WORK SHOPS EN PRESENTATIES Titel Organisatie Personen Onderwerp Vorm Local2local het bouwen aan een Local2local MarkFrederiks Hetwaaromvandekorteketenendeuitdagingenwaarkorte Presentatie korte keten, de sprong van keteninitiatievenvoorstaan.Opzettenvaneenkorteketenmet VPRO naar RTL4 eigenlogistiek,eenboerencoöperatieensamenwerkingmet maatschappelijkeorganisaties.Desuccessen,detegenslagenen lessonslearned. Verkenningstocht cluster StichtingVeldleeuwerik duurzaam HedwigBoerrigter Momenteeliskennisbehoorlijkversnipperd;indepraktijkblijkt enDaniëlleGram datprojectenenonderzoekenmethetzelfdedoelveelaldoor Workshop diversepartijenapartgedaanwordt.Metnameagrarisch grondgebondenlandbouw ondernemerswetennietmeerwaarzedejuisteinformatie vandaanmoetenhalen.Tijdensdezeworkshopwillenwesamen metdebezoekersenbetrokkenpartijenverkennenhoewekomen toteencluster(inDronten)voorduurzaamgrondgebonden landbouw. Met precisielandbouw de AgrifirmPlant JeroenNijenhuis WewilleninFlevolandsamenmettelersinstudieclubverband,via Presentatie precisielandbouw,gaanvooreenverbeteringvanhetgebruikvan toekomst in. duurzameproductiemiddelenenhetverhogenvanhet rendement! Michaelavan OpFlevolandseagrarischebedrijvenkomensteedsmeer Landbouw 2.0 - Samenwerking Leeuwen(namens problemenvoormetdebodemstructuurvandejonge Akkerbouw en Melkveehouderij LTO,projectpartner) zeekleigrond.Voorakkerbouwersenmelkveehoudersbetekenen Duurzame Grondgebonden AeresHogeschoolDronten Presentatie structuurproblemenopbrengstderving.ProvincieFlevolandheeft daaromgroenlichtgegevenvoorhetdoenvanonderzoeknaar eenbeteresamenwerkingtussenmelkveehoudersen akkerbouwers.Doelisverbeteringduurzaamheidgrondgebonden landbouw. Korte Voedsel Ketens NetwerkPlatteland& BrendaVrieling, Hetwemeltmomenteelvaninitiatievendieeenverkortingvande BioRomeo KeesAnker& voedselketennastreven.Variërendvanboerencoöperaties, BioRomeo streekboxenenkrattentotboerderijverkoopencoöperatieve Workshop winkels.Indezeworkshopwordtinzichtgegeveninwatgaandeis 2 inNederlandenwaarinitiatiefnemerstegenaanlopen.BioRomeo uitEnszaldeeigenervaringenuitdedoekendoen.Samenmetde deelnemerswordtverkendwaternodigisomeenkorte voedselketeninFlevolandgroterenkrachtigertemaken. Wat is EIP-Agri en wat kun je er NetwerkPlatteland,nationaal KeesAnkeren Indezeworkshopwordtingegaanopdebedoelingvanhet mee? coördinatorEIP-Agri RVO.nl EuropeanInnovationPartnership–Agri(EIP-Agri)enhoedatin Workshop Nederlandzijnuitwerkingzalkrijgen.Waarkrijgteenagrarisch ondernemerdiedeelneemtaaneenEIP-Agrisubsidieregelingmee temaken,enwatleverthetop?Onderdeelvandeworkshopisom metdeelnemersteverkennenwelkeinnovatiethema’sin Flevolandspelen. Met kleine stapjes iets groots ProeftuinZwaagdijk RonaldHand ProeftuinZwaagdijkiseenkenniscentrumvoorpraktijkonderzoek bereiken, innovatie op het inalleplantaardigesectoren.Eendienstishetbegeleidenvan bedrijf innovatiesbijlandbouwers.Hoekunnensubsidiesenonderzoek Presentatie bijdragenaanhetversnellenvaninnovatiesophetbedrijf? Schoon erf, schone sloot. KAVB(KoninklijkeAlgemeene PeterKnippels Doelvanhetproject‘Schoonerf,schonesloot’isombijde Vereenigingvoor (KAVB)enTheresa bloembollentelersinFlevolanddeerfemissievan Bloembollencultuur)i.s.m. Kombrink gewasbeschermingsmiddelenmettenminste80%terugtedringen WaterschapZuiderzeelanden (Zuiderzeeland) endaarmeedekwaliteitvangrond-enoppervlaktewaterte CLM Presentatie verbeteren.Kenmerkendvoordeaanpakishetbemonsterenvan deerfputofkennistebrengenvanmogelijkeemissiesenper bedrijfinzichttekrijgenindeerfemissieroutesenimplementatie vanbedrijfs-engedragsaanpassingeneneventueelinvesteringen. Indestandeninpresentatieuitlegoveraanleidingenuitvoering project. People, Planet, Protein FoodforImpact JeroenWillemsen OverhoeweinNederlanddeeiwittransitiehetlaatstezetjegeven Interactieve (‘boegbeeldvande enmarktpartijenenoverheidhunkansgrijpen.Deuitdaging:hoe presentatie eiwittransitiein makenweplantaardigeproteïnemakkelijkenbiedenwe Nederland’) consumentenhandelingsperspectief?Enwelkekansenbiedtdit voorhetbedrijfsleveninderegio?Oameteenbrainstormmaken wedezekansenconcreet. 3 Natuurinclusieve landbouw met LouisBolkInstituut MarleenZanen de bodem als basis Bodemenbiodiversiteitalsverdienmodel:hoekomjetoteen Interactieve duurzaamenrobuustlandbouwsysteemwaarbijzowelhetbelang presentatie vandeboer(eengoedebodem,ziektewerendheid, waterhuishouding)alshetbelangvandemaatschappij(voedsel, waterberging,natuur)gediendzijn?Welkebijdrageleverthet LouisBolkInstituut? Bodemtrends en AequatorGroen&Ruimteen bodembeoordelen Sensing EverhardvanEssen Korteinleidingoverbodemtrends:bodemdaling, Workshop bodemverdichting,teruggangvandebodemvruchtbaarheid. Vervolgensgaanwemetboerengrondbeoordelen.Deelnemers moetenzelfeengrotekluitofbakgrondmeenemen.Diegaanwe dansamenbeoordelen.(Evt.kaneroplocatieookbuiteneenkuil wordengegraven). Pilot Vanggewassen FlevolandsAgrarischCollectief WimStegeman DePilotVanggewassenonderzoektofhetlangerlatenstaanvan Presentatie groenbemesterseenpositievebijdragekanleverenaande biodiversiteit.Naastvogelswordtergekekennaarbodemlevenen groeikracht.Ineenvervolgzalerookaandachtzijnvoor bodemstructuur. Rendementsverbetering in Tolsma-Grisnich PauldenEngelsen Ophetmoderneakkerbouwbedrijfwordtenergieopgewekten agrarische bewaarplaatsen met verbruikt.Doorditopeenslimmemanieropelkaaraftestemmen ventilatie en mechanische kanereenaanzienlijkerendementsverbeteringbehaaldworden. koeling Diversevoorbeeldenwordengetoondenkunnenbekekenworden. InzichtinwatdeLoRaTechniekkandeagrosectorkanbieden. Presentatie/workshop JessiedeLange, AnimatieLastingFields,terinspiratie.Uitlegvan Presentatie autonome mechanisatie voor WimSteverink, samenwerkingsverband.Eersteprototypeaardappelrooier. een betere bodem, beter milieu AukeHoefnagel, IoT for Agri met LoRaWAN in het FlevoFieldLab vanStrien FlevoFieldLab Lasting Fields, lichte kleine AartMonster,Corné Presentatie LastingFields Marcelvander en hogere opbrengst. Voort LokaalVoedselFlevoland WageningenPlantResearch ArjanDekking, Afgelopenjaariser,onderbegeleidingvanWageningenPlant DianeStap,Ingrid Research,StapinActieenBiologischNetwerk,dooreengroot Veeman-Cremer aantalFlevolandseproducentenvanlokaalvoedselgewerktaan Workshop 4 eenActieplanLokaalVoedselFlevoland.Komendejarengaatdit actieplanalseensamenhangendprogrammauitgevoerdworden. Denkhierbijaaneenzelfsturendeorganisatie,deontwikkelingvan eenbeeldmerkeneenkeurmerk,eendigitaalenfysiek distributiesysteem,meerlokaalgeproduceerdvoedselinde keukensvanoverheden,zorginstellingenenandere grootgebruikersenuitgebreidecommunicatienaardeFlevolandse consument. Samenwerken en innoveren stichtingDeLelystadseBoer RobterHaaren DeLelystadseBoerontwikkeltzichalshofleverancieren AnneMarie rentmeestervoorpubliekeenprivatepartijenopenrondvliegveld vanRaalten Lelystad.Doorinnovatiesensamenwerkinginvesterenwemeein Presentatie deduurzameambitiesvanLelystadAirport.MetPOP3-middelen verwachtenweeensteuninderugtekrijgenopdezeinnovatieen samenwerking. Slootkantbeheer: goed voor LandschapsbeheerFlevoland TiemvanVeen Toegevoegdewaardevanslootkantbeheervanmaaienen Presentatie afvoerenvoorzoweldeagrarischebedrijfsvoeringalsvoorde bedrijf en landschap. ecologischewaardevanhetagrarischcultuurlandschap. Digital solutions HLB/DeGroeneVliegBio GeertHorlings Diagnostics Hoekunnenslimmedigitalesystemenbijdragenaaneen Presentatie verduurzamingvandesectorendaarmeeeenpositievebijdrage demonstratie leverenaanhetimagovandelandbouw.Demonstratievandigitale bemestingsanalysevangrondmeteenmobiellabeninhetveld meteenhandscannerenautomatischediagnostiekvanziektes doormiddelvanbeeldherkenning. Schoon Water CLMOnderzoekenAdviesBV PeterLeendertse Eenoverzichtvanstrategieënomondernemers,gemeentenen Workshop bedrijfsleventemotiverenomdeemissievan gewasbeschermingsmiddelenennutriëntensubstantieelterugte dringen.SchoonWateriseencampagneachtigeaanpak,met kennisbijeenkomsten,demonstraties,wedstrijdene.d.Hetsucces wordtbepaalddoordeveelheidaanpartijendiemeedoet.Het gaatomspuittechnieken,logistiek,erfinrichting,etc. Actieplan Bodem en water ActieplanBodemenWater WimDijkman, Stamtafelsessiewaarinwemeteengroepvanbelangstellenden Stamtafelsessie 5 SandraLenders stamtafelsessie verkennenvoorwelkewater-enbodemthema’sinteresseisen hoewediekunnenfaciliteren. Weerbaar en Duurzaam door WageningenUniversity& Inhettelenvanmonoculturenhuisthetrisicodatopbrengsten Presentatiemet Gewasdiversiteit Research,Praktijkonderzoek kwaliteitvaneengewassterkonderdrukkomttestaan.Voor discussie AGV zoweldeziektedrukalsdebodemkwaliteitkaneenbredere DerkvanBalen diversiteitaangewasseninzowelruimtealstijdnieuwekansen bieden. Gewasbescherming zonder WageningenUniversity& Gewijzigdewetgevingofbijgesteldeeisenvanafnemersen Presentatiemet risicovolle middelen, utopie of Research,Praktijkonderzoek consumentenzijndeoorzaakdatgewasbeschermingsmiddelenter discussie toekomst AGV discussiestaanofverdwijnen.Alternatievenmoetengevonden MarleenRiemens worden.Aanwelkebouwstenenvoordegewasbescherminginde toekomstwerktdeWUR.Watzijnkansenenbedreigingen. Bodemverbeteraars: hoop of AeresHogeschoolDronten GeravanOs Debodemisdebasisvandevoedselproductieenisbelangrijkals Presentatie reservoirvoorzoetwater,CO2enbiodiversiteit.Doorstrengere hype? regelgevingenklimaatsveranderingzijnboerensteeds meerafhankelijkvannatuurlijkeeigenschappenvandebodem vooreengoedegewasproductie.Veelvandezeeigenschappen wordenaangedrevendoorhetbodemleven.Dekennisbehoefte overhetbodemlevenisdanookgroeiende;zoookhetaanbodvan bodemverbeteraars,aldannietverrijktmetmicro-organismen.De verwachtingenzijnhooggespannenomdatdeproblematiekzo grootis.Maarinhoeverreisdatterecht? Ondersteuning innovatieve AgriFood vragen Innovatie(KennispoortZwolle) GeertKuipers Wijbrengenondernemersmeteeninnovatievevraagbijelkaaren Presentatie helpenmetdeontwikkelingvanhetbusinessmodel.Thema’s: KeteninnnovatieenCirculaireenDuurzameeconomie (verwaardenvannatuurlijkereststromenzoalsafvalvanvis, aardappel,peenenui).Voorbeelden:mestvanafvaltotproduct; ondernemersdiezelfdeafzet(inclusiefverwerking)oppoten zetteneneenmarktvinden;grootschaligeketeninnovatiem.b.t. eiwitten(insecten). Naar klimaatbestendige NutriëntenManagement WimBussink Deopstartnaarhetinventariserenvanbedrijfs-enperceelsrisico’s Presentatie 6 landbouw voor landbouw voor opbrengstzekerheid en schoon opbrengstzekerheid en schoon water water Instituut(NMI) Instituut(NMI) m.b.t.watertekorten-overlast.Watzijnoplossingsrichtingenom m.b.t.watertekorten-overlast.Watzijnoplossingsrichtingenom deklimaatbestendigheidvanhetbedrijftevergroten. deklimaatbestendigheidvanhetbedrijftevergroten. STANDS OP DE M ARK T Standsopdemarkt Standsopdemarkt 1. StichtingVeldleeuwerik(alleen’smiddags)–VoorbeeldenvanprojectenwaarbijVeldleeuweriktelersbetrokkenzijnofgeweestzijn.Waaronderde 1. StichtingVeldleeuwerik(alleen’smiddags)–VoorbeeldenvanprojectenwaarbijVeldleeuweriktelersbetrokkenzijnofgeweestzijn.Waaronderde VeldleeuwerikBroedplaats.Onderhetmotto‘Zienisgeloven’wordtopdezedemonstratieboerderijduurzameakkerbouwbereikbaarenzichtbaargemaakt VeldleeuwerikBroedplaats.Onderhetmotto‘Zienisgeloven’wordtopdezedemonstratieboerderijduurzameakkerbouwbereikbaarenzichtbaargemaakt voorgeïnteresseerden.Opkortetermijnwordt(hopelijk)inFlevolanddetweedeVeldleeuwerikBroedplaatsgestart.Deeersteisin2016inDrenthegestart. voorgeïnteresseerden.Opkortetermijnwordt(hopelijk)inFlevolanddetweedeVeldleeuwerikBroedplaatsgestart.Deeersteisin2016inDrenthegestart. 2. LandschapsbeheerFlevoland(MargrietBrouwerenTiemvanVeen)–Projecten‘Groen-blauwedooraderingvanhetagrarischcultuurlandschap’en 2. LandschapsbeheerFlevoland(MargrietBrouwerenTiemvanVeen)–Projecten‘Groen-blauwedooraderingvanhetagrarischcultuurlandschap’en ‘Erfbeplanting,beheervanberm,slootkantentochttaludalsonderdeelvanagrarischebedrijfsvoering’.-LandschapsbeheerFlevolanddenktaanhetopzetten ‘Erfbeplanting,beheervanberm,slootkantentochttaludalsonderdeelvanagrarischebedrijfsvoering’.-LandschapsbeheerFlevolanddenktaanhetopzetten vanprojectenwaarbijveehouderijenakkerbouwgezamenlijkoptrekken. vanprojectenwaarbijveehouderijenakkerbouwgezamenlijkoptrekken. 3. NetwerkPlatteland,nationaalcoördinatorEIP-Agri-KeesAnker-WatisEIP-Agrienwatkunjeermee? 3. NetwerkPlatteland,nationaalcoördinatorEIP-Agri-KeesAnker-WatisEIP-Agrienwatkunjeermee? 4. KAVB–Schoonerf,schonesloot 4. KAVB–Schoonerf,schonesloot 5. Agrofoodcluster-UniekeVirtualRealitybelevenisvandewegvandepootaardappel. 5. Agrofoodcluster-UniekeVirtualRealitybelevenisvandewegvandepootaardappel. 6. LouisBolkInstituut–MarleenZanen 6. LouisBolkInstituut–MarleenZanen 7. DLVAdvies-SaskiaVeldman-Bodemkwaliteitmetdekoolstofkringloop.Praktischekennisenervaringopdoenmethetverhogenvanorganischestofdoor 7. DLVAdvies-SaskiaVeldman-Bodemkwaliteitmetdekoolstofkringloop.Praktischekennisenervaringopdoenmethetverhogenvanorganischestofdoor middelvanmestverwerkingstechnieken,bermmaaisel,fermenterenvanorganischereststromenenorganische(kunst)mestsoortenzoalsGroenFosfaat.Een middelvanmestverwerkingstechnieken,bermmaaisel,fermenterenvanorganischereststromenenorganische(kunst)mestsoortenzoalsGroenFosfaat.Een voorbeeldvanhoedeelnameaaneenPOP3-projectingevuldkanwordenenwelkeruimtedaarbinnenis. voorbeeldvanhoedeelnameaaneenPOP3-projectingevuldkanwordenenwelkeruimtedaarbinnenis. 8. AequatorGroen&RuimteenAequatorSensing-PeterSlootenWynandKamerman-Zinvolgebruikvandronesindelandbouw.AequatorSensingverzamelt 8. AequatorGroen&RuimteenAequatorSensing-PeterSlootenWynandKamerman-Zinvolgebruikvandronesindelandbouw.AequatorSensingverzamelt lucht-enbodemdataencombineertdezedatametanderevormenvanagrarischedata.Eenvolledigegeautomatiseerdalgoritmedoorzoektdedataen lucht-enbodemdataencombineertdezedatametanderevormenvanagrarischedata.Eenvolledigegeautomatiseerdalgoritmedoorzoektdedataen presenteertcross-relaties.Metrechtdevolgendestapin‘smartfarming’. presenteertcross-relaties.Metrechtdevolgendestapin‘smartfarming’. 9. FlevolandsAgrarischCollectief–WimStegeman–NaastdepilotVanggewasseniserookaandachtvoorandereprojecten,zoalsZichtopBodemstructuur. 9. FlevolandsAgrarischCollectief–WimStegeman–NaastdepilotVanggewasseniserookaandachtvoorandereprojecten,zoalsZichtopBodemstructuur. 10. Tolsma-Grisnich–JanvanMaldegem-Rendementsverbeteringenenergiebesparinginagrarischebewaarplaatsenmetventilatieenmechanischekoeling. 10. Tolsma-Grisnich–JanvanMaldegem-Rendementsverbeteringenenergiebesparinginagrarischebewaarplaatsenmetventilatieenmechanischekoeling. Diversevoorbeeldenwordengetoondenkunnenbekekenworden. Diversevoorbeeldenwordengetoondenkunnenbekekenworden. 11. ProvincieFlevoland–POP3informatiekraam-FrankvanHeest/ErikSchenk/JessiedeLange-InformatieoverhetPOP3-programma,openstellingenen 11. ProvincieFlevoland–POP3informatiekraam-FrankvanHeest/ErikSchenk/JessiedeLange-InformatieoverhetPOP3-programma,openstellingenen projectideeën. projectideeën. 12. ProvincieFlevolandenWaterschapZuiderzeeland–JeanneBogersenHarmendeHaan-Waterincombinatiemetdeagrarischesector.Onzevisieis:Waterin 12. ProvincieFlevolandenWaterschapZuiderzeeland–JeanneBogersenHarmendeHaan-Waterincombinatiemetdeagrarischesector.Onzevisieis:Waterin balansmetboerenomgeving.BinnenPOP3isin201612miljoeneuroopengesteldvoordeaanlegvannatuurvriendelijkeoevers,diebijdragenaande balansmetboerenomgeving.BinnenPOP3isin201612miljoeneuroopengesteldvoordeaanlegvannatuurvriendelijkeoevers,diebijdragenaande waterkwaliteit.Ditjaarbegintdeaanlegvandeoevers. waterkwaliteit.Ditjaarbegintdeaanlegvandeoevers. 7 7 13. ProvincieFlevoland–KlaasvanderWielen-AgendaVitaalPlatteland–Toelichtingopde17actiepuntenvandeAgendaVitaalPlatteland.Beantwoordenvan vragen. 14. ProvincieFlevoland–InloopcaféActieplanBodemenWater:landingsplaatsvooruwbodem-enwaterinitiatief.Uitnodigingomlangstekomenomuw kennisvraag/initiatieftebesprekenoverbodemenwaterbeheer. 15. FlevofieldLab-AartMonster,CornévanStrien-InzichtinwatdeLoRaWANTechniekkandeagrosectorkanbieden. 16. LastingFields-JessiedeLange,WimSteverink,AukeHoefnagel,MarcelvanderVoort-Lichtekleineautonomemechanisatievooreenbeterebodem,beter milieuenhogereopbrengst.AnimatieLastingFields.Uitlegvansamenwerkingsverband.Eersteprototypeaardappelrooier. 17. RenneKistenreinigingB.V./APTBV-FransRenne,BenNorde-Rennereinigtendesinfecteertkisten,waarbijbijnaalhetwaterwordthergebruikt.Emissiearme kistenreinigersensystemenvoorhetreinigenvanerfafspoelwater.EensysteemvoorhetafbrekenvanGBMinspuiwaterisindetestfaseenzalmedioditjaar gereedzijnvoorproductie.DitsysteemzullenweophetPOP-3festivalpresenteren. 18. WageningenUniversiteit-LokaalVoedselFlevoland–Bodemorganischestofvoorproductiviteitenklimaat-Bodemverdichting,desluipmoordenaar. 19. HLB/DeGroeneVliegBioDiagnostics-GeertHorlings–Informatieoverdigitalebemestingsanalysevangrondmeteenmobiellab,overeenhandscanneren overautomatischediagnostiekvanziektesdoormiddelvanbeeldherkenning. 20. CLMOnderzoekenAdviesBV-PeterLeendertse–Schoonwater 21. Delphy–HarmBrinks-EvenementBiotechniek-presentatievanideeomheteerdergeorganiseerdeevenementvoormechanisatieinbiologischelandbouw, gezienhetenormesucces,opnieuwteorganiserenenuittebouwentoteen(terugkerende)activiteitvoorhetdelenvankennis/demonstrerenvanmachines voordebiologischesector.Planisomonderwijstelatenparticiperenenookmeergangbarebedrijven. 22. AeresHogeschoolDronten–ErnestvandeBoezemenCornéKocks–InformatieoverwatAeresHogeschoolaankennisinhuisheeftoverdethema’svanhet POP3-programma. www.flevoland.nl/pop3 Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland 8