Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose ? Module II: Psychose begrijpen ? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie ? Module IV: Behandeling van psychose de rol van andere interventies ? Behandeling van psychose De rol van andere interventies InFoP 2 -module 4 Bio-psycho-sociale interventies Biologische behandeling Antipsychotica: acuut en onderhoud Andere middelen Psychologische behandeling Gesprekken PsychoPsycho-educatie (geven van informatie) Individuele psychotherapie Trainen van vaardigheden Sociale begeleiding Familie interventie Steunende omgeving Rehabilitatie (interventies op sociale domeinen) Sociale interventies Biopsychosociale interventies Steunpunten MEDICATIE FAMILIE INDIVIDUEEL OMGEVING Continuïteit van zorg Behandeling van psychose Lange termijn Ondersteunen van de balk en verminderen van draaglast van binnen én buiten uit Dagelijks leven Studeren Andere Levensgebeurtenissen Relaties Werk Kwetsbaarheid voor psychose MEDICATIE INDIVIDUEEL FAMILIE OMGEVING Behandeling van psychose Medicatie Acute behandeling Lange termijn, onderhoudsbehandeling Dagelijks leven Studeren Andere Levensgebeurtenissen Relaties Werk Kwetsbaarheid voor psychose MEDICATIE Behandeling van psychose Acute psychose Lijmen en spalken van de balk met medicatie Onderhoudsbehandeling ter voorkomen van herval Kwetsbaarheid voor psychose Medicatie is LIJM Behandeling van psychose Individuele steun Psycho-Educatie & Trainen van vaardigheden Studeren Dagelijks leven Andere Levensgebeurtenissen Relaties Werk Kwetsbaarheid voor psychose INDIVIDUEEL Individuele steun Gesprekken Psycho-Educatie informatie over de aandoening Individuele psychotherapie Trainen van vaardigheden Psychose doormaken is Een deuk in iemands zelfbeeld Verminderen van zelfvertrouwen Onzekerheid over al dan niet herval Activiteiten van voor psychose niet zomaar heropnemen. Leren omgaan met idee van kwetsbaarheid Verwerken van moeilijke diagnose En dit met een beperkt ziekte inzicht Eigen aan psychose vatbaarheid Jong zijn en niet willen ziek zijn Het niet willen hebben van deze ziekte Doelstellingen individuele steun Verhogen van inzicht in de aandoening en leren omgaan met de symptomen De psychotische stoornis een plaats geven in het levensverhaal Positieve maar realistische verwachtingen voor de toekomst Verwerken en aanvaarden van de psychotische stoornis Aanvaardingsproces Met typische fasen van een rouwproces Negeren Ageren Accepteren en verwerken Bijstellen van toekomstbeeld Dit is een individueel proces Filosofie van psycho-educatie Fundamenteel recht van patiënten Biedt perspectief Geïnformeerde gebruikers Integraal deel van het therapeutisch proces Psycho-educatie Inhoud Diagnose en verloop (module I) Oorzaken van de aandoening (module II) Behandeling effecten en neveneffecten van medicatie (module III) andere psychosociale interventies (module IV) Psycho-educatie Inhoud Verwachtingen voor de toekomst Belang van langdurige behandeling Vroege tekens van herval Voorkomen van herval Psychotherapieën Psychoanalytische therapie Gedrags/cognitieve therapie Systeem/familie therapie Experiëntiele therapie … Belang van geschoolde therapeut Informeer naar kostprijs Vaardigheden en beperkingen Geringe vaardigheden Relationeel, werk, dagelijkse activiteiten, opvullen vrije tijd, … Beperkt sociaal netwerk Meer dan 50 % van de patiënten hebben uitgesproken beperkingen Welke vaardigheden trainen ? Alle vaardigheden waar beperkingen aanwezig zijn Cognitieve vaardigheden Sociale vaardigheden Nog niet geleerd Niet meer gebruikt Vaardigheden trainen Hoe en waarom? Niet tijdens acute fase Training voldoende lang geven HERVAL SOCIAAL FUNCTIONEREN SOCIALE ANGST Sociale begeleiding Familie interventie Steunende omgeving Rehabilitatie (interventies op verschillende levensdomeinen) Sociale-administratieve interventies Behandeling van psychose Steun aan de familie Psycho-Educatie & Familie Interventie Dagelijks leven Studeren Andere Levensgebeurtenissen Relaties Werk Kwetsbaarheid voor psychose FAMILIE Waarom steun aan de familie ? Leven met iemand met schizofrene psychose kan een belasting geven Begrip EE Expressed Emotion Barometer van emoties in een familie STRESS & SPANNING HERVAL Waarom steun aan de familie ? Familie als natuurlijk steunmilieu ervaringsdeskundige Steun aan familie bij de verwerking van een ernstige aandoening van een familielid bij het bijstellen van verwachtingen Realistische en haalbare doelstellingen Hoe steun aan de familie ? Gezinsgesprekken Psycho-educatie informatie over aandoening een fundamenteel recht Hulp bij oplossen problemen en conflicten verbeteren communicatie leren omgaan met stress en gespannen situaties Doelen van familie interventie ? Steun bieden aan de patiënt Ondersteuning van de familie Grenzen stellen en zorgen voor uzelf Evenwicht tussen nabijheid en afstand rekening houden met wens tot autonomie van de patiënt Reageren op en omgaan met psychotische ervaringen Wat kan de familie doen ? Omgaan met vooroordelen / discriminatie stigma Preventie van secundaire problemen Herkennen van vroege tekens van herval Belangenbehartiging opkomen voor de patiënt advocacy Wat kan de familie doen ? Lotgenotencontacten (oa Similes, KOPP…) Volg de Coping Cursus voor Familiebetrokken (Compas): Copingvaardigheden Zelfzorg Zingeving Behandeling van psychose Steunende omgeving Psychiatrische behandeling, ambulant of opname Sociale interventies Dagelijks leven Studeren Andere Levensgebeurtenissen Relaties Werk Kwetsbaarheid OMGEVING Steunende omgeving Omgeving met structuur en voorspelbaarheid Heropbouw van dagstructuur Omgeving met lage stress Evenwicht tussen onder- en overstimulatie Steunende omgeving Geleidelijke heropbouw (stap voor stap) Geleidelijke aansluiting met leven in de maatschappij Steun in verband met wonen aanleren en trainen van vaardigheden, activiteiten, studie en werk Rehabilitatie: Ondersteuning bij wonen. Met wie? Waar? Alleen / met partner In gezinsverband (familie) Sociale huisvesting Beschut wonen Gezinsverpleging Pension Psychiatrisch verzorgingstehuis Lokale initiatieven Rehabilitatie : Ondersteuning bij wonen. Dienstverlening Mantelzorg Buddy systeem Reguliere thuiszorg / sociale diensten Psychiatrische thuiszorg Beschut wonen Lokale initiatieven Rehabilitatie : Ondersteuning bij werken / activiteiten Arbeidstraining Arbeidstrajectbegeleiding via verschillende kanalen. Vlaams Fonds Beschutte / sociale werkplaatsen Revalidatiecentra Activering Rehabilitatie : ondersteuning vrije tijd Vrijetijdscoach (lokaal) Integratieprojecten Lotgenotencontacten (Uilenspiegel) Sportactiviteiten (Psylos, wandelclubs…) Dagactiviteitencentra Ontmoetings- en trefpunten Sociale restaurants Clubs (lokaal) Sociale-administratieve interventies Toegang tot diensten en voorzieningen Bekomen van uitkeringen Juridische aangelegenheden : vb. bewindvoering Behandeling van psychose Omvattende en geïntegreerde zorg Continuïteit van zorg Partnership: hulpverlening, patiënt en familie Dagelijks leven Studeren Andere Levensgebeurtenissen Relaties Werk Kwetsbaarheid voor psychose MEDICATIE INDIVIDUEEL FAMILIE OMGEVING Doelstellingen behandeling ? Zorg op maat Interventies op lange termijn Verminderen symptomen en klachten Verhogen / verbeteren van niveau van functioneren vaardigheden zelfredzaamheid kwaliteit van leven van patiënt én familie Psychiatrische opname Waarom soms nodig ? Opvangen van crisis of acute episode Stellen diagnose Opstellen behandelplan Opstarten behandeling en rehabilitatie Nazorg na de opname ... Psychiatrische opname Welke mogelijkheden ? Psychiatrische Afdeling Algemeen Ziekenhuis (PAAZ) Psychiatrisch ziekenhuis Dag- en nachtbehandeling Beschut wonen Psychiatrisch VerzorgingsTehuis (PVT) Psychiatrische thuiszorg ... Ambulante behandeling Welke mogelijkheden ? Nazorgconsultatie na opname Privé consultatie Psychiater, psycholoog, therapeut, … Dienst Geestelijke GezondheidsZorg (DGGZ) Dag-Activiteiten-Centrum (DAC) Psychiatrische thuiszorg ... Belgische consensusconferentie1999 Vroege detectie en vroege behandeling Goede coördinatie diensten en voorzieningen (netwerken) Nood aan goede residentiele en ambulante voorzieningen (“outreach” en preventie) Meer middelen nodig om goede zorg te kunnen voorzien Belgische consensusconferentie1999 Geïntegreerde zorg antipsychotica, individuele begeleiding, begeleiding van familie, sociale interventies, … Nieuwe antipsychotica Psycho-educatie Zorg op maat Partnership met patiënt en familie InFoP 2 -module 4 Vragen ?