ministerie van onderwijs en volksontwikkeling

MINISTERIE VAN ONDERWIJS EN VOLKSONTWIKKELING
UNIFORM HEREXAMEN VWO
VAK: NEDERLANDS
DATUM: 07 AUGUSTUS 2008
CORRECTIEVOORSCHRIFT
Alinea
I
a
b
II
a
b
c
III
a
b
IV
V
a
b
VI
a
b
VII
Volgens Sternberg heeft juist Amerika voor een positieve mondiale beïnvloeding
wijze leiders nodig.
Vermoedelijk wordt daarom een universitair onderzoek uitgevoerd naar de inhoud en rol van wijsheid.
2
Amerikaanse wetenschappers relateren compassie aan wijsheid.
2
Ook de Nederlandse Vonk linkt wijsheid aan compassie.
Belangrijk hierbij is zelfcompassie: acceptatie van je eigen onvolmaaktheid.
Alineagrens
Een onderzoek van Kroesbergen en Vonk geeft drie methoden voor het meten van
wijsheid.
Allereerst de simplismeschaal: een zwart-witwereldbeeld staat wijsheid in de
weg.
2
2
1
2
2
2
2
Tot slot het verplaatsingsvermogen: zich in andermans situatie kunnen verplaatsen,
doet wijsheid toenemen.
2
a
b
c
X
XI
XII
Hoofdgedachte
Punten
Ofschoon er een duidelijke mening over wijsheid bestaat, is een omschrijving
ervan moeilijk.
2
Bij wijsheid gaat het om zachtmoedigheid.
1
Alineagrens
1
Psycholoog Sternberg onderzoekt wijsheid allang.
1
Hij vindt dat wijsheid meer is dan intelligentie: met ervaring dient intelligentie
een collectief doel.
2
De intenties van een wijze leider moeten daarom betrekking hebben op een groter
geheel.
2
Vervolgens de moppermeetlat: ontevredenheid en emotionaliteit beletten het wijs
worden.
VIII
IX
EXAMENBUREAU
2008
SAMENVATTING
a
b
Alineagrens
Veel onderzoekers beschouwen wijsheid als een persoonlijkheidskenmerk.
Jongeren kunnen al wijs zijn, terwijl ouderen dat niet hoeven te zijn.
Volgens Carstensen hebben ouderen wel een evenwichtiger gevoelsleven.
1
1
2
2
Zich afschermen voor het leven leidt volgens Vonk ertoe dat sommigen “onwijs”
blijven.
2
Ook defensief gedrag belemmert wijsheid, stelt Vonk.
2
Zij meent dat het bedenken van wijsheidsoefeningen lastig is.
Bepaalde elementen kan men wel zelf ontwikkelen
1
1
XIII
Een intolerante instelling belemmert vergevensgezindheid, een belangrijk facet
van wijsheid.
Alineagrens
XIV
a
b
In de praktijk betekent wijsheid volgens Baltes: de beste handelwijze in verschillende situaties.
Een wijze persoon houdt dus rekening met verschillende achtergronden, de betrekkelijkheid van waarden, de menselijke natuur en onzekerheden.
3
1
3
2
XV
Niet impulsief handelen is ook een aspect van wijsheid.
2
XVI
Bovendien geven wijze mensen anderen de kans te leren uit eigen fouten.
Alineagrens
Wijsheid kan niet onderwezen worden.
2
1
3
X VII
Titel
Auteur
Bron
: “Wat is wijsheid?”
“Begrijpen zonder oordelen”
: Eveline Brandt
: Psychologie Magazine, februari 2008
1
1
1
Totaal
60