Voortplanting bij de mens

STUDIEWIJZER
Voortplanting bij de mens
6 ASO Wetenschappen – Wiskunde
1
Doelstellingen
Voorkennis:
Celdelingen: mitose, meiose, structuur en replicatie van DNA
Ongeslachtelijke en geslachtelijke voortplanting
Doelstellingen

Primaire en secundaire geslachtskenmerken bij man en vrouw beschrijven en hun biologische
betekenis toelichten

De hormonale regeling bij de gametogenese kunnen verwoorden

De hormonale regeling bij de menstruatiecyclus kunnen uitleggen

De coïtus en de bevruchting beschrijven

De embryonale en foetale ontwikkeling beschrijven

Factoren die de ontwikkeling van het embryo beïnvloeden (teratogenen) beschrijven

Het verloop van de geboorte beschrijven

Zelfstandig informatie over een biosociaal thema opzoeken, verwerken en rapporteren
2
Studieactiviteiten
2.1
Opdracht 1: Wat weet je al?
Datum
Wat moet je doen?
Tijdsduur in
minuten
Les 1
In een korte brain-storming (in groepjes van 3 of 4 ) schrijf je alles op
wat je al/nog weet over voortplanting - uit vroegere lessen maar ook uit
wat je gelezen, gezien of gehoord hebt.
10 min
Wellicht komen ook een aantal vragen bij je op:
Maak (op de gekregen transparant) een mind-map over wat je weet en
schrijf een vraagteken bij de delen waarover je vragen hebt.
Datum
Wat moet je doen?
Tijdsduur in
minuten
Ieder groepje legt kort uit wat ze in de informatieronde verzameld
hebben.
15 min
We maken er een klassikale synthese van.
Zorg dat je de tekst van deze synthese in je notities hebt zitten!
Voortplanting bij de mens
-1-
2.2
Opdracht 2: Hoe gelijk zijn man en vrouw?
Primaire, secundaire en tertiaire geslachtskenmerken
Datum
Wat moet je doen?
Bestudeer in je handboek p 57 de tabel 2.18. en foto 2.22 p 60
Tijdsduur in
minuten
20 min +
thuis
Vergelijk de prestaties en uitwendige bouw van mannen en vrouwen.
Wat stel je vast?
Vul de tabel aan in je WB p -2
Probeer een verklaring te vinden voor die verschillen.
Noteer die verklaringen ook in die tabel.
Formuleer een besluit (welke verschillen/kenmerken zijn
primaire/secundaire geslachtskenmerken?)
Zoek een omschrijving van de begrippen: primaire, secundaire en
tertiaire kenmerken en noteer deze op WB p v-3
Deze opdracht moet volledig klaar zij volgende les!
Iedere groep levert 1 exemplaar in!
Evaluatie:
2.3
Score:
/10
Opdracht: bouw + werking van het mannelijk voortplantingsstelsel
Datum
Wat moet je doen?
Tijdsduur in
minuten
Les 2
Zoek in het handboek, ppt op Smartschool of internet (www.bioplek.org
> bovenbouw > animaties >voortplanting > geslachtorganen van de
man) informatie over de bouw van het voortplantingsstelsel van de man.
25 min
Meer bepaald zou je moeten kennen/kunnen:

De Nederlandse naam van de verschillende organen (+eventueel de
wetenschappelijke benaming )

Op een schets de verschillende organen in de onderbuik van een
man benoemen en de organen rangschikken bij de verschillende
stelsels (voortplantingsstelsel, spijsverteringsstelsel, skelet,
excretiestelsel)
Markeer de namen van de organen van het voortplantingsstelsel
(groen)

De rol van ieder orgaan van het voortplantingsstelsel beschrijven
Vul de nota’s aan in je WB,/ Noteer in je WB de pagina waar je dit
onderwerp terugvindt in je infoboek
Voortplanting bij de mens
-2-
2.4
Datum
Opdracht : bouw + werking van het vrouwelijk voortplantingsstelsel
Wat moet je doen?
Tijdsduur in
minuten
Zoek in het handboek p 63, ppt op Smartschool of internet
(www.bioplek.org > bovenbouw > animaties >voortplanting >
geslachtorganen van de vrouw) informatie over de bouw van het
voortplantingsstelsel van de vrouw.
25 min
Meer bepaald zou je moeten kennen/kunnen:

De Nederlandse naam van de verschillende organen ( +eventueel
de wetenschappelijke benaming)

Op een schets de verschillende organen in de onderbuik van een
vrouw benoemen en de organen kunnen rangschikken bij de
verschillende stelsels (voortplantingsstelsel, spijsverteringsstelsel,
skelet, excretiestelsel )

De rol van ieder orgaan van het voortplantingsstelsel kunnen
beschrijven
Vul de nota’s aan in je WB
2.5
Opdracht : vorming van gameten bij de man
Datum
Wat moet je doen?
Tijdsduur in
minuten
Les 3
Zoek in het handboek p 65, powerpoint of internet (voorbeeld
www.bioplek.org > bovenbouw > animaties >voortplanting >
geslachtorganen van de man) informatie over de zaadcelvorming.
20 min
Meer bepaald zou je :

Op een schema van de doorsnede door een zaadbuisje de
verschillende cellen (cellen van Sertoli, cellen van Leydig,
zaadcelmoedercellen, spermatiden, spermatozoa moeten kunnen
benoemen

De functie van de cellen van Sertoli en cellen van Leydig in de
spermatogenese moeten kunnen verwoorden

In een schema van spermatogenese (zoals p 66 fig. 2.36) de mitose,
de 1ste - en 2de meiotische deling moeten kunnen aanduiden en de
omvorming tot spermatozoa beschrijven

Het aantal chromosomen van zaadcelmoedercel, spermatide en
spermatozoa moeten kunnen afleiden

Een zaadcel moeten kunnen tekenen en de aanpassingen aan
functie kunnen verwoorden

De samenstelling van sperma moeten kunnen verwoorden

Moeten kunnen verwoorden waarom teelballen buiten het lichaam
moeten zitten

De afmeting van een zaadcel moeten kennen

Weten ‘Hoe lang een zaadcel na een zaadlozing kan blijven leven
in het lichaam van de vrouw?
Vul de nota’s aan in je WB
Voortplanting bij de mens
-3-
2.6
Datum
Opdracht : vorming van gameten bij de vrouw
Wat moet je doen?
Tijdsduur in
minuten
Zoek in het handboek p 65, powerpoint of internet (voorbeeld
www.bioplek.org > bovenbouw > animaties >voortplanting >
geslachtorganen van de vrouw) informatie over de eicelvorming.
20 min
Meer bepaald zou je :

Een tekening van de doorsnede door een eierstok moeten kunnen
maken. Op dit schema de verschillende stadia van follikelrijping
(eicelmoedercellen, beginnende follikel, rijpe follikel, geel lichaam
kunnen benoemen

In een schema van oögenese (zoals p 69 fig. 2.41) de mitose, de
1ste - en 2de meiotische deling moeten kunnen aanduiden en
aangeven op welk tijdstip deze delingen plaats hebben

Het aantal chromosomen van eicelmoedercel, oöcyt, en eicel
moeten kunnen afleiden

Een eicel moeten kunnen tekenen en de aanpassingen aan functie
kunnen verwoorden

De afmeting van een eicel moeten kennen

Verschillen in spermatogenese en oögenese moeten kunnen
verwoorden
Vul de nota’s aan in je WB
2.7
Opdracht : hormonale regeling van de mannelijke voortplanting
Datum
Wat moet je doen?
Tijdsduur in
minuten
Les 4
Zoek in het handboek p 67, powerpoint of internet (voorbeeld
www.bioplek.org > bovenbouw > animaties >voortplanting > testis
informatie over de hormonale werking .
15 min
Meer bepaald zou je :

De namen van de hormonen die tussenkomen in de mannelijke

voortplanting en hun effecten moeten kunnen verwoorden

Kunnen uitleggen wat negatieve terugkoppeling is (feedback)? Geef
een voorbeeld hiervan in de hormonale regeling bij de voorplanting
van de man

Kunnen verwoorden of sterilisatie en castratie invloed hebben op de
vruchtbaarheid en seksuele gevoelens van een man
Een mindmap zoals 2.37 p 67 kunnen opstellen en toelichten
Vul de nota’s aan in je WB
Voortplanting bij de mens
-4-
2.8
Datum
Opdracht : hormonale regeling van de vrouwelijke voortplanting
Menstruele cyclus
Wat moet je doen?
Tijdsduur in
minuten
Zoek in het handboek p 67, powerpoint of internet (voorbeeld
www.bioplek.org > bovenbouw > animaties >voortplanting >
geslachtorganen van de vrouw) informatie over de hormonale werking .
35 min
Meer bepaald zou je :

De namen van de hormonen die tussenkomen en hun effecten
moeten kunnen verwoorden

Moeten weten wat negatieve / positieve terugkoppeling (feedback)is
Geef een voorbeeld van elk in de hormonale regeling bij de
voorplanting van de vrouw

Een mindmap zoals 2.40 p 69 kunnen opstellen en toelichten

Op een tijdlijn de verschillende hormonen(concentraties) kunnen
afleiden

Op een tijdlijn de verschillende stadia van de cyclus ( menstruatie,
vorming FSH, LH, oestrogeen, progesteron, ovulatie, ontstaan geel
lichaam, afsterven geel lichaam, toestand baarmoederslijmvlies,
groei follikel, stijging ochtend temperatuur) kunnen aangeven
Vul de tabel hormonen en hun effecten aan in je nota’s (WB)
Stel een mindmap op over de hormonen en hun effecten
Werk de tijdslijn (menstruele cyclus) in je nota’s verder uit
Beantwoord volgende vragen:
Waarom is dit een cyclus gebeuren?
Hoe lang is de eicel bevruchtbaar?
Wat gebeurt er indien de eicel bevrucht wordt?
Wat gebeurt er indien de eicel niet bevrucht wordt?
Noteer de antwoorden in je WB
Les 5
Zelfevaluatie:

Maak de opgegeven MAK-vragen of de oefntoetsen op:
http://www.trq.nl/school/ onderbouw 2 > voortplanting Oefening
2001 , Oefentoets 2002

Maak een mindmap over de menstruele cyclus.
Werkpunten:(Leerstofonderdelen die ik opnieuw moet studeren / uitleg
vragen)
Voortplanting bij de mens
-5-
2.9
Opdracht : De coïtus en bevruchting
Datum
Wat moet je doen?
Tijdsduur in
minuten
Les 6
Lees in je handboek de tekst p 80 tot 84
20 min
Noteer de verschillende fasen van de coïtus.
Beantwoord de volgende vragen?
Wat is een verborgen ovulatie?
Geef een voorbeeld uit het dierenrijk waaruit blijkt mannetjes aan de
vrouwtjes kunnen merken/zien dat ze vruchtbaar zijn?
Wat is monogamie?
Boordeel volgende uitspraak: ook bij de mens zou sex alleen in functie
van de voortplanting mogen staan
Vul de nota’s aan in je WB
De bevruchting
Datum
Wat moet je doen?
Tijdsduur in
minuten
Zoek in het handboek p 84, powerpoint, video of internet
30 min
Meer bepaald zou je moeten weten:

Hoe een zaadcel binnen geraakt in de eicel.

Wat is de reactie van de eicel op de bevruchting?

Hoe je zo’n bevrucht eicel nog noemt.

Hoeveel chromosomen een bevrucht eicel heeft.

Waar in het vrouwelijk voortplantingsstelsel heeft de bevruchting
meestal plaats?

Welk hormoon de bevruchte eicel vormt om te zorgen dat het gele
lichaam (de zwangerschap) behouden blijft. Vul aan in je mindmap
‘menstruele cyclus’

Wat is IVF?

Hoe een zwangerschapstest werkt.
Vul de nota’s aan in je WB.
Evaluatie:
Maak een powerpoint (3 slides) over bevruchting. Print de handouts
Score: /10
Maak een mindmap over bevruchting.
Voortplanting bij de mens
-6-
2.10 Opdracht: de embryonale en foetale ontwikkeling
Datum
Wat moet je doen?
Tijdsduur in
minuten
Les 7 + 8
Zoek in het handboek p 86, powerpoint video of internet
(http://members.home.nl/cgijben of http://www.visembryo.com/)
antwoord op de volgende problemen of vragen:
100 min

Waar in de baarmoeder heeft de innesteling best plaats? Verklaar.

Wat is het verschil tussen embryo en foetus?

In welke periode van de zwangerschap spreekt men van
embryo/foetus?

Wat is een kiemblad?

Welke gebeurtenissen hebben plaats in de eerste, tweede en derde
week van de embryonale periode? (Deze gebeurtenissen moet je
kunnen afleiden uit beelden, figuren)

Tijdens de embryonale periode beginnen cellen te
differentiëren..Welke factoren/processen zorgen hiervoor?

Hoe ontstaat een open ruggetje (spina bifida)?

Wat is het verschil tussen een ééneiige en een twee-eiige tweeling?

Welke organen worden gevormd uit de 3 kiembladen?

Wat zijn teratogenen? Geef enkele voorbeelden en hun effect.

In welke periode van de zwangerschap (embryonale of foetale) is de
invloed van teratogenen het grootst? Verklaar.
Vul de nota’s aan in je WB
2.11 Opdracht: de geboorte
Datum
Wat moet je doen?
Tijdsduur in
minuten
Les 9
Zoek in het handboek p 86, powerpoint video of internet
(http://members.home.nl/cgijbenof http://www.visembryo.com/) antwoord
op de volgende problemen of vragen:
10 min

Welke hormonen zijn belangrijk bij het ontstaan van weeën?

Wat gebeurt er tijdens de ontsluitingsfase, de uitdrijvingsfase en de
nageboorte?

Wat betekent het ‘breken van het water’?

Welk hormoon dient men toe wanneer men een bevalling wil
inleiden?
Voortplanting bij de mens
-7-
2.12 Opdracht: de lactatie
Datum
Wat moet je doen?
Tijdsduur in
minuten
Les 9
Zoek in het handboek p 94, powerpoint video of internet volgende
problemen of vragen:
10 min
3.

Welke hormonen zijn belangrijk bij de melksecretie en melkejectie?

Welk rol speelt het zuigen van de babv op de melksecretie en
melkejectie?
Evaluatie
Toets je kennis (zelfevaluatie)
Wanneer? (Aangegeven in het rooster)
Methode? (Aangegeven in het rooster)
Hoe beoordeel je het resultaat van deze test? Vb. ‘Als je deze leerstof echt kent, dan zou je minstens
7/10 moeten halen op deze test’
Evaluatie
Alle resultaten van zelfevaluatie, mindmaps, ppt tellen voor 50% van de totale score mee
/50
Les 10: toets voor 50% van de totale score
/50
SCORE:
/100
Bijlagen: door de lln. te bewaren

Werkbladen

Mindmaps

Zelfevaluaties

Evaluaties
Voortplanting bij de mens
-8-