Wat is wijsheid 4 (Aristoteles en Nietzsche)

Word een wijze
Voorwaarden voor wijsheid
1 Terugblik
2 Aristotelische oefening in wijs handelen
3 Pauze
4 Nietzsche en voorwaarden voor wijsheid
4 Oefening: word wie je wilt zijn (toepassen van de
voorwaarden)
Je kunt de wijsheid niet in pacht hebben
het is een houding…
1 Bepaal de juiste deugden.
2 Leer ze door onderwijs, imitatie, praktijkoefening
3 Laat het een gewoonte worden
Pas na minstens 21 dagen gaat het vanzelf
Een deugd
een goede fatsoenlijke eigenschap
Is niet teveel en niet te weinig: het juiste midden.
Oefening in wijs handelen
1.
2.
3.
4.
Bepaal een deugd die jij wilt bezitten
Wat is het teveel van deze kwaliteit?
Wat is het te weinig van deze kwaliteit?
Formuleer een algemene leidraad bij deze
deugd.
Maak van de leidraad een gewoonte…
Bijvoorbeeld:
1 Deugd: zelfcontrole
2 Teveel: als iemand iets gemeens doet, doe ik
of er niets aan de hand is. Dat is teveel omdat
ik daardoor niet goed voor mezelf kan zorgen.
3 Te weinig: als iemand iets gemeens doet, sla ik
erop los. Dat is te weinig zelfcontrole omdat ik
dan anderen schaad. Ik mag wel slaan als de
situatie werkelijk onveilig is.
4 Leidraad: ik mag mijzelf en mijn boosheid best
laten zien, maar niet zo handelen dat ik
anderen schaad. Behalve als ik anderen pijn
moet doen om mezelf te redden.
Nietzsche
Voorwaarden voor wijsheid
God is dood!
http://youtu.be/ZPs3ffxDqoo
Nietzsche 1844-1900
Voorwaarde 1: humor
Het voordeel van Socrates op de stichter van het
Christendom is de glimlach die zijn ernst
nuanceert. En de wijsheid vol olijkheid die bij de
mens de beste gemoedstoestand teweegbrengt.
Voorwaarde 2: dít is de werkelijkheid
Laat je niet onderdrukken door illusies.
Kierkegaard: terug naar het concrete bestaan.
Voorwaarde 3: Zie God niet als goed en wijs
God is enkel almacht!
Haal die opperste goedheid uit de opvatting van God:
ze is een God onwaardig. Haal de opperste wijsheid
weg (…) Nee, God, de opperste macht – dat volstaat!
Word God! Word vrij!
Voorwaarde 4: aanvaard de zinloosheid van het bestaan.
Ons bestaan is net zo zinloos als dat van Sysiphus.
Maak zin!
Zeg ‘Ja!’ tegen het leven…
-misschien leef je het steeds opnieuw-
De mens = wil tot macht
Ideaal:
Het ongebonden mateloze zelf
Iedereen heeft een aangeboren talent, maar bij
maar weinig mensen is die mate van taaiheid,
uithoudingsvermogen, energie aangeboren en
aangekweekt, die maakt dat hij werkelijk een
talent wordt.
Wat heb ik nodig voor wijsheid?
1 Kritisch zelfonderzoek: er ís geen ik.
(want je bent elke keer anders)
2 Sta open voor de waarheid:
je hebt ook ‘slechte’ eigenschappen.
3 Zelfbeheersing. Heb jezelf in de macht!
Laat je driften voor je werken en niet tegen je.
4 Authenticiteit.
Ontwerp je eigen ideaalbeeld en verwezenlijk die.
Vind je eigen wijze: rust/actie. Egoïsme/belangenloosheid
5 Zelf ver-wezen-lijking is nooit af.
Blijf altijd aan het werk.
Oefening: word wie je wilt zijn
Stap 1: noteer enkele ‘slechte’ eigenschappen van jezelf
Bedenk bijvoorbeeld welke kritiek je weleens krijgt.
(Dit hoef je niet met de groep te delen)
Bijvoorbeeld:
-Te aanwezig /veel aan het woord
-Slordig (mijn huis)
Wij moeten bij het ontwerpen van onze
ideaalbeelden onze fouten niet weglaten,
maar er een sublieme vorm van vinden.
Stap 2: Vind de perfecte vorm van je slechte eigenschap
Wie vindt deze eigenschappen erg? Jij of alleen anderen?
Kan je de eigenschap zo gebruiken
zodat het prettig wordt voor jouw leven?
Bijvoorbeeld:
Te aanwezig:
Als ik aan het woord ben krijg ik aandacht. En daar houd ik
van. Ik wil dus aandacht blijven zoeken.
Of
Ik ben niet netjes op mijn huis: maar ik besteed mijn tijd
ook liever aan andere zaken. Ik geniet lekker van mijn zooi.
Stap 3: Bedenk een prikkelende, beetje absurde stelling
met een kern van waarheid die jouw helpt om je slechte
eigenschap te accepteren en te gebruiken.
Het is goed als de regel aan het denken zet.
Bijvoorbeeld:
Wie niet praat is eenzaam.
Mensen met een schoon huis stellen slechte prioriteiten.
Wees niet deugdzamer dan je krachten je toelaten.
Volgende week:
Rorty: handelen zonder absolute waarheid
Richard Rorty
Boeken
Donald Palmer: Filosofie voor beginners / De grote vragen
Piere Hadot: filosofie als een manier van leven
Alain de Botton: de troost van de filosofie
Het Nieuwe Trivium: Vrije ruimte werkboek (oefeningen)
Socrates:
Plato: Socrates leven en dood
Plato:
Jos Kessels: het poëtisch argument
Aristoteles:
Joep Dohmen & Maarten van Buuren:
Van oude en nieuwe deugden.
Nietzsche:
Jan Keij: Nietzsche als opvoeder