunen. Bovendien heeft de
plant een gunstig effect op de bloedsomloop, mede vanwege haar antioxidatieve
eigenschappen.
Om zelf te doen
Bosbessentinctuur tegen diarree:
Overgiet 100 ml gekneusde bessen
met 500 ml verdunde alcohol (ongeveer
40%), veertien dagen laten trekken op
een warme plaats, dan filteren en driemaal per dag 10-20 druppels van deze
tinctuur innemen in wat water.
Afkooksel tegen oogontsteking: Doe in
een kwart liter kokend water 15-20 gram
bosbessenbladeren en laat dit 5 minuten
koken en daarna 10 minuten trekken. Na
afkoeling filteren en als kompres aanbrengen.
Gorgeldrank bij mond- en keelaandoeningen: Verdun 1 deel vers sap met
1 deel water en gebruik dit meerdere
malen per dag om te gorgelen.
SANA nr 42
41
Richt uw brieven aan
[email protected]
Brievenbus
Reacties van onze lezers
In deze rubriek krijgen lezers de kans vragen te stellen, of reacties
neer te pennen in verband met hun ervaringen over gezondheid.
42
Koortsblaasjes op de
lippen vermijden met
ijs en Echinacea
ondervinding! Het is dus een
kwestie van er op tijd bij te zijn,
want van zodra het blaasje er
staat, helpt de koude kraan niet
meer. Ik hoop dat ik daarmee
de lezers heb geholpen.
Mevrouw W.P. uit Erps-Kwerps
Ik ben een trouwe lezer van uw
blad en wil toch een tip kwijt die
wellicht veel andere lezers kan
helpen in verband met koortsblaasjes op de lippen. Ik ben
nu 83 en heb al heel wat ervaring gehad met koortsblaasjes
op de lippen. Ik weet hoe ellendig dat is. In mijn jongere
jaren had ik er heel veel mee te
maken. Nu krijg ik er nog wel af
en toe eens last van, maar het
hoeft niet zo ellendig meer te
zijn, want ik ken een heel goed
middeltje. Men voelt namelijk
de blaasjes opkomen vooraleer
ze zichtbaar worden. Dat is het
moment om op te treden. Op
dat plekje laat je er water uit de
ijskoude kraan tegenaan lopen,
een paar minuten lang! nadien
de pijnlijke plaats even deppen
met Echinabell. Dit een paar
keer per dag herhalen: koud
water en Echinabell. Je kan er
van op aan, negen van de tien
keer komen de koortsblaasjes
er niet door. Dat is althans mijn
Dat heb je zeker, en we gaan het
voortaan zelf testen! Want ruim
driekwart van de mensen heeft af
en toe last van koortsblaasjes. Die
hebben wel niets te maken met
koorts op zich, maar worden veroorzaakt door een virus: het herpes
simplex. Het virus houdt zich schuil
in het ruggenmerg. Precies op de
scheidingslijn van slijmvliezen en
huid (de mond dus) veroorzaken ze
jeukende, trekkende zweertjes, die
pijn kunnen doen en erg vervelend
zijn bij het eten en het spreken.
Ze duiken op, op momenten van
verzwakte weerstand, vandaar dat
ze koortsblaasjes worden genoemd,
want deze situatie gaat soms gepaard met koortsige ziekten. Ze zijn
evenwel geen gevolg van mekaar.
SANA nr 42
Wat helpt tegen beven
van handen en hoofd?
De heer P.T. uit Hofstade
Mijn vrouw lijdt aan tremor. Ze
beeft met de handen, het hoofd
en de lippen. Er is ook verandering in haar spreken. Daar mijn
vrouw nogal zenuwachtig van
aard is, dachten mijn kinderen
en ikzelf dat het om een soort
zenuwtic ging. Op verzoek van
de huisarts zijn we een tweetal jaar geleden naar het UZ op
onderzoek geweest. Door een
behandeling bij een logopedist
kwam er wat verbetering in het
spreken. Schrijven is iets wat
zeer moeilijk wordt. Ze zondert
zich liever af, omdat ze bang is
dat de omgeving haar vragen
gaat stellen over haar problemen.
Uiteraard valt de behandeling van
deze problemen onder de bevoegdheid van een gespecialiseerd arts.
Toch is het in de natuurgeneeskunde bekend dat Ginkgo-Biloba
een betere doorbloeding veroorzaakt in de kleine haarvaten van de
hersenen. Dit kan in het geval van
uw vrouw aangewezen zijn. Ginkgo
vind je bij de apotheker van de
firma Fytobell.
Citroen kauwen bij
verstopte
speekselklieren
Mevrouw A.V.D. uit Aalst
Ik heb last van verstopte speekselklieren. De arts zegt dat het
onschuldig is, maar kan ik geen
natuurlijk middeltje gebruiken
om het probleem op te lossen?
eten, zelfs op het bewegen van het
kaakgewricht. Er is inderdaad een
heel eenvoudig, natuurlijk, maar
doeltreffend middeltje: citroenschijfjes kauwen. Het zuur prikkelt
de speekselklieren en even doorbijten dus!
Zeep tegen nachtelijke
kuitkrampen
Mevrouw PL. uit Veurne
Ik hoor dat vrienden en familieleden soms last hebben van
nachtelijke spierkrampen. Dit is
inderdaad erg vervelend, maar
er bestaat een eenvoudig trucje
voor, want ik had vroeger ook
veel last van spierkrampen en
heb toen een goede tip gekregen van een verpleegster. Het
klonk ongeloofwaardig, maar
telkens ik de tip aan iemand
aanraad, krijg ik het bericht dat
het werkt! Het is heel simpel,
leg een stuk sunlightzeep tussen de lakens, naast je benen
en laat dit altijd in het bed
liggen. Sinds ik dit doe, heb ik
geen spierkrampen meer of het
is zéér uitzonderlijk, namelijk
wanneer men zich fel rekt als
men wakker wordt. Het helpt
echt zeer goed en ik hoop dat
ook andere lezers hiermee geholpen zullen zijn.
Verstopte speekselklieren kunnen
invloed hebben op het spreken, het
SANA nr 42
43
Lekker en gezond koken met
groentenkok Dominique Vreven
•
Kruidige wortelcake
W
orteltjes behoren tot één van de lekkerste en gezondste groenten. Vooral zelf geteelde wortelen
zijn superieur van smaak en kleur. De oranje wortel
zoals we die nu kennen, is vermoedelijk een kruising
tussen de paarse uit Azië en de Europese witte wortel. Die volledig egale oranje kleur hebben we te danken aan onze
Noorderburen die maar niet genoeg konden krijgen van hun oranje
gevoel.
Wortelen zijn veelzijdig in gebruik.
Je kan ze stoven, wokken, puree
van maken, heerlijke smeuïge
soepen en sauzen mee bereiden
en omdat wortelen flink wat zoetstoffen bevatten, kan je ze ook in
nagerechten verwerken zoals in het
recept van deze maand: wortelcake.
Boodschappenmandje voor 1
cake:
• 2.5 dl olijfolie
• 200 g licht bruine suiker of
rietsuiker
• 3 eieren
• 125 g speltbloem
• 125 g speltmeel
• 2 dl licht opgeklopte room
• 1 koffielepel kaneelpoeder
• ½ koffielepel geraspte muskaatnoot
• 1 koffielepel fijngesneden verse
gember
• 2g zout
• Geraspte sinaasappelschil (onbespoten)
• 10 g bakpoeder
• 10 jonge wortelen
• 150 g witte kaas
• ½ vanillestok
44
SANA nr 42
•
6 druppeltjes stevia
Bereidingswijze
• Breek de eieren in een hoge
mengkom en klop het geheel
met een mixer op tot alles
schuimig ziet en het volume
zich heeft verdubbeld.
• Doe er nu de suiker bij en klop
alles weer op met de mixer gedurende enkele minuutjes.
• Voeg nu het bakpoeder en de
bloem toe en blijf met de mixer
alles goed mengen tot je geen
klontertjes meer ziet.
• Mix nu de olijfolie eronder tot
deze mooi is opgegaan in het
geheel.
• Voeg nu de room en de kruiden
( kaneel, muskaatnoot, gember,
zout) toe en blijf weeral met de
mixer bezig tot alles zich mooi
heeft vermengd.
• Schil nu de wortelen en rasp
deze heel fijn met een handraspje of keukenrobot.
• Meng de geraspte wortel voorzichtig met een soeplepel onder
het cakedeeg.
• Wrijf de sinaasappel over een
handraspje en vang de fijne
•
•
•
schilletjes op in een kommetje.
Meng deze ook onder het deeg.
Boter een cakevorm in en
bestuif deze met bloem. Doe
het wortelbeslag erin, strijk
mooi glad en bak in een voorverwarmde oven van 165°
gedurende 45 minuten. Je
zal merken dat deze kruidige
wortelcake binnen de kortste
momenten je keuken omtovert
in een geurige kruidenkamer.
Neem ondertussen de witte
kaas en vermeng hem met de
uitgeschraapte vanillestok en de
druppeltjes stevia.
Haal de cake uit de oven en laat
hem een halfuurtje rusten.
Serveer hem lauw met de romige witte kaas en een kopje
geurige kruidenthee van Herkenrode.
Natuurlijk smakelijk!
Waar het goed voor is
Wortelen zijn rijk aan bètacaroteen,
ook wel pro-vitamine A genoemd,
omdat ons lichaam dit caroteen
kan omzetten door enzymes tot het
voor ons beschikbare vitamine A.
Carotenoïden kennen we vooral als
gele, rode of oranje kleurstoffen (E
160) in voedingsmiddelen. Het zijn
ook sterke antioxidanten als huidbeschermers en ze zijn van groot
belang voor ons gezichtsvermogen.
Maar bij het nuttigen van rauwe
wortels is er wel een probleem
met dit caroteen. Het zit zo sterk
ingekapseld in de celstructuren
van wortelen dat het nauwelijks
beschikbaar wordt gesteld in ons
spijsverteringsstelsel. Als we nu
onze wortelen in blokjes snijden en
samen met wat hoeveboter en een
fijngesnipperd uitje gaan stoven
verzwakken we die sterke structuren. Omdat bètacaroteen een vetachtige stof is, zal de toegevoegde
boter zorgen voor een betere oplossing hiervan in het geheel. Ook bij
wortelsap komt bètacaroteen vrij.
Door de aanwezigheid van tal van
vitamines (C,D,E,B), mineralen en
natuurlijke suikers zijn wortelen
ook goed voor de immuniteit en een
algemene optimale gezondheid.
Tekst en foto’s
Dominique Vreven
‘t Vlierhof
Hasseltsestraat 57A
3740 Bilzen
Tel. 089 41 44 18
GSM 0478 61 33 02
[email protected]
www.vlierhof.be
SANA nr 42
45
De groene vingers van Ivo Pauwels
Ivo Pauwels, een gerenommeerd natuurkenner, auteur
en groen-journalist verzorgt elke maand een aantal
schitterende rubrieken in i-Sana.
Oosterse papavers:
de lust van de hommels
Tegendraads, maar hemels mooi
H
et wordt tijd om aan de zomer te denken, nu de lente in
zicht is. De bloeiers komen er aan. Oosterse papavers zijn
forse doorlevende planten. Ze bloeien meestal van mei tot
half juni. Ze staan krachtig en trots in de border, met grote
open bloemen in fel rood, roze oranje of geglaceerd wit
op stevige stengels. Als u weet hoe u ermee moet omgaan
komen ze elk jaar terug om steeds rijker te bloeien.
Tientallen verschillende cultuurvariëteiten
wedijveren met elkaar in schoonheid.
Vooraleer ze ontluiken beschermen twee
ruwe schutbladeren de opgevouwen
bloembladeren die zich pas uitstrekken
als ze voldoende zonnestralen opvangen.
Enigszins verfomfaaid zitten de
bloembladeren tussen de schutbladeren
die bij het ontluiken afvallen.
De bloembladeren lijken dan op
Japanse crêpepapier. Het hart van
de volledige geopende bekervormige
bloem is meestal duister, soms zwart.
Hommels en ook vele mensen voelen
46
SANA nr 42
zich aangetrokken tot het diepe, haast
magische hart van de opvallend grote
bloemen. U moet op een zonovergoten
dag eens kijken hoeveel werkhommels
er in deze bloemen zitten. Ze worden
er haast gek van het stuifmeel dat de
Oosterse papavers rijkelijk aanbieden.
Omgekeerde cyclus
De Oosterse papavers, Papaver orientale
en Papaver bracteatum, hebben een
levenscyclus die in ons klimaat hoogst
uitzonderlijk is. In de droge graslanden
van Anatolië, Koerdistan en Iran
overleven ze de schroeiende hitte van de
zomermaanden door onder de grond weg
te kruipen. Hun vlezige wortels herbergen
reservestoffen. Ook bij ons verliezen
ze na de bloei alle blad om pas in het
vroege najaar nieuwe bladeren te vormen
waaruit na de winter de bloemstengels
omhoog schieten. Oosterse papavers
worden soms voor moeilijke planten
aangezien omdat de wortels in ons
nat zeeklimaat kunnen wegrotten. Dat
komt omdat er na het afsterven van
de bloemstengel een diepe holte in de
wortelhals overblijft. Daarin stapelt niet
alleen water zich op, ook slakjes, aaltjes,
vliegenmaden vinden er een schuilplaats
of vreten de wortels aan. De wortels
rotten daardoor soms helemaal weg.
Als u een keertje boos bent…
U kunt dat vermijden door na de bloei
de wortelhals met de spade door te
steken. Doe dat een aantal keren, kort
en krachtig. Het staand water loopt dan
weg en uit elk stukje wortel groeit in het
najaar een nieuwe jonge, krachtige rozet.
Om die reden is september de beste
maand om oosterse papavers te planten.
De planten verankeren zich nog voor de
winter en geven in het voorjaar krachtige
bloemstengels. Papavers groeien beter
op zware kleigrond en een rotsachtige
bodem, liever in een kalkrijke dan in een
zure bodem. In zandgrond is er vaak
uitval van jonge planten. Ze hebben er
meer last van woelmuizen, aaltjes en
andere bodemdieren. Voeg daarom in
lichte gronden kleimineralen als bentoniet
en vooral veel compost toe. Aan
meststoffen hebben oosterse papavers
een hartsgrondige hekel.
Geef ze in het voorjaar uitsluitend een
beetje patentkali en als u het niet kunt
laten een vleugje van een samengestelde
organische meststof. Knip na de bloei
de bloemstengels eruit weg vooraleer
ze zaad vormen. De gewone rode kleur
is dominant. Zaailingen die rond de
planten opschieten zouden de zwakkere,
zeldzame cultivar na een paar jaar
verdringen. Je kunt de zaaddozen altijd
nog op de composthoop gooien. Naar
verluidt zijn enkele van de mooiste
bruinviolet getinte cultivars van de
jongste jaren als een toevallige zaailing
op de composthoop ontstaan.
Het mooist groeien Oosterse papavers
tussen grassen en vaste planten als
Salvia nemorosa die een fijne aarvormige
bloeiwijze hebben. Het filigraan van aren
tempert het vurige rood en het glanzend
roze van de papavers. Oosterse
papavers bevatten geen roesmiddel
zoals de onrijpe zaaddozen van die
andere papaver, de slaapbol, Papaver
somniferum. Alleen hun schoonheid is
bedwelmend en veel liefhebbers van
bloementuinen zijn er op verliefd.
Papaver ‘Perry’s White’
Amos Perry had een kwekerij in Engfield
bij Londen. In 1906 ontdekte hij in
een veld met roodbloeiende oosterse
papavers één enkele zachtroze bloeiende
plant. Hij noemde hem naar zijn vrouw
‘Mrs Perry’ en vermeerderde hem met
wortelstek. Het was niet eenvoudig
andere kleurslagen te ontwikkelen,
ondanks alle pogingen die Amos Perry
ondernam. In 1913 kreeg hij een brief
van een plantenliefhebber die zijn irritatie
maar moeilijk kon verbergen. Hij schreef
dat zijn prachtige rode border vreselijk
ontsierd werd door een witte papaver,
terwijl hij toch uitsluitend rode papavers
had besteld. Amos Perry fietste zo snel
hij kon naar de klant en stelde hem voor
de witte papaver te ruilen tegen een paar
planten van Crocosmia. Op die manier
kon hij de ergernis van de klant temperen
én de nieuwe papaver bemachtigen
waarnaar hij zolang naar op zoek was.
Amos noemde de unieke plant niet
zonder fierheid ‘Perry’s White’. De plant
had zoveel succes dat deze Londense
kweker de rest van zijn leven zijn brood
verdiende aan het veredelen en verdelen
van Oosterse papavers. En dat allemaal
dankzij een klant die zich bedrogen
voelde.”
Op www.wezooz.be kunt u Ivo Pauwels
in zijn en vele andere tuinen aan het werk
zien.
SANA nr 42
47
Tuinsprokkels
Aardpeer: waterachtig, maar
zoet
D
48
Bananen groeien niet aan
een boom!
e naam aardpeer is
ongetwijfeld geïnspireerd
door het woord aardappel.
In andere talen kreeg ze een meer
correcte naam. In Italië heet de
aardpeer girasole del Canada,
Canadese zonnebloem. De aardpeer
is een doorlevende zonnebloem
die in de tuin kan woekeren tot je
niet alleen je haren, maar ook alle
aardperen uitrukt.
Knollen voor diabetici
De knollen van aardpeer of
topinamboer bevatten inuline,
een stof die je absoluut niet mag
verwarren met insuline. Het is een
soort van zetmeel dat niet door de
snel afbreekbare glucose, maar door
de traagwerkende suiker fructose
is opgebouwd. Om die reden wordt
inuline gebruikt voor het bereiden
van zoete producten voor diabetici.
Topinambour
De Franse naam voor de aardpeer is
topinambour, de wetenschappelijke
Helianthus tuberosus, terwijl de
Britten spreken van Jerusalem
artisjoke. Met een mondvol fantasie
smaken de knollen inderdaad een
beetje naar artisjok. De smaak
is eerder als waterachtig zoet te
omschrijven en lijkt verwant aan
die van de schorseneer. Er zijn
in de loop der tijden van deze
plant rassen ontstaan met dikke
knollen. Omdat het poetsen van
de knobbelige knol moeilijk is,
bestaat er nu zelfs een selectie met
gladde knollen. Gespecialiseerde
kwekerijen bieden deze selectie
onder de rasnaam Fuseau. De
rassenkeuze is groot. De kleur
van de knollen is meestal wit en
lichtpaars.
Ook als bleekgroente
Niet alleen de vrij sappige
knollen zijn eetbaar, ook de
jonge lentespruiten zijn mals en
lekker wanneer ze geen zonlicht
hebben gezien en dus net als
asperges, bleekselderij en witloof
gebleekt worden. Ze worden als
voorjaarsdelicatesse geoogst als ze
ongeveer 10 cm lang zijn.
SANA nr 42
van Ivo Pauwels
De aardperen van Terneuzen
Ongeveer een eeuw na de
ontdekking van Amerika kweekte
de geestelijke Pieter d’Hondt in zijn
tuin bij Terneuzen reeds aardperen.
Hij was daarmee vermoedelijk één
van de eerste West-Europeanen
die deze groente teelde. De teelt
verspreidde zich alras over Zeeland
en Vlaanderen, vaak sneller dan
gewenst. De aardpeer is inderdaad
een ongebreidelde woekerplant.
O
mdat bananen als
kruidachtige plant enorme
bladeren produceert die wel
4 m lang worden en zijn stengel
meer dan manshoog wordt, spreken
we van een bananenboom. Dat is
verkeerd, want bananen vormen
nooit een houten stam. Na de
bloei en de vruchtzetting sterft de
imposante moederscheut af. Een
dochterscheut neemt haar rol over.
Een raadselachtige reis
De oude Egyptenaren kenden reeds
de bakbanaan, Musa ensete, die
ook bij ons wel eens in oranjerieën
wordt gekweekt. Maar ook de zoete
Aziatische banaan blijkt al vroeg
over een groot deel van de wereld
in cultuur te zijn geweest. Uit een
onderzoek naar kleine fossielen uit
oeroude vuilnisputten in het WestAfrikaanse land Kameroen, blijkt dat
de Afrikanen ruim 1500 jaar geleden
de lekkere Aziatische banaan
teelden en aten. Omdat bananen
geen zaad vormen en alleen door
middel van het stekken van de
dochterrozetten kunnen worden
voortgeplant, staat de wetenschap
voor een torenhoog raadsel. Hoe
kwamen die bananenrozetten uit
Azië naar Afrika en ten slotte naar
de andere kant van dit continent?
Ze moeten haast wel zeker vanuit
Indonesië naar de oostkust van
Afrika zijn vervoerd en later
vanuit Madagaskar over land tot
in Kameroen. Op dit ogenblik
proberen wetenschappers de
Afrikaanse woorden voor ‘banaan’ te
analyseren om er achter de komen
welke weg de banaan ruim 2500
jaar geleden heeft gevolgd.
Schitterende bloem
Wie ooit een banaan heeft zien
bloeien, was er ongetwijfeld van
onder de indruk. Elke volgroeide
scheut vormt slechts één
bloemstengel. Het gewicht van de
bloem is zo groot dat hij doorbuigt.
De vruchtbeginsels zijn vanaf het
ontstaan duidelijk te zien. Kleine
banaantjes die als het ware boven
elkaar liggende kammen vormen.
Ze zitten gevat in grote paarse
kelkbladeren. Onderaan, aan het
eind van de stengel, zit een bos
mannelijke bloemen.
Uiterst productief
Dat een banaan in warme, arme
landen erg gewaardeerd wordt,
heeft alles te maken met de
spectaculaire vruchtbaarheid.
Bananen van de meest productieve
rassen leveren op eenzelfde
oppervlakte in gewicht uitgedrukt
40 keer meer op dan aardappelen.
SANA nr 42
49
Ook steeds meer kinderen
worden allergisch...
Darmen goed verzorgen met
probiotica!
Een allergeen spaart niemand. Je kan
evengoed nooit last hebben gehad van
allergie en plots op je 65ste beginnen
niezen en hoesten of huidletsels krijgen
als je met een bepaalde stof in contact
bent geweest. Tegenwoordig zijn het
evenwel vooral jonge mensen en de
leeftijd daalt nog. Dat geeft te denken,
hoewel volgens Prof. Van Cauwenberge
paniek niet nodig is. Je sterft er namelijk
niet van - tenzij in een zeldzaam gevalmaar het kan wel een grote hypotheek
leggen op de kwaliteit van het leven en
je comfort gevoelig verminderen.
Zachte winter:
vroege
hooikoorts
Vuile wereld
Onze wereld wordt met de dag meer
vervuild. Er komen elke dag nieuwe
stoffen bij, waarvan het grootste gedeelte niet te controleren valt, bovendien in de voedselketen terechtkomen
en nadelig kunnen zijn door de synergie
met andere stoffen. Als de aanval op het
immuunsysteem zo doorgaat, is over
een paar jaar iedereen allergisch. Daar
waarschuwde de prof jaren geleden al
voor. Niet alle artsen zijn onverdeeld
gelukkig met de vaccinatiewoede, waarbij baby’s al in contact gebracht worden
met stoffen waar hun immuunsysteem
nog niet klaar voor is.
Zieke darmen
In elk geval is het darmmilieu betrokken
bij het probleem omdat de darm tot het
eerste-lijnssysteem behoort voor de immuniteit. Een gezond darmmilieu is dus
van belang voor een gezond immunitair
stelsel.
De vraag is natuurlijk hoe je dat bereikt,
want in „The Ecologist, nr 29 van 1999
schreef Dr. Vyvyan Haward naar aanleiding van een studie die had aangetoond
dat wij ongeveer 400 scheikundige stoffen in ons lichaam hebben die twintig
jaar geleden niet bestonden. Pesticiden
en herbiciden fungeren trouwens als
een xeno-oestrogeen, wat niet enkel de
toename van kanker in de hand werkt,
maar ook het ontstaan van allergieën
bevordert. Kinderen krijgen al 0,20
microgram per kilo per dag binnen en
volwassenen de helft daarvan. Zodoende
wordt het delicate uitgebalanceerde endocriene systeem verstoord. Niet enkel
beschavingsziekten zoals allergieën en
huidaandoeningen, maar ook kanker en
zelfs hersentumoren nemen onrustwek-
D
it jaar is het allergieseizoen haast een maand vroeger
begonnen. Het warme winterweer heeft er voor gezorgd
dat planten en bloemen vroeger ontwaken en dat het
stuifmeel weken vroeger is beginnen dwarrelen. Bovendien worden steeds meer mensen allergisch en het
verbetert er niet op. Wat moet je doen? Je kan niet zoals de bekende Nederlandse apotheker een catamaran kopen en van zodra het
pollenseizoen er is, maanden op zee verblijven. Trouwens allergie
beperkt zich dikwijls niet tot pollen, ook stof, mijten, industrielucht,
voedsel, dieren, insecten, medicijnen, zelfs emoties kunnen een allergische reactie uitlokken. Hoe komt het dat allergie vroeger minder voorkwam? Zieke darmen, overconsumptie van medicijnen en
vaccinaties en heel veel vervuilende stoffen maken ons kwetsbaarder en gevoeliger. Toch hoef je niet bij de pakken te gaan zitten.
50
SANA nr 42
SANA nr 42
51
wordt gemaakt. Vergeet ook niet dat wie
aan sport doet in de vrije natuur een geliefkoosd doelwit voor insecten is, want
transpiratievocht trekt stekende diertjes
aan. Zwarte kleren en kleding met kleurige bloempatronen trekken de aandacht
van insecten. Witte of pastelkleurige
lichte kleding is beter. Sla niet naar wespen, dan worden ze pas agressief. Colaen limonadeflesjes mag je niet langere
tijd geopend laten staan, want insecten
zijn er dol op en ongemerkt kun je zo
een wesp inslikken.
kend toe. Het dagelijks contact met
zware metalen, uitlaatgassen, industrierook, tabak, additieven in voeding,
kleurmiddelen in kleding, verdunners in
verven, tabak, koffie en andere genotsmiddelen, hebben op ons lichaam een
enorme last gelegd waar we meer en
meer moeite mee hebben.
Allergie voor wespen bestond al in
de oudheid
Onze moderne leefgewoonten, manier
van wonen en werken, huizen bouwen
en isoleren, onze voeding, onze geneeskunde en allerlei nieuwe stoffen
van de industrie hebben zeker iets te
maken met de toenemende allergieën.
Het is geen nieuwe ziekte, zelfs in de
oudheid waren er al allergieën bekend.
Op hiërogliefen van de graftombe van
farao Menes van Egypte zijn inscripties
52
SANA nr 42
te vinden over de oorzaak van zijn dood.
Hij overleed als gevolg van een insectensteek. Ook nu nog zijn overgevoelige
patiënten in gevaar als ze door een wesp
of bij worden gestoken. Als je gestoken
wordt door een insect blijft een hoeveelheid gif in de huid van de patiënt. Normaal blijft het probleem beperkt tot een
rood bultje dat fel kan jeuken. Een klein
aantal mensen reageert daar bijzonder
heftig op als gevolg van een allergie
voor bijen- of wespensteken. Die reactie
kan pas ontstaan als de persoon al eens
eerder in contact is gekomen met het
insectengif. Als de patiënt overgevoelig
is, kan de volgende steek al dodelijke
gevolgen hebben met slikmoeilijkheden, ademnood en op den duur kan een
levensbedreigende toestand ontstaan
als door een arts of een deskundige niet
meteen een opening naar de luchtwegen
Antistoffen
Ons lichaam maakt op schrandere wijze
antistoffen tegen vreemde „indringers”.
Antistoffen proberen die vreemde stoffen buiten spel te zetten en dat gebeurt zonder dat de patiënt daar iets
van merkt. In het bloed bevinden zich
de zogenaamde mestcellen waaraan
antistoffen zich hechten. Bij allergiepatiënten worden die stoffen door het
lichaam herkend als een bedreiging. Als
de mestcel waarop de antistof zit met
zo’n indringer in contact komt, wordt die
indringer meteen herkend als gevaarlijk
en laat de mestcel een reactiestof los:
histamine. Daardoor krijgt het lichaam
dan weer heftige reacties zoals niezen,
hoesten, jeuk, tranende en rode ogen,
kortademigheid, diarree enz... Soms is
er ook hoofdpijn bij, of gaat de patiënt
zich misselijk en rotziek voelen. De neus
en de ogen zijn het eerst en meest bij
de zaak betrokken omdat de slijmvliezen
hier aan de buitenkant van het lichaam
zitten en dus eerst en gemakkelijkst in
contact komen met het allergeen. Sommige mensen zijn bang van contact met
deze hoestende en niezende patiënten
omdat ze vrezen ook besmet te worden,
maar in feite is er geen enkel risico op
besmetting, er zijn geen virussen, noch
bacteriën bij betrokken.
Een allergie kan ook op elke leeftijd
ontstaan, kan in de kinderjaren al beginnen en zich geleidelijk opbouwen. Soms
zijn de verschijnselen helemaal niet
belangrijk en kunnen ze in de loop der
jaren versterkt worden om op volwassen
leeftijd pas heel vervelend te worden.
Dat is bijvoorbeeld het geval met een
allergie voor huisdieren, honden, katten
cavia’s en zelfs paarden. Men ziet vaak
dat ouders die een paar paarden voor de
kinderen houden, er zelf geen last van
hebben, terwijl de kinderen in de late
puberteit pas heftig reageren op dierenhaar. Soms is het zien van aardbeien al
voldoende om een allergische reflex op
te roepen. Ervaringen uit de jeugd, vaccinaties, het speelt allemaal wel een rol.
En we kunnen iedereen de raad geven
deze allergenen zoveel mogelijk uit de
weg te gaan, binnen te blijven, tapijt
te verwijderen, junkfood te vermijden,
lichaamsvreemde stoffen weigeren,
antibiotica zoveel mogelijk vermijden,
in een gezonde omgeving gaan wonen,
zware metalen vermijden omdat ze bepaalde enzymatische reacties blokkeren,
vaak naar zee gaan, een goede mentale
hygiëne opbouwen enz... en als de nood
hoog is, zijn er gelukkig goede producten bijvoorbeeld op basis van Salsaparilla, om de histamine te beperken.
Uiteraard is het van het grootste belang
de darmen goed te verzorgen met een
goed probioticum. Dat kan al veel ellende voorkomen.
Jan van Bercken
SANA nr 42
53
Korspelsesteenweg 86 - 3581 Beverlo
Tel.: 011/40.14.07 www.brouwland.com
Openingsuren :
Natuurwinkeltje Margriet
Achter d’Hoven 11 - 2990 Wuustwezel
Openingsuren:
di - vrij: 9u - 12u en 13u30-18u
woe - zat: 9u - 12u en 13u30 - 17u
dond: 13u30 -18u
zondag- maandag en
donderdagvoormiddag gesloten
mail:
[email protected]
Advertentie
DE MARETAK
natuur- en dieetvoeding, lichaamsverzorging
De Merodelei 36 - 2300 Turnhout
Tel.: 014/42 47 63
Openingsuren:
van maandag t/m zaterdag 09u30 - 18u00
54
SANA nr 42
9.30
9.30
9.30
9.30
9.30
12.30
12.30
12.30
12.30
12.30
Zaterdag:
9u tot 18u
9u tot 17u
‘t Kruidenvrouwke
Stationsstraat 108
3400 LANDEN
Openingsuren:
woensdag van 12u30-13u00
14u00-18u00
donderdag tot zaterdag 10u00-12u00 14u00-18u00
T: 0495/40.33.49 en
0496/54.43.81
DE NATUURSTER - Buntjens Lizzy
Diesterstraat 18
3980 Tessenderlo
Openingsuren: Maandag-zaterdag
9u30-12u30
13u30-18u00
Donderdag sluitingsdag
T: 0496/60.80.97
Openingsuren:
ma:
di:
wo:
do:
vrij:
za:
Maandag - vrijdag:
13.30
13.30
13.30
13.30
13.30
13.30
18.00
18.00
18.00
18.00
18.00
18.00
Essentiële oliën
Nieuwstraat 85 - Geel
te bestellen bij
www.boverte.be
SANA nr 42
55
geeft weerstand tegen
irritante allergenen en stof.
Allobiose is verkrijgbaar in de
apotheek met cnk-bestelcode:
2121-218 voor 50 capsules en met
2121-226 voor de 100 capsules.
Of vraag ernaar in de betere
natuurwinkel.
Vraag een gratis monster aan via
[email protected] met code ALL04ISDR.
Vergeet vooral niet uw naam en adres
op te geven.
(aanbieding zolang de voorraad strekt)
www.
56
SANA nr 42
.be
Advertentie
Ook last in het pollenseizoen?
Gedaan met het gesnotter!