Colofon, Inhoudsopgave, Over deze cursus, Oriëntatie

Cursus
Anatomie, fysiologie en
pathologie Deel 3
Colofon
Uitgeverij: Edu’Actief b.v.
0522-235235
[email protected]
www.edu-actief.nl
Auteur: Christine Dirkse, Ditty Verveda
Titel: Anatomie, fysiologie en pathologie Deel 3
ISBN: 9789037232929
© Edu’Actief b.v. 2016
Behoudens de in of krachtens de Auteurswet gestelde uitzonderingen mag niets uit deze
uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of
openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door
fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke
toestemming van de uitgever.
Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan
op grond van artikel 16h Auteurswet dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde
vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (www.reprorecht.nl). Voor het
overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in compilatiewerken op grond van artikel 16
Auteurswet kan men zich wenden tot de Stichting PRO (www.stichting-pro.nl).
De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke
bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen
zich alsnog tot de uitgever wenden.
Door het gebruik van deze uitgave verklaart u kennis te hebben genomen van en akkoord
te gaan met de specifieke productvoorwaarden en algemene voorwaarden van Edu’Actief,
te vinden op www.edu-actief.nl.
Inhoudsopgave
Over deze cursus
Oriëntatie
4
6
Voedingsstoffen
8
Spijsverteringsstelsel
11
Pathologie spijsverteringsstelsel
Uitscheidingsstelsel
14
19
Pathologie uitscheidingsstelsel
Theoriebron Voedingsstoffen
21
23
Theoriebron Afbraak van stoffen
26
Theoriebron Spijsverteringsstelsel
29
Theoriebron Afbraak van voedsel
32
Theoriebron Van de darmen naar het bloed
34
Theoriebron Pathologie van mond, keel en slokdarm
Theoriebron Maagaandoeningen
38
Theoriebron Darmaandoeningen
40
Theoriebron Lever- en galaandoeningen
36
42
Theoriebron Symptomen van aandoeningen in het spijsverteringskanaal
Theoriebron Functies van de lever
Theoriebron Bouw van de nieren
46
48
Theoriebron Van voorurine naar urine
Theoriebron Urinewegen
44
50
52
Theoriebron Infecties in de urinewegen
53
Theoriebron Retentie, incontinentie en nierinsufficiëntie
Theoriebron Samenstelling van de urine
55
57
3
Over deze cursus
Over deze cursus
Inleiding
Stefan is hulpverlener. Hij verzorgt sinds enkele maanden mevrouw De Wilde. Zij klaagt al
een paar dagen over vage pijn in de maagstreek, maar het lijkt niet zorgwekkend. Op een
dag valt het Steven op dat haar urine erg donker gekleurd is, en haar ontlasting juist heel
licht. Ook ziet mevrouw een beetje geel. Steven weet dat dat een signaal is dat er iets mis is
in de galwegen. Hij besluit direct een arts te bellen.
Het spijsverteringskanaal en de urinewegen zijn beide gevoelig voor infecties, omdat ze met
de buitenlucht in verbinding staan. Urine en ontlasting vertonen vaak tekenen van wat er
inwendig mis is. Als je als verzorgende weet wat er mis kan gaan en waar je op kunt letten,
kun je tijdig een arts waarschuwen. Zo kun je veel ellende voorkomen.
Leerdoelen
• Je kunt uitleggen hoe voedingsstoffen worden afgebroken en welke rol ze spelen in
het lichaam.
• Je kunt de anatomie en fysiologie van het spijsverteringsstelsel beschrijven.
• Je kunt oorzaken, symptomen, beloop en behandeling van pathologie van het
spijsverteringsstelsel beschrijven en benoemen.
• Je kunt de anatomie en fysiologie van de nieren en urinewegen beschrijven.
• Je kunt oorzaken, symptomen, beloop en behandeling van pathologie van het
uitscheidingsstelsel beschrijven en benoemen.
Beoordeling
Beoordelingsformulier
<
Aan het eind van de cursus wordt je parate kennis beoordeeld met een toets. Je praktische
beheersing van de leerdoelen wordt getoetst aan de hand van een beroepsproduct. Deze
wordt op verschillende punten beoordeeld: op inhoud (producteisen) en op uitvoering
(processtappen). Andere belangrijke punten bij de beoordeling zijn actieve deelname aan
de lessen en een nette uitwerking van de opdrachten in correct Nederlands. Je vindt ze bij
elkaar in het beoordelingsformulier.
Planning
Planningsformulier
<
Een beroepsproduct maken kost tijd. Daarom moet je dit goed plannen. Lees eerst de opdracht
van het beroepsproduct goed door en vul daarna het planningsformulier in. Neem ook de
andere opdrachten van deze cursus op in je totale planning. Zo voorkom je dat je in tijdnood
komt.
Beroepsproduct: Alert op de wc
Plan voor jezelf een datum waarop je dit beroepsproduct inlevert. Vul deze datum in op je
planningsformulier.
Werk samen met een klasgenoot.
4
Over deze cursus
Hoewel veel mensen liever niet in de wc kijken, kunnen urine en ontlasting veel informatie
geven over het functioneren van het spijsverteringssysteem.
In deze opdracht gaan jullie een poster maken die mensen in de wc kunnen hangen. Op die
poster brengen jullie op een leuke, toegankelijke manier in beeld waar mensen op kunnen
letten bij ontlasting en urine, en wat ze moeten doen bij een afwijkende kleur, geur of vorm.
Op de poster is de volgende informatie te zien:
• welke kleur, geur of vorm urine en ontlasting kunnen hebben
• wanneer iemand direct een arts moet waarschuwen
• welke ogenschijnlijke afwijkingen niet gevaarlijk zijn.
Let op dat de poster mensen niet onnodig bang maakt, noem niet alle ernstige aandoeningen
die er kunnen optreden, maar maak mensen er vooral van bewust wanneer ze een arts
moeten raadplegen.
Eisen aan de uitvoering
1. Kies een medestudent om deze opdracht mee uit te werken.
2. Lees nog eens de informatie over urine en ontlasting in deze module. Zoek ook naar
informatie op internet. Gebruik bij het maken van de poster ook de ‘Bristol Stool Schale’.
Schrijf de gevonden informatie overzichtelijk op en vermeld welke bronnen je hebt
gebruikt.
3. Schets de opzet van je poster. Gebruik de aanwijzingen hierboven over de inhoud van
de poster.
4. Werk de poster uit. Dit kan met de hand, maar ook met een computerprogramma. Stel
bijvoorbeeld bij PowerPoint de paginagrootte in op A3. Dan kun je in PowerPoint heel
goed een poster maken.
5. Lever je poster in bij je docent.
Laat elke processtap goedkeuren door je docent, voordat je begint aan de volgende
processtap.
Eisen aan het beroepsproduct
Je beroepsproduct wordt beoordeeld op de volgende punten:
• De poster heeft een aantrekkelijke lay-out die aansluit bij de doelgroep.
• De poster geeft de juiste informatie over kleur, geur en vorm van feces en urine en welke
actie daarop ondernomen moet worden.
• De poster informeert, maar maakt mensen niet onnodig bang.
• Je gebruikt de (medische) termen zoals ze ook in de module beschreven worden.
5
Oriëntatie
Oriëntatie
Opdracht 1
Lekker en gezond?
Deze module gaat over het spijsverteringsstelsel en het uitscheidingsstelsel. Het gaat over
eten. Je gaat uitzoeken hoe je lekker én gezond kunt eten.
1. Bedenk een gerecht of tussendoortje dat je erg lekker vindt, en waarvan je denkt dat het
niet gezond is.
2. Schrijf op welke ingrediënten er in het gerecht zitten.
3. Zoek op welke ingrediënten gezond zijn en welke niet. Is het gerecht gezond? Waarom
wel/niet?
4. Probeer voor de ongezonde ingrediënten een alternatief te bedenken. Hoe kun je het
gerecht gezonder maken, terwijl het net zo lekker blijft? Geef elkaar adviezen.
Opdracht 2
Oriëntatie spijsvertering
Gebruik voor deze opdracht een torso (pop met organen) of een afbeelding van het
spijsverteringsstelsel.
a. Noem minstens vijf organen aan die bij het spijsverteringsstelsel horen.
b. Noem het gedeelte van het spijsverteringsstelsel aan dat heel zuur sap bevat.
c. Waarvoor dient dit zuur?
d. Probeer van zo veel mogelijk organen uit het spijsverteringsstelsel de functie te noemen.
6
Oriëntatie
Opdracht 3
Aandoening aan spijsvertering of urinewegen
In deze module staat naast anatomie en fysiologie ook de pathologie van spijsvertering en
urinewegen centraal. Iedereen heeft weleens last van zijn buik. Misschien ken je ook wel
iemand met nier- of blaasproblemen.
Zoek iemand in je omgeving met een aandoening aan het spijsverteringsstelsel of de nieren
en urinewegen. Vraag deze persoon naar zijn aandoening en ervaringen. Maak daarvan een
korte presentatie (maximaal vijf minuten). In die presentatie noteer je in ieder geval de
volgende informatie:
1. de naam van de aandoening
2. de symptomen van de aandoening
3. oorzaak van de aandoening
4. behandeling en prognose.
Presenteer dit voor de klas of een deel van de klas.
7