de-bouwstenen-van-fruit-2017

Handleiding praktische opdracht: “De bouwstenen van fruit”.
De oriëntatiefase
Inleiding.
DNA is de bouwsteen van het leven. Van elk leven?
Je hebt veel geleerd over DNA en de rol ervan in de voortplanting. Denk bijvoorbeeld aan de
mitose en meiose. Vinden we DNA alleen in geslachtscellen?
Planten hebben ook geslachtscellen. Toch eten we niet alleen de geslachtscellen van
planten. Krijgen we bij het eten van een stukje fruit ook planten DNA binnen?
Opzet van de opdracht.
Je gaat onderzoeken of verschillende soorten fruit en groente ook DNA bevatten. Vergelijk
verschillende soorten fruit/groenten, en varieer in manieren om het DNA aan te tonen. Ook
onderzoek je of oude stukken fruit/groenten ook DNA bevatten, en of dit afwijkt qua
hoeveelheid of andere eigenschappen van jonge stukken.
Voorbereiding opdracht.
 Je zoekt en bestudeert informatie over de bouw van DNA, aminozuren, haploïdie en
diploïdie en methoden van DNA extractie en verwerkt dit in je verslag.
 Je oriënteert je op de experimenten en opdrachten.
De onderzoeksvraag.

Je maakt een onderzoeksvraag (of meerdere).
Het onderzoeksplan.

Maak een hypothese en werkplan (met data, tijden, werkzaamheden, materialen, plaats)
en levert dit in bij de docent.
Verzamel gegevens.
Uitvoering
 Je voert de experimenten uit na overleg met de TOA en laat elke keer de
voortgangsstaat aftekenen.
 Je legt je activiteiten vast in een persoonlijk logboek.
Analyseer de gegevens.
Zie “handleiding verslaglegging”
Trek conclusies.
Zie “handleiding verslaglegging”
CSG De Lage Waard
Praktische opdracht biologie.
Deel je bevindingen.
Verslag.
Het verslag dat je moet inleveren, moet voldoen aan de "handleiding verslaglegging".
Daarbij komt in ieder geval in de theoretische inleiding aan bod:
1. Zoek informatie over plantencellen op. Neem ook een afbeelding op van een
plantencel op microscoop-niveau en op submicroscopisch niveay en benoem
tenminste 10 onderdelen. Hoe is een plantencel opgebouwd, en geldt dit voor elke
plantencel?
2. Zoek informatie over DNA op en schrijf daar tenminste in 400 woorden een
samenhangend verhaal over. Geef daarin ook antwoord op de vragen uit de inleiding.
3. Noem enkele voorbeelden van hoe planten DNA gebruikt wordt ten behoeve van de
mens (tip: biotechnologie).
4. Hanteren ze in de industrie dezelfde werkwijze? Wordt dit ook toegepast bij de
productie van andere vruchtensappen?
5. Omschrijf de door jou gekozen stukken fruit en groente. Waarom heb je deze soorten
gekozen? Wat zijn de verschillen ertussen? Wat verwacht je qua uitkomsten?
6. Zoek verklaringen voor hoe je hebt gewerkt bijvoorbeeld waarom de stukjes stampen
en andere stappen in de werkwijze.
Bedenk nieuwe vragen.
De discussie eindig je met suggesties voor vervolgonderzoek.
De antwoorden op de vragen kun je verwerken in het literatuurdeel maar mag ook met
vraag en antwoord apart aan het eind onder het hoofdstuk literatuur (theoretische
achtergrond) worden verwerkt.
Gebruik voor je verslag de uitgereikte handleiding en “Handleiding verslaglegging” .
Succes.
CSG De Lage Waard
Praktische opdracht biologie.
Experiment 1
Vergelijk de uitkomsten van de DNA extractie tussen een stuk groente en een stuk fruit.
Formuleer eerst een onderzoeksvraag en een htpothese! Omschrijf en fotografeer de
uitkomst. Verwerk de resultaten daarvan in je verslag en trek conclusies
Experiment 2
Vergelijk de uitkomsten van de DNA extractie tussen twee soorten groenten en twee soorten
fruit. Formuleer eerst een onderzoeksvraag en een htpothese! Omschrijf en fotografeer de
uitkomst. Verwerk de resultaten daarvan in je verslag en trek conclusies
Experiment 3
Vergelijk de uitkomsten van de DNA extractie tussen de twee weken oude groente en fruit en
verse. Formuleer eerst een onderzoeksvraag en een htpothese! Omschrijf en fotografeer de
uitkomst. Verwerk de resultaten daarvan in je verslag en trek conclusies
Experiment 4
Bedenk zelf een proef (die je in ongeveer 1 les kunt uitvoeren) als vervolg op de eerste 3
experimenten. Bedenk bijvoorbeeld een andere methode om DNA te extraheren!
Verwerk de resultaten daarvan in je verslag en trek conclusies.
Benodigdheden:
Nodig: verschillende soorten fruit en groente. Kies 2 soorten fruit en 2 soorten groente.
Neem van 1 van de 2 soorten twee stuks. Bewaar van het soort fruit/groente waarvan je er
twee hebt één twee weken op kamertemperatuur.
Bijvoorbeeld: Appel, peer, broccoli, krop sla. 2 appels, 1 peer, 2 kroppen sla, 1 stronkje
broccoli. Vergelijk de appel en peer direct met elkaar, en bewaar 1 appel twee weken op
kamertemperatuur. Vergelijk ook de krop sla en broccoli met elkaar, en bewaar 1 krop sla 2
weken op kamertemperatuur. Extraheer na 2 weken ook het DNA uit de resterende appel en
krop sla. Verwerk alle data in je verslag, vergelijk en trek conclusies.
Je begint de proef dus met 2 verse appels per soort, de andere 2 komen over 14 dagen aan
bod.

Stuks fruit (appel, peer, banana, kiwi)
CSG De Lage Waard
Praktische opdracht biologie.

Koffiefilter, trechter

5 ml 96% alcohol – koud

Keukenzout

Afwasmiddel

Bekerglazen, flesje

Water

Alcohol (96%)

Roerstaaf

Vriezer + verwarmbad

Vork

Snijplank

Maatcilinder

Roerstaaf

Reageerbuis

Blender
Werkwijze:
1. Ontdoe het fruit van de schil.
2. Snij het fruit in blokjes en doe in de blender.
3.Maak extractievloeistof: meng 5 ml. afwasmiddel, 1,5 gram zout en 50 ml. demi water.
Roer het geheel en doe dit bij je fruit in de Blender. Maal het geheel enkele seconden,
niet langer!
4. Plaats de fruitoplossing in het bekerglas in een waterbad van 60 graden C. en
verwarm gedurende 15 min. Regelmatig roeren.
5.Laat de pulp afkoelen.
6. Filtreer de fruitpulp door een koffiefilter en vang minimaal 5 ml. op.
7.Breng 5 ml. extract over in een reageerbuis.
8. Laat heel voorzichtig 5 ml. van het ijskoude 96% ethanol vanuit een maatcilinder op je
fruitextract lopen. D.w.z. de vloeistoffen mogen zit niet mengen. De alcohol moet op de
fruit extractie blijven drijven.
9. Plaats de reageerbuis in een houder en kijk wat er na enige minuten gebeurd op de
scheidslijn van de twee vloeistoffen.
CSG De Lage Waard
Praktische opdracht biologie.
Tip: Overzichtelijke tabel en grafiek. (zie Excel: grafieken en trendlijnen op
www.biobazaar.info)
http://www.funsci.com/fun3_en/dna/dnaen.htm
http://www.thuisexperimenteren.nl/science/DNA%20extractie/DNAextractie.h
tm
http://thenode.biologists.com/wp-content/uploads/2013/12/Outreachactivity-DNA-extraction-from-kiwi-fruit.pdf
CSG De Lage Waard
Praktische opdracht biologie.