patiënten verwijzen bij problemen met alcohol en drugs

Informatie voor huisartsen
PATIËNTEN VERWIJZEN
BIJ PROBLEMEN MET ALCOHOL
EN DRUGS
Wanneer verwijst u naar de BasisGGZ (Novae)
of de Specialistische GGZ (VNN)?
WANNEER VERWIJST U NAAR
DE BASISGGZ (NOVAE) OF DE
SPECIALISTISCHE GGZ (VNN)?
In een gemiddelde huisartsenpraktijk hebben 100 tot 200
patiënten problemen met alcohol, drugs, medicijnen,
gokken of gamen. Als huisarts bent u de belangrijkste
persoon om ervoor te zorgen dat deze mensen in een vroeg
stadium de juiste hulp krijgen.
Vroegsignalering heeft grote voordelen:
Voor de patiënt betekent het vroegtijdig aanpakken van problemen met
drank en/of drugs dat de gezondheid verbetert, ernstige verslaving en eventuele
bijkomende problemen met werk, financiën, relaties en sociale activiteiten
worden voorkomen.
Onze boodschap naar patiënten is: Minderen of stoppen? Het kan!
Voor u als huisarts betekent dit dat terugkerende, onbegrepen somatische
klachten van uw patiënten effectiever worden aangepakt. Zo wordt uw praktijk
niet onnodig belast. Bovendien hebben veel medicijnen een wisselwerking met
alcohol of drugs.
U kunt uw patiënt zelf hulp bieden of doorverwijzen.
2
Wanneer verwijzen naar Novae (BasisGGZ) en wanneer
naar VNN (Specialistische GGZ)?
Novae (BasisGGZ)
Bij misbruik of afhankelijkheid zonder ernstige,
risicovolle en/of complexe bijkomende problemen
VNN Bij misbruik of afhankelijkheid mét ernstige,
(Specialistische GGZ) risicovolle en/of complexe bijkomende problemen
Een verwijzing naar zowel de BasisGGZ als de Specialistische GGZ moet altijd
gebeuren op basis van een (vermoeden van) DSM-stoornis.
Op de websites van Novae en VNN vindt u ook een verwijsmodel waar op
inzichtelijke wijze staat beschreven wanneer u een patiënt naar de BasisGGZ
(Novae) verwijst en wanneer naar de Specialistische GGZ (VNN).
Zie daarvoor vnn.nl/huisarts of novae.nu.
Wat kunnen Novae en VNN voor u doen?
VNN staat voor Verslavingszorg Noord Nederland en is de instelling voor
verslavingszorg in Drenthe, Groningen en Friesland. We bieden specialistische
verslavingsbehandeling. Deze bestaat uit ambulante zorg, maar ook klinische
behandelingen, zowel voor jongeren, volwassenen en gezinnen.
Met Novae bieden wij BasisGGZ. VNN heeft gekozen voor de naam Novae voor
de BasisGGZ om de drempel hiermee te verlagen voor patiënten. Vaak is er bij
een verwijzing naar de BasisGGZ nog geen sprake van ernstige verslaving en
klinkt verslavingszorg te zwaar. Voor u als huisarts is het daarmee eenvoudiger
om het gesprek met uw patiënt aan te gaan omdat u niet hoeft door te verwijzen
naar VNN, maar naar Novae.
Novae biedt hulp aan jongeren en volwassenen. Voor jongeren onder de 18 jaar
zal vaak specialistische diagnostiek en behandeling nodig zijn bij VNN.
De behandelingen bestaan grotendeels uit leefstijl­trainingen (individueel of in
een groep) gebaseerd op cognitieve gedrags­therapie en waar mogelijk
aangevuld met een E-health aanbod. Naast het misbruik of de afhankelijkheid
kan eventuele bijkomende problematiek, zoals angst- of depressieve klachten,
ook onderwerp van gesprek zijn.
U wordt regelmatig op de hoogte gesteld over de voortgang van de
behandeling.Novae kan u helpen bij het herkennen van problemen met
middelen of adviseren bij specifieke patiënten. Met Novae zijn we al aanwezig
in een aantal praktijken en gezondheids­centra in de drie provincies.
3
PATIËNTEN VERWIJZEN
U KUNT UW PATIËNT
ZELF HULP BIEDEN OF
DOORVERWIJZEN
Patiënt verwijzen
Om een patiënt van u te kunnen behandelen hebben wij een verwijsbrief nodig.
U kunt verwijzen via ZorgDomein (www.zorgdomein.nl). Wanneer u geen gebruik
maakt van ZorgDomein kunt u eenvoudig naar www.vnn.nl/verwijsbrief
navigeren om een format verwijsbrief te downloaden. Deze kunt meegeven aan
uw patiënt of faxen. Het nummer staat vermeld op de verwijsbrief.
Signalen herkennen
Elk middel kent zijn eigen somatische en/of psychische signalen.
Hieronder vindt u de meest voorkomende signalen:
AlgemeenAlcohol
• algehele malaise
• maag- of darmproblemen
• meldingen door partner
• jicht
• ongelukken, valincidenten • tremoren
• frequent bezoek spreekuur • palpitaties
• moeheid
• spider naevi
• slaapstoornissen
• overmatig transpireren
• psychische en sociale problemen
• seksuele problemen
• verzuim
Drugs
• plekken op lippen,
neus of handen
• bleekheid
• gewichtsverlies
• agitatie/rusteloosheid
• stemmingswisselingen
• slechte concentratie
• ongepast gedrag
Ook patiënten, die problematisch gokken, internetten of gamen, kunnen
lichamelijke en psychische klachten, zoals slaap­tekort, gewichtsverandering
en prikkelbaarheid, ondervinden door hun gedrag. Vaak zullen zij zich echter
niet zelf bij u melden maar wordt dit met u besproken door een ouder of ander
familielid.
4
BESPREEKBAAR MAKEN
Misbruik of afhankelijkheid van
middelen ter sprake brengen
Veel patiënten zijn opgelucht als de
huisarts hierover begint. Uit onderzoek
naar alcoholgebruik blijkt dat zo’n
gesprek met u als huisarts al een
minimale interventie is, die bij veel
patiënten leidt tot een gedrags­
verandering van minder of zelfs
stoppen met drinken.
Tips hoe u zo’n gesprek kunt
beginnen:
• “Ik kan u natuurlijk wel een maag­
zuurremmer voorschrijven, maar ik
zie dat dit de derde keer is dat u
met deze klacht op het spreekuur
komt. Heeft u zelf een idee hoe dit
komt? … Wist u dat alcohol een rol
kan spelen bij maagklachten?
Mag ik vragen hoeveel u drinkt?”
• “Die enkel gaan we behandelen,
maar hoe komt het dat u gevallen
bent? … Het zou kunnen dat uw
drinken u minder oplettend maakt.
Kan dat kloppen? Mag ik vragen
hoe vaak en wanneer u drinkt?
• “Ik maak me wel zorgen om uw
klachten, u zit niet echt goed in
uw vel. Kunt u iets vertellen over
uw alcoholgebruik of gebruikt u
wellicht andere middelen?
Om uw patiënten te kunnen screenen
op problematisch alcoholgebruik kunt
u gebruik maken van de Five-Shot
vragenlijst (www.vnn.nl/fiveshot).
Als uw patiënt open staat voor hulp,
kunt u deze verwijzen naar een
behandelaar van Novae of naar VNN.
Training op maat
U kunt alleen of samen met collega’s
informatie en training op maat krijgen
over verslaving, signaleren en/of
motiveren. Zie ook vnn.nl/trainingen.
U kunt kiezen voor:
1. Workshop over middelen en/of
motiverende gespreksvoering
2. Gastcollege in uw praktijk of bij
uw huisartsengroep of -kring
3. Training vroegsignalering en
motivering (2 dagdelen/6 accre­
ditatiepunten); in deze training
wordt uitleg gegeven over snelle
screeningsmethoden en worden
gesprekstechnieken aangereikt
om behandeling bespreekbaar te
maken.
Medisch Contact biedt een online
module (gratis, 2 accreditatiepunten,
duur 2 uur) waarin u als huisarts met
behulp van een casus en een ronde­
tafelgesprek leert om het alcohol­
gebruik van uw patiënt bespreekbaar
te maken. Zie daarvoor
vnn.nl/alcoholbespreekbaar.
Meer weten?
Op onze website via
www.vnn.nl/huisarts vindt u meer
informatie die voor u van belang kan
zijn. U vindt hier onder meer een
voorbeeldverwijsbrief en tips voor een
motiverend gesprek met uw patiënt.
5
U kunt ook contact opnemen als u vragen heeft over
een specifieke casus. U kunt uw vragen stellen aan de
behandelaar van VNN of Novae bij u in de buurt, ons
bellen op T 088 2343434 (tijdens kantooruren) of mailen
naar [email protected].
WWW.VNN.NL
WWW.NOVAE.NU
© Novae/VNN Aan deze brochure kunnen geen rechten worden ontleend.
Wij denken graag met u mee over meer mogelijkheden
om misbruik en afhankelijkheid beter te leren herkennen
en patiënten makkelijker door te verwijzen.
April 2015
Contact