De actieve aarde - goedvoorbereidnaardepabo

DE ACTIEVE AARDE
Blok 3
Leerdoelen van dit blok
•
De student kan landschapsvormende werking van endogene krachten beschrijven
en verklaren
•
De student kan de landschapsvormende werkingen van exogene krachten
beschrijven en verklaren
•
De student kan natuurrampen beschrijven en verklaren en maatregelen noemen
om de schade te beperken
•
De student kan verbanden leggen tussen de plaattektoniek, hooggebergte en
endogene verschijnselen op de wereldkaart
Endogeen
Exogeen
Opbouw van de aarde
•
Binnenkern: IJzer en Nikkel  vast
•
Buitenkern: vloeibaar
•
Aardmantel: vast gesteente
•
Korst: hard gesteente
•
•
Oceanische platen
Continentale platen
Aardplaten
Divergent, convergent, transformerend
Convergent: oceanisch en continentaal
Convergent: continentaal en continentaal
Convergent: oceanisch en oceanisch
Divergent: oceanisch
Divergent: continentaal
Transvergerend
Pangea
•
http://geology.wwu.edu/dept/faculty/hirschd/courses/2012/fall/101/lectures/media
/Lecture02/18_Pangaea.swf
•
Opdracht the ring of fire, geef zelf op de wereldkaart aan waar je veel
aardbevingen verwacht en waar gebergte is ontstaan en waar veel vulkanen zijn
Ring of fire
Vijf woorden
•
Verwering (Verwering houdt in dat rotsen door weersomstandigheden (zon, regen en ijs)
kunnen veranderen. Door verwering wordt een gebergte poreuzer en kan erosie
gemakkelijker plaatsvinden)
•
Erosie (Erosie is het losmaken en transporteren van gesteente )
•
Transport
•
Sedimentatie (Sedimentatie is een gevolg van verwering en erosie)
•
Bodemerosie (Bodemerosie is een exogene kracht die door de mens is veroorzaakt.
Bodemerosie ontstaat wanneer er veel bomen, zelfs bossen, worden gekapt. Bij een fikse
regenbui kunnen dan grote stukken grond weggespoeld worden)
Verwering
Erosie
Erosie
Erosie
Fjorden
Bodemerosie
Hoe kunnen we bodemerosie tegengaan?
•
Zorgen dat er bomen en planten blijven groeien en er geen grote kale vlaktes
ontstaan.
•
Op berghellingen terrasjes maken en dammetjes bouwen langs de hoogtelijnen
om het water en de grond vast te houden. Een voorbeeld hiervan zijn de
rijstvelden in Indonesië (sawahs).
•
Op berghellingen opvangbekkens plaatsen waarin het water opgevangen kan
worden.
Sedimentatie
Transport
•
Door de zee (maritieme afzettingen)
•
Door de wind (eolische afzettingen)
•
Door de rivieren (Fluviatiele afzettingen)
•
Door ijs (glaciale afzettingen)
Volgorde van afzetting
•
Grind, klei, zand?
NATUURRAMPEN…
Vulkaanuitbarstingen levert vruchtbare grond op
Stratovulkaan en schildvulkaan
•
Stratovulkaan bij convergerende platen
•
Schildvulkaan bij divergerende platen
Hotspots
De meeste vulkanen liggen op
breuklijnen van tektonische platen.
Maar er zijn ook vulkanen die niet op
een breuklijn liggen, maar juist midden
op een plaat. Deze plekken noemen we
hotspots. Hotspots ontstaan op
plekken waar hete, stromende magma
de aardkorst van onder af laat smelten.
De aardkorst wordt op deze plek
dunner en kwetsbaar, waardoor
magma zich een weg naar boven kan
werken en zich verzamelt in een
magmakamer. Wanneer de druk in de
magmakamer te hoog wordt, volgt een
uitbarsting en ontstaat na stolling een
berg, een vulkaan. Bevindt een hotspot
zich midden op zee, dan vormt zich
daar een vulkanisch eiland. Hawaii is
bijvoorbeeld ontstaan uit een hotspot.
Geiser
•
Geisers zijn een zeldzaam
verschijnsel. Ze ontstaan in actieve
vulkanische gebieden en komen maar
op enkele plekken op aarde voor. Een
geiser is een warmwaterbron
waaruit met enige regelmaat water
en stoom ontsnappen. Dat komt
omdat oppervlaktewater op deze
plek in contact komt met door
magma verhit gesteente. Het water
gaat hierdoor koken en borrelen. Als
de druk in de geiser te hoog wordt,
spuit het water via een nauwe pijp
metershoog de lucht in.
Aardbeving
Tsunami
2004 & 2011
Orkaan versus tornado
Gebergten
Plooiingsgebergte
Vulkanisch gebergte