Huisarts zijn voor mensen met ernstige psychische stoornissen

ACTUELE ONTWIKKELINGEN IN
DE EERSTELIJNS GGZ
Martin Beeres, kaderhuisarts ggz io
Marian Oud, coördinator kaderopleiding ggz
Programma
• Somatische zorg - met beleid - voor mensen met
psychische stoornissen
• Voorschrijven van stimulantia - met beleid - bij
kinderen met ADHD
Kort filmfragment
uit ‘Kijken in de Ziel’
Bespreek met uw tafelgenoten:
Hoeveel patiënten met ernstige
psychische stoornissen in een
normpraktijk?
Wat zijn specifieke kenmerken van
patiënten met een ernstige
psychische stoornis?
Specifieke kenmerken
• Waarneem- en denkstoornissen -> andere belevingswereld
• Periodes met angsten, slaap- en stemmingsstoornissen ->
psychisch lijden
• Interactieproblemen
• Aanpassingsproblemen
• Veel somatische comorbiditeit
Huisarts moet anticiperen op:
• Contactproblemen
• Hulpvraag is niet adequaat
• Veel somatische comorbiditeit
• Kortere levensverwachting
Omgaan met contactproblemen
• Rustig, respectvol en de leiding nemen
• Respecteer het territorium van de patiënt
• Vermijd emoties
• Denk om lichaamstaal en mimiek
• Praat in heldere eenduidige zinnen
• Leg zoveel mogelijk uit
Hulpvraag niet adequaat
• Volledig lichamelijk onderzoek
• Meer aanvullend onderzoek
Vaker chronische ziekten
• Overgewicht en diabetes mellitus
• Hart- en vaatziekten
• COPD
• Schildklierfunctiestoornissen
Vaker acute aandoeningen
• Vaker ongevallen: scheur- en snijwonden,
brandwonden
• Ernstiger infectieziekten
• Dehydratie
Vaker slechte voedingstoestand
• IJzergebreksanemie
• Vitaminedeficiënties
• Hyperlipidemie
Hoe zou uw zorgplan eruit zien?
(zie werkblad)
Patiëntgerichte zorg
• Invoegen
• Inventariseren
• Interveniëren
• Vervolgen
• Jaarlijks oproepen
Tijd nemen voor afstemmen
• Overeenstemming over het probleem?
• Inzicht in gevolgen van eigen gedrag?
• Overeenstemming over de behandeling?
Stelling:
Somatische zorg in de ‘palliatieve
psychiatrie’ is een taak van de
huisarts.
Stimulantia bij kinderen met
ADHD
Kort fragment uit ‘Zembla’
Criteria aandachtstekortstoornis
zes (of meer) gedurende 6 maanden
•
Moeite om voldoende aandacht te geven aan details.
•
Vaak moeite om aandacht bij taken of spel te houden.
•
Lijkt niet te luisteren als hij/zij direct aangesproken wordt.
•
Volgt aanwijzingen niet op, krijgt taken niet af.
•
Vaak moeite met organiseren van taken of activiteiten.
•
Vermijdt taken waar langdurige mentale inspanning bij nodig is.
•
Verliest spullen zoals speelgoed, huiswerk, pen.
•
Is snel afgeleid door externe stimuli.
•
Is vergeetachtig bij dagelijkse bezigheden.
Criteria voor hyperactiviteit / impulsiviteit
• Friemelt vaak met handen of voeten of wiebelt in stoel.
• Staat zo maar op van plaats op school of andere ongepaste momenten.
• Rondrennen of klimmen.
• Moeite om rustig te spelen.
• Flapt antwoorden eruit nog voordat de vraag gesteld is.
• Heeft moeite om op zijn beurt te wachten tijdens spel en groepssituaties.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Door verzameling van:
Informatie van kind, ouders, school, familieleden
(inclusief ontwikkelingsanamnese en familieanamnese)
Observatie
Scorelijsten (bijv. Connor scorelijst)
Uitsluiten van somatische oorzaken
Waaruit bestaat de behandeling?
• Start met informatie over ‘ziektebeeld’ en ouderbegeleiding
• Coaching kind/jongere
• Training van ouders én kind (psycho-educatie)
• Farmacotherapie
Farmacotherapie
• Methylfenidaat (kort- of langwerkend)
• Dexamfetamine
• Atomoxetine (Strattera)
• Overige medicamenten
Aantal voorschriften methylfenidaat
bron: SFK 2008
Gebruik methylfenidaat naar leeftijd
bron: SFK 2010
Verdeling over leeftijd en geslacht
bron SFK (2005)
Aanbeveling van de MDR ADHD (2005)
‘ De somatische controles inclusief de beoordeling van therapietrouw en
het voorschrijven van herhalingsrecepten kunnen door de huisarts
worden uitgevoerd.
Frequente controles verhogen de effectiviteit, mogelijk via toegenomen
therapietrouw en betere monitoring.
Adequaat ingestelde kinderen moeten minimaal eens per half jaar gezien
worden om het effect van de medicatie te beoordelen, de dosering
eventueel aan te passen en te beoordelen of de medicatie gestopt kan
worden.’
Huisartsen verzorgen > 60 % van alle
herhaalrecepten voor ADHD.
De follow-up laat echter te wensen over.
Adrianne Faber et al. Parents report on stimulant-treated children in the Netherlands:
Initation of treatment and follow-up care. J Child and Adolesc. Psychopharm. 2006
Halfjaarlijks monitoren bij methylfenidaat
• Vraag naar hoe het gaat:
* thuis * in de klas * vriendjes, sport, sociaal functioneren
• Vraag naar medicatiegebruik:
* effect? *weerstand? *vergeten? *bijwerkingen (inslapen, eetlust)
• Meet lengte, gewicht; polsfrequentie en tensie (bij de 1ste controle).
• Overweeg de noodzaak om door te gaan met medicatie, en is de
dosering effectief?
Bespreek met uw tafelgenoten:
Hoe zou u deze zorg in uw praktijk
willen realiseren?
Zorg voor kinderen met ADHD reikt
verder dan uitschrijven van
herhaalrecepten!