FAQ Campagne SIRE - taboe op psychische aandoeningen De

FAQ Campagne SIRE - taboe op psychische aandoeningen
De campagne

Wat is de kernboodschap van de campagne?
SIRE wil met zijn campagne de aandacht vestigen op het feit dat er nog vaak een taboe rust
op psychische aandoeningen. Dit taboe kan zowel degene betreffen die de aandoening heeft
als zijn omgeving, die niet of niet goed reageert op de persoon met een aandoening.
Er zijn in Nederland heel wat mensen, in alle lagen van de bevolking, die te kampen hebben
met psychische aandoeningen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan depressie, angststoornissen,
ADHD en burn-out. De mensen in hun omgeving, zoals familie, vrienden en collega’s, weten
vaak niet hoe ze met die persoon moeten omgaan. Dit kan tot sociale problemen leiden, zoals
uitsluiting en stigmatisering. Met de nieuwste campagne, die start op 27 juni en loopt tot eind
oktober, wil SIRE aandacht vragen voor deze problematiek.

Wat is het doel van de campagne?
SIRE wil de Nederlandse bevolking bewust maken van de stigma’s en taboes rond psychische
aandoeningen en mensen ertoe aanzetten na te denken over hun omgang met mensen in hun
omgeving met een psychische aandoening. Ook biedt SIRE de kans om direct met een
ervaringsdeskundige te bespreken hoe je kunt omgaan met iemand in je omgeving met een
aandoening. Hiervoor is de hulplijn in het leven geroepen.

Wat is het doel van de hulplijn voor mensen zónder psychische ziekte?
De hulplijn is opgericht voor mensen die iemand in hun omgeving hebben, zoals een
familielid, vriend of collega, die last heeft van een psychische ziekte, maar niet weten hoe zij
daarmee om kunnen gaan. De hulplijn wordt beantwoord door ervaringsdeskundigen. Door
een hulplijn op te richten wil SIRE benadrukken dat mensen gewoon met elkaar kunnen
praten over psychische ziekten. Praten helpt om uitsluiting en stigmatisering tegen te gaan.

Wie wil SIRE met deze campagne bereiken?
Mensen in Nederland die iemand in hun directe omgeving hebben die kampt met een
psychische aandoening.

Waarom heeft SIRE voor dit onderwerp gekozen?
Rond 40% van de Nederlandse bevolking heeft, volgens het NEMESIS-onderzoek van
Trimbos, ooit te maken gehad of nu te maken met psychische klachten in welke vorm dan ook,
zowel zware, chronische als lichte klachten. Uit onderzoek blijkt dat er nog veel misvattingen
zijn in de samenleving over psychische aandoeningen, die taboes rond het onderwerp in de
hand werken en stigma’s creëren. Dit kan weer tot sociale problemen leiden, zoals uitsluiting
en stigmatisering.

Wat is stigma en waarom bestrijdt deze campagne dit op het gebied van psychische
gezondheid?
Het woordenboek beschrijft stigma als een brandmerk, een schandvlek. Psychiatrisch stigma
wordt beschreven als een probleem in:
•
Kennis: onwetendheid en stereotypering t.a.v. afwijken en minder capabel zijn
(wordt vooroordeel);
•
Houding: vooroordeel met emotionele en morele component en wens tot
sociale afstand (mondt uit in stigma);
•
Gedrag: o.a. sociale uitsluiting van arbeidsmarkt, intolerante houding
hulpverleners (discriminatie).
De WHO stelt dat er veel misvattingen in de samenleving zijn die stigma creëren en voeden
en uitmonden in discriminatie. De misvattingen:
•
Mensen met psychische problemen zijn gewelddadig en gevaarlijk;
•
Mensen met psychische problemen zijn arm en minder intelligent;
•
Psychische problemen worden veroorzaakt door persoonlijke zwakte;
•
Psychische problemen kunnen niet worden behandeld.
Stigmatisering heeft een negatieve invloed op het sociale leven van mensen met psychische
aandoeningen met alle gevolgen van dien. Stigma’s kunnen effectief bestreden worden met
behulp van campagnes waarbij cijfers of feiten gecombineerd worden met persoonlijke
verhalen.

Hoe is SIRE tot de keuze van dit onderwerp gekomen?
Zowel de suggesties voor nieuwe SIRE-thema’s van de bestuursleden van SIRE als ideeën
van anderen uit de samenleving zijn een bron van inspiratie. Alle suggesties worden door het
bestuur vanuit verschillende invalshoeken nader bekeken, bediscussieerd en getoetst op de
criteria voor SIRE-campagnes (zie www.sire.nl). Wanneer een thema geschikt blijkt, neemt
een projectgroep dit in behandeling en maakt een projectvoortgangsvoorstel. Bij positieve
toetsing na marktonderzoek komt een onderwerp daadwerkelijk in aanmerking voor een SIREcampagne, zoals bij dit onderwerp gebeurd is.

Welke activiteiten worden ondernomen in het kader van deze campagne?
De campagne start met een persconferentie op 27 juni. Tijdens de persconferentie wordt de
hulplijn geïntroduceerd waar mensen zónder psychische ziekte terecht kunnen met vragen
over hoe zij met iemand om kunnen gaan die een psychische aandoening heeft. Deze vragen
worden beantwoord door ervaringsdeskundigen.
Daarnaast zullen er verschillende campagnespots worden uitgezonden op radio en tv en
worden diverse uitingen in printmedia en online gepubliceerd om bekendheid te genereren
voor de hulplijn en bewustwording rond het taboe en de stigma’s te creëren.
Er is daarnaast ook een campagne-website gelanceerd waar informatie over de campagne te
vinden is. Deze site is te vinden via www.sire,nl of via
www.dehulplijnvoormensenzonderpsychischeziekte.nl.
Ook wordt de campagne op social media ondersteund via de Twitter-account van SIRE
(@SIREcampagnes) en op Facebook: www.facebook.com/Sirecampagnes.

Wat is de looptijd van de campagne?
De campagne loopt van 27 juni tot en met oktober 2013.

Wanneer en hoe wordt het effect van de campagne gemeten?
Na afloop van de campagne wordt een onderzoek uitgezet door het onderzoeksbureau dat
zich aan deze campagne verbonden heeft. Daarbij wordt onderzocht of de kennis en houding
van het publiek ten aanzien van het onderwerp veranderd is ten opzichte van de uitkomsten
van het onderzoek voorafgaand aan de campagne.

De hoeveelste SIRE-campagne is dit?
Dit is campagne 107.


Wanneer start de volgende SIRE-campagne?
De volgende campagne wordt november/december 2013 gelanceerd.

Welke campagne-uitingen zijn er allemaal gemaakt?
Voor de campagne zijn 4 verschillende reclamespots en 4 radioboodschappen opgenomen.
Hierin verwoordt een ervaringsdeskundige zijn ervaring met reacties op zijn psychische ziekte
vanuit zijn omgeving. Daarnaast is beeldmateriaal ontwikkeld voor printmedia, billboards,
online media en social sharing met voorbeelden van uitlatingen ten aanzien van mensen met
een psychische ziekte die (onbedoeld) kwetsend kunnen zijn.
Alle campagne-uitingen bevatten de oproep te bellen naar de hulplijn voor mensen zónder
psychische ziekte.
Ook zijn in de aanloop naar de campagne diverse social mediaberichten waaronder
Facebook-posts, Twitter-berichten en blogs geplaatst om aandacht te vragen voor het stigma
rondom psychische ziekten.

Door wie zijn de campagne-uitingen gemaakt?
De campagne-uitingen zijn gemaakt door reclamebureau JWT Amsterdam in samenwerking
met Outcast Pictures. De social media-berichten zijn ontwikkeld in samenwerking met
Engagement Media en Wisse Kommunikatie.
Endorsers/betrokken partijen

Welke partijen zijn betrokken bij de campagne?
Er zijn verschillende experts op het gebied van psychische gezondheid en stigma betrokken
bij de campagne en diverse partijen uit het communicatievak. Dit zijn:
o Stichting Samen Sterk tegen Stigma: ontwikkeling en opzet hulplijn
o Korrelatie: ondersteuning hulplijn
o Blauw: onderzoek naar kennis en houding ten aanzien van en directe en indirecte
ervaring met psychische aandoeningen
o Trendbox: onderzoek relevantie onderwerp
o JWT Amsterdam: creatieve ontwikkeling en vormgeving campagne-uitingen
o Wisse Kommunikatie: PR en mediarelaties
o Perspagina: opzet online newsrooms
o Engagement Media: uitvoeren social media-campagne
o Restaurant Freud: locatie voor de persconferentie
o A Rebke Original Photography: foto’s campagne-lancering
Experts op het gebied van psychische gezondheid en stigma:
o Jaap van Weeghel (directeur Phrenos)
o Roxanne Vernimmen (Altrecht + NVvP)
o Marjan ter Avest (directeur Landelijk Platform GGZ)
o Paul van Rooij (directeur GGZ NL)
o Ronald Gorter (Fonds Psychische Gezondheid)
Verder zijn er nog verschillende ervaringsdeskundigen bij de campagne betrokken, die de
hulplijn bemannen. Tevens heeft een aantal BN’ers zijn medewerking toegezegd.
Iedereen werkt belangeloos en op vrijwillige basis mee aan de campagne van SIRE.

Wat is de rol van Samen Sterk Tegen Stigma?
SSTS coördineert de hulplijn van de campagne. De stichting leidt de ervaringsdeskundigen op
om de telefoon op professionele wijze te kunnen beantwoorden en begeleidt hen bij de
hulplijn. Samen Sterk tegen Stigma (SSTS) wil het taboe op psychische stoornissen
doorbreken met als doel uitsluiting van mensen met een psychische aandoening uit te
bannen.

Waarom heeft Samen Sterk tegen Stigma haar medewerking verleend aan deze
campagne?
Er is veel onbekendheid rond psychische aandoeningen en met name de maatschappelijke
gevolgen hiervan. Bekendheid en bewustwording van het feit dat psychische aandoeningen bij
het leven horen en dat dat geen reden tot uitsluiting is, is heel belangrijk in het werk van
Samen Sterk tegen Stigma. En dat is precies waar deze SIRE-campagne voor zorgt. Na de
campagne gaat het werk van de stichting verder, onder andere door werkgevers te stimuleren
aandacht te hebben voor mensen met psychische aandoeningen.

Welke bekende Nederlanders verlenen hun medewerking en op welke manier?
Stefan Groothuis heeft een testimonial gedeeld. Hij ondersteunt de boodschap van de
campagne als ervaringsdeskundige. Hij is niet beschikbaar voor interviews of commentaar.

Zijn er BN’ ers beschikbaar voor interviews?
Nee. We willen met de campagne benadrukken dat iedereen geconfronteerd kan worden met
psychische aandoeningen, en dus met mensen die te lijden hebben van dergelijke
aandoeningen. Hoewel we ons realiseren dat BN’ers een stem hebben die ver reikt, willen we
geen aandacht genereren voor specifieke personen en aandoeningen.
De hulplijn

Via welk telefoonnummer is de hulplijn te bereiken?
Via 0900-0727.

Voor wie is de hulplijn bestemd?
De hulplijn is bestemd voor mensen zónder psychische ziekte. De hulplijn is opgericht om hen
te helpen om te gaan met mensen in hun omgeving die een psychische aandoening hebben.

Wanneer is de hulplijn bereikbaar?
De hulplijn is dinsdag tot en met zaterdag bereikbaar van 11.00 uur tot 14.00 uur en van 18.00
uur tot 21.00 uur.

Waarom is er een hulplijn opgericht?
Gezien het aantal mensen dat te maken heeft of heeft gehad met psychische aandoeningen
zou je mogen verwachten dat men het een zeer normale zaak vindt en dat men er gewoon
over praat. Dat is echter niet het geval. De samenleving staat nog steeds onwetender en
intoleranter tegenover psychische aandoeningen dan tegenover lichamelijke ziekten. Daarom
is er een hulplijn opgericht voor mensen die vragen hebben over de omgang met familie,
vrienden en bekenden en collega’s met psychische aandoeningen. Mensen die de hulplijn
bellen krijgen dan ook een ervaringsdeskundige aan de lijn.

Met welke vragen kun je de hulplijn bellen?
Elke vraag die betrekking heeft op de omgang met mensen met een psychische aandoening
kan gesteld worden bij de hulplijn. Indien de persoon in kwestie de vraag niet kan
beantwoorden, wordt de beller doorverbonden naar een andere ervaringsdeskundige bij de
hulplijn of eventueel doorverwezen naar een andere instantie.

Door wie is de hulplijn opgericht?
De hulplijn is opgericht door de stichting Samen Sterk tegen Stigma, in het kader van de
campagne van SIRE.

Wat gebeurt er met de hulplijn na afloop van de SIRE-campagne?
De hulplijn zal overgenomen en in stand gehouden worden door Landelijk Platform GGz.

Door wie wordt de hulplijn bemand?
De hulplijn wordt bemand door ongeveer veertig vrijwilligers: ervaringsdeskundigen die zelf
kampen met een psychische aandoening of ooit een psychische aandoening hebben gehad.
Het betreft mensen die ervaring hebben met negatieve reacties van hun omgeving op hun
aandoening en die begrijpen hoe het is om hiermee om te moeten gaan.

Over welke psychische aandoeningen kunnen vragen beantwoord worden door de
hulplijnmedewerkers?
De ervaringsdeskundigen die de telefoonlijn bemannen hebben ervaring met verschillende
psychische aandoeningen, zoals depressie, angststoornissen, ADHD en burn-out. Het gaat
echter uitdrukkelijk niet om de afzonderlijke aandoeningen, maar juist om het bespreekbaar
maken van psychische aandoeningen in het algemeen.

Kunnen mensen met psychische ziekten ook naar de hulplijn bellen om vragen te
stellen?
Mensen die zelf kampen met een psychische aandoening en hier vragen over hebben worden
doorverwezen naar Korrelatie (via 0900-1450), naar de huisarts of naar hulpverlenende
instanties zoals de GGZ in de desbetreffende woonplaats. Voor mensen met psychische
problematiek die te maken hebben met vooroordelen vanuit hun omgeving verwijst SIRE naar
www.samensterktegenstigma.nl, Korrelatie en de verschillende lotgenotenlijnen van de
cliëntenorganisaties.

Waarom heeft SIRE geen hulplijn voor mensen met een psychische ziekte opgericht?
Er bestaan op dit moment al verschillende instanties en deskundigen die professionele
hulpverlening bieden aan mensen met een psychische aandoening. Zo kunnen mensen met
een psychische ziekte of klachten terecht bij hun huisarts of bij een van bovengenoemde
instanties. In deze campagne staat juist de omgeving van mensen met een psychische ziekte
centraal; voor hen blijkt het namelijk vaak lastig om te gaan met mensen met een psychische
ziekte.

Hoe professioneel is de hulpverlening?
De ervaringsdeskundigen die de telefoonlijn bemannen, zijn getraind door professionals van
Samen Sterk tegen Stigma. De hulplijnmedewerkers zijn geselecteerd op hun eigen ervaring
met een psychische aandoening en op hoe zij zelf met vooroordelen zijn omgegaan. Zij zijn
allemaal in staat om naar behoren op deze ervaring te reflecteren, waardoor zij anderen
kunnen helpen.

Zijn er kosten verbonden aan een consult/gesprek?
Bellen met de hulplijn kost de beller € 0,10 per minuut.

Wie verzorgt de woordvoering voor de hulplijn?
Directeur van Samen Sterk tegen Stigma, Gerdien Rabbers, contact verloopt via Serge
Beckers of Sofie Angevaare van Wisse Kommunikatie via 026 443 1523 of per e-mail via
[email protected] of [email protected].

Zijn er interviews mogelijk met de mensen die de hulplijn bemannen?
De verzamelde resultaten van de hulplijn zullen in ieder geval tussentijds door SIRE
bekendgemaakt worden. Verder is het mogelijk een aantal hulplijnmedewerkers zelf te
spreken. Dit contact verloopt via Wisse Kommunikatie.
Over psychische ziekten

Welke terminologie hanteert SIRE in deze campagne en waarom?
De initiatiefnemers van de campagne hebben lang gediscussieerd over de termen die voor
alle doelgroepen duidelijk maken waar we het over hebben. Psychische ziekte, psychische
aandoening, psychische stoornis en psychisch probleem zijn de revue gepasseerd. Al deze
termen hebben een andere connotatie en wetenschappelijke achtergrond, en er is geen
enkele term die alle patiënten of betrokkenen op de juiste manier aanspreekt of betrekt.
Omdat consistentie van groot belang is voor goede communicatie, heeft SIRE voor deze
campagne gekozen voor psychische ziekte en psychische aandoening.

Wat zijn voorbeelden van psychische ziekten?
Bij psychische ziekten kan men bijvoorbeeld denken aan depressies of
stemmingsstoornissen, angststoornissen, ADHD en burn-out. Ook middelenstoornissen zoals
drugs- en alcoholverslaving vallen onder psychische aandoeningen. Voor meer voorbeelden
van psychische ziekten verwijzen we naar het Trimbos Instituut.

Hoeveel mensen hebben een psychische aandoening in Nederland?
Rond 40% van de Nederlandse bevolking heeft, volgens het NEMESIS-onderzoek van
Trimbos, ooit te maken gehad of nu te maken met psychische klachten in welke vorm dan
ook, zowel zware, chronische als lichte klachten.

Wat zijn de meest voorkomende psychische aandoeningen?
Voor de exacte cijfers verwijzen we naar het Trimbos instituut.

Wat kun je doen om mensen met een psychische aandoening te ondersteunen?
Iedere persoon is uniek, en er zijn veel verschillende psychische aandoeningen. Een goed
startpunt is in ieder geval meestal: ‘Praat met hen, in plaats van over hen.’
Over het onderzoek in het kader van de campagne

Wie heeft het onderzoek uitgevoerd?
Het onderzoek is uitgevoerd door Blauw Research.

Wat heeft het onderzoeksbureau onderzocht?
Het onderzoek vroeg de respondenten naar hun bekendheid met psychische klachten en hun
houding en gedrag ten aanzien van psychische ziekten.

Binnen welke kaders heeft het onderzoek plaatsgevonden?
Het betreft een kwantitatief onderzoek, waarbij de dataverzameling online plaatsvond binnen
het panel Blauw.nl. In de periode van 21-31 mei 2013 hebben 560 Nederlanders van 16-75
jaar de vragenlijst ingevuld. Deze steekproef is representatief voor heel Nederland.

Wat zijn de belangrijkste conclusies van het onderzoek?
De belangrijkste conclusie uit het onderzoek is dat het makkelijker is óver iemand met een
psychische aandoening te praten dan mét iemand over zijn psychische aandoening.

Welke conclusies zijn nog te trekken uit het onderzoek?
o Meerderheid van de Nederlanders onderschatten de omvang van het aandeel
mensen met een psychische aandoening (64% schat het aandeel te laag in).
o Bijna iedereen denkt dat mensen met een psychische aandoening last hebben van
vreemde reacties van anderen (92%).
o Als men een bekende in de directe omgeving heeft met een psychische aandoening,
dan probeert men hem/haar zo goed mogelijk te ondersteunen (85%).
o Toch vinden vier op tien het moeilijk om over de aandoeningen met deze persoon te
spreken (39%).
o Men praat liever over andere dingen dan over de aandoening (52%).
o En 42% praat meer met anderen over de aandoening dan met de persoon in kwestie.
o Zes op de tien Nederlanders die zelf een psychische aandoening hebben (gehad),
hebben last (gehad) van vreemde reacties of uitlatingen van anderen (61%).
o Eveneens zes op de tien van deze mensen hebben hun aandoening dan ook weleens
of altijd verzwegen voor anderen (59%).
o Ruim een kwart van de Nederlanders die zelf een psychische aandoening hebben
(gehad) geeft aan hierdoor vrienden of kennissen verloren te hebben (28%).
o Een meerderheid denkt dat de Nederlandse maatschappij weinig tolerant is voor
mensen met een psychische aandoening (61%).
o Men onderschrijft dan ook het idee om hier een campagne voor te starten (71%).
Meer informatie

Waar kunnen mensen terecht voor vragen over de omgang met mensen met een
psychische aandoening?
Mensen kunnen bellen met de hulplijn via 0900-0727.

Hoe weet ik of mijn vraag geschikt is voor de hulplijn?
Iedereen die dat wil kan de hulplijn bellen voor elke vraag die betrekking heeft op de omgang
met mensen met een psychische aandoening.

Waar kan ik terecht met overige vragen?
Voor alle overige vragen kan men terecht bij SIRE, via [email protected].

Waar kan ik meer informatie vinden over psychische aandoeningen in het algemeen?
Voor meer algemene informatie over psychische aandoening en psychische gezondheid en
stigma kunt u terecht bij de stichting Samen Sterk tegen Stigma, LPGGz, Fonds Psychische
Gezondheid of uw huisarts.

Bij wie kunnen media terecht voor vragen over de campagne of interviews?
Voor vragen over de campagne of interviews kunnen media contact opnemen met Serge
Beckers of Sofie Angevaare van Wisse Kommunikatie via 026 443 1523 of per e-mail via
[email protected] of [email protected]. Woordvoering
voor SIRE wordt verzorgd door Sabine van Aken, bestuurslid SIRE en projectleider van de
campagne. Het contact met Sabine van Aken verloopt via Wisse Kommunikatie.

Zijn er experts of ervaringsdeskundigen beschikbaar voor vragen/interviews?
Er zijn diverse experts op het gebied van psychische gezondheid en stigma beschikbaar voor
interviews over het thema van de campagne. Via Wisse Kommunikatie kunt u daarvoor een
afspraak maken met:
o Jaap van Weeghel (directeur Phrenos)
o Roxanne Vernimmen (Altrecht + NVvP)
o Marjan ter Avest (directeur Landelijk Platform GGZ)
o Paul van Rooij (directeur GGZ NL)
o Ronald Gorter (Fonds Psychische Gezondheid)
o Ervaringsdeskundigen via stichting Samen Sterk tegen Stigma
Woordvoering
Alle woordvoering rondom deze campagne verloopt via Wisse Kommunikatie:
Serge Beckers ([email protected]),
managing partner Wisse Kommunikatie via 026-4431523 of 06-12073802.
Sofie Angevaare ([email protected]),
consultant Wisse Kommunikatie via 026-4431523 of 06-43432925.