3.2. Raad inzake handel en duurzame ontwikkeling

EUROPESE
COMMISSIE
Brussel, 18.3.2015
COM(2015) 131 final
VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE
RAAD
Jaarlijks verslag over de uitvoering van deel IV van de associatieovereenkomst tussen de
EU en Midden-Amerika
NL
NL
VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE
RAAD
Jaarlijks verslag over de uitvoering van deel IV van de associatieovereenkomst tussen de
EU en Midden-Amerika
1.
Inleiding
Op 29 juni 2012 heeft de EU de associatieovereenkomst ("de overeenkomst") met MiddenAmerika ondertekend. Deel IV van de overeenkomst, met betrekking tot handel, wordt sinds
1 augustus 2013 voorlopig toegepast ten aanzien van Nicaragua, Honduras en Panama, sinds
1 oktober 2013 ten aanzien van El Salvador en Costa Rica en sinds 1 december 2013 ten slotte
ten aanzien van Guatemala1.
De Commissie voorziet het Parlement en de Raad geregeld van recente informatie over de
uitvoering van de overeenkomst. Overeenkomstig Verordening (EU) nr. 20/2013 van het
Europees Parlement en de Raad van 15 januari 2013 tot uitvoering van de bilaterale
vrijwaringsclausule en het stabilisatiemechanisme voor bananen in de Overeenkomst 2 ("de
verordening") moet de Commissie ter aanvulling een jaarlijks verslag indienen bij het
Europees Parlement en de Raad. Dit verslag komt tegemoet aan dat vereiste.
In overeenstemming met artikel 13 van de verordening bevat dit verslag drie secties:



een samenvatting van de statistieken en een algemene beoordeling van de
handelsstromen (deel 2);
informatie over de activiteiten van de diverse instanties die bevoegd zijn voor het
toezicht op de uitvoering van de overeenkomst (deel 3) en over de naleving van de
verplichtingen uit hoofde van de titel Handel en duurzame ontwikkeling (deel 4);
informatie over de toezichtactiviteiten als bedoeld in de verordening (deel 5).
2.
ALGEMENE BEOORDELING: ONTWIKKELING VAN DE HANDEL
2.1.
Methode
Door de beperkte beschikbaarheid van gegevens die voor dit eerste jaarlijks verslag kunnen
worden gebruikt, is het onmogelijk om definitieve conclusies over de gevolgen van de
overeenkomst te trekken. Veranderingen in handelsstromen mogen niet uitsluitend aan de
uitvoering van de overeenkomst worden toegeschreven; tal van andere factoren hebben ook
een invloed op die cijfers, zoals schommelingen in de vraag of de mondiale prijzen. Er dient
ook op te worden gewezen dat voor Midden-Amerika de tariefafbraakperiode langer is dan
voor de EU, aangezien de asymmetrie van de ontwikkelingsgraad van de economieën tot
uiting komt in hun respectievelijke tarieflijsten. Gedurende het eerste jaar van toepassing is de
1
2
De overeenkomst wordt in de EU voorlopig toegepast totdat alle lidstaten deze hebben geratificeerd. De status van
de ratificatie wordt gepubliceerd op de website van de Raad: http://www.consilium.europa.eu/nl/documentspublications/agreements-conventions/
Zie: http://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/?uri=CELEX:32013R0020
2
tariefverlaging voor EU-invoer uit Midden-Amerika daarom hoger dan voor MiddenAmerikaanse invoer uit de EU.
Er dient te worden opgemerkt dat de Midden-Amerikaanse landen vóór de uitvoering van de
overeenkomst via het stelsel van algemene preferenties ("SAP"), dat ontwikkelingslanden
tariefconcessies toekende, een preferentiële toegang tot de EU-markt genoten. Door de
toepassing van dat stelsel genoten enkele belangrijke Midden-Amerikaanse producten
(bijvoorbeeld koffie en fruit) al een rechtenvrije behandeling. De tariefconcessies die
krachtens de overeenkomst zijn toegekend, hebben echter betrekking op een breder gamma
van producten dan in het kader van het SAP en zijn permanent. De overeenkomst zal naar
verwachting leiden tot een meer gediversifieerde Midden-Amerikaanse uitvoer, maar er is tijd
nodig om dat doel te bereiken.
De volgende analyse van de bilaterale handelsstromen is gebaseerd op een vergelijking van de
gegevens voor een periode van twaalf maanden (oktober 2013 - september 2014) met die van
dezelfde periode van het voorgaande jaar (oktober 2012 - september 2013). Hierna wordt met
het eerste jaar van uitvoering de periode van twaalf maanden tussen 1 oktober 2013 en
30 september 2014 bedoeld. Tenzij anders vermeld, is dit verslag gebaseerd op gegevens van
Eurostat.
Er dient te worden opgemerkt dat de statistieken van Eurostat en die van Midden-Amerika
grote afwijkingen vertonen wat betreft Panama (+255 %) en Costa Rica (+46 %). Die
afwijkingen zijn besproken in het subcomité Markttoegang en er is overeengekomen dat er
een gezamenlijke analyse wordt uitgevoerd om de oorzaken daarvan te zoeken.
2.2.
Ontwikkeling van
(goederen)
de
algemene
handelsstromen
met
Midden-Amerika
Nieuwe gegevens van de economische commissie van de Verenigde Naties voor LatijnsAmerika en de Cariben tonen aan dat de buitenlandse directe investeringen in MiddenAmerika in het eerste semester van 2014 relatief stabiel zijn gebleven ten opzichte van 2013.
Niettemin is de handel3 tussen de Midden-Amerikaanse landen onderling en tussen die regio
en de rest van de wereld met 1 tot 2 % gekrompen. Evenzo zijn de mondiale handelsstromen
van de EU met 3 % afgenomen.
Ondanks die algemene daling van de handelsstromen en hoewel het te vroeg is om definitieve
conclusies te trekken, is er sprake van een stijgende trend wat betreft de handelsstromen van
bepaalde landen en specifieke goederen. De handelsstromen van de EU met de regio zijn
stabiel gebleven of zijn zelfs toegenomen, met uitzondering van Panama, waarmee de handel
beduidend is gekrompen in vergelijking met 2012 (-11,9 %). Dat kan echter verband houden
met de algemene daling van de EU-uitvoer naar Zuid-Amerika, waarbij de vrijhandelszone
van Panama een sleutelrol speelt als regionale hub.
Door de onzekerheid over de datum van voorlopige toepassing in 2013 hebben handelaren
mogelijk moeilijkheden ondervonden om de voordelen van de overeenkomst te integreren in
3
Gegevens van het IMF.
3
hun beslissingen. Desondanks zijn er indicatoren die erop wijzen dat ondernemingen in
specifieke sectoren in toenemende mate gebruikmaken van de overeenkomst.
De waarde van de EU-invoer van goederen uit Midden-Amerika is met 3,4 % (6 629 miljoen
EUR) gestegen, terwijl de EU-uitvoer naar Midden-Amerika met 6,3 % (5 106 miljoen EUR)
is gedaald. In 2014 vertoonde de handelsbalans van de EU derhalve een deficit van
1 528 miljoen EUR (het voorgaande jaar bedroeg het deficit 962 miljoen EUR).
Uitvoer
Invoer
Costa
Rica
812
1,5 % 4 096 -0,7 %
El
Salvador
574 13,9 %
191 -6,0 %
Guatemala
829
7,7 %
619 4,0 %
Honduras
421 15,3 %
791 3,1 %
Nicaragua
165
0,0 %
305 28,7 %
Panama
2 305 -19,0 %
627 29,7 %
Totale
handelsstromen
4 908
-0,4 %
766
8,1 %
1 448
6,1 %
1 213
7,0 %
470 16,9 %
2 932 -11,9 %
Totaal
5 106 -6,3 % 6 629 3,4 % 11 736 -1,1 %
De handelsstroom tussen de EU en Midden-Amerika en de jaarlijkse ontwikkeling ervan
(miljoen EUR - periode 1/10/2013 tot en met 30/9/2014)
De belangrijkste bestemming van de EU-uitvoer naar Midden-Amerika was Panama
(46 %), gevolgd door Guatemala en Costa Rica (elk 16 %). De belangrijkste uitvoer betrof
volgens de SITC-classificatie machines en vervoermaterieel (32,7 %), gevolgd door
chemische producten (17,5 %). De EU-uitvoer is erg gediversifieerd en de 15 meest
uitgevoerde producten (volgens waarde) vertegenwoordigen 28 % van de gehele uitvoer. In
totaal zijn in het eerste jaar van uitvoering 5 817 verschillende producten uitgevoerd naar
Midden-Amerika (+0,5 % in vergelijking met het voorgaande jaar).
De EU-uitvoer naar Midden-Amerika is met 6,3 % gedaald. Die daling, die voornamelijk
betrekking had op Panama (-19 %), zou verband kunnen houden met de algemene negatieve
trend wat de Zuid-Amerikaanse regio betreft. De EU-uitvoer naar Midden-Amerika is erg
veranderlijk (zowel positief als negatief) wat betreft producten als zware machines,
spoorwegmaterieel, vliegtuigen en vaartuigen, die een groot deel van de gehele uitvoer
vertegenwoordigen en waarvoor de handelsstromen zijn gekoppeld aan kapitaal- of industriële
investeringen.
Het aanboren van een nieuwe markt kan tijd vergen en is niet enkel afhankelijk van het
bestaan van een vrijhandelsovereenkomst, maar er dient te worden opgemerkt dat van de EUuitvoer naar Midden-Amerika die in relatieve termen het meest is toegenomen 9 van de 15
producten een preferentiële tariefbehandeling uit hoofde van de overeenkomst genoten,
bijvoorbeeld:
4

bij vliegtuigonderdelen was er in het eerste jaar van uitvoering sprake van een
stijging van 2,5 naar 39,5 miljoen EUR (+1 431 %);

bij afbeeldingen en drukwerk was er in het eerste jaar van uitvoering sprake van een
stijging van 0,4 naar 3,4 miljoen EUR (+644 %);

bij drinkglazen was er in het eerste jaar van uitvoering sprake van een stijging van 0,3
naar 1,6 miljoen EUR (+432 %).
De belangrijkste EU-invoer uit Midden-Amerika betrof materieel en machines (42 %),
gevolgd door voedsel en levende dieren (39,4 %). De belangrijkste bron van EU-invoer uit
Midden-Amerika is Costa Rica (62 %), gevolgd door Honduras en Panama (elk 11 %). De
invoer van uitrusting en machines uit Midden-Amerika is voornamelijk van oorsprong uit
Costa Rica (86 % van alle uit Midden-Amerika ingevoerde uitrusting en machines).
In totaal zijn in het eerste jaar van uitvoering 2 281 verschillende producten ingevoerd uit
Midden-Amerika (+3 % in vergelijking met het voorgaande jaar). Ondanks die positieve
evolutie blijft de diversificatie van de uit Midden-Amerika ingevoerde producten beperkt: de
vier meest ingevoerde producten vertegenwoordigen ongeveer 60 % van de gehele EU-invoer
uit Midden-Amerika (elektronische assemblages van gegevensverwerkende machines (ITmoederborden) (32 %), koffie (10 %), bananen (10 %) en ananassen (7 %)).
In het algemeen is de EU-invoer uit Midden-Amerika in het eerste jaar van uitvoering met
3,4 % gestegen, ondanks het feit dat de invoer van de twee meest verhandelde producten is
gedaald (assemblages van gegevensverwerkende machines en koffie zijn respectievelijk met
7,2 % en 17 % gedaald). Die daling houdt waarschijnlijk verband met externe factoren: de
daling van de invoer van gegevensverwerkende machines kan een vroeg teken zijn van de
lopende reorganisatie van die bedrijfstak als gevolg van de recente aankondiging van de
belangrijkste producent in Midden-Amerika dat hij zijn vestiging van Costa Rica naar
Zuidoost-Azië zal verplaatsen. De daling van de koffie-invoer houdt verband met de ernstige
droogte en de koffieroestepidemie ("roya" in het Spaans).
Opmerkelijke positieve veranderingen van de onlangs geliberaliseerde Midden-Amerikaanse
uitvoer konden bijvoorbeeld bij de volgende producten worden vastgesteld:

bij rietsuiker was er sprake van een stijging met 394 % (van 8 naar 41 miljoen EUR);

bij ingevroren garnalen was er sprake van een stijging met 63 % (van 0,1 naar
0,16 miljoen EUR);

bij gebottelde rum was er sprake van een stijging met 205 % (van 5,6 naar 17 miljoen
EUR);

bij maniokwortel was er sprake van een stijging met 39 % (van 10 naar 14 miljoen
EUR).
5
2.5.
Gebruik van tariefcontingenten (TC’s)
De overeenkomst voorziet in verscheidene TC's die de andere partij een preferentiële
tariefbehandeling toekennen tot aan de kwantitatieve drempel van het contingent. Boven die
drempel is het MBN-tarief van toepassing.
In het algemeen wijst de voorlopige analyse van het gebruik van de contingenten erop dat
handelaren in aanzienlijke mate gebruik hebben gemaakt van TC's voor producten die al vóór
de voorlopige toepassing van de overeenkomst werden verhandeld, terwijl er slechts in
geringe mate handel is ontstaan in producten die vóór de uitvoering van de overeenkomst niet
werden verhandeld.
De EU heeft ingestemd met acht TC's ten gunste van Midden-Amerika voor producten die
vóór de uitvoering van de overeenkomst geen preferentiële toegang tot de EU-markt hadden.
In 2013 hebben de Midden-Amerikaanse marktdeelnemers geen gebruik gemaakt van die
TC's, met uitzondering van de TC's voor suiker, die voor 95 % werden gebruikt.
In 2014 werd slechts voor twee categorieën (rietsuiker en rum) van TC's gebruikgemaakt. Van
de toegestane 166 860 ton voor rietsuiker werd 143 791 ton gebruikt (86 %). Qua waarde is
de EU-invoer van producten die onder het TC voor suiker vallen, gestegen van 47,5 naar
84,7 miljoen EUR (+78 %).
Oorsprong
Producten
Eenheid TC-volume
Knoflook
Rijst
MiddenAmerika
Maniokwortel
Vlees van runderen
ton
Champignons
Suikermais
Suiker
MiddenAmerika
met
uitzondering Rum in recipiënt > 2 l
van Panama
Liter
zuivere
alcohol
Rum in recipiënt > 2 l
EU-invoer
Benuttingsgraad
550
0
0%
21 000
0
0%
5 000
0
0%
10 450
0
0%
275
0
0%
1 560
0
0%
154 500
135 243
88 %
1 022
153
21 %
105
0
0%
12 360
8 548
69 %
550
0
0%
Panama
Suiker
ton
Nicaragua
Vlees van runderen
Door de EU aan Midden-Amerika toegekende TC's - Gebruik tot en met 26 november
2014
6
Naast de TC's heeft de EU aan Midden-Amerika ook voor 118 tarieflijnen een afwijking van
de oorsprongsregels uit hoofde van specifieke contingenten toegekend. Die afwijkingen
verlenen Midden-Amerika in wezen een zekere flexibiliteit wat betreft de oorsprong van
welbepaalde producten, tot aan de kwantitatieve drempel van het contingent. Boven die
drempels zijn strengere oorsprongsregels van toepassing. Die regelingen hebben voornamelijk
betrekking op textielproducten. Het gebruik van die afwijkingen is echter vrijwel
verwaarloosbaar en de hoeveelheden die uit hoofde van die contingenten worden ingevoerd,
blijven zeer beperkt en betreffen slechts een klein deel van de handelsstroom die voor de
preferentiële behandeling in aanmerking kan komen. Die laatste bevinding bevestigt een
algemene trend die bij recent uitgevoerde overeenkomsten werd vastgesteld, namelijk dat het
de handelaren tijd kost om hun handelskanalen aan de nieuwe omgeving aan te passen.
Midden-Amerika heeft de EU voor vier specifieke producten TC's toegekend. Alle door
die TC's bestreken EU-uitvoer is als volgt gestegen:

gepekelde ham: de EU-uitvoer is van 1,2 naar 1,5 miljoen EUR gestegen (+22 %);

melkpoeder: de EU-uitvoer is van 2,9 naar 5,7 miljoen EUR gestegen (+96 %);

kaas: de EU-uitvoer is van 7,1 naar 9,3 miljoen EUR gestegen (+32 %);

wei: de EU-uitvoer is van 0,5 naar 0,6 miljoen EUR gestegen (+17 %);

bereidingen van varkensvlees: de EU-uitvoer is van 9,1 naar 10,6 miljoen EUR
gestegen (+16 %).
In het algemeen hebben die TC's als een stimulans gediend voor producten die al vóór de
uitvoering van de overeenkomst werden verhandeld, al is er nog een zekere groeimarge,
aangezien de uitvoer onder de drempels is gebleven.
2.6.
Diensten
Gegevens over de handel in diensten worden geproduceerd met een aanzienlijke vertraging en
worden gepresenteerd in geaggregeerde vorm, waardoor het niet realistisch is om in dit
stadium een analyse te maken die vergelijkbaar is met die van de handel in goederen. Dit
aspect zal dus worden behandeld in het jaarlijks verslag over de uitvoering zodra er voldoende
gegevens beschikbaar zijn.
3.
ACTIVITEITEN VAN DE INSTANTIES DIE TOEZICHT HOUDEN OP DE
UITVOERING
De bij de overeenkomst opgerichte instanties die toezicht houden op de uitvoering bestaan uit
een Associatieraad, die regelmatig op ministerieel niveau bijeenkomt, een Associatiecomité
en zes subcomités die jaarlijks bijeenkomen. De eerste bijeenkomsten van die instanties
hebben in mei en juni 2014 in Honduras plaatsgevonden, met uitzondering van de Raad
inzake handel en duurzame ontwikkeling, die op 17 en 18 november in Nicaragua heeft
vergaderd.
7
Subcomité Technische handelsbelemmeringen
3.1.
Tijdens de bijeenkomst van 13 mei 2014 hebben Midden-Amerika en de EU gesproken over:

de uitvoering van vier technische voorschriften door Midden-Amerika (etikettering
van alcoholische dranken, room (zuivel) en etikettering van schoeisel);

twee Costa Ricaanse technische voorschriften (banden en elektrische installaties);

de verbintenissen die door de Midden-Amerikaanse regio zijn aangegaan ter
bevordering van haar economische integratie door regionale technische voorschriften
goed te keuren.
De EU heeft herinnerd aan de verbintenis van Midden-Amerika om schriftelijke antwoorden
te verstrekken op de schriftelijke opmerkingen die de EU in het kader van de TBT/WTOkennisgevingsprocedure heeft ingediend. Midden-Amerika heeft nota genomen van het
verzoek en heeft zich ertoe verbonden te antwoorden.
In het kader van zijn verplichtingen met betrekking tot de uitvoering van technische
voorschriften ter bevordering van de regionale economische integratie had Midden-Amerika
zich bereid verklaard om één regionale productregistratie in te voeren. Dat voorschrift was
nog niet uitgevoerd, maar Midden-Amerika heeft te kennen gegeven dat de nieuwe wettelijke
voorschriften ter zake binnenkort in werking zouden treden.
3.2.
Raad inzake handel en duurzame ontwikkeling
De EU en Midden-Amerika hebben de dialoog over handel en duurzame ontwikkeling
aangeknoopt en hun ervaringen uitgewisseld over interne mechanismen ter bevordering van
de deelname van het maatschappelijk middenveld en groepen die zich inzetten voor de
uitvoering van de bepalingen inzake handel en duurzame ontwikkeling van de overeenkomst
(zie ook deel 4 hieronder).
Subcomité Intellectuele eigendom
3.3.
De eerste bijeenkomst van het subcomité Intellectuele eigendom, op 22 en 23 mei 2014, had
tot doel:

overeenstemming te bereiken met Midden-Amerika over de inhoud van het besluit met
beschermde geografische aanduidingen;

de meest recente stand van zaken uit te wisselen met betrekking tot de lopende
procedures ter bescherming van geografische aanduidingen van de EU en MiddenAmerika, met name wat betreft lopende oppositieprocedures betreffende enkele
belangrijke geografische aanduidingen van de EU; en

de dialoog aan te knopen over manieren om de registratieprocedures voor geografische
aanduidingen in Midden-Amerika te vereenvoudigen.
Het resultaat van de bijeenkomst van dit subcomité was positief, aangezien de partijen
overeenstemming hebben bereikt over een lijst met beschermde geografische aanduidingen en
8
over het feit dat er ruimte is om de registratieprocedures in Midden-Amerika te
vereenvoudigen en te versoepelen, met het oog op de bevordering van een geharmoniseerde
aanpak op regionaal niveau.
Subcomité Sanitaire en fytosanitaire aangelegenheden
3.4.
Tijdens de eerste bijeenkomst van het subcomité, op 17 en 18 juni, werd onder meer
gesproken over invoervereisten, verificaties, maatregelen in verband met dier- en
plantgezondheid, gelijkwaardigheid en technische bijstand. De belangrijkste doelstellingen
waren:

mogelijke problemen bij de uitvoering van de overeenkomst nauwkeuriger in kaart
brengen en naar oplossingen zoeken;

belemmeringen van de markttoegang aanpakken, nieuwe verzoeken om een
invoervergunning behandelen en manieren vinden om de handel te vergemakkelijken
of open te stellen;

van alle Midden-Amerikaanse landen de bevestiging krijgen dat de artikelen over de
goedkeuring van de lijst van inrichtingen en over controles correct worden
geïnterpreteerd en toegepast en dat Midden-Amerika de kosten draagt van door
bevoegde Midden-Amerikaanse autoriteiten uitgevoerde controles in Europa;

het niveau van integratie van Midden-Amerika en lopende discussies daarover binnen
de regio bespreken.
Het resultaat van het subcomité was in het algemeen positief: Midden-Amerika zet zich in om
de doelstellingen van de overeenkomst te bereiken.
Subcomité Douane, handelsbevordering en oorsprongsregels
3.5.
Tijdens de eerste bijeenkomst van dit subcomité, op 28 en 29 april, hebben de partijen
gesproken over:

de nakoming door Midden-Amerika van zijn verbintenissen inzake regionale
integratie;

twee toelichtingen met betrekking tot oorsprongsregels en het oplossen van kleinere
praktische problemen waarmee de handelaren te maken krijgen tijdens de eerste
maanden van preferentiële handel in het kader van de overeenkomst.
De EU heeft ook haar bezorgdheid uitgedrukt over de neiging van Midden-Amerikaanse
landen om scanapparatuur te installeren aan hun grenzen en om ad valorem-vergoedingen aan
te rekenen die volgens de EU in strijd kunnen zijn met de overeenkomst.
3.6.
Subcomité Markttoegang voor goederen
De agendapunten van de eerste bijeenkomst van dit subcomité, op 19 juni, waren erop gericht
een stand van zaken op te maken van:
9
 de Costa Ricaanse wettelijke voorschriften tot invoering van een minimumuitvoerprijs
voor bananen;
 de door Nicaragua bij elke grenscontrolepost aangerekende vergoeding voor het
scannen van goederen;
 de door de EU ingevoerde administratieve controle van bepaalde MiddenAmerikaanse producten waarvoor de TC's gelden.
Wat de wettelijke voorschriften inzake een minimumuitvoerprijs voor bananen betreft, heeft
Costa Rica erkend dat geen enkele bepaling in deze overeenkomst het land uitdrukkelijk
toestaat van die wettelijke voorschriften gebruik te maken. Costa Rica is echter van oordeel
dat de minimumuitvoerprijs gezien de huidige marktprijs voor bananen geen belemmering
vormt voor de handel. De EU heeft opgemerkt dat zij die kwestie zal blijven opvolgen.
In verband met de door Nicaragua toegepaste scanvergoeding heeft de EU erop gewezen dat
in rekening gebrachte vergoedingen volgens de overeenkomst niet hoger mogen zijn dan de
kosten van de verleende diensten. Nicaragua heeft de EU ervan verzekerd dat de wettelijke
voorschriften stroken met zijn internationale verbintenissen.
De partijen hebben ook informatie uitgewisseld over mogelijke toekomstige werkterreinen en
zijn overeengekomen te zullen samenwerken bij het verzamelen van gemeenschappelijke
betrouwbare statistieken.
3.7.
Associatiecomité
Het Associatiecomité heeft tijdens zijn bijeenkomst op 25 juni een stand van zaken van de
werkzaamheden van de verschillende subcomités opgemaakt en andere handelsgerelateerde
kwesties besproken. Er is bijzondere nadruk gelegd op de kwesties van regionale
economische integratie en de noodzaak om Midden-Amerikaanse maatregelen tegen het vrije
intraregionale verkeer van goederen te vermijden, aangezien de voornaamste begunstigde van
eenvoudiger handelsstromen in de eerste plaats Midden-Amerika is.
De partijen hebben zich gebogen over het verzoek van Midden-Amerika om compensaties
voor de toetreding van Kroatië tot de EU, hebben de huidige verschillen in aanpak erkend en
hebben besloten de dialoog daarover voort te zetten, met de bedoeling om zo snel mogelijk
overeenstemming te bereiken. De EU heeft ook haar ongerustheid geuit over de Panamese
wet op maritieme hulpdiensten, die buitenlandse handelaren discrimineert. De EU en Panama
hebben besproken of de wet de markttoegang al dan niet aantast en Panama heeft te kennen
gegeven dat de nieuwe regering zal reageren ten aanzien van de EU.
3.8.
Associatieraad
De Associatieraad heeft zich tijdens zijn bijeenkomst op 27 juni over het door het
Associatiecomité geleverde werk gebogen en heeft met de resultaten ervan ingestemd. De
Associatieraad heeft vijf besluiten goedgekeurd, waaronder zijn eigen reglement van orde en
zijn verschillende structuren, de lijst met beschermde geografische aanduidingen en het
reglement van orde van het mechanisme voor geschillenbeslechting.
10
De Midden-Amerikaanse deelnemers hebben ook nogmaals gewezen op het belang van de
overeenkomst in termen van handel, regionale integratie en nauwere betrekkingen, waarvan
zij een positief effect verwachten op de economische en sociale ontwikkeling van MiddenAmerika. Voorts hebben de Midden-Amerikaanse deelnemers de wens uitgesproken dat de
overeenkomst snel door de overige 19 lidstaten van de EU wordt geratificeerd, zodat ook de
politieke pijler en de samenwerkingspijler in werking kunnen treden. De EU heeft de stand
van zaken voorgesteld wat het ratificatieproces in Europa betreft. Voorts heeft de EU
verwezen naar de inwerkingtreding van de overeenkomst inzake politieke dialoog en
samenwerking in 2014.
4.
NALEVING VAN DE VERPLICHTINGEN OP HET GEBIED VAN HANDEL
EN DUURZAME ONTWIKKELING
In het eerste jaar van uitvoering van de overeenkomst waren de activiteiten voornamelijk
gericht op het opzetten van de institutionele structuren uit hoofde van titel VIII, over handel
en duurzame ontwikkeling.
4.1.
Institutionele aspecten
De eerste bijeenkomst van de intergouvernementele Raad inzake handel en duurzame
ontwikkeling werd op 18 en 19 november 2014 in Managua, Nicaragua, gehouden.
Gelijktijdig werd een bijeenkomst van het forum voor de dialoog met het maatschappelijk
middenveld gehouden, gevolgd door een gezamenlijke zitting van de raad en het forum.
Aan de bijeenkomst van de raad namen voor Midden-Amerika ook vertegenwoordigers van
de ministeries van Handel, Werk en Milieu deel. Het forum voor de dialoog met het
maatschappelijk middenveld werd georganiseerd door de Nicaraguaanse adviesgroep van het
maatschappelijk middenveld en er werden een aantal presentaties gegeven over onderwerpen
als arbeidsrechten, klimaatverandering, eerlijke handel en maatschappelijk verantwoord
ondernemen. Het werd bijgewoond door meer dan 100 mensen.
De EU-adviesgroep bestaat uit vertegenwoordigers van het Europees Economisch en Sociaal
Comité en van maatschappelijke organisaties van de EU die na een oproep tot het indienen
van blijken van belangstelling, gelanceerd via de gegevensbank voor het maatschappelijk
middenveld van het DG Handel, hun interesse hadden laten blijken voor deelname aan die
groep. Het secretariaat wordt verzorgd door het EESC.
4.2.
Uitvoering van verdragen van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO)
Tijdens de bijeenkomst van de raad hebben de partijen verslag uitgebracht van hun uitvoering
van de IAO-verdragen en met name van de fundamentele IAO-verdragen. Wat die laatste
betreft, ging de meeste aandacht uit naar maatregelen om kinderarbeid aan te pakken en de
sociale dialoog te versterken. De partijen hebben gesproken over het belang van de sociale
dialoog en van doeltreffende en afschrikkende sancties ter bestrijding van discriminatie van
vakbonden en geweld, waaronder geweld tegen vakbondsleiders; en de noodzaak om die
sancties daadwerkelijk ten uitvoer te leggen.
11
Wat kinderarbeid betreft, werd de nadruk gelegd op het belang van verhoogde inspanningen
om kinderarbeid te bestrijden, met name in de informele economie, arbeidsinspecties te
verscherpen, meer kinderen naar school te laten gaan en de sociale bescherming te versterken,
met bijzondere aandacht voor de bescherming van kinderen.
De EU heeft de aandacht gevestigd op onlangs aangenomen IAO-verdragen en -protocollen
en de stand van ratificatie ervan door de EU-lidstaten, in het bijzonder het Maritiem
Arbeidsverdrag, het verdrag inzake huishoudelijk personeel (Verdrag 189) en het nieuwe
protocol ter aanvulling van het verdrag inzake gedwongen arbeid (Verdrag 29).
Wat capaciteitsopbouw op die gebieden betreft, heeft de EU in het bijzonder gewezen op een
programma dat ter ondersteuning van de agenda voor waardig werk in Honduras wordt
ontwikkeld.
4.3.
Uitvoering van multilaterale milieuovereenkomsten
Tijdens de bijeenkomst van de raad hebben de partijen verslag uitgebracht over de uitvoering
van multilaterale milieuovereenkomsten, waarbij de nadruk vooral ligt op klimaatverandering,
bedreigde soorten (CITES) en overbrenging van gevaarlijke afval- en chemische stoffen. De
Midden-Amerikaanse landen hebben meegedeeld dat zij nu allemaal het Verdrag van
Rotterdam (inzake handel in gevaarlijke chemische stoffen) en de Gaborone-clausule bij
CITES hebben geratificeerd.
De EU heeft de aandacht gevestigd op onlangs gesloten milieuovereenkomsten, namelijk het
Verdrag van Minamata inzake kwik en het Protocol van Nagoya bij het Verdrag inzake
biologische diversiteit, en heeft verslag uitgebracht over de ontwikkelingen ter uitvoering van
die verdragen binnen de EU. De Midden-Amerikaanse landen hebben de kwetsbaarheid van
hun regio ten aanzien van klimaatverandering, die een rechtstreeks effect heeft op
uitvoergewassen zoals koffie, benadrukt en de noodzaak om te werken aan aanpassing. Een
aantal van hen heeft ook ambitieuze plannen voorgesteld om het aandeel van hernieuwbare
energie in hun energievoorziening te verhogen.
4.4.
Ontwikkeling van een positieve agenda voor handel en duurzame ontwikkeling
Zowel tijdens de bijeenkomst van de raad als tijdens het forum voor de dialoog met het
maatschappelijk middenveld werden talrijke voorbeelden aangehaald van positieve milieu- en
sociale effecten van productie en handel. Er werden overheidsmaatregelen beschreven die
dergelijke effecten bevorderen en ook partnerschappen tussen bedrijven, vakbonden, milieungo's en lokale gemeenschappen. Gemeenschappelijke thema's waren onder meer
maatschappelijk
verantwoord
ondernemen,
hernieuwbare
energie,
duurzame
landbouwproductie, schonere productieprocessen en duurzaam toerisme.
De raad is overeengekomen verdere besprekingen te zullen voeren om de prioriteiten voor de
middellange termijn te bepalen. Koppeling met lopende en geplande steun voor de regio in het
kader van de ontwikkelingssamenwerking en het betrekken van het maatschappelijk
middenveld aan beide zijden van de Atlantische Oceaan zullen belangrijk zijn in dat proces.
12
5.
UITVOERING VAN VERORDENING (EU) NR. 20/2013 VAN HET
EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD TOT UITVOERING VAN DE
BILATERALE
VRIJWARINGSCLAUSULE
EN
HET
STABILISATIEMECHANISME VOOR BANANEN
De verordening stelt de passende procedures vast om ernstige schade voor de bananensector
in de EU te vermijden indien bananen door de verlaging van de douanerechten in dermate
toegenomen hoeveelheden worden ingevoerd dat de bedrijfstak van de EU er ernstige schade
door lijdt of dreigt te lijden.
Derhalve heeft de Commissie, overeenkomstig de artikelen 3 en 13 van de verordening,
toezicht gehouden op de ontwikkeling van de invoer van bananen uit Midden-Amerikaanse
landen om na te gaan of aan de voorwaarden van de verordening om een
vrijwaringsonderzoek te beginnen of voorafgaande toezichtmaatregelen in te voeren, werd
voldaan.
5.1.
Ontwikkeling van de invoer van bananen uit Midden-Amerika
Tijdens het eerste jaar van uitvoering van de overeenkomst heeft de Commissie noch een
vrijwaringsonderzoek geopend of voorafgaande toezichtmaatregelen ingevoerd, noch daartoe
strekkende verzoeken ontvangen, aangezien nooit werd voldaan aan de in de verordening
vastgelegde voorwaarden om een vrijwaringsonderzoek te beginnen of voorafgaande
toezichtmaatregelen in te voeren.
Invoer
Costa
Rica
Panama
Honduras
Guatemala
Nicaragua
El Salvador
2013
Drempelvolume
Benuttingsgraad
131 51
9
1 178 750
11 %
58 935
431 250
14 %
1 749
57 500
3%
21
57 500
0
0
Invoer
856 00
7
203 73
7
2014*
Drempelvolume
Benuttingsgraad
1 230 000
70 %
450 000
45 %
3 622
60 000
6%
0%
22 861
60 000
38 %
11 500
0%
0
12 000
0%
2 300
0%
0
2 400
0%
(*) tot en met 10 december 2014
De invoer van bananen in het kader van het stabilisatiemechanisme
6.
CONCLUSIE
Het is nog te vroeg om het effect van het handelsgerelateerde deel van de overeenkomst
definitief te beoordelen.
13
Ondanks het negatieve klimaat wereldwijd, inclusief de algemene daling van de wereldwijde
vraag in 2014, zijn de handelsstromen van de EU met Midden-Amerika in wezen stabiel
gebleven en zijn ze in specifieke sectoren zelfs aanzienlijk toegenomen. Met de meeste
Midden-Amerikaanse landen zijn de handelsstromen van de EU toegenomen, behalve met
Panama. Bovendien wijst de relatief lage benuttingsgraad van de beschikbare TC's op een
mogelijke verdere toename van de bilaterale handelsstromen tussen de twee regio's.
Wat bananen betreft, is de invoer uit Midden-Amerikaanse landen in het algemeen stabiel en
onder de vastgestelde drempelvolumes gebleven, zodat het niet nodig was om een schorsing
van de preferentiële douanerechten te overwegen.
Er is met Midden-Amerika overeengekomen dat de statistische methoden en gegevens over
handelsstromen technisch worden geëvalueerd, zodat in de toekomst een meer gedetailleerde
analyse mogelijk is.
De algemene conclusie van de Commissie na het eerste jaar van uitvoering is dat het
institutionele kader van de overeenkomst snel is opgezet en in werking is getreden en dat het
uitvoeringsproces over het algemeen positief is. Het formele proces tussen de partijen met het
oog op de toepassing van de overeenkomst wordt voortgezet in het kader van de
bijeenkomsten van de verschillende instanties die toezicht houden op de uitvoering die naar
verwachting medio 2015 zullen plaatsvinden.
De correcte uitvoering van de overeenkomst blijft in het tweede jaar van uitvoering centraal
staan, zodat marktdeelnemers uit de beide regio's ten volle gebruik kunnen maken van de
mogelijkheden van de overeenkomst. De Commissie is betrokken bij acties die de
marktdeelnemers bewuster moeten maken van de kansen die de overeenkomst biedt. Die
acties vinden zowel in de EU als in Midden-Amerika plaats en omvatten ook
samenwerkingsprojecten in Midden-Amerika.
14