De rol van voeding bij darmkanker

De rol van voeding bij
darmkanker
Stefanie Mortier
Oncologisch centrum
26 maart 2015
© 2011 Universitair Ziekenhuis Gent
Inhoud
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Oorzaken
Preventie
De nog niet behandelde patiënt
Radio- en chemotherapie
Chirurgie
Herstel, revalidatie en nazorg
© 2011 Universitair Ziekenhuis Gent
2
1. Oorzaken
Leef- en eetgewoonten – verhoogt het risico
Overmatig gebruik van rood en bewerkt vlees
Overmatig gebruik van alcohol
Overgewicht abdominaal
Leef- en eetgewoonten – beschermende werking
Lichaamsbeweging
Voldoende voedingsvezels
Vitamine D
Calcium
© 2011 Universitair Ziekenhuis Gent
3
2. Preventie
Overgewicht en percentage lichaamsvet
Lichaamsbeweging
Suikerrijke dranken en calorierijk voedsel
Plantaardige voedingsmiddelen
Rood en bewerkt vlees
Alcohol
Voedingssupplementen
© 2011 Universitair Ziekenhuis Gent
4
3. De nog niet behandelde patiënt
3.1 Voedingstoestand
Goede voedingstoestand bij diagnose
Voedingstoestand in een later stadium
Vermoeidheid, diarree, passageproblemen
Voedingsadviezen
Adequate voeding bij stabiel gewicht
Eiwit- energieverrijkte voeding bij gewichtsverlies
© 2011 Universitair Ziekenhuis Gent
5
3. De nog niet behandelde patiënt
3.2 Veranderd ontlastingspatroon
Obstipatie
Niet voedingsgerelateerde oorzaken:
Tumor
Inactiviteit en bedlegerigheid
Bijwerking medicatie
Voedingsgerelateerde oorzaken:
Lage inname vocht en/of voedingsvezel
Diarree
Vernauwing door tumor
Voeding is vaak niet de oorzaak van de klachten
Specifieke voedingsadviezen niet steeds zinvol
© 2011 Universitair Ziekenhuis Gent
6
3. De nog niet behandelde patiënt
3.3 Vernauwing
Voedingsadvies bij matige vernauwing
1,5-2l/dag drinken
Normale hoeveelheid oplosbare vezels en fijne onoplosbare
vezels, goed kauwen
Geen grove vezels
Geen gasvormende voedingsmiddelen
Voedingsadvies bij ernstige vernauwing
>2l/dag drinken
Vloeibare vezelarme voeding
Voedingsadvies bij totale vernauwing
Niets per os
© 2011 Universitair Ziekenhuis Gent
7
4. Radio- en chemotherapie
4.1 Voedingstoestand
Handhaven van een goede voedingstoestand
Voedingsadvies
Adequate of eiwit-energieverrijkte voeding
Eventueel bijvoeding
1,5-2l/dag drinken
Voldoende voedingsvezel
© 2011 Universitair Ziekenhuis Gent
8
5. Chirurgie
5.1 Voedingstoestand preoperatief
Indien ondervoeding: 7-10 dagen preoperatief klinische
voeding
5.2 Voedingstoestand postoperatief
Voedingsadvies
Snelle introductie en uitbreiding van orale voeding
Eiwit-energieverrijkte voeding
Indien nodig klinische voeding
Optimale voeding zonder dieetbeperkingen
© 2011 Universitair Ziekenhuis Gent
9
5. Chirurgie
5.3 Diarree
Laag-anteriorresectie heeft 60% op lange termijn
frequente ontlasting
Klachten zullen waarschijnlijk verminderen, ontlasting
kan dunner blijven
Voedingsadviezen
Vocht
Zout
Beperk producten die leiden tot versnelde peristaltiek,
gasvorming of slijmvliesirritatie
© 2011 Universitair Ziekenhuis Gent
10
5. Chirurgie
5.4 Ileostoma of colostoma
ILEOSTOMA
Doel van
de
interventie
Voedingsadviezen
Tijdelijk
Voorkomen van
dehydratatie, zouttekort,
obstructie van het stoma
COLOSTOMA
Blijvend
Ontlasting is meer ingedikt dan
bij ileostoma
2-2,5l drinkvocht
1,5-2l drinkvocht
Ruim gebruik van zout
Voldoende voedingsvezels
Rustig eten, goed kauwen
Rustig eten, goed kauwen
Voedingsmiddelen die extra
gas-, kleur- en geurvorming
geven, kunnen beperkt worden
Voedingsmiddelen die extra
gas-, kleur- en geurvorming
geven, kunnen beperkt worden
© 2011 Universitair Ziekenhuis Gent
11
6. Herstel, revalidatie en nazorg
Opklimmende voeding
(Lichtverteerbare voeding)
Conventionele voeding
© 2011 Universitair Ziekenhuis Gent
12
Take Home Messages
Voeding bij een oncologische patiënt vereist een
geïndividualiseerde aanpak.
Belang van tijdig ondervoeding of risico erop te
(h)erkennen en hulp in te schakelen.
Voeding is een ondersteuning van de behandeling,
aarzel niet om een diëtiste te raadplegen in geval van
voedingsgerelateerde vragen of problemen.
© 2011 Universitair Ziekenhuis Gent
13