Trends in marketing topics Door: Drs. Philip Waalewijn & Drs. Yousri Mandour Marketingwereld en trends - of zo u wilt: hypes - zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De ene trend is nog niet voorbij, of de volgende is alweer opgestaan, veelal voorzien van prachtige titels, zoals Total Quality Management, Benchmarking, Business Process Reengineering, eBusiness, Customer Relationship Management. De lijst is schier onuitputtelijk. De trends bestaan voornamelijk uit nieuwe concepten, methoden of technieken om de onderneming nog succesvoller te maken. Veel is al over deze trends geschreven. Opvallend weinig is er echter geschreven over de competenties waarover de marketeer dient te beschikken om zijn of haar vak met succes uit te kunnen oefenen. Het onderstaande artikel gaat dieper in op de belangrijkste huidige en te verwachten marketing ontwikkelingen voor zowel bedrijven als marketeers. In de zomer van het jaar 2000 heeft de corporate marketing afdeling van 3M een wereldwijde studie verricht naar de huidige en de te verwachten trends in marketing onderwerpen en competenties. De circa 100 respondenten van dit onderzoek zijn onder te verdelen in 2 groepen. De eerste groep waren (commerciële) directeuren uit het internationale bedrijfsleven. Er is in de steekproef gekozen voor organisaties die zich in verschillende stages bevinden ten aanzien van het verbeteren van de marketing competenties. De tweede groep bestond uit op universiteiten werkzame wetenschappers en 1 advies organisaties, die kennis hebben opgedaan aangaande marketing competenties die een belangrijke rol gaan spelen in de nabije toekomst. Doelstelling van het onderzoek was te achterhalen hoe succesvolle marketing organisaties marketing vaardigheden en competenties opbouwen. De Erasmus Universiteit in de persoon van Philip Waalewijn en het ICSB, Adviesbureau voor Marketing en Strategie waren nauw betrokken bij dit onderzoek. Veel van onze input is teruggevonden in het eindrapport van deze studie. Hieronder volgen de belangrijkste conclusies, die een inzicht geven in de belangrijkste trends ten aanzien van marketing vaardigheden. Bevindingen uit interviews Tijdens de gehouden interviews is gevraagd naar een aantal belangrijke marketing trends. Deze zijn hieronder weergegeven, waarbij een onderscheid is gemaakt tussen Business-toBusiness Marketing en Business-to-Consumer Marketing. Bevindingen Business-to-business Marketing: Uitgaven voor het (verder) ontwikkelen van de marketingfunctie zijn momenteel van even groot belang als het ontwikkelen van technologieën en productiemethoden. Hierbij is een lange termijn investeringsgedachte noodzakelijk. Het behouden (retentie) van highpotential marketeers is in hoge mate gecorreleerd met helder gedefinieerde carrièrepaden. Voor de meeste organisaties is het focussen op de marketing competenties een essentiële differentiator binnen de markten waarin zij actief zijn. Bevindingen Business-to-Consumer Marketing: Coaching en ondersteuning zijn kritieke factoren in succesvolle trainingsprogramma’s De huidige (en toekomstige) marketing competenties zijn nauw verbonden met het creëren van customer intimacy (dicht bij de klant staan) en waarde netwerken. Belangrijke marketing disciplines Customer Relationship Management (CRM) is en blijft een toverwoord. Uit de studie bleek dat CRM door zowel bedrijfsleven als wetenschap momenteel beschouwd wordt als de belangrijkste marketing discipline. Een ander veelgehoorde term, eBusiness Marketing, wordt eveneens als belangrijke marketing discipline gepercipieerd. Daarnaast worden al langer bestaande disciplines in de marketing wereld, brand management en (geïntegreerde) marketing communicatie nog altijd als belangrijke marketing processen gezien. Belangrijke marketing disciplines Customer Relationship Management EBusiness Marketing Brand Management Integrated Marketing Communications Belangrijke barrières voor effectieve marketing De studie verschaft ook inzicht in de grootste obstakels om een effectief marketing beleid te realiseren. Aan de onderzochte bedrijven en universiteiten is dan ook gevraagd hun mening te geven over de belangrijkste ‘marketing barrières’. Hieruit bleek dat de grootste barrière is het ontbreken ofwel ontoereikend zijn van marketing competenties binnen organisaties. Ook het simpelweg niet begrijpen van de klant is en blijft een heikel knelpunt. Dit sluit nauw aan met het feit dat CRM door de respondenten beschouwd wordt als belangrijkste marketing discipline. Het bekende gegeven dat marketing in veel ondernemingen nog niet altijd als volwassen partij wordt aangezien, werd in het onderzoek bevestigd. Zo zijn veel marketing activiteiten niet meer of minder dan een stuk sales support. Een ander heet hangijzer in de marketing wereld is het verspreiden van klantinformatie door de organisatie heen. Ook hier is weer aansluiting met CRM en marketing communicatie te vinden. 2 Belangrijke barrières voor effectieve marketing Low Level of Marketing Competencies Poor Understanding of the Customer Marketing Activities are More Sales support Sharing of Customer Info Across Organization Huidige marketing competenties De afgevaardigden van de geselecteerde ondernemingen en universiteiten hebben tevens hun gedachten laten gaan over de huidige belangrijkste marketing competenties. In het onderstaande figuur is voor 10 verschillende marketing competenties aangegeven hoe belangrijk zij geacht worden (zie onderstaande figuur). Het percentage geeft het percentage respondenten weer dat de competentie als ‘belangrijk’ of ‘zeer belangrijk’ beschouwen. Alhoewel er meningsverschillen bestaan tussen de wetenschap en het bedrijfsleven, kan geconcludeerd worden dat er veel overeenstemming bestaat over de belangrijkste marketing competenties. Verrassend genoeg wordt door beide onderzoeksgroepen het traditionele marketingwapen van Segmentatie, Doelgroepbepaling en Positionering (SDP) in de 21e eeuw nog altijd beschouwd als de belangrijkste marketing competentie. Noodzakelijke marketing competenties in de nabije toekomst Aan de respondenten is ook de vraag voorgelegd wat de belangrijkste marketing competenties in de nabije toekomst gaan worden. Wanneer we naar verschillen met de huidige belangrijke competenties kijken, valt op dat naast de voorgaande competenties het bedrijfsleven ‘Creativiteit & Innovatie’ toevoegde, terwijl de wetenschap juist denkt dat de bedrijven de nadruk zullen moeten gaan leggen op het ontwikkelen van een eBusiness strategie en het creëren van leiderschapsvaardigheden. De belangrijkste gedachten ten aanzien van marketing competenties kunnen als volgt worden samengevat: Customer Intimacy en continue waardecreatie zijn uiterst belangrijk in het behalen en behouden van marketing leiderschap. Het nu ontwikkelen van leiderschapstalent zal een onderscheidend concurrentievoordeel in de toekomst opleveren. Creativiteit en innovatie in het beantwoorden van de klantbehoeften zal eveneens een verdedigbaar concurrentievoordeel opleveren Door een succesvolle (continue ontwikkeling van) eBusiness strategie te ontwikkelen blijft ook in de toekomst een concurrentievoordeel te behalen blijven. De noodzaak van marketing maatstaven Een ander belangrijke conclusie van deze studie is dat in het huidige business klimaat, marketing maatstaven (metrics) essentieel zijn om de contributie van marketing aan de winstgevendheid en de groei van een onderneming meetbaar te maken. Het ontwikkelen en toepassen van deze maatstaven stelt een onderneming in staat om de waardetoevoegende impact van world-class marketing activiteiten te kwantificeren, en helpt tevens om de variatie in de kwaliteit en het succes van marketing programma’s te controleren. Momenteel gebruiken nog veel organisaties slechts financieel getinte maatstaven om het succes van marketing plannen en activiteiten te beoordelen. Er bestaat een grote behoefte aan gestructureerde maatstaven om zowel het financiële als niet-financiële succes van marketing programma’s te 3 evalueren. Het is dan ook niet verbazingwekkend, dat het in gebruik nemen van een Balanced Scorecard, waarin beide soorten maatstaven zijn opgenomen, door vele respondenten is aanbevolen. In onderstaande tabel wordt aangegeven welke maatstaven door de respondenten als belangrijk worden beschouwd. Financiële maatstaven: Sales growth Profit growth Gross margin Cash generation, etc. Niet-Financiële maatstaven: Customer share Market share Brand loyalty Customer satisfaction Perceived differentiation Demonstrated improvements in application of key marketing concepts and tools in job performance, etc. In de onderstaande figuur is een voorbeeld weergegeven van hoe een dergelijke scorecard ingevuld zou kunnen worden. Marketing vaardigheden Gebaseerd op de inzichten van de gehouden interviews binnen het 3M corporate marketing onderzoek is gebleken dat een cruciale vaardigheid voor een succesvol marketingbeleid de beschikbaarheid van ‘sterk’ marketingleidersschap binnen het bedrijf is. Deze ‘marketing leiders’ dienen hierbij best-inclass coaching in marketing disciplines te geven. Ondernemingen zullen deze coaches in de tijd moeten opleiden, waarbij continu geïnvesteerd moet worden in de ontwikkeling van hun marketing competenties, zodat de marketingkennis en -toepassingen tot bekende procedures binnen de business units verworden. Naast training is een andere kritieke succesfactor het bezit van een sterk, goed getraind, marketing management, dat goede marketing activiteiten van haar marketeers vereist en ondersteunt. Hierbij moet het marketing management de benodigde investeringen en bijbehorende kosten mogelijk maken, teneinde een goed begrip van klant(markt)behoeften te ontwikkelen. Conclusies Van welke marketingonderwerpen ligt het internationale bedrijfsleven en de universitaire wereld wakker? Het antwoord is even onthutsend als voorspelbaar als men de ontwikkelingen in het vakgebied regelmatig volgt: CRM, eBusiness marketing, Brand Management en geïntegreerde marketing communicatie. En wat weerhoudt het bedrijfsleven om dit goed te doen? Het ontoereikend zijn van klassieke marketingvaardigheden als kennis van Segmentatie, Doelmarkt bepaling en Positionering en het onvoldoende begrijpen van de klant. En wat wordt in de toekomst nog belangrijker? Creativiteit, innovatie en leiderschapsvaardigheden. En niet te vergeten veel meer aandacht voor het meten van de marketingprestaties, zowel financieel als met behulp van kwalitatieve factoren. 4 Achtergrondinformatie Verschenen in Markeur, nr 3, 2001, p 4-7 Drs. Philip Waalewijn is partner bij ICSB en is gespecialiseerd in marketing en strategievorming. Drs. Yousri Mandour is adviseur bij ICSB en is gespecialiseerd in Marketing Performance. ICSB is een Rotterdams adviesbureau dat haar klanten helpt succesvol te ondernemen op hun markten, door hen praktische oplossingen te bieden die stevig gefundeerd zijn op de nieuwste inzichten. Wenst u meer informatie of heeft u vragen over dit artikel, dan kunt u te allen tijde contact opnemen met ICSB. Ook kunt u altijd vrijblijvend een afspraak met ons maken. Onze contactgegevens zijn; ICSB, Marketing en Strategie Kralingse Plaslaan 94 3061 DG Rotterdam Telefoon: 010-452 86 02 Fax: 010-452 97 78 E-mail: [email protected] Internet: HTTP://WWW.ICSB.NL