Initiatiefnemers, oprichters en/of hun rechtsopvolgers: ] uit de Sociale Economie Toegetreden aandeelhouders: ] publieke overheden ] uit de andere privé-partners Structurele partner: ] voor de toegetreden klanten, zie op de website samen investeren in een menselijke economie Vooruitgangstraat 333 b12 B-1030 Brussel Tel 02 274 14 51 Fax 02 205 17 39 BTW BE 0476 371 651 RPR Brussel [email protected] INVESTEREN INSPIREREN INNOVEREN www.trividend.be ondernemen ondersteunen waarderen ZEGGEN WAT WE DOEN managementverslag – werkjaar 2009 © Trividend STRATEGISCHE DOELSTELLINGEN Prioriteit (2009) Project Stand van zaken (eind 2009) Milestones 2010 Marketing nieuwe “look” en logo on hold door strategische heroriëntering juni: jaarverslag, folder, baseline Klantenopvolging a. database en wettelijke verslagen database bijna af, 85% rapportering OK 100% rapportering in database b. zeggen wat we doen door 18 klanten in gebruik doorlopend in 2010 oorspronkelijk: marketingacties 11 goedgekeurde investeringen 8 tegen juni; 20 tegen december nu: marktverruiming en vernieuwing strategische pistes goedgekeurd RvB doorlopend in 2010 Productievolume RENTABILITEIT (in €) Reëel 2009 Budget 2009 productie van participaties & leningen 10.678 opbrengst uit leningen & wederbeleggingen 53.076 97% 55.000 5.240 105% 5.000 omzet diverse 89% 0 + < 12 projecten halen het investeringscomité, 12 goedgekeurd < weinig uitbetaald in 2009, wordt ingelopen in 2010 1 1 werkingskosten (incl. afschrijvingen) -32.620 82% -39.931 personeelskosten -144.068 112% -128.688 financiële kosten -14.324 110% -13.000 < in 2010: ook inhaalbeweging in het aantal nieuwe dossiers 1 72.000 68.994 < 20 klanten gebruiken onze rapporteringstool actief, 150 leerden de tool kennen 1.917 € per dossier + werkingstoelage + projecttoelage 150.533 116% 130.000 + opbrengsten uit beleggingen 18.516 84% 22.000 resultaat uit operaties 47.031 42.381 68% 62% % van de bruto opbrengsten waardeverminderingen (participaties) waardeverminderingen (leningen) 0 0% -40.000 -12.225 0% 0 0 terugname / belastingen -1.572 0% realisatie meerwaarden 106.217 0% nettoresultaat van het werkingsjaar 139.451 2.381 202% 3% % van de bruto opbrengsten < Trividend investeert in zelfstandig ondernemerschap: 4 projecten ondernemen met ondernemers Resultaat: 2 activiteitencoöperatie dienstencheques regulier sociale werkplaats invoeg - 158 129,3 Goedgekeurd < actief zoeken naar innovatieve dossiers < de dossieropvolging nog verbeteren 2010 414 25 20 De voorlopige cijfers voor 2010 zijn hoopgevend: 496 25 5 10 15 20 25 0 50 100 150 200 250 300 350 400 450 500 < aantal contacten en dossiers in behandeling neemt toe 2010 DOEL: 20 dossiers goedgekeurd en 20 uitbetaald – 2010 SvZ: 6 dossiers behandeld op het investeringscomité; 12 dossiers ‘in the pipeline’ B. marketing & communicatie C. klantenopvolging contacten met communicatiebureau on hold gezet nav 85% van de klanten hebben gerapporteerd strategische heroriëntering 2e helft 2009 database bijna operationeel 2010: wervend jaarverslag, folder, baseline, uitbreiding kanalen 2010: standaardopvolging dmv database en rapporten + D. zeggen wat we doen klanten volgens klemtoon (2009) Gebruik: 21 53 Verspreiding: 149 < op schema met onze doelstellingen 2 1 Prospecten BEDRIJFSMIDDELEN 2 Sociale Economie 1 Regulier 0 Ondersteuningsinstrumenten SE (in ¤) Participaties A. netto portefeuille B. individuele waardeverminderingen C. realisatie meerwaarden (en enige vaste exploitatie): Vooruitgangstraat 333 b12, 1030 Brussel t 02 274 14 51 º 02 205 17 39 @ [email protected] ° www.trividend.be zelfst ondernemerschap 6 Klanten Zetel tewerkstelling 11 1 Risicoklanten cvba, coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid fair trade 21 9 Rechtsvorm 1 27 20 Trividend, Vlaams participatiefonds voor de sociale economie 1 32 30 Naam + ecologie 40 Colofon Vaste gegevens E. maatschappelijke impact van klanten 50 0 Onze acties: 2009 12 0 10 < 20 dossiers voor het investeringscomité brengen < daar aangepaste middelen voor verwerven in 1.000 ¤ Gerealiseerd 1 Aangevraagd 6 (*) in euro voor goedkeuring door de algemene vergadering van 21 mei 2010 < de kernmarkt gevoelig uitbreiden naar de social profit en de reguliere economie - Aanvragen 60 6.480 67.024 30.511 36.513 47.846 1.000 0 < een campagne opzetten om ons ruimer bekend te maken A. investeringen & kredieten Bezoeken 4.691 75.328 31.009 44.319 34.621 18.506 46.050 < een aanzienlijk hoger bedrag aan investeringen goedkeuren en uitbetalen + BEDRIJFSACTIVITEIT Behandeld 500 103.732 45.570 58.162 52.497 1.852 0 2010: de groei is ingezet UITDAGING 2010: GROEI IN VOLUME EN IN RENTABILITEIT 11 2005 92.837 11.957 74.400 Ons doel: 1 marketingcampagne: wervend jaarverslag, folder, baseline, partnernetwerk uitbouwen – 2 marktverruiming: social profit, regulier, innovatie – 3 nog betere klantenopvolging dmv database en standaardrapportering Goedgekeurd 2006 92.157 11.578 75.888 < grotere meerwaarden bij de verkoop van aandelen (€ 106.000) 0 in aantal dossiers 2009 2010 2007 89.630 11.724 77.406 < minder individuele waardeverminderingen (€ 12.000) OPLOSSINGEN / VERBETERVOORSTELLEN 5 2008 125.852 12.088 77.407 30.000 6.357 96.041 43.066 52.975 69.825 6.500 1.549 < inkrimping van portefeuille en balans 12 dossiers goedgekeurd, 3 uitbetaald; 400 k€ goedgekeurd, 160 k€ uitbetaald individuele waardeverminderingen: 12 k€ tov 100 k€ in vorige jaren +139 k€ (dankzij realisatie meerwaarden tbv ruim 106 k€) 3 Bedrijfsopbrengsten omzet subsidies: werkingstoelage subsidies: projecttoelage diverse opbrengsten Financiële opbrengsten bank- en beleggingsintresten leningintresten Winst uit de gewone bedrijfsuitoefening Meerwaarden bij realisaties Terugname van waardeverminderingen 2009 166.451 10.678 80.533 70.000 5.240 71.592 18.516 53.076 47.031 106.217 0 < bevredigend nettoresultaat (€ 139.000) 7 COMMENTAAR bij de RENTABILITEIT productie: aantal OK? bedrag OK? waardeverminderingen? nettoresultaat? Gerealiseerd 2009: een jaar van consolidatie Activiteit: KLANTEN VOLGENS WERKVORM (2009) 12.000 bruto opbrengsten Vergelijkende resultatenrekening per 31 december 2009 (*) : OPBRENGSTEN INVESTEREN, INSPIREREN, INNOVEREN 0 coöperatief ondernemen Andere 4 2009 2008 4 Achtergestelde leningen 2009 2008 Btw nummer BE 0476 371 651 in het Rechtspersonen Register te Brussel 777-5939882-66 IBAN BE07 7775 9398 8266 BIC GKCCBEBB 359.947 458.297 831.640 896.309 - Ingeschreven 0 76.265 12.225 0 + Bankrekening 106.117 6.500 nvt nvt + Redactie en coördinatie Trividend cvba (Les Verhamme en Bernard Fornoville) met dank aan de vele klanten, experts, vrijwilligers voor bijdragen en foto’s Verantwoordelijke uitgever Bernard Fornoville, Vooruitgangstraat 333 b12, 1030 Brussel – www.trividend.be Redactieadvies Diedert Debusscher, Forte cvba, Voskenslaan 97d, 9000 Gent – www.forte.eu Grafisch ontwerp en layout Magelaan cvba, Blekersdijk 14, 9000 Gent – www.magelaan.be Drukwerk Parys Printing, Spoorwegstraat 35, 9940 Evergem FSC-label met COC nummer CU-COC-809718-HC Papier Cyclusprint, op basis van 100% gerecycleerde vezels volgens RAL UZ14 – Chloorvrij TFC; ISO 14001 – EMAS – Nordic Swan – Der Blaue Engel Inkt novavit 910 Sprint BIO Voor extra exemplaren, vragen of opmerkingen, contacteer: Bernard Fornoville, [email protected] ANDERE KRITIEKE SUCCESFACTOREN A. kapitaalrisico / spreiding Trividend blijft zoeken naar cofinanciers voor grotere bedragen (zoals voorheen het KLF) B. partners en netwerk Trividend bouwt een partnernetwerk uit (projectontwikkeling, intermediaire kanalen, innovatoren, …) 0 17 ZEGGEN WAT WE DOEN managementverslag – werkjaar 2009 © Trividend STRATEGISCHE DOELSTELLINGEN Prioriteit (2009) Project Stand van zaken (eind 2009) Milestones 2010 Marketing nieuwe “look” en logo on hold door strategische heroriëntering juni: jaarverslag, folder, baseline Klantenopvolging a. database en wettelijke verslagen database bijna af, 85% rapportering OK 100% rapportering in database b. zeggen wat we doen door 18 klanten in gebruik doorlopend in 2010 oorspronkelijk: marketingacties 11 goedgekeurde investeringen 8 tegen juni; 20 tegen december nu: marktverruiming en vernieuwing strategische pistes goedgekeurd RvB doorlopend in 2010 Productievolume RENTABILITEIT (in €) Reëel 2009 Budget 2009 productie van participaties & leningen 10.678 opbrengst uit leningen & wederbeleggingen 53.076 97% 55.000 5.240 105% 5.000 omzet diverse 89% 0 + < 12 projecten halen het investeringscomité, 12 goedgekeurd < weinig uitbetaald in 2009, wordt ingelopen in 2010 1 1 werkingskosten (incl. afschrijvingen) -32.620 82% -39.931 personeelskosten -144.068 112% -128.688 financiële kosten -14.324 110% -13.000 < in 2010: ook inhaalbeweging in het aantal nieuwe dossiers 1 72.000 68.994 < 20 klanten gebruiken onze rapporteringstool actief, 150 leerden de tool kennen 1.917 € per dossier + werkingstoelage + projecttoelage 150.533 116% 130.000 + opbrengsten uit beleggingen 18.516 84% 22.000 resultaat uit operaties 47.031 42.381 68% 62% % van de bruto opbrengsten waardeverminderingen (participaties) waardeverminderingen (leningen) 0 0% -40.000 -12.225 0% 0 0 terugname / belastingen -1.572 0% realisatie meerwaarden 106.217 0% nettoresultaat van het werkingsjaar 139.451 2.381 202% 3% % van de bruto opbrengsten < Trividend investeert in zelfstandig ondernemerschap: 4 projecten ondernemen met ondernemers Resultaat: 2 activiteitencoöperatie dienstencheques regulier sociale werkplaats invoeg - 158 129,3 Goedgekeurd < actief zoeken naar innovatieve dossiers < de dossieropvolging nog verbeteren 2010 414 25 20 De voorlopige cijfers voor 2010 zijn hoopgevend: 496 25 5 10 15 20 25 0 50 100 150 200 250 300 350 400 450 500 < aantal contacten en dossiers in behandeling neemt toe 2010 DOEL: 20 dossiers goedgekeurd en 20 uitbetaald – 2010 SvZ: 6 dossiers behandeld op het investeringscomité; 12 dossiers ‘in the pipeline’ B. marketing & communicatie C. klantenopvolging contacten met communicatiebureau on hold gezet nav 85% van de klanten hebben gerapporteerd strategische heroriëntering 2e helft 2009 database bijna operationeel 2010: wervend jaarverslag, folder, baseline, uitbreiding kanalen 2010: standaardopvolging dmv database en rapporten + D. zeggen wat we doen klanten volgens klemtoon (2009) Gebruik: 21 53 Verspreiding: 149 < op schema met onze doelstellingen 2 1 Prospecten BEDRIJFSMIDDELEN 2 Sociale Economie 1 Regulier 0 Ondersteuningsinstrumenten SE (in ¤) Participaties A. netto portefeuille B. individuele waardeverminderingen C. realisatie meerwaarden (en enige vaste exploitatie): Vooruitgangstraat 333 b12, 1030 Brussel t 02 274 14 51 º 02 205 17 39 @ [email protected] ° www.trividend.be zelfst ondernemerschap 6 Klanten Zetel tewerkstelling 11 1 Risicoklanten cvba, coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid fair trade 21 9 Rechtsvorm 1 27 20 Trividend, Vlaams participatiefonds voor de sociale economie 1 32 30 Naam + ecologie 40 Colofon Vaste gegevens E. maatschappelijke impact van klanten 50 0 Onze acties: 2009 12 0 10 < 20 dossiers voor het investeringscomité brengen < daar aangepaste middelen voor verwerven in 1.000 ¤ Gerealiseerd 1 Aangevraagd 6 (*) in euro voor goedkeuring door de algemene vergadering van 21 mei 2010 < de kernmarkt gevoelig uitbreiden naar de social profit en de reguliere economie - Aanvragen 60 6.480 67.024 30.511 36.513 47.846 1.000 0 < een campagne opzetten om ons ruimer bekend te maken A. investeringen & kredieten Bezoeken 4.691 75.328 31.009 44.319 34.621 18.506 46.050 < een aanzienlijk hoger bedrag aan investeringen goedkeuren en uitbetalen + BEDRIJFSACTIVITEIT Behandeld 500 103.732 45.570 58.162 52.497 1.852 0 2010: de groei is ingezet UITDAGING 2010: GROEI IN VOLUME EN IN RENTABILITEIT 11 2005 92.837 11.957 74.400 Ons doel: 1 marketingcampagne: wervend jaarverslag, folder, baseline, partnernetwerk uitbouwen – 2 marktverruiming: social profit, regulier, innovatie – 3 nog betere klantenopvolging dmv database en standaardrapportering Goedgekeurd 2006 92.157 11.578 75.888 < grotere meerwaarden bij de verkoop van aandelen (€ 106.000) 0 in aantal dossiers 2009 2010 2007 89.630 11.724 77.406 < minder individuele waardeverminderingen (€ 12.000) OPLOSSINGEN / VERBETERVOORSTELLEN 5 2008 125.852 12.088 77.407 30.000 6.357 96.041 43.066 52.975 69.825 6.500 1.549 < inkrimping van portefeuille en balans 12 dossiers goedgekeurd, 3 uitbetaald; 400 k€ goedgekeurd, 160 k€ uitbetaald individuele waardeverminderingen: 12 k€ tov 100 k€ in vorige jaren +139 k€ (dankzij realisatie meerwaarden tbv ruim 106 k€) 3 Bedrijfsopbrengsten omzet subsidies: werkingstoelage subsidies: projecttoelage diverse opbrengsten Financiële opbrengsten bank- en beleggingsintresten leningintresten Winst uit de gewone bedrijfsuitoefening Meerwaarden bij realisaties Terugname van waardeverminderingen 2009 166.451 10.678 80.533 70.000 5.240 71.592 18.516 53.076 47.031 106.217 0 < bevredigend nettoresultaat (€ 139.000) 7 COMMENTAAR bij de RENTABILITEIT productie: aantal OK? bedrag OK? waardeverminderingen? nettoresultaat? Gerealiseerd 2009: een jaar van consolidatie Activiteit: KLANTEN VOLGENS WERKVORM (2009) 12.000 bruto opbrengsten Vergelijkende resultatenrekening per 31 december 2009 (*) : OPBRENGSTEN INVESTEREN, INSPIREREN, INNOVEREN 0 coöperatief ondernemen Andere 4 2009 2008 4 Achtergestelde leningen 2009 2008 Btw nummer BE 0476 371 651 in het Rechtspersonen Register te Brussel 777-5939882-66 IBAN BE07 7775 9398 8266 BIC GKCCBEBB 359.947 458.297 831.640 896.309 - Ingeschreven 0 76.265 12.225 0 + Bankrekening 106.117 6.500 nvt nvt + Redactie en coördinatie Trividend cvba (Les Verhamme en Bernard Fornoville) met dank aan de vele klanten, experts, vrijwilligers voor bijdragen en foto’s Verantwoordelijke uitgever Bernard Fornoville, Vooruitgangstraat 333 b12, 1030 Brussel – www.trividend.be Redactieadvies Diedert Debusscher, Forte cvba, Voskenslaan 97d, 9000 Gent – www.forte.eu Grafisch ontwerp en layout Magelaan cvba, Blekersdijk 14, 9000 Gent – www.magelaan.be Drukwerk Parys Printing, Spoorwegstraat 35, 9940 Evergem FSC-label met COC nummer CU-COC-809718-HC Papier Cyclusprint, op basis van 100% gerecycleerde vezels volgens RAL UZ14 – Chloorvrij TFC; ISO 14001 – EMAS – Nordic Swan – Der Blaue Engel Inkt novavit 910 Sprint BIO Voor extra exemplaren, vragen of opmerkingen, contacteer: Bernard Fornoville, [email protected] ANDERE KRITIEKE SUCCESFACTOREN A. kapitaalrisico / spreiding Trividend blijft zoeken naar cofinanciers voor grotere bedragen (zoals voorheen het KLF) B. partners en netwerk Trividend bouwt een partnernetwerk uit (projectontwikkeling, intermediaire kanalen, innovatoren, …) 0 17 Initiatiefnemers, oprichters en/of hun rechtsopvolgers: ] uit de Sociale Economie Toegetreden aandeelhouders: ] publieke overheden ] uit de andere privé-partners Structurele partner: ] voor de toegetreden klanten, zie op de website samen investeren in een menselijke economie Vooruitgangstraat 333 b12 B-1030 Brussel Tel 02 274 14 51 Fax 02 205 17 39 BTW BE 0476 371 651 RPR Brussel [email protected] INVESTEREN INSPIREREN INNOVEREN www.trividend.be ondernemen ondersteunen waarderen Trividend JAARVERSLAG 2009 INHOUDSTAFEL woord van de voorzitter – woord van de directeur Missie Trividend financiert sociale ondernemers, met risicokapitaal Onze missie: waardevol ondernemen mogelijk maken Ons product: zaaikapitaal voor ondernemers Onze investeringscriteria: MVO Ons werkterrein: maatschappelijke projecten in brede zin Geen gewoon bankproduct 4 4 4 5 5 Organisatie Trividend coacht sociale ondernemers De actieve leden van de coöperatie schragen het beleid De algemene vergadering toont vernieuwing en continuïteit Onze klanten zijn onze leden Raad van bestuur legt de klemtoon op groei Een nieuwe voorzitter, een nieuw elan Dynamisch team gaat proactief naar de markt 6 6 6 7 7 7 Activiteit Trividend investeert zaaikapitaal Trividend ‘keurt’ en investeert in kwaliteit Eerste screening: onze staf verdiept zich in het businessplan Tweede screening: het investeringscomité beoordeelt ondernemerschap 2009: 12 aanvragen, 12 goedkeuringen Investeren in ondernemerschap Eigen vermogen versterken, ook van vzw’s Coöperatief en milieuvriendelijk ondernemen welkom Investeren in tewerkstelling, met partners Productontwikkeling, innovatie en nieuwe markten 8 8 8 9 9 10 11 11 11 Ondersteuning Onze knowhow verhoogt de slaagkansen van projecten Ons geloof in een project haalt anderen over de streep Bedrijven zeggen wat ze doen en vergelijken onderling Trividend managementrapportering: focus en eenvoud Trividend werkt aan de fundamentals van haar klanten Trividend coacht ondernemingen die dat vragen Trividend begeleidt jong talent 12 12 12 13 13 13 Financieel verslag Trividend wil groeien en méér maatschappelijk ondernemen Vergelijkende balans per 31 december 2009: actief Balans 2009: voorzichtig krimpend Vergelijkende balans per 31 december 2009: passief Resultaten 2009: bevredigend jaar Vergelijkende resultatenrekening per 31 december 2009: kosten Goed gewapend tegen risico Andere meldingen Vergelijkende resultatenrekening per 31 december 2009: opbrengsten 14 14 15 15 16 16 16 17 1 WOORD VAN DE VOORZITTER Trividend positioneert zich als een bescheiden speler, die risicokapitaal en achtergestelde leningen verstrekt aan ondernemingen binnen de sociale economie, een brede en door de crisis groeiende doelgroep. De klanten van Trividend liggen niet aan de basis van de crisis. Maar ze moeten hun projecten in nog moeilijkere omstandigheden realiseren. Voorzichtigheid was het sleutelwoord in 2009. Consumenten, werknemers, ondernemers, de overheid... iedereen was voorzichtig. Dat vertaalt zich ook in de realisaties van Trividend. Die vielen tegen, ondanks de harde inzet van onze beperkte personeelsploeg en van de vrijwilligers, die des te meer waardering verdienen. Hun inzet leidde niet tot de verhoopte en geplande groei in gerealiseerde projecten. Er kwam in 2009 helemaal geen groei. De beoogde commerciële doorbraak was te hoog gemikt. Dat was een grote drijfveer voor mijn beslissing toen ik het voorzitterschap van Trividend opnam. Aan het hoofd van Trividend kan ik mee verantwoordelijkheid opnemen, mogelijkheden zoeken om maatschappelijk waardevol ondernemerschap te financieren. Dat er meer dan ooit nood is aan een degelijke aanbieder van risicokapitaal, dat hebben wij in 2009 en vooral in de eerste maanden van 2010 ervaren. Als organisatie hebben we de competenties in huis en slagen we erin om vaak imperfecte dossiers of mensen met soms nog vage ideeën te begeleiden naar realistische, concrete projecten. Dat is onze opdracht. Het gaat om ondernemers die niet louter op de succesfactoren van de vrije markt meedrijven. Hun projecten hebben een aantoonbare maatschappelijke meerwaarde. Dat illustreren we verder in dit verslag. Er valt tot op vandaag bijzonder weinig te merken van enige ernstige bijsturing van de financiële en economische mechanismen door overheden. Maar daar wil Trividend niet op wachten. Wij steken zelf de handen uit de mouwen. En wel nu. Doorheen de zwaarste, structurele crisis van wat economen het kapitalisme noemen, wil Trividend zich verder waarmaken. Trividend heeft meer dan ooit de opdracht oplossingen te bieden, op een voldoende succesvolle en voor de maatschappij vruchtbare manier. Daarom ambiëren en plannen wij in 2010 een stevige groei, door Trividend te positioneren als een sterke, meer klantgerichte, financier. Een verruiming van de beoogde markten en een sterker uitgebouwd contact met tussenpersonen moeten leiden tot een verhoogde instroom. Onze marketing en onze commerciële aanpak worden bijgeschaafd. We willen meer kapitaal verstrekken aan meer ondernemers die een volwaardig ondernemersmodel hanteren. Daartoe stellen onze aandeelhouders, privé-investeerders en de overheid hun middelen ter beschikking. Wij maken er een hefboom van voor maatschappelijke meerwaarde. Dat is onze missie. Daar gaan we voor. Erik De Smedt, Voorzitter 2 Trividend JAARVERSLAG 2009 WOORD VAN DE DIRECTEUR Op de eerste zaterdagmorgen sinds maanden dat ik zonder schuldgevoelens iets langer in bed kan blijven, lig ik tussen zeven en acht na te denken over de voorbije week. Geschokt. Gisteren zag ik een ondernemer de notariskosten bij zijn (onze!) kapitaalverhoging contant betalen. De notaris wist niet – ik wel – dat de man de helft uit eigen zak betaalde omdat het bedrijf gewoon de middelen niet had. Ik vroeg of mevrouw de notaris ook in haar regio vertraging merkte in de oprichting van nieuwe vennootschappen? Ja, dat merkte ze. Later die dag ontmoet ik startende zelfstandigen die moeten rondkomen met 1.100 euro per maand: 700 voor de huur, 200 voor de kosten, de rest om van te eten en voor de school. Niets meer voor de remmen, de rugpijn, het internet. Ik begrijp plots waarom de koffie op was. Daags tevoren hoorde ik hoe mensen die aan het werk gaan (bijvoorbeeld in een beschutte werkplaats) meteen veel minder vaak aankloppen bij het OCMW en de psychiatrie… en bij tijdelijke werkloosheid onmiddellijk weer vaker een beroep doen op die diensten. Arbeid is een regulator. Niet alleen voor werknemers met een bijzondere afstand tot de arbeidsmarkt, ook voor hun zelfstandige werkgevers. Met een schok denk ik: dit kan ook mij overkomen. Ook mijn en uw evenwicht zijn broos. Zoveel mensen zijn fragiel! De crisis maakte dat (nog) veel duidelijker. Recente artikels over armoede bij de middenklasse worden plotseling heel concreet. Armoedebestrijding mag dan niet letterlijk in onze missie staan, we zijn er toch zeer mee begaan. Het bezielt ons. Het toont treffend waarom we willen groeien. Vandaag stappen vooral tewerkstellingscreërende initiatieven uit de sociale economie naar ons toe. Morgen willen wij vanuit diezelfde overtuiging meer bedrijven bereiken. We willen zelf contact nemen met coöperatieve bedrijven, met reguliere bedrijven die mens- en milieuvriendelijk ondernemen, en met social profit organisaties. Het Trividend-programma is dan ook erg ambitieus. Eigenlijk willen we onze economie bijsturen, niets minder. Hoe? Door waardengedreven te investeren. Door meer te investeren. En door onze communicatie aan te passen, te beginnen met dit jaarverslag. Trividend heeft meer kapitaal voor meer ondernemers voor meer waarde, luidt onze boodschap. We richten ons op innovatie. Ondernemen kan anders. Produceren kan de wereld (ook!) vooruithelpen. Een bio-cocktail kan aardolie zuiveren en emissies reduceren, banden kunnen worden gerecycleerd, modulaire kribben zijn denkbaar, coöperatieve woonvormen voor personen met een beperking ook. Ouderenopvang en sommige vormen van landbouw kunnen dichter bij huis. Arbeidsreorganisatie, collectief investeren, open innovatie, diverse werk- en ondernemingsvormen… ze verdienen allemaal een kans. Trividend zet zich onverminderd in voor ander werk en voor een andere wereld. Met ruimte voor samenwerking, voor waardige arbeid (ook voor de trageren en zwakkeren), voor ondersteuning van werkgevers, voor ‘schoon’ ondernemerschap, voor méér dan exclusie, moordende competitie en uitval. Omdat mensen beter verdienen dan de economie die we tot op vandaag voor elkaar kregen. Als participatiefonds investeren we geld en tijd in bepaalde vormen van ondernemen. Door selectief te investeren in zinvolle arbeid in zinvolle ondernemingen, willen we de reproductie van armoede, vervuiling en defaitisme bestrijden. We geloven dat dit kan. Voorzichtig en rendabel… En met het scherpe bewustzijn (zoals Schindler): “I could have done more!” We hadden nog zoveel meer willen doen! Wens ons, ‘onze’ ondernemers en al onze ondernemingen succes! Onze samenleving heeft hen nodig. Nu. Bernard Fornoville, Directeur 3 MISSIE TRIVIDEND FINANCIERT SOCIALE ONDERNEMERS, MET RISICOKAPITAAL Organisaties die waardevolle dingen doen, steunen we. Met kapitaal. Geld dus. Zowel voor vennootschappen als voor vzw’s. Niet wie ze zijn, maar wat ze doen telt. En hoe ze het aanpakken. Onze missie: waardevol ondernemen mogelijk maken We bieden kmo’s en vzw’s in de meerwaardeneconomie de kans om op te starten of door te groeien. Dat doen we door tijdelijk eigen vermogen ter beschikking te stellen. ] zie onze statuten (artikel 3) op de website Trividend kreeg die publieke opdracht al van bij haar oprichting mee, zoals te lezen staat in het Vlaamse Meerwaardenbesluit van september 2000. ] zie meerwaardenbesluit op onze website Ons product: zaaikapitaal voor ondernemers Trividend verstrekt kapitaal. Dat is onze job. Maar niet eender wat, en niet eender hoe. Onze middelen en onze tijd zijn beperkt, dus gaan we er spaarzaam en kieskeurig mee om. We mikken op ondernemers die uit het goede hout gesneden zijn. Qua ambitie, vooral. Door waarden gedreven, vervolgens. Competent, ten slotte. En omringd, zo mogelijk. Als ons kapitaal al een erkenning inhoudt, een cadeau is het zeker niet. Trividend blijft veeleisend. We willen rentabiliteit en maatschappelijke impact. Anders investeren we vruchteloos. 4 Onze investeringscriteria: MVO Onze waardenmix is wat ons het duidelijkst onderscheidt van een doorsnee kredietverstrekker of een venture capitalist. Trividend droomt luidop van een economie die maatschappelijk ingebed is, die transparantie en kwaliteit zoekt, en die graag ook coöperatief, vernieuwend en duurzaam is. Ondernemingen die op die manier concreet meewerken aan een betere wereld steunen we graag. Trividend steunt organisaties die positief scoren op minstens enkele van de volgende zeven criteria, en op geen enkel criterium een negatieve score halen: Kansengroepen tewerkstellen. Bijzondere aandacht hebben voor arbeidsomstandigheden en -verhoudingen. Het leefmilieu centraal stellen bij alle activiteiten en productiemethoden. Participatief ondernemen. Aandacht schenken aan democratische besluitvorming. Streven naar een correct evenwicht tussen de belangen van alle stakeholders. Winst in eerste instantie aanwenden om het maatschappelijke doel te bereiken. Trividend gebruikt de VOSEC-criteria om projecten te beoordelen. Trividend JAARVERSLAG 2009 “ Werk schept kansen en creëert welzijn. Dat is onze onderliggende overtuiging. Mensen die werken, nemen hun lot in handen. Ze gaan erop vooruit. Werk is het instrument bij uitstek voor emancipatie, het is een waarde op zich. Arbeidsverhoudingen waarin mensen uitgebuit, misbruikt en onteerd worden, willen we uit onze samenleving bannen. We willen werk dat kansen schept, dat mensen gezond maakt en integreert. ” Bernard Fornoville Geen gewoon bankproduct Trividend levert vandaag twee eenvoudige producten: Kapitaal, tegen aandelen van die vennootschap, goed voor een minderheidsparticipatie. Achtergestelde leningen. Dat zijn leningen die ‘laatst komen’ in de rang van de schuldeisers, gelijkgesteld met kapitaal. Ze vormen een buffer die ruimte maakt voor andere schuldeisers en financiers. Betaalbaar kapitaal zonder borg Dat kapitaal is geen gift. Het is terugbetaalbaar met rente, dividend of meerwaarde. We investeren. Ons werkterrein: maatschappelijke projecten in brede zin Trividend is er voor wie geld nodig heeft om een maatschappelijk waardevol doel te bereiken. In het verleden leek het er soms op dat Trividend er enkel was voor de sociale economie. Dat is inderdaad onze thuismarkt, en daar lag in het begin onze klemtoon. Maar de sociale economie heeft niet het monopolie op sociaal waardevol ondernemerschap. We herkennen het ook elders, en daar ondersteunen we het even graag. Daarom breiden we ons werkterrein verder uit. We gaan onze kernmarkt verder verdiepen, de rand ervan intensiever bespelen via intermediairen en de bredere markt van de social profit selectief verkennen. Ook coöperatief ondernemen en innovatieve projecten zijn pistes die we blijven volgen. En we doen dat zonder borg te vragen. We nemen geen hypotheek op de privéwoning van de ondernemer. Bovendien is ons tarief beduidend lager dan gebruikelijk voor risicokapitaal. Komt daar gewoon nog bovenop, tegen een managementfee: ons managementadvies. En ook nog: de maatschappelijke meerwaarde. Samenwerken in vertrouwen Onze enige borg is de vertrouwensrelatie met onze klanten. De waarde van onze investering hangt af van hun welslagen, we kunnen niet anders dan werken in vertrouwen. We gaan samen op weg, we lopen hetzelfde risico, we delen hun lot. De gevaren van hun onderneming worden de onze. Daarom denken we ver met hen mee en in hun belang. Dat voelt een ondernemer meestal onmiddellijk, al bij het eerste contact. We spreken de taal van ‘onze’ ondernemers. ‘Een bankier die met me meedenkt!’ klinkt het dan enthousiast. Leemten in het businessplan worden vooraf, in transparantie en overleg, blootgelegd en afgedekt. Wij hebben geen achterpoortjes. We hechten ook veel belang aan kernachtige, frequente en accurate rapportering. Niet om ons te bemoeien en te bemoederen, maar omdat het onze enige zekerheid is. Projecten moeten gewoon slagen. En daar doen we samen met onze klanten alles aan. Zo helpen we waardevolle bedrijven eigenlijk groeien naar financiële zelfstandigheid. En ja, we zijn trots telkens we daarin slagen. 5 ORGANISATIE TRIVIDEND COACHT SOCIALE ONDERNEMERS Trividend coacht ondernemers naar een maatschappelijk waardevol resultaat. Daarvoor beschikken we over de juiste mensen met de juiste financiële expertise. En over een organisatiestructuur die aanzet tot coöpereren. Tot samen ondernemen dus. De actieve leden van de coöperatie schragen het beleid De algemene vergadering toont vernieuwing en continuïteit Trividend werd in 2001 opgezet als één van de eerste publiekprivate samenwerkingen (PPS). Elf oprichters bundelden hun krachten: vertegenwoordigers uit de sociale economie en het middenveld, de overheid en grotere institutionele spelers en financiers. Zij brachten kapitaal bijeen en legden de focus op het maatschappelijk rendement. Ook vandaag hebben de vennoten steeds het laatste woord als de krijtlijnen van het beleid worden uitgetekend. Zij bewaken de triple bottom line van Trividend: people, profit & planet. Voor het eerst houdt Trividend twee achtereenvolgende algemene vergaderingen op dezelfde plek. We tonen wat evolutie en ondernemerschap concreet betekenen. Hoe die plek verandert illustreert vernieuwing en continuïteit, waarden en uitdagingen. THE HUB BRUXEL Vorig jaar was deze plek nog een schildersatelier. Nu is het een bijenkorf, een knooppunt waar een honderdtal ondernemers elkaar ontmoeten. The HUB Bruxel is een incubator voor sociale vernieuwing. Het is een inspirerende werkplek voor entrepreneurs, mensen met ideeën, die toekomst vorm geven en zo werken aan a radically better world. The HUB ondersteunt ze en brengt ze met elkaar in contact. (Trividend participeert voor € 25.000.) The HUB Bruxel: een atelier voor positieve ondernemers 6 Onze klanten zijn onze leden Wie een krediet van ons wil krijgen, moet in principe lid worden van Trividend. De klant-kredietnemer van Trividend is dus vertegenwoordigd in het hoogste orgaan: de algemene vergadering. Dat verhoogt de betrokkenheid en de solidariteit. Het toont ook hoe we ondernemers doen coöpereren. Elk nieuw lid versterkt Trividend als geheel en op die manier ook alle andere – huidige en toekomstige – leden. Trividend JAARVERSLAG 2009 Raad van bestuur legt de klemtoon op groei In 2009 kregen onze strategie en onze marktbenadering een nieuwe klemtoon: groeien in volume en rentabiliteit, en onze traditionele markt uitbreiden. Die accentverschuiving is de belangrijkste realisatie van de raad van bestuur, na een doorlichting en herdefiniëring van de strategische prioriteiten van Trividend. Onze specialiteit blijft, onveranderd, risicokapitaal verschaffen om organisaties te versterken die sociaal en duurzaam ondernemen. Een nieuwe voorzitter, een nieuw elan In september verliet Dirk Coeckelbergh Trividend, op zijn verzoek. Als voorzitter bracht hij Trividend tot waar het vandaag staat. De strategische herpositionering werd nog door hem ingeleid. We zijn hem hier erg dankbaar voor. Met Erik De Smedt als nieuwe voorzitter beschikt Trividend opnieuw over een leider met bankierservaring, vertrouwd met processen en procedures, en met de eigenheid van sociaal ondernemerschap. De basistaken zijn gestroomlijnd, de vernieuwingen verlopen gestuurd, de werklast is onder controle. De prioriteiten en doelstellingen staan scherp afgelijnd. De groei is ingezet. Dynamisch team gaat proactief naar de markt Onze doorwinterde medewerkers combineren bedrijfservaring en initiatief tot een waardevolle begeleiding voor ondernemers. Beiden hebben een stevige industriële verankering, een gezonde dosis altruïsme, een kritische zin en een aanstekelijk ondernemend dynamisme. Hun kerntaken: nieuwe investeringen aantrekken, selecteren en opvolgen. Van een reactieve kapitaalverschaffer die wacht op klanten, ontpopte Trividend zich tot een proactieve speler. Steeds vaker neemt Trividend het voortouw in initiatieven die de sector een richting en een gezicht geven. Daarmee maken we duidelijk wat verantwoordelijk ondernemen inhoudt en wat het betekent voor een samenleving die ervan afhangt voor haar welzijn. Nu nog het aantal dossiers gevoelig opdrijven. Ook daar werken we aan. DE RAAD VAN BESTUUR Erik De Smedt – zaakvoerder InSociety bvba, ex-Ethibel nv, ex-directeur audit Bacob / Artesia Dirk Dalle – directeur Hefboom cvba/vzw Frederik Matthijs – coördinator Netwerk Rentevrij cvba-so Peter Bosmans – gedelegeerd bestuurder Febecoop Adviesbureau Vlaanderen Bernard Fornoville Les Verhamme Bart De Smet – business unit manager ParticipatieMaatschappij Vlaanderen PMV-kmo Ellen Van Hertbruggen – adviseur studiedienst ACLVB Els De Leeuw – beleidsondersteuner MVO, SE en Jobcreatie, Departement WSE Mark Lambrechts – juridisch adviseur Hogeschool-Universiteit Brussel (HUB) Jan Peeters – relatiebeheerder Dexia Bank nv Rony Mels – voorzitter Hefboom cvba/vzw, gewezen economisch adviseur Groep Arco 7 ACTIVITEIT TRIVIDEND INVESTEERT ZAAIKAPITAAL Ligt er een stevig businessplan op tafel? Is de juiste managementervaring aanwezig? Past het project in de waarden van Trividend? Dan gaan we ervoor. Want Trividend investeert in kwaliteit. Trividend ‘keurt’ en investeert in kwaliteit Als een idee potentieel heeft, en we dat samen met de ondernemer kunnen aantonen in een stevig businessplan, dan verdient het onze inzet, onze investering. De slaagkans van een bedrijf hangt af van de duidelijke wil van de ondernemer. Daarmee zuigt hij als het ware middelen aan. Het resultaat volgt dan wel, meestal toch. In ideale omstandigheden doen we bij Trividend eigenlijk niet veel meer dan een businessplan keuren. Eerste screening: onze staf verdiept zich in het businessplan In enkele weken bereidt de staf van Trividend het dossier voor. Ondernemen improviseer je niet. Een ondernemer met een sterk plan is een sterkere ondernemer. Daarom hechten we veel belang aan het ondernemingsplan: is het realistisch, uitdagend en voorzichtig tegelijk? Tweede screening: het investeringscomité beoordeelt ondernemerschap Dat comité bestaat uit experts die maandelijks vergaderen op vrijwillige basis. Zij beoordelen de kredietvraag, inhoudelijk en financieel. Past het wel bij Trividend? Waarom is dit een goed project? Op basis van een samenvatting van de staf gaan zij tot de kern. In een persoonlijke ontmoeting met de ondernemer stellen zij kritische vragen bij het businessplan, over de markt, de logistiek, de organisatie, de tewerkstelling, het netwerk, de nood aan cash. Zij ‘filteren’ en leggen risico’s bloot, ze luisteren naar de managementervaring en ze oordelen. Maar ze doen ook aanbevelingen, die de kansen van het project verhogen. Trividend investeert uiteindelijk alleen in projecten waar zij zelf in gelooft. HET INVESTERINGSCOMITÉ Rony Mels – voorzitter Hefboom cvba/vzw, gewezen economisch adviseur Groep Arco Luc De Vriese – ex-regiodirecteur KBC Wie niet bij Trividend hoort, verwijzen we door naar andere financiers bij wie ze meer kans maken. Van wie wel bij ons terecht kan, haakt tijdens de voorbereiding nog ruim de helft af. Vaak omdat het idee gewoon nog niet rijp is of omdat het product of de markt onduidelijk blijft. Soms mist de ondernemer begeleiding of overschat hij zich. Een goede ondernemer is immers van alle markten thuis. ] op onze website: een model van (blanco) ondernemingsplan Casimir Decavele – management & interim consultancy (SCV), ex-financieel directeur Siemens Atea Bert Leysen – gedelegeerd bestuurder van All-Wood Trading nv Kristof Somers – managing director van Somers Seeds nv Marijke Boeckx – coördinator-afdelingshoofd wijken dorpszaken, Stad Mechelen Anne Op ’t Roodt – financieel verantwoordelijke Brouwerij Het Anker 8 Trividend JAARVERSLAG 2009 Urban Product cvba: Kunstenaars en marktkramers hebben voortaan een vaste expositiestek 2009: 12 aanvragen, 12 goedkeuringen Goed voorbereide kredietaanvragen maken een grote kans. In 2009 bracht Trividend twaalf kredietaanvragen voor het investeringscomité. Tien dossiers slaagden al meteen in hun eerste ronde. Twee andere overtuigden in een tweede zitting. Van die 12 op 12 zal zeker één deelneming niet opgenomen worden, omdat de vennootschap uiteindelijk nooit opgericht werd. In het crisisjaar 2009 heeft het comité dus geen enkele aanvrager onverrichter zake teruggestuurd. We ondernemen en nemen weloverwogen risico. In ons eigen belang, maar ook in dat van de klant. Investeren in ondernemerschap Verschillende in 2009 goedgekeurde projecten bieden op hun beurt kansen aan zelfstandige ondernemers. Met een relatief kleine kapitaalinbreng biedt Trividend zo ondersteuning aan tientallen ondernemers. “ Soms is een ondernemer verwonderd dat een budget alleen niet volstaat. Het financieel plan is inderdaad een sluitstuk: de puzzel valt in elkaar met een prognose van de toekomstige balans, drie of vijf jaar later. Dan wordt de geldnood duidelijk. De investeringsvraag en het ondernemingsrisico staan scherp afgelijnd. We weten waar we samen aan beginnen. ” Les Verhamme Urban Product cvba: Kunstenaars en marktkramers hebben voortaan een vaste expositiestek in Brussel, aan de Steenkoolkaai. Urban Product biedt hen een testmarkt, om hun creaties te koop te stellen. Gusto cvba-so, de nieuwe activiteitencoöperatie uit West-Vlaanderen, bevordert ondernemen met goesting, in het bijzonder voor wie uit werkloosheid komt. Ook The HUB Bruxel en de NV Actief leggen zich vooral toe op nieuw ondernemerschap. ] zie p 6 en p 13 in dit verslag 9 Kringloopcentrum Zuid-West-Vlaanderen vzw Ecopuur Eigen vermogen versterken, ook van vzw’s Verenigingen ontbreekt het wel eens aan eigen middelen en hun financieringsvorm verergert dat vaak nog. Ook hier komt Trividend tussen, niet met kapitaal maar met achtergestelde leningen, zodat hun solvabiliteit verstevigt. Kringloopcentrum Zuid-West-Vlaanderen vzw: “Met een flexibel aflossingsschema en een meer dan aanvaardbare prijs verstrekte Trividend ons in juni 2009 ‘krediet op maat’, zonder borgen. Het krediet werd bovendien op een maand tijd afgerond en uitbetaald. Van een klantgerichte aanpak gesproken…” (lening Trividend € 100.000) Kompas vzw biedt gesubsidieerde loopbaanbegeleiding: gratis voor kansengroepen, met opleidingscheques voor de anderen. Michèle Staelens: “Omdat de vergoeding van onze kosten pas achteraf gebeurt, moeten wij ontlenen om die kosten te kunnen voorfinancieren. Of beter: eigen vermogen opbouwen. Maar dat vraagt tijd. Trividend helpt ons daarbij, met een achtergestelde lening.” (lening Trividend € 50.000 in 2010) 10 Trividend JAARVERSLAG 2009 Coöperatief en milieuvriendelijk ondernemen welkom Investeren in tewerkstelling, met partners Trividend steunt bedrijven die echt coöperatief (willen) ondernemen, die bewust milieu- en grondstofsparende producten en technieken aanwenden, die recycleren, die een begin maken met cradle-to-cradle principes, die duurzaam ondernemen. De klassieke sociale economie is vaak begaan met kansengroepen. Ze schept extra tewerkstellingsmogelijkheden voor mensen die op de arbeidsmarkt net minder kans maken. Wannes Wylin, Ecopuur cvba: “Anders dan met een gewone bank praat je met Trividend in vertrouwen. Ze staat immers voor dezelfde coöperatieve waarden! Trividend denkt mee in ons belang, met kennis van zaken en zonder addertjes onder het gras. We kregen naast een kritische maar constructieve analyse van ons businessplan ook professioneel advies over een extra kapitaalinbreng door de vennoten volgens het coöperatief model.” Den Trein cvba-so is een lokaal initiatief van Gemeente, OCMW en PWA in LangemarkPoelkapelle. Zij stellen poetshulp met dienstencheques ter beschikking en combineren zo de vraag naar thuishulp met een aanbod aan werk in hun gemeente. (participatie Trividend: € 20.000) Trividend werkt ook samen met partners: Steven De Schepper, Facilitypunt cvba: “De samenwerking met Trividend biedt ons (= de groep Vebego) een aantal troeven. Naast de kapitaalsbehoefte biedt dit ons een verankering in de sociale economie in combinatie met de expertise die bij Trividend aanwezig is. Trividend situeert zich vanuit haar sociale doelstellingen dichtbij de reguliere economie. Zij helpt ons hierdoor zelf plaats nemen op de overgang tussen deze twee gebieden.” (participatie Trividend: € 34.300) Productontwikkeling, innovatie en nieuwe markten Trividend ondersteunt ook ondernemers met een nieuw concept, zelfs in de zaaifase. We werken daarvoor al dan niet samen met innovatiecentra. Van idee naar product, van product naar markt, en van markt naar winst; het is vaak een bijzonder hindernissenparcours dat veelzijdige, flexibele, geduldige en koppige ondernemers vergt. En die ondernemers willen af en toe gewoon dat er naar hen geluisterd wordt. In 2009 zit er geen echte uitschieter tussen, maar in 2010 verwachten we meerdere innovatieprojecten te zien uitmonden. Maart 2010: onze klant Freedom of Movement levert de eerste instaphulp uit aan AutoAdapt, Zweden. 11 ONDERSTEUNING ONZE KNOWHOW VERHOOGT DE SLAAGKANSEN Als Trividend in een project investeert, trekt dat ook anderen over de streep. Omdat zij weten dat Trividend het management helpt te focussen op wat werkelijk van belang is. En ze daarin bijstaat met resultaatgerichte tools en coaching waar nodig. Ons geloof in een project haalt anderen over de streep Bedrijven zeggen wat ze doen en vergelijken onderling Als Trividend investeert in een project, schept dat ook bij anderen vertrouwen. Zij weten dat Trividend streng selecteert, de juiste ervaring in huis heeft, en dat het project in goede handen is. Het voorbije jaar maakten 149 bedrijven kennis met ‘Zeggen wat we doen’, de managementrapportering die Trividend in 2008-2009 speciaal voor haar klanten ontwierp. Daarvan namen er 21 de rapportering ook effectief in gebruik. “ Trividend wekt vertrouwen. Na hun kapitaalverhoging stel ik vast dat anderen gemakkelijker volgen. Uiteindelijk ga ik vlot 40.000 euro verzamelen dank zij hun eerste 10.000 euro. Mijn leveranciers ZIEN de versterking en mijn bancair krediet verbetert.” Vincent De Coninck, zaakvoerder van Vino Mundo cvba, bio en fairtrade wijnen. Zeven dienstenchequebedrijven gebruiken ‘zeggen wat we doen’ nu ook voor benchmarking. Onder begeleiding van Trividend ontwikkelden zij een rapport met indicatoren voor hun drie kerngebieden: financieel, klanten, personeel. In 2010 spreken ze voor elk van die indicatoren richtwaarden af, zodat ze afwijkingen snel detecteren en meteen de gepaste actie kunnen ondernemen. Trividend managementrapportering: focus en eenvoud De grootste kracht van het rapport is de focus die het biedt. Het formuleert de doelstellingen duidelijk en concreet. Zo houden managers en bestuurders de doelen scherp voor ogen en zien ze in één oogopslag of de organisatie op schema is, of niet. Doelstellingen worden voelbaar, haalbaar en makkelijker te bereiken. Als een rapport richting biedt, dan kunnen bestuurders er effectief mee sturen. “ Zeggen wat we doen is onmisbaar. We gebruiken het op elke interne bespreking met het management. Alle belangrijke elementen staan er bij elkaar. Zo nemen we meteen de juiste actie.” Jean-Pierre Noelmans, zaakvoerder Strijk- en Poetsservice Liberty cvba-so 12 Trividend JAARVERSLAG 2009 Trividend coacht ondernemingen die dat vragen Klanten die dat op prijs stellen, bieden we een coach, een bestuurder of een externe begeleider. Die kiezen we, in overleg met de klant, uit ons netwerk. TRIVIDEND BIEDT BEGELEIDING UIT HAAR NETWERK Nieuwe (of vernieuwde) opdrachten in 2009 “ In het rapport (december 2009) merkt u dat de variabele kosten nog steeds onder controle zijn. Pijnpunt in 2009 was zonder meer de tegenvallende omzet uit de eerste jaarhelft (en het verlies aan marge daaruit).” uit een e-mail van een klant, 12 april 2010. Vino Mundo, cvba, Bierbeek Didier Brenninkmeijer, extern adviseur Urban Product, cvba, Brussel Ruben Vandeweghe, bestuurder NV Actief, nv-so, Brussel Bernard Fornoville, bestuurder en lid investeringscomité The Hub Bruxel, cvba, Brussel Filip Monbaliu, bestuurder Het Facilitypunt, cvba-so, Gent bestuurder nog te bepalen (pas operationeel) Vectris, cvba, Leuven (onze bestuurder, Freddy Sempels, blijft) De kern van het rapport is bedrieglijk eenvoudig: met slechts enkele sleutelindicatoren stuur je een hele organisatie aan. Met die indicatoren houdt de ondernemer de vinger aan de pols, volgt hij nauwgezet de performantie van zijn bedrijf. Scoort hij goed op die sleutelpunten, dan heeft hij zowat alles onder controle. Dat brengt lijn in het beleid. Het zorgt ervoor dat de organisatie zich bezig houdt met de elementen die het succes bepalen. Dat ze automatisch de ‘juiste dingen’ doet. Een gefocuste ondernemer is een sterke ondernemer, want hij heeft tijd en ruimte voor zijn échte passie. Ons rapport zet werkelijk in beweging. Trividend werkt aan de fundamentals van haar klanten Uiteindelijk hangt alles af van het resultaat van de klant. Als die zijn omzet haalt, met marge, verhoogt dit ook de kansen op succes van Trividend. Onze begeleiding versterkt die kans op succes aan de bron: bij de klant zelf. Hij heeft voortaan oog voor fundamentals, volgt die actief op en bouwt zo aan een sterker bedrijf. Trividend begeleidt jong talent De Hogeschool-Universiteit Brussel (HUB) biedt, samen met KBC en Trividend, studenten handelswetenschappen en handelsingenieur de kans een echt bedrijf op te zetten, onder begeleiding. De NV Actief, zo heet het initiatief, brengt een meerderheid van het startkapitaal in en adviseert actief. De student zorgt zelf ook voor een -beperkt- instapkapitaal. “Mee een deel van het risico dragen is immers eigen aan ondernemen”, vertelt professor Noël Van Robaeys die het project coördineert. Unizo speelt een belangrijke rol in de voorbereidingsfase. De ondernemers krijgen verder een persoonlijke coach. “Dankzij financiële steun en gepaste begeleiding kunnen studenten hun businessconcept in een relatief veilige maar reële context ontwikkelen”, aldus Greet Raspoet, decaan van de faculteit Economie & Management. “Naast de economische haalbaarheid is de maatschappelijke relevantie minstens even belangrijk. Met onze partners waarderen we een vernieuwende en duurzame toekomstvisie” besluit Noël Van Robaeys. Trividend participeert in het kapitaal (€ 15.000), in de raad van bestuur en in het investeringscomité. 13 TRIVIDEND WIL GROEIEN EN MÉÉR MAATSCHAPPELIJK ONDERNEMEN Vergelijkende balans per 31 december 2009 (*) : ACTIEF Vaste Activa Oprichtingskosten Materiële vaste activa Financiële vaste activa Achtergestelde leningen op meer dan 1 jaar Achtergestelde leningen op ten hoogste 1 jaar Vlottende Activa Andere vorderingen op ten hoogste 1 jaar Beleggingen & liquide middelen Overlopende rekeningen (actief) TOTAAL ACTIVA 2009 1.193.525 0 1.938 359.947 658.716 172.924 1.488.910 36.675 1.446.947 5.288 2.682.435 2008 1.355.167 0 561 458.297 708.222 188.087 1.381.926 42.184 1.330.688 9.054 2.737.093 2007 1.477.469 0 748 444.767 826.422 205.532 1.308.678 33.873 1.267.851 6.954 2.786.147 2006 1.414.556 0 2.320 409.038 801.409 201.789 1.234.251 23.986 1.204.345 5.920 2.648.807 2005 1.509.178 2.092 2.464 640.291 685.675 178.656 928.567 18.955 900.005 9.607 2.437.745 (*) in euro voor goedkeuring door de algemene vergadering van 21 mei 2010 Balans 2009: voorzichtig krimpend ] het jaarverslag van de raad van bestuur aan de algemene vergadering maakt Onze investeringen in leningen deel uit van de neerleggingsjaarrekening, die na goedkeuring ook beschikbaar De netto boekwaarde van de leningen (na individuele waardeverminderingen) loopt licht terug, van € 897.000 naar € 832.000. is op de website Kapitaal Trividend kan rekenen op een stabiele kapitaalsbasis, bijeengebracht door vennoten en klanten. Eind 2009 bedraagt het kapitaal € 2.425.500, vertegenwoordigd door 4.851 aandelen. Financiële schulden Om de prijs van krediet voor klanten te drukken en om risico te spreiden, deed Trividend in het verleden beroep op het Kringloopfonds. Hiervan staat per einde boekjaar € 257.000 open (€ 196.000 lang en € 61.000 kort). Onze investeringen in participaties Door de geringe toename met nieuwe deelnemingen en de afwikkeling van enkele lopende, daalt de netto boekwaarde, (na individuele waardevermindering) van € 460.000 naar € 360.000. 14 Beleggingen De beleggingen groeiden van € 1.307.000 tot € 1.404.000. Deze zijn geplaatst bij Triodos, Ethias en Dexia. Inmiddels is de beleggingsportefeuille (op vandaag) geheel risicovrij, op het debiteurrisico van de emitterende bank na. Vorderingen en schulden Zowel de vorderingen als de schulden dalen licht tegenover 2008. Trividend JAARVERSLAG 2009 Vergelijkende balans per 31 december 2009 (*) : PASSIEF Eigen Vermogen Kapitaal Uitgiftepremies Reserves Overgedragen verlies Resultaat v/h boekjaar Vreemd Vermogen (lang en kort) Schulden op meer dan 1 jaar Schulden op ten hoogste 1 jaar Overlopende rekeningen (passief) TOTAAL PASSIVA 2009 2.389.716 2.425.500 197 9.000 -44.981 2008 2.249.765 2.425.000 197 9.000 -184.432 2007 2.293.155 2.470.000 197 9.000 -186.042 2006 2.288.865 2.344.500 197 9.000 -64.832 2005 1.986.879 2.092.000 197 6.371 -111.689 292.719 196.085 96.123 511 2.682.435 487.328 317.153 111.039 59.136 2.737.093 492.992 398.221 92.690 2.081 2.786.147 359.942 286.789 71.784 1.369 2.648.807 450.866 397.857 51.320 1.689 2.437.745 (*) in euro voor goedkeuring door de algemene vergadering van 21 mei 2010 Resultaten 2009: bevredigend jaar Opbrengsten uit de activiteit Resultaat uit realisaties en waardeverminderingen De financiële opbrengsten (intresten op uitgeleende bedragen, wederbeleggingsvergoeding inbegrepen) bedragen € 53.000 (gelijk aan vorig jaar). De opbrengsten uit geleverde diensten (managementfees, dossierkosten, opdrachten) bedragen € 11.000. Slechts op één lening boekt Trividend in 2009 een verlies, voor € 12.000. Trividend noteerde geen waardeverminderingen op aandelen, bovenop de eerder aangelegde. Activiteitsgebonden financiële kosten Daarnaast realiseerde Trividend uitzonderlijke meerwaarden naar aanleiding van het vervroegd uitstappen uit twee participaties, voor een totaal van € 106.000. De kosten op ontleningen (inclusief verbrekingsvergoedingen) bedragen € 14.000. Verwerking van het resultaat Opbrengsten uit beleggingen Gezien gedaalde en historisch lage rentevoeten op alle producten, mee ten gevolge van de crisis, daalt de opbrengst uit beleggingen, van € 43.000 (in 2008) tot € 18.000. Werkingskosten De werkingskosten bestaan uit bedrijfskosten, ontvangen dienstprestaties en vooral uit loonkosten. Ze zijn samen goed voor € 176.000. De toename komt vooral uit de loonkost. De jaarrekening die voorligt sluit af met een te bestemmen winst van € 139.450,82 (na belastingen). We stellen u volgende resultaatsverwerking voor. te bestemmen resultaat netto te bestemmen resultaat van het boekjaar overgedragen verliezen van vorige boekjaren resultaatsverwerking over te dragen verlies + 139.450,82 - 184.432,44 - 44.981,62 15 Vergelijkende resultatenrekening per 31 december 2009 (*) : KOSTEN Bedrijfskosten diensten en diverse goederen bezoldigingen afschrijvingen en waardeverminderingen andere bedrijfskosten Financiële kosten 2009 176.688 29.849 144.068 1.894 877 14.324 2008 136.131 27.988 107.053 187 903 15.937 2007 127.935 30.496 94.777 1.572 1.090 12.930 2006 121.519 29.742 85.296 4.324 2.157 11.345 2005 105.717 26.086 72.996 4.748 1.887 6.298 Waardevermindering op leningen Waardevermindering op aandelen Belastingen op het resultaat (opbrengst: -) Winst (+) / Verlies (-) van het Boekjaar 12.225 0 1.572 139.451 0 76.265 0 1.609 126.607 55.051 -6.099 -121.210 0 50.000 -309 49.486 12.500 25.034 12.686 -1.374 (*) in euro voor goedkeuring door de algemene vergadering van 21 mei 2010 Goed gewapend tegen risico Trividend loopt eerst en vooral kapitaalrisico op haar investeringen. Daarbij zijn de organisatie en de aard van het project twee belangrijke parameters. Omdat het doel van Trividend net is kapitaal te verschaffen aan jonge of groeiende ondernemers in de sociale economie, zodat zij een eigen vermogen kunnen opbouwen, is dit risico inherent aan haar activiteit. Dit risico beperkt Trividend bij de dossieropbouw en screening op verantwoordelijk ondernemerschap, bij de selectie en doorlichting in het investeringscomité, later door de te ontvangen rapportering, door managementbegeleiding, door behoorlijk bestuur, tenslotte door eigen of externe opvolging hiervan, door kordate tussenkomst bij afwijkingen. Verder doet Trividend systematisch aan risicobeheersing door kredietplafonds te hanteren; door risico, waar mogelijk, te spreiden met partners, door een opvolgingscomité. Tegen het kapitaalrisico kan Trividend zich op heden niet indekken of verzekeren. Gelet op het overgedragen verlies uit vorige boekjaren, bevestigt de raad dat waardering in de onderstelling van continuïteit haar verantwoord lijkt. Goedkeuring en kwijting De raad legt u de jaarrekening die sluit met een balanstotaal van € 2.682.435,36 voor ter goedkeuring en vraagt uw kwijting aan bestuurders en commissaris voor de uitoefening van hun mandaat. Opgemaakt te Brussel, op vrijdag 23 april 2010, de raad van bestuur Waarderingsregels De waarderingsregels werden tegenover vorig jaar niet gewijzigd. ] Het aansprakelijkheidsrisico uit bestuursmandaten bij klanten wordt verzekerd. Trividend loopt renterisico (het risico dat lopende contracten evolueren beneden marktrente; dit wordt niet ingedekt), en inflatierisico. We onderkennen ook politiek risico, direct (onze werkingssubsidie) en indirect, in die zin dat de activiteit van Trividend en haar klanten afhankelijk blijft van beleidskeuzes van de overheid. de volledige waarderingsregels zijn beschikbaar op de website Melding overeenkomstig artikel 105 van het wetboek van vennootschappen De rekeningen die hier worden voorgesteld zijn een verkorte versie van de neerleggingsjaarrekening die weldra publiekelijk beschikbaar is via de balanscentrale van de Nationale Bank van België. ] de neerleggingsjaarrekening is na goedkeuring ook beschikbaar op de website Zij is onder voorbehoud van goedkeuring door de algemene vergadering van 21 mei 2010. Andere meldingen De raad bevestigt dat we niets anders menen te moeten melden: omtrent belangrijke gebeurtenissen die na het einde van het boekjaar hebben plaatsgevonden; over omstandigheden die de ontwikkeling van de vennootschap aanmerkelijk kunnen beïnvloeden; omtrent werkzaamheden op het gebied van onderzoek en ontwikkeling; betreffende het bestaan van bijkantoren. 16 De commissaris van Trividend, voorheen ‘Goossens Gossart Joos’, nu ‘Mazars’, burgerlijke vennootschap die de vorm van een cvba heeft aangenomen, Marcel Thirylaan 77 b4, 1200 Brussel, vertegenwoordigd door mevrouw Chantal Joos, bedrijfsrevisor, stelde een goedkeurende verklaring zonder voorbehoud op over de jaarrekening met betrekking tot het boekjaar afgesloten per 31/12/2009. ] het verslag van de commissaris maakt deel uit van de neerleggingsjaarrekening, die na goedkeuring ook beschikbaar is op de website ZEGGEN WAT WE DOEN managementverslag – werkjaar 2009 © Trividend STRATEGISCHE DOELSTELLINGEN Prioriteit (2009) Project Stand van zaken (eind 2009) Milestones 2010 Marketing nieuwe “look” en logo on hold door strategische heroriëntering juni: jaarverslag, folder, baseline Klantenopvolging a. database en wettelijke verslagen database bijna af, 85% rapportering OK 100% rapportering in database b. zeggen wat we doen door 18 klanten in gebruik doorlopend in 2010 oorspronkelijk: marketingacties 11 goedgekeurde investeringen 8 tegen juni; 20 tegen december nu: marktverruiming en vernieuwing strategische pistes goedgekeurd RvB doorlopend in 2010 Productievolume RENTABILITEIT (in €) Reëel 2009 Budget 2009 productie van participaties & leningen 10.678 opbrengst uit leningen & wederbeleggingen 53.076 97% 55.000 5.240 105% 5.000 omzet diverse 89% 0 + < 12 projecten halen het investeringscomité, 12 goedgekeurd < weinig uitbetaald in 2009, wordt ingelopen in 2010 1 1 werkingskosten (incl. afschrijvingen) -32.620 82% -39.931 personeelskosten -144.068 112% -128.688 financiële kosten -14.324 110% -13.000 < in 2010: ook inhaalbeweging in het aantal nieuwe dossiers 1 72.000 68.994 < 20 klanten gebruiken onze rapporteringstool actief, 150 leerden de tool kennen 1.917 € per dossier + werkingstoelage + projecttoelage 150.533 116% 130.000 + opbrengsten uit beleggingen 18.516 84% 22.000 resultaat uit operaties 47.031 42.381 68% 62% % van de bruto opbrengsten waardeverminderingen (participaties) waardeverminderingen (leningen) 0 0% -40.000 -12.225 0% 0 0 terugname / belastingen -1.572 0% realisatie meerwaarden 106.217 0% nettoresultaat van het werkingsjaar 139.451 2.381 202% 3% % van de bruto opbrengsten < Trividend investeert in zelfstandig ondernemerschap: 4 projecten ondernemen met ondernemers Resultaat: 2 activiteitencoöperatie dienstencheques regulier sociale werkplaats invoeg - 158 129,3 Goedgekeurd < actief zoeken naar innovatieve dossiers < de dossieropvolging nog verbeteren 2010 414 25 20 De voorlopige cijfers voor 2010 zijn hoopgevend: 496 25 5 10 15 20 25 0 50 100 150 200 250 300 350 400 450 500 < aantal contacten en dossiers in behandeling neemt toe 2010 DOEL: 20 dossiers goedgekeurd en 20 uitbetaald – 2010 SvZ: 6 dossiers behandeld op het investeringscomité; 12 dossiers ‘in the pipeline’ B. marketing & communicatie C. klantenopvolging contacten met communicatiebureau on hold gezet nav 85% van de klanten hebben gerapporteerd strategische heroriëntering 2e helft 2009 database bijna operationeel 2010: wervend jaarverslag, folder, baseline, uitbreiding kanalen 2010: standaardopvolging dmv database en rapporten + D. zeggen wat we doen klanten volgens klemtoon (2009) Gebruik: 21 53 Verspreiding: 149 < op schema met onze doelstellingen 2 1 Prospecten BEDRIJFSMIDDELEN 2 Sociale Economie 1 Regulier 0 Ondersteuningsinstrumenten SE (in ¤) Participaties A. netto portefeuille B. individuele waardeverminderingen C. realisatie meerwaarden (en enige vaste exploitatie): Vooruitgangstraat 333 b12, 1030 Brussel t 02 274 14 51 º 02 205 17 39 @ [email protected] ° www.trividend.be zelfst ondernemerschap 6 Klanten Zetel tewerkstelling 11 1 Risicoklanten cvba, coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid fair trade 21 9 Rechtsvorm 1 27 20 Trividend, Vlaams participatiefonds voor de sociale economie 1 32 30 Naam + ecologie 40 Colofon Vaste gegevens E. maatschappelijke impact van klanten 50 0 Onze acties: 2009 12 0 10 < 20 dossiers voor het investeringscomité brengen < daar aangepaste middelen voor verwerven in 1.000 ¤ Gerealiseerd 1 Aangevraagd 6 (*) in euro voor goedkeuring door de algemene vergadering van 21 mei 2010 < de kernmarkt gevoelig uitbreiden naar de social profit en de reguliere economie - Aanvragen 60 6.480 67.024 30.511 36.513 47.846 1.000 0 < een campagne opzetten om ons ruimer bekend te maken A. investeringen & kredieten Bezoeken 4.691 75.328 31.009 44.319 34.621 18.506 46.050 < een aanzienlijk hoger bedrag aan investeringen goedkeuren en uitbetalen + BEDRIJFSACTIVITEIT Behandeld 500 103.732 45.570 58.162 52.497 1.852 0 2010: de groei is ingezet UITDAGING 2010: GROEI IN VOLUME EN IN RENTABILITEIT 11 2005 92.837 11.957 74.400 Ons doel: 1 marketingcampagne: wervend jaarverslag, folder, baseline, partnernetwerk uitbouwen – 2 marktverruiming: social profit, regulier, innovatie – 3 nog betere klantenopvolging dmv database en standaardrapportering Goedgekeurd 2006 92.157 11.578 75.888 < grotere meerwaarden bij de verkoop van aandelen (€ 106.000) 0 in aantal dossiers 2009 2010 2007 89.630 11.724 77.406 < minder individuele waardeverminderingen (€ 12.000) OPLOSSINGEN / VERBETERVOORSTELLEN 5 2008 125.852 12.088 77.407 30.000 6.357 96.041 43.066 52.975 69.825 6.500 1.549 < inkrimping van portefeuille en balans 12 dossiers goedgekeurd, 3 uitbetaald; 400 k€ goedgekeurd, 160 k€ uitbetaald individuele waardeverminderingen: 12 k€ tov 100 k€ in vorige jaren +139 k€ (dankzij realisatie meerwaarden tbv ruim 106 k€) 3 Bedrijfsopbrengsten omzet subsidies: werkingstoelage subsidies: projecttoelage diverse opbrengsten Financiële opbrengsten bank- en beleggingsintresten leningintresten Winst uit de gewone bedrijfsuitoefening Meerwaarden bij realisaties Terugname van waardeverminderingen 2009 166.451 10.678 80.533 70.000 5.240 71.592 18.516 53.076 47.031 106.217 0 < bevredigend nettoresultaat (€ 139.000) 7 COMMENTAAR bij de RENTABILITEIT productie: aantal OK? bedrag OK? waardeverminderingen? nettoresultaat? Gerealiseerd 2009: een jaar van consolidatie Activiteit: KLANTEN VOLGENS WERKVORM (2009) 12.000 bruto opbrengsten Vergelijkende resultatenrekening per 31 december 2009 (*) : OPBRENGSTEN INVESTEREN, INSPIREREN, INNOVEREN 0 coöperatief ondernemen Andere 4 2009 2008 4 Achtergestelde leningen 2009 2008 Btw nummer BE 0476 371 651 in het Rechtspersonen Register te Brussel 777-5939882-66 IBAN BE07 7775 9398 8266 BIC GKCCBEBB 359.947 458.297 831.640 896.309 - Ingeschreven 0 76.265 12.225 0 + Bankrekening 106.117 6.500 nvt nvt + Redactie en coördinatie Trividend cvba (Les Verhamme en Bernard Fornoville) met dank aan de vele klanten, experts, vrijwilligers voor bijdragen en foto’s Verantwoordelijke uitgever Bernard Fornoville, Vooruitgangstraat 333 b12, 1030 Brussel – www.trividend.be Redactieadvies Diedert Debusscher, Forte cvba, Voskenslaan 97d, 9000 Gent – www.forte.eu Grafisch ontwerp en layout Magelaan cvba, Blekersdijk 14, 9000 Gent – www.magelaan.be Drukwerk Parys Printing, Spoorwegstraat 35, 9940 Evergem FSC-label met COC nummer CU-COC-809718-HC Papier Cyclusprint, op basis van 100% gerecycleerde vezels volgens RAL UZ14 – Chloorvrij TFC; ISO 14001 – EMAS – Nordic Swan – Der Blaue Engel Inkt novavit 910 Sprint BIO Voor extra exemplaren, vragen of opmerkingen, contacteer: Bernard Fornoville, [email protected] ANDERE KRITIEKE SUCCESFACTOREN A. kapitaalrisico / spreiding Trividend blijft zoeken naar cofinanciers voor grotere bedragen (zoals voorheen het KLF) B. partners en netwerk Trividend bouwt een partnernetwerk uit (projectontwikkeling, intermediaire kanalen, innovatoren, …) 0 17 Initiatiefnemers, oprichters en/of hun rechtsopvolgers: ] uit de Sociale Economie Toegetreden aandeelhouders: ] publieke overheden ] uit de andere privé-partners Structurele partner: ] voor de toegetreden klanten, zie op de website samen investeren in een menselijke economie Vooruitgangstraat 333 b12 B-1030 Brussel Tel 02 274 14 51 Fax 02 205 17 39 BTW BE 0476 371 651 RPR Brussel [email protected] INVESTEREN INSPIREREN INNOVEREN www.trividend.be ondernemen ondersteunen waarderen