Nota - VAPH

Omzendbrief
21 december 2012
Vragen naar: Kurt Asselman – Lieselot Schillebeeckx
Telefoon:
02 225 84 55 – 02 225 84 45
E-mail:
[email protected] - [email protected]
Ontwerpbesluit rechtstreeks toegankelijke hulp principieel goedgekeurd door de
Vlaamse Regering.
1
Principiële goedkeuring
De Vlaamse Regering heeft op 21 december 2012 het ontwerpbesluit betreffende rechtstreeks
toegankelijke hulp voor personen met een handicap principieel goedgekeurd. Dat wil zeggen dat zij
akkoord gaat met de algemene principes die erin zijn vastgelegd, onder voorbehoud van het advies
van de Raad van State. De Raad van State heeft nu dertig dagen de tijd om zijn advies te formuleren,
waarop het besluit vervolgens terug gaat naar de Vlaamse Regering die het dan definitief kan
goedkeuren.
Met dit besluit wordt er opnieuw een belangrijke stap gezet in de invulling van het Perspectiefplan
2020. Rechtstreeks toegankelijke hulp heeft een dubbel doel: enerzijds laag intensieve of
laagfrequente ondersteuning vlot toegankelijk maken voor de persoon met een handicap zodat hij
vlot kan geholpen worden zonder het doorlopen van een inschrijvingsprocedure, en anderzijds
vermijden dat deze personen toch een vraag voor meer intensieve zorg stellen en aldus ook op de
Centrale Registratie van Zorgvragen terecht komen. Rechtstreeks toegankelijke hulp mag dus niet
voornamelijk gezien worden als een voorbode van niet-rechtstreeks toegankelijke hulp. Door
beperkte ondersteuning, samenwerking en gerichte doorverwijzing moet het mogelijk zijn dat
sommige personen voldoende ondersteuning krijgen binnen dit pakket, en dus ook geen nodeloze
vraag meer stellen voor een meer intensieve ondersteuning.
1
2
Algemene principes van het besluit
Wij willen jullie graag reeds op de hoogte brengen van de algemene principes van het besluit. Zij
worden hieronder één voor één uiteen gezet. Zodra het besluit definitief goedgekeurd is door de
Vlaamse regering, zullen we dit overmaken, samen met bijkomende richtlijnen inzake registratie en
dies meer.
2.1 Doelstelling
Voor sommige personen met een handicap is de kost van het inschrijvingsgebeuren bij het VAPH vrij
groot in verhouding tot de gevraagde ondersteuning. Niet alle vragen van wachtenden zijn even
dringend of even intensief. Sommige personen kunnen gebaat zijn bij een lichte vorm van
ondersteuning. Met dit besluit willen we een laagdrempelige eerstelijns hulpverlening mogelijk
maken die moet toelaten de zelfredzaamheid van de persoon met een handicap en zijn sociale
context maximale kansen te geven. Dit aanbod zou ook moeten verhinderen dat onnodig of te
vroegtijdig gebruik wordt gemaakt van intensieve en duurdere vromen van ondersteuning die niet
rechtstreeks toegankelijk zijn.
2.2 Erkenning voor RTH
Voorzieningen die al door het agentschap zijn erkend en gesubsidieerd, kunnen een bijkomende
erkenning krijgen voor de uitbouw van rechtstreeks toegankelijke hulp. Deze erkenning zal worden
uitgedrukt in een aantal personeelspunten die door de voorziening zullen moeten worden
verantwoord door de effectief aangeboden ondersteuning.
2.3 Toepassingsvoorwaarden voor RTH
2.3.1
Persoon met handicap of vermoeden van handicap
Slechts personen met een handicap of vermoeden van handicap kunnen gebruik maken van de
rechtstreeks toegankelijke hulp. Onder persoon met een handicap wordt verstaan de persoon met een
handicap zoals gedefinieerd in het oprichtingsdecreet van het VAPH, er moet dus sprake zijn van een
langdurig en belangrijk participatieprobleem dat te wijten is aan het samenspel tussen
functiestoornissen van mentale, psychische, lichamelijke of zintuiglijke aard, beperkingen bij het
uitvoeren van activiteiten en persoonlijke en externe factoren. Als hierover een vermoeden bestaat,
mag de persoon ook gebruik maken van de rechtstreeks toegankelijke hulp. Het is aan de
voorzieningen zelf om de doelgroep te bewaken. Er worden dan ook geen attesten of andere
formaliteiten gevraagd. We gaan ervan uit dat de erkende voorzieningen hierin voldoende
zelfverantwoordelijkheid aan de dag zullen leggen; indien zou blijken dat dit manifest niet het geval
is, zal dit meegenomen worden binnen de evaluatie van het besluit.
2.3.2
Geen inschrijving bij het VAPH vereist
Het is niet nodig dat de persoon met een handicap of vermoeden van handicap bij het VAPH een
aanvraag tot ondersteuning indient. Hij kan rechtstreeks terecht bij de voorzieningen die rechtsreeks
2
toegankelijke hulp aanbieden. Zij die een inschrijving hebben, maar nog geen gebruik maken van
niet-rechtstreeks toegankelijke hulp, kunnen ook van dit kader gebruik maken.
2.3.3
Geen procedure zorgregie
Voor de inschrijving in de cliëntregistratie hoeft geen zorgvraag in de CRZ geregistreerd te worden.
Op basis van de combinatie van rijksregisternummer en familienaam zal een
begeleidingsovereenkomst kunnen geregistreerd worden in de cliëntregistratie.
2.3.4
Geen gebruik maken van niet rechtstreeks toegankelijke hulp
De persoon met een handicap of vermoeden van handicap kan slechts gebruik maken van
rechtstreeks toegankelijke hulp indien hij op geen enkele wijze gebruik maakt van niet rechtstreeks
toegankelijke hulp. Het combineren van rechtstreekse met niet rechtstreeks toegankelijke hulp is dus
niet toegestaan, ook niet van bvb een reguliere opname binnen een dagcentrum samen met mobiele
ondersteuning binnen de rechtstreeks toegankelijke hulpverlening. De combinatie van rechtstreeks
toegankelijke hulp met ondersteuning door een dienst Ondersteuningsplan is wel toegestaan; beide
zijn vormen van rechtstreeks toegankelijk aanbod.
2.3.5
Beperkte ondersteuning
Per persoon met een handicap of vermoeden van handicap kunnen maximaal 12 mobiele of ambulante
begeleidingen per jaar worden verstrekt. Voor de eerste twee jaar wordt daarop een uitzondering
gemaakt. Gedurende de eerste twee jaar samen kunnen er maximaal 48 begeleidingen worden
verstrekt. Per jaar kunnen aan iedere persoon maximaal 24 dagen dagopvang en maximaal 12
nachten verblijf worden verstrekt. De persoon kan ook verblijf, dagopvang, mobiele en ambulante
begeleiding combineren tot het maximale aantal begeleidingen en dagen per jaar. De dagen
dagopvang kunnen ook in halve dagen worden opgenomen. Aanbieders van rechtstreeks toegankelijke
hulp mogen, maar moeten niet al de modules aanbieden. Binnen regionaal overleg dient er echter
voor gezorgd dat alle functies in alle subregio’s voorhanden zijn.
2.3.6
Outreach
Via mobiele en ambulante outreach kan de voorziening haar kennis overdragen naar een groep van
minimaal drie ondersteuners van personen met een handicap die behoefte hebben aan
handicapspecifieke knowhow. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn in een kindercrèche, een school, ..
Op die manier kan het rechtstreeks toegankelijke aanbod een belangrijke bijdrage leveren voor meer
inclusieve trajecten die mee opgezet worden door andere hulpverleners of ondersteuners.
3
2.3.7
Geen individuele dienstverleningsovereenkomst
Bij
het
verlenen
van
rechtstreeks
toegankelijke
hulp
moet
geen
individuele
dienstverleningsovereenkomst worden opgemaakt. De ondersteuning en de wijze waarop de
ondersteuning geboden zal worden, moet worden vermeld in het protocol van verblijf, behandeling
en begeleiding.
3
Subsidiëring van RTH
3.1.1
Personeelssubsidies
De personeelsformatie wordt uitgedrukt in personeelspunten. Per mobiele begeleiding en per mobiele
outreach ontvangt de voorziening 0,22 personeelspunten. Per ambulante begeleiding en per
ambulante outreach ontvangt zij 0,155 personeelspunten. Per dag dagopvang ontvangt zij 0,087
personeelspunten en per nacht verblijf ontvangt zij 0,13 personeelspunten. Om deze
personeelspunten te ontvangen, registreert de voorziening de geleverde ondersteuning. Hetgeen de
voorziening aan subsidies kan ontvangen, is uiteraard beperkt tot het aantal personeelspunten in
erkenning. Indien de voorziening 90 % van deze erkenning kan bewijzen, wordt 100 % subsidie
verleend.
4
Werkingstoelage
Per personeelspunt ontvangt de voorziening een werkingstoelage van 89 euro. Dit bedrag is gekoppeld
aan de index en wordt telkens op 1 januari aangepast. Als er echter onvoldoende prestaties worden
verricht om de personeelspunten in de erkenning te verantwoorden, worden de werkingstoelagen
proportioneel verminderd.
5
Penhouderschap
De subsidiëring voor de personeelspunten en de werkingstoelage kan worden overgedragen aan een
andere voorziening die is erkend en gesubsidieerd door het agentschap. Zij kan dan in opdracht van
de voorziening mobiele of ambulante begeleiding, mobiele of ambulante outreach, dagopvang of
verblijf verstrekken. Ik wens bijzondere aandacht te vragen voor deze bepaling. Dit stelsel kan
occasioneel gebruikt worden, maar ook in meer structurele regionale samenwerkingsverbanden
waarin voorzieningen een samenwerkingsovereenkomst aangaan om een pakket gezamenlijk in te
zetten, waarbij één van de voorzieningen de erkenning krijgt en het penhouderschap waarneemt.
6
Betaling
De subsidies worden per maand betaald voor een bedrag van acht procent van het bedrag op
jaarbasis. Het saldo van de subsidies wordt verrekend na de goedkeuring van het financieel verslag
dat uiterlijk moet worden ingediend op 30 juni van het jaar dat volgt op het werkingsjaar.
4
6.1
Financiële bijdrage
De voorziening kan aan de persoon met een handicap of vermoeden van handicap een financiële
bijdrage vragen. Voor een mobiele of ambulante begeleiding kan deze bijdrage maximaal 4,90 euro
bedragen. Voor dagopvang mag maximaal 9,30 euro per dag worden gevraagd en voor verblijf mag
maximaal 23,40 euro per nacht worden gevraagd. Deze bedragen zijn gekoppeld aan de index en
worden jaarlijks op 1 januari aangepast. De voorziening kan eventueel ook beslissen om minder of
zelfs geen bijdrage te vragen.
7
Rechtstreeks toegankelijke hulp en thuisbegeleiding
Binnen thuisbegeleiding zal het aanbod rechtstreeks toegankelijke hulp rechtstreeks binnen het
gewijzigde besluit op de thuisbegeleiding worden ingebouwd, aangezien door de gehanteerde
modaliteiten van rechtstreeks toegankelijke hulp reeds een zeer aanzienlijk deel van hun werking
rechtstreeks toegankelijk zal zijn. Dit sluit deze diensten echter niet uit van de mogelijkheid om,
indien zij dit wensen, toch ook in te tekenen op dit besluit, zodat ze indien dit haalbaar en wenselijk
is, ook de functies dagopvang en eventueel zelfs verblijf kunnen aanbieden.
8
Rechtstreeks toegankelijke hulp en reeds toegekende capaciteit
binnen kortverblijf en begeleid wonen, en reconversie
Aan de ROG’s werd gevraagd om binnen het uitbreidingsbeleid 2012 reeds een zekere capaciteit voor
rechtstreeks toegankelijke hulp te voorzien binnen begeleid wonen, via het systeem
trajectbegeleiding, en binnen kortverblijf. Deze capaciteiten dienen door betrokken diensten
omgezet te worden naar een pakket rechtstreeks toegankelijke hulp. Binnen begeleid wonen wordt
het hoofdstuk trajectbegeleiding geschrapt. Voor deze diensten zal het personeel dat ze vandaag
bekomen hebben voor deze trajectbegeleiding, omgezet worden in personeelspunten binnen een
bijkomende erkenning rechtstreeks toegankelijk. Dit geldt ook voor eventuele (fracties van)
omkaderend personeel dat door het pakket trajectbegeleiding gegenereerd werd.
Hetzelfde geldt voor de plaatsen kortverblijf die in
2012 werden toegekend.
Naast deze verplichte omzettingen kunnen diensten en voorzieningen er vrijwillig, maar uiteraard in
afstemming met het regionaal overleg, voor kiezen om bestaande capaciteit om te zetten naar het
rechtstreeks toegankelijke. Er is voorlopig echter nog geen oplossing voor de eventuele repercussie
op directie- en andere functies, die gekoppeld zijn aan de erkenningscapaciteit, bij verlaging van de
basiserkenning. Voor de berekening van de personeelspunten die in een erkenning rechtstreeks
toegankelijke hulp worden ondergebracht, zal uitgegaan worden van het aantal en de aard van
personeelsfuncties die een voorziening in mindering wenst te brengen op haar historisch kader, en
niet vanuit normberekeningen. Als een voorziening bvb de erkenning laat dalen, en daardoor 2
opvoeders klasse 1 (71X2=142 punten) en een halftijdse logistiek medewerker klasse 4 (53,5/2=26,75
punten) in mindering brengt van zijn historisch kader, dan zal de erkenning rechtstreeks toegankelijk
(26,75+142=) 168,75 personeelspunten bedragen.
5
9
Registratie en zorgregie
Zoals reeds gesteld moeten de personen met een handicap geen inschrijving hebben en moet er geen
proces van zorgregie gevolgd worden. De personen in begeleiding zullen rechtstreeks in de
cliëntregistratie ingebracht kunnen worden. Binnen deze registratie zullen ook de prestaties (aantal
begeleidingen, dagen dagopvang en verblijf) moeten geregistreerd worden, zodat er een centrale
gegevensbron ontstaat waardoor kan nagegaan worden of het quotum rechtstreeks toegankelijke hulp
al dan niet reeds overschreden werd. Door de koppeling met de cliëntregistratie kan ook nagegaan
worden in hoeverre iemand al dan niet reeds gebruik maakt van niet-rechtstreeks toegankelijk
aanbod. Deze registratie zal tegelijkertijd dienstig zijn voor subsidiering.
Wanneer uit overleg met de gebruiker duidelijk is dat er, door inzet van de rechtstreeks
toegankelijke hulp, niet langer nog een vraag blijft voor inschrijving en/of meer intensieve
ondersteuning, dan moet een eventuele zorgvraag op de Centrale Registratie van Zorgvragen
afgesloten te worden. Afstemming tussen de gegevens cliëntregistratie en de lijst van zorgvragen op
de Centrale registratie van Zorgvragen zal op regelmatige tijdstippen gebeuren.
10 Vermoedelijke inwerkingtreding
Er wordt verwacht dat de regelgevingsprocedure beëindigd zal zijn in de loop van februari 2013. Als
de Raad van State een positief advies geeft en de Vlaamse Regering het besluit definitief goedkeurt,
zal deze regeling in werking treden op 1 maart 2013. Ondertussen blijft het de opdracht van de
ROG’s om tegen 1 maart 2013 een voorstel van verdeling van de middelen voor rechtstreeks
toegankelijke hulp voor te leggen. Het VAPH zal, geïnitieerd door de vraag van enkele provincies, op
provinciale toelichtingsdagen nog verdere informatie verstrekken over rechtstreeks toegankelijke
hulp en andere zorgvernieuwingselementen; er kan echter niet op deze toelichtingssessies gewacht
worden om de oefening te starten.
Zoals reeds gesteld, zal het besluit bij definitieve goedkeuring onmiddellijk aan de sector worden
gecommuniceerd.
Met vriendelijke groeten
Laurent Bursens
Administrateur-generaal
6