Antibiotic Stewardship op een afdeling Intensieve Zorg Pediatrie 10de PICU Thanksgiving symposium – 26 November 2015 Dr. Jef Willems Intensieve Zorgen Pediatrie Kinderziekenhuis Prinses Elisabeth © 2010 Universitair Ziekenhuis Gent Antibiotic stewardship op een afdeling intensieve zorg pediatrie Inleiding resistentie Antibiotic stewardship Doelstellingen Interventies evidentie De praktijk © 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 2 © 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 3 © 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 4 © 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 5 One can think of the middle of the 20th century as the end of one of the most important social revolutions in history, the virtual elimination of infectious diseases © 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 6 Ontwikkeling nieuwe antibiotica © 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 7 Resistentie Resistentie is een onvermijdbaar gevolg van biologische evolutie onder antibioticadruk Continue noodzaak aan ‘nieuwe’ antibiotica Nieuwe antibiotica breedspectrum en in bestaande klassen : verdere resistentievorming te verwachten Grote invloed van antibioticaconsumptie ! Bronzwaer et al, Emerg Infect Dis. 2002;8:278-282 Grote invloed van hygiëne en infectiecontrole Ethische verplichting om volsgezondheid te beschermen Antibiotic stewardship © 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 8 Antibiotic stewardship Wie geen nieuwe antibiotica ontwikkelt , moet de werking van de bestaande antibiotica bewaren : “stewardship” Is erop gericht voorschrijvers te ondersteunen in elk aspect van anti-infectieuze behandeling “de optimale keuze, dosering en behandelingsduur van antimicrobiële therapie die leidt tot de beste klinische uitkomst in de behandeling of preventie van infecties, met minimale toxiciteit voor de patient and minimale impact op resistenitvorming” © 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 9 © 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 10 © 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 11 © 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 12 © 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 13 Surveillantie (inter)nationaal © 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 14 ESAC Punt Prevalentie Studie 32 ziekenhuizen in 21 landen 69 pediatrische hospitalisatieafdelingen 583/1799 patiënten krijgt antibiotica Therapeutisch 71%, profylactisch 26% Vaakst voorgeschreven : derde generatie cefalosporines (18%), aminoglycosides (14%) en betalactamantibiotica met ext spectr (10%) Opvallend hoog parenterale toediening Opvallend vaak combinatietherapie (ook bij heelkundige profylaxis) J Antimicrob Chemother 2010;65:2247-2252 © 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 15 Richtlijnen / aanbevelingen ? © 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 16 Richtlijnen/aanbevelingen ? © 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 17 Doel 1 : effectieve behandeling van patiënten met bacteriële infectie © 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 18 Doel 1 : effectieve behandeling van patiënten met bacteriële infectie Juiste selectie antibiotica – Right Drug Goede kennis van bacteriële resistentiepatronen In-patients vs out-patients Goede kennis van pathofysiologie Juiste Dosering – Right Dose TDM Chirurgische profylaxis Juiste timing ! Correcte ‘regimes’ Gelinkt aan klinische syndromen Klinische richtlijnen Combinatietherapie zelden geindiceerd © 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 19 Doel 1 : effectieve behandeling van patiënten met bacteriële infectie De-escalatie Aantal antibiotica verminderen bij combinatietherapie Vernauwen spectrum Conversie intraveneus naar peroraal Pediatrics 2011;128(6):1062-70 Stopzetten antibiotica – Right Duration Evidentie behandelingsduur vaak schaars Prospectieve audit en feedback meest zinvol © 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 20 Overuse Doel 2: vermijden van oneigenlijk antibioticagebruik Virale infecties Niet-infectieuze processen Mineure bacteriële infecties Bacteriële colonisatie Verlengde antibioticakuren Misuse Breedspectrumantibiotica bij community-acquired infecties Geen de-escalatie op geleide van kweekresultaten Geen aanpassing op geleide van kweekresultaten in geval van resistentie Abuse Druk vanwege farmaceutische industrie Gedragsverandering voorschrijvers © 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 21 Doel 3: beperken collateral damage © 2010 Universitair Ziekenhuis Gent Boucher, et al. Clin Infect Dis 2009;48:1-12 22 Hoe schatten specialisten in opleiding zichzelf in ? © 2010 Universitair Ziekenhuis Gent Arch Intern Med. 2004;164(13):1451-1456 23 En kinderartsen … ? © 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 24 Antibiotic stewardship Interventies © 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 25 Antibiotic stewardship Interventies © 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 26 Antibiotic stewardship Interventies © 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 27 Antibiotic stewardship Interventies © 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 28 Antbiotic stewardship : evidentie ? © 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 29 Antbiotic stewardship : evidentie ? Effect op antibioticagebruik ? Effect op antibioticakost ? Correct antibioticavoorschrijfgedrag ? Effect op C Diff infecties ? Effect op microbiële resistentie ? Effect op uitkomst ? LOS (ICU, hosp) Mortaliteit Topic voor verdere research Veiligheid ? © 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 30 Antibiotic stewardship : evidentie ? Persuasieve strategie Datacollectie Onderwijs audit, feedback guidelines Restrictieve strategie Restrictief formularium Expert approval Structurele interventies Labotesten Antibiotic cycling © 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 31 Antibiotic stewardship in de praktijk © 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 32 © 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 33 © 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 34 © 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 35 © 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 36 © 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 37 © 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 38 © 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 39 © 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 40