Israeli`s en joden verenigd tegen de bezetting

Israeli’s en joden verenigd
tegen de bezetting
De Brug / juni 2017
SISO slaat brug tussen Israelische vredesbeweging
en progressieve joden wereldwijd
Een jaar geleden ontstond met het oog op 50 jaar bezetting van de Palestijnse gebieden
een nieuwe beweging die Israeli’s en joden wereldwijd verenigt in een platform voor vrede.
Het initiatief lijkt aan te slaan. Directeur Jessica Montell legt uit waarom.
Ronie Barel
20
Daniel Bar Tal is een internationaal
bekende Israelische expert op het gebied
van politieke en opvoedkundige psychologie. Na zijn pensionering besloot hij
om zich te wijden aan vredeswerk en
-activisme ‘om de bezetting te beëindigen
en daarmee Israel te redden.’
Ongeveer een jaar geleden hoorde ik
voor het eerst over SISO (Save Israel and
Stop the Occupation), een nieuwe Israelische beweging die bezig was om verschillende groepen, zowel binnen als
buiten Israel, te verenigen in een nieuw
vredesblok. Wat in eerste instantie slechts
leek op het zoveelste ‘Israelische vredesinitiatief’ bleek in werkelijkheid een
zeer uniek en uiterst ambitieus project
te zijn om diverse groepen in Israel en
in de joodse diaspora, waar dan ook ter
wereld, met elkaar te verenigen.
Bar Tal, oprichter van SISO, stond een
Israelische en joodse wereldbeweging
voor ogen. Een beweging die, door het
organiseren van een groot aantal activiteiten in juni 2017, prominent aandacht
zou vragen voor 50 jaar Israelische bezetting van de Palestijnse gebieden, veroverd
tijdens de Zesdaagse Oorlog in juni 1967.
Deze beweging zou, zoals Bar Tal stellig
zei in een interview in Ha’aretz begin
vorig jaar, de Israelische regering ertoe
moeten dwingen om vóór 5 juni 2017, de
vijftigste ‘verjaardag’ van de bezetting,
een keuze te maken. Israel zou óf ‘de
stichting van een onafhankelijke staat
Palestina moeten accepteren’, óf ‘gelijke
rechten moeten toekennen aan iedereen
die in bezet gebied leeft tot er een, door
beide zijden overeengekomen, oplossing
van het conflict tot stand is gebracht.’
Zijn visie leek in het begin niet veel
meer te zijn dan een wilde, onrealistische
fantasie. Maar Bar Tal en zijn collega’s
waren er van overtuigd dat er dit jaar
een nieuw momentum zou ontstaan,
waarin organisaties en individuen eindelijk bereid zouden zijn om hun onderlinge verschillen opzij te schuiven en
zich te verenigen om samen te pleiten
voor een einde aan de bezetting. En inderdaad, naarmate de tijd voortschreed,
sloten steeds meer individuen en organisaties zich aan, en langzaam maar
zeker is SISO uitgegroeid tot een serieuze
beweging met een groeiende aanhang.
Bekende Israeli’s
Het afgelopen jaar sloot een groeiend
aantal bekende Israeli’s zich aan bij SISO.
Schrijvers Amos Oz en David Grossman,
zangeres Achinoam Nini en Nobelprijswinnaar Daniel Kahneman waren maar
enkelen op de groeiende lijst. Bar Tal en
zijn collega’s reisden ondertussen de
wereld over om joodse gemeenschappen
en organisaties te bewegen zich bij SISO
aan te sluiten. Kritisch-joodse organisaties als Yachad (Groot-Brittannië), Jcall
(Frankrijk) en If Not Now (VS) zeiden
volmondig ja, en ook het New Israel Fund
(een groot fonds dat progressieve doelen
in Israel steunt), de joodse jongerenbeweging Hasjomer Hatzair en Een Ander
Joods Geluid zijn betrokken bij het initiatief.
En ook binnen Israel sloten steeds
meer vredesgroepen zich aan, waaronder
door SIVMO gesteunde groepen als
Machsom Watch en Combatants for Peace.
Al deze organisaties verenigden zich
achter één gezamenlijk doel: het vijftigste
jaar zou het laatste jaar van de verfoeilijke
bezetting moeten zijn – en het was aan
progressieve joden en Israeli’s om dat af
te dwingen.
Een supporter van het eerste uur is
Jessica Montell, een naam binnen de
Israelische vredes- en mensenrechtenbeweging. Zij stond dertien jaar lang aan
het hoofd van de prominente mensenrechtenorganisatie B’Tselem, en sloot
zich een jaar geleden bij SISO aan, waar
zij inmiddels de rol van directeur vervult.
Montell: ‘SISO heeft een nieuwe en
andere aanpak. SISO legt het accent op
de invloed die de bezetting op de Israelische samenleving heeft. Het uitgangspunt van SISO is betrokkenheid bij de
toekomst en koers van Israel.’ Montell
neemt geen blad voor de mond als ze
spreekt over de gevolgen die de huidige
politieke situatie heeft op het land waar
zij, jaren geleden, als Amerikaans-joodse
vrouw naartoe emigreerde.
heel erg moeilijk ligt. Links zijn in Israel
is een ontzettend ingewikkelde positie
om in te nemen, ook omdat de politieke
atmosfeer zo agressief is.’
Wat voor impact kan SISO hebben
op het debat over vrede?
‘We hopen twee boodschappen in het
publieke debat te introduceren die op
dit moment ontbreken: de prijs die Israel zelf betaalt voor het continueren van
de bezetting, en het feit dat veel joden
buiten Israel dit beleid niet steunen.’
Een joods-Amerikaanse anti-bezettingsactiviste wordt weggesleept tijdens een protest tegen een
mars van nationalistische Israeli’s
‘Een halve eeuw overheersing over de
Palestijnen vormt een serieus gevaar
voor de toekomst van dit land. Het zijn
niet alleen de Palestijnen die onder de
bezetting lijden. Hun lijden is duidelijk.
Ook de Israelische samenleving betaalt
een prijs. Dat moet duidelijker worden
gemaakt en dienen als een katalysator
voor verandering.’
De reacties van uit joodse hoek
waren niet eensluidend.
‘Dat is logisch: wij richten ons op een nogal divers publiek. Kleine joodse groepen
zijn enthousiast om zich, op deze manier,
te verbinden met Israel en andere kritische joden. Grotere groepen voelen zich
minder geïsoleerd, maar verwelkomen
de betrokkenheid in dit initiatief van
Israelische experts. Binnen Israel zelf
proberen we vooral als coördinatieplatform te functioneren. Wij namen het
initiatief tot het zogenoemde “50-Eruit
netwerk”, zodat iedereen die activiteiten
plande rond de vijftigste verjaardag van
de bezetting, dat met de anderen kan
coördineren – en dit werd zeer gewaardeerd.’
‘Wij hebben ook een Pesach-Hagada
gemaakt waarin dertig prominente joden
en Israeli’s de traditionele Hagada-teksten
verbinden met hedendaagse pogingen
tot bevrijding. Deze Hagada werd door
alle doelgroepen waarop wij ons richten
zeer goed ontvangen. Er zijn duizenden
exemplaren van verkocht in Israel en
elders, terwijl onze partners versies in
het Frans, Spaans en Portugees hebben
geproduceerd, naast de Engelse en
Hebreeuwse versies.’
‘Een ander interessant en uniek kenmerk van SISO is het speciale bondgenootschap tussen Israel en de diaspora. Er
zijn altijd joodse en Israelische organisaties geweest die met elkaar samenwerkten, maar nooit op deze schaal.’
Is dat wat SISO zo anders maakt
dan andere initiatieven in Israel
en daarbuiten?
‘Ja, absoluut. Dit bondgenootschap versterkt beide partijen. Joden, waar ook ter
wereld, die onze waarden delen zijn vaak
huiverig om zich uit te spreken, omdat
ze niet in Israel wonen – ook al zegt Israel
uit hun naam te spreken. Dat er nu Israeli’s zijn die naar hen toekomen en een
beroep doen op hun, machtigt hen als
het ware om zich uit te spreken. Progressieve Israeli’s voelen zich ondertussen
binnenslands een belegerde minderheid.
Dat zij nu steun krijgen van joden van
over de hele wereld zorgt er voor dat zij
zich realiseren dat zij in feite de meerderheid van het wereldjodendom vertegenwoordigen.’
‘Vredeswerk verrichten in Israel is
tegenwoordig een gigantische uitdaging.
Het is geen geheim dat het publieke
debat over vrede en rechtvaardigheid
Hoe wil SISO dat voor elkaar krijgen in een debat dat gedomineerd
wordt door figuren als Netanjahoe
en Trump?
‘De huidige politieke situatie is lastig.
Netanjahoe doet zijn uiterste best om
kritische stemmen tot zwijgen te brengen
en te demoniseren. Het is niet duidelijk
wat Trumps invloed is. Wat er gebeuren
gaat, is onvoorspelbaar. Maar de ongelofelijke massale politieke mobilisatie
tegen Trump is inspirerend.’
‘Ook het feit dat, tegen de verwachting
in, Trump het onlangs over Palestijnse
zelfbeschikking en vrede had, is een kans.
Het is duidelijk dat er op dit moment
geen perfecte oplossing bestaat. Er is
nog een lange weg te gaan. Het Israelische
vredeskamp moet slim en effectief te
werk gaan en joden over de gehele
wereld moeten zich bij hun pogingen
aansluiten om maximaal effect te hebben.
Uiteindelijk zullen we slagen.’
Inmiddels heeft SISO duizenden sympathisanten verspreid over vijf continenten, en heeft hij een belangrijke rol op
zich genomen in de Israelische samenleving en in het vredeskamp. De afgelopen
maand vond, onder zijn auspiciën, een
groot aantal activiteiten plaats – van
filmfestivals en tentoonstellingen, tot
aparte synagoge-diensten en gebeden
voor vrede. Een van de meest in het oog
springende activiteiten was het fysiek
markeren van de Groene Lijn – de grens
tussen Israel en de Westelijke Jordaanoever – begin juni, waar onder meer
Machsom Watch bij betrokken was.
Meer weten over SISO? Ga dan naar
www.siso.org.il
21