Endogene processen = Krachten die van binnenuit de aarde het aardoppervlak vormen. (Plaattektoniek) Exogene krachten = krachten die van buitenaf het aardoppervlak vormen. (Verwering, erosie en sedimentatie) Verwering = het afbrokkelen van gesteente o.i.v. weersinvloeden of de vegetatie. Erosie = de uitschurende werking van, met puin beladen, stromend water, schuivend ijs of de wind. Sedimentatie = het afzetten van verweringsmateriaal, zand, grind of klei, door stromend water, schuivend ijs of de wind, als deze transporteurs tot rust / stilstand komen. De gesteentekringloop schema kunnen invullen als begrippen zijn vervangen door nummertjes. Karstverschijnselen Verschijnselen als gevolg van het oplossen (en weer neerslaan) van kalk in (zuur) water Zie de opdrachten bij de dvd ! Mate van verwering is afhankelijk van…………..? Wat is het verschil tussen chemische en mechanisme verwering? De gevolgen van een……… aardverschuiving………. .. modderstroom. De kringloop van water. Je moet de begrippen op de juiste plaats kunnen zetten ! Opdracht met een HOOGTELIJNENKAART Hoogtelijn = lijn de punten met dezelfde hoogteligging met elkaar verbind. Welke doorsnede hoort bij de lijn a-b uit de kaart? Zie ook opdracht 9. Klimaatgebieden volgens Köppen. ( Köppen kennen !) Cf -Debiet = ???????????? -Beschrijf het debietverloop van de Rijn. -Verklaar het debietverloop van de Rijn. -Beschrijf de verschillen tussen Rijn en Maas? -Verklaar de verschillen. Stroomgebieden Let op de verschillende omvang !! Van grote invloed op de omvang van het DEBIET ! Het REGIEM van de rivier (verdeling van de waterafvoer over het jaar) is afhankelijk van: Klimaat neerslag / verdamping in de loop van het jaar. Voeding door smelt en / of regenwater Piek in ….?? Doorlatendheid van de bodem ondoorlatend .. ?? Aanwezigheid van begroeiing. In de zomer verbruikt de vegetatie veel water om te groeien. Een deel wordt ook aan de atmosfeer afgestaan = transpiratie. Transpiratie + verdamping = evapotranspiratie oorzaak van lager debiet in zomermaanden. Let op neerslagverdeling over het jaar !!! Let op ! Naaldbomen verbruiken ook water in de winter. Waterscheiding en stroomstelsel Lengteprofiel. -Verval = hoogteverschil tussen 2 plaatsen langs de rivier -Verhang = verval per kilometer V-dal Bovenloop Vlakke dalbodem Meanderen in vlakte Middenloop Benedenloop Puinwaaier Erosie en sedimentatie. Erosie in de buitenbocht Sedimentatie in de binnenbocht De monding Delta ↓↓ Estuarium Estuarium !! Gletsjer: Zet de begrippen verwering, erosie en sedimentatie op de juiste plaats Verwering Erosie Sedimentatie Morene Een gletsjer maakt van een V-dal een U-dal !! Filmpje Ook in Nederland zijn sporen van schuivend (land) ijs te vinden. Stuwwal de Grebbeberg Filmpje Zwerfkeien