Emissies van VOS en gezondheidsklachten door een

Het zal je buurman maar zijn!
Emissies van kleine bedrijven en
gezondheidsklachten in de nabije
omgeving
D.H.J. (Rik) van de Weerdt, arts/toxicoloog
Medisch milieukundige
Team Milieu & Gezondheid
GGD Hulpverlening Gelderland Midden
Huidige betrokkenheid GGD’en in
Regio Oost t.a.v. puntbronnen
• 2 x ijzergieterij: tox, geur, stofhinder
• IJzergieterij: LF-EMV
• Industrieterrein Hengelo-Zuid: tox, geur,
stofhinder, geluidhinder, EV
• Asfaltcentrale: tox, geur, geluidhinder
• Industrieterrein Looveer: tox, stofhinder
• Mega stallen: geur, stof, microbiologisch
• RWZI: microbiologisch
Blootstelling?
Toxische stoffen
Geurhinder
Geluidhinder
klachten
Externe veiligheid
Grof stofhinder
Een wereld van verschil?
Gezondheidseffecten
Beleving
Wettelijk kader
Risicobeoordeling (luvo)
BRON
identificatie
UITSTOOT
meten, schatten
VERSPREIDING
modelleren
BLOOTSTELLING
monitoring, biomarkers
EFFECT
klinisch onderzoek, biomarkers
Casus
• Metaalbedrijf met discontinue emissie van een
mengsel VOS
• Geurhinder en irritatieve klachten van de slijmvliezen
van ogen en luchtwegen van enkele omwonenden bij
gebruik van de “paardenbak” op < 20 meter afstand
van het bedrijf
• Woningen < 100 meter
• Juridische procedure aangespannen door
omwonenden tegen het bedrijf i.v.m.
gezondheidsklachten
• Actoren: bedrijf, gemeente, omwonenden, GGD,
VROM-inspectie, Raad van State, Lucas Reijnders
Situatie (foto)
Situatie (tekening)
Vraag van gemeente aan
GGD
• Kunnen er metingen uitgevoerd worden
om inzicht te krijgen in de
daadwerkelijke blootstelling?
• Op welke wijze moet er dan gemeten
worden?
Aanpak GGD (1)
• Voorstel voor ronde tafelgesprek met
bewoners, gemeente, GGD en bedrijf
(eventueel VROM-Inspectie)
• Doelen:
– Probleemverheldering
– Gedragen plan van aanpak
– Communicatie
• Resultaat: gemeente weigert; vindt vraag aan
GGD duidelijk genoeg
Aanpak GGD (2)
Desktop onderzoek door GGD:
• In kaart brengen verspreiding van luvo
(voor lange termijn en korte termijn
blootstelling) voor mengsel VOS
• Gezondheidskundig toetsingskader
aangeven voor blootstelling aan
mengsel VOS
• Op grond van resultaten meetadvies
Verspreiding met eerste
beoordelingsmethode IPPC
• Integrated Pollution and Prevention
Control
• Onderdeel Wet milieubeheer
• Vergunningplichtige bedrijven
• Gebruik van Best Beschikbare Technieken
(BBT)
• “Eerste beoordelingsmethode”: RIVM,
2008 >> GES 2008
IPPC methodiek (GES)
1. Bepaal/schat de emissiefactor t.o.v. de
standaardemissie (= 1 kg/uur)
2. Kies voor jaargemiddelde of 98percentielwaarde als uitkomst
3. Kies de juiste tabel aan de hand van
emissiehoogte en emissietemperatuur
4. Bepaal de immissieconcentratie op de
gewenste afstand
Tabel IPPC (GES)
Jaargemiddelde immissieconcentraties voor verschillende schoorsteenhoogten (H), temperatuur en afstand
Standaardemissie: 1 kg/uur (0,278 g/s)
Temperatuur: 285 K(12°C)
H
(m)
5
10
15
20
25
30
50
50
47,66
6,840
0,891
0,217
0,085
0,041
0,005
70
41,01
11,53
2,240
0,565
0,220
0,112
0,015
100
29,06
10,20
2,693
0,920
0,395
0,200
0,035
150
13,05
7,060
2,972
1,299
0,635
0,355
0,066
200
8,180
5,105
2,535
1,255
0,708
0,416
0,086
250
5,520
3,835
2,145
1.146
0,698
0,447
0,103
Jaargemiddelde concentratie μg/m op afstand (m)
300
400
500
600
700
800
900
4,050 2,510 1,745 1,295 1,003 0,818 0,688
2,975 1,965 1,408 1,070 0,843 0,690 0,580
1,816 1,358 1,063 0,860 0,714 0,604 0,522
1,010 0,795 0,650 0,548 0,474 0,418 0,375
0,633 0,524 0,429 0,358 0,307 0,268 0,239
0,432 0,377 0,318 0,268 0,230 0,148 0,135
0,114 0,121 0,118 0,110 0,102 0,093 0,085
1000
0,587
0,495
0,456
0,338
0,215
0,119
0,079
1250
0,425
0,354
0,342
0,264
0,175
0,125
0,065
1500
0,325
0,275
0,275
0,235
0,147
0,104
0,055
2000
0,225
0,182
0,186
0,172
0,114
0,078
0,041
2500
0,164
0,130
0,138
0,135
0,093
0,063
0,033
3000
0,128
0,107
0,109
0,111
0,079
0,054
0,027
200
1,610
1,143
0,717
0,430
0,253
0,154
0,037
250
1.315
1,005
0,695
0,462
0,300
0,195
0,052
Jaargemiddelde concentratie μg/m op afstand (m)
300
400
500
600
700
800
900
1,078 0,765 0,577 0,454 0,369 0,310 0,268
0,860 0,637 0,493 0,394 0,324 0,274 0,232
0,635 0,500 0,397 0,323 0,268 0,230 0,200
0,452 0,385 0,318 0,265 0,224 0,193 0,168
0,314 0,292 0,253 0,218 0,188 0,163 0,144
0,217 0,218 0,199 0,177 0,155 0,138 0,124
0,065 0,080 0,084 0,082 0,077 0,071 0,066
1000
0,233
0,207
0,175
0,148
0,128
0,110
0,061
1250
0,175
0,157
0,139
0,114
0,098
0,087
0,050
1500
0,140
0,125
0,108
0,093
0,080
0,070
0,042
2000
0,098
0,090
0,078
0,066
0,058
0,050
0,031
2500
0,075
0,068
0,060
0,052
0,045
0,039
0,024
3000
0,060
0,055
0,049
0,043
0,037
0,032
0,020
200
0,897
0,630
0,395
0,235
0,140
0,086
0,022
250
0,804
0,615
0,425
0,282
0,183
0,121
0,033
Jaargemiddelde concentratie μg/m op afstand (m)
300
400
500
600
700
800
900
0,697 0,525 0,410 0,328 0,269 0,225 0,195
0,560 0,450 0,354 0,288 0,240 0,244 0,172
0,415 0,355 0,295 0,245 0,207 0,177 0,155
0,295 0,274 0,238 0,205 0,177 0,154 0,135
0,206 0,208 0,191 0,168 0,148 0,132 0,118
0,143 0,156 0,15
0,138 0,124 0,110 0,100
0,044 0,060 0,065 0,065 0,063 0,059 0,055
1000
0,169
0,154
0,137
0,118
0,104
0,091
0,051
1250
0,127
0,116
0,104
0,092
0,082
0,072
0,043
1500
0,112
0,093
0,084
0,074
0,067
0,059
0,036
2000
0,071
0,066
0,059
0,053
0,048
0,043
0,027
2500
0,055
0,051
0,045
0,041
0,037
0,034
0,021
3000
0,044
0,041
0,037
0,033
0,030
0,027
0,017
3
Temperatuur: 323 K (50°C)
H
(m)
5
10
15
20
25
30
50
50
0,489
0,076
0,016
0,016
0,011
0,007
0,001
70
1,754
0,516
0,097
0,037
0,023
0,016
0,004
100
1,914
0,865
0,320
0,140
0,070
0,040
0,011
150
1,970
1,229
0,645
0,318
0,160
0,090
0,024
3
Temperatuur: 373 K (100°C)
H
(m)
5
10
15
20
25
30
50
50
0,100
0,007
0,003
0,007
0,005
0,003
0,001
70
0,489
0,117
0,015
0,012
0,009
0,007
0,002
100
0,720
0,320
0,118
0,055
0,028
0,017
0,006
150
0,947
0,573
0,294
0,143
0,073
0,043
0,014
3
Verspreiding (conform SRM3)
Nieuw Nationaal Model (NNM):
• Gebouwinvloed
• Bronsterkte = maximale verwerkingscapaciteit/uur (geen emissiemetingen)
• Bronsterkte continu tijdens werkdagen
• Klimatologie Eindhoven
Input
Emissie: VOS
Emissiehoogte: 9 m
Hoogte gebouw: 8 m
Emissie: 3,7E-4 kg/m³
Afgassnelheid: 10 m/s
Diam. Pijp: 0,5 m
Trookgassen: 293°K
Emissietijd: werkdagen
Meteo: 5 jaar, Eindhoven
Output
• Totaal VOS als:
– Jaargemiddelde concentratie
– P99,5 (40 uur/jaar)
– P99,9 (8 uur/jaar)
– Maximale concentratie in 5 jaar
• Knelpunt: welk tijdvenster voor korte
termijn blootstelling? >> afhankelijk van
gezondheidskundige toetsingskader
Gezondheidskundige
toetsingskader
• Combitox benadering i.v.m. VOSmengsel
• 4 types combinatiewerking (GR, 2002*):
– Overeenkomstige werking met en zonder
interactie
– Verschillende werking met en zonder
interactie
* Gezondheidsraad. Blootstelling aan combinaties van stoffen: een systematiek voor het beoordelen
van gezondheidsrisico's. Den Haag: Gezondheidsraad, 2002; publicatie nr 2002/05. ISBN 90-​5549​430-​5
VOS-mengsel
• Bestanddelen:
–
–
–
–
–
–
Xylenen
Ethylbenzeen
Cyclohexanon
1-methoxy-2-propanol
2-methoxy-1-methylethylacetaat
Naphta/petroleum (white spirit)
• Totaal:
%
25
10
10
10
2,5
25
87,5
Jaargemiddelde toetsing
• Verschillende systemische werking
• Geen interactie
• GR:
– Toets aan gezondheidskundige
advieswaarde van afzonderlijke stoffen
– Gehele VOS-mengsel getoetst aan
component met laagste
gezondheidskundige advieswaarde
Korte termijn gemiddelde
toetsing (methode 1)
1. Overeenkomstige lokale werking zonder
interactie
–
–
Principe van dosis-additie
Toepassing van Hazard-index (HI)
Hazard-index = C1/T1 + C2/T2 + Cn/Tn
C1,2,.., n
= blootstellingsconcentratie van stof
1,2,…,n
T1,2,.., n
= toxicologische toetsingswaarde voor een
specifiek effect van stof 1,2,…,n
Korte termijn gemiddelde
toetsing (methode 1)
•
Knelpunt HI: Humane toetsingswaarde
voor specifiek lokaal effect per stof
– Via RIVM: LOAEL
– UF = 5 voor LOAEL naar NOEL
– UF = 10 voor verschillen in individuele
gevoeligheid
Korte termijn gemiddelde
toetsing (methode 2)
2. Toetsingswaarde voor VOS-mengsels:
– Chemo-sensorische prikkeling
slijmvliezen t.g.v. VOS uit
bouwmaterialen in binnenmilieu (GR,
2000)
– Gebaseerd op experimenten met
vrijwilligers in klimaatkamers en
kantoorsituaties
– “Advieswaarde” = 200 – 1000 µg/m³
– Mengselsamenstelling?
Jaargemiddelde toetsing
Toetsing:
TCL
cyclohexanon
= 136 µg/m³
Korte termijn gemiddelde concentratie
40 uur/jaar
8 uur/jaar
Resultaten korte termijn
toetsing
1. Advieswaarde bimi bouwmaterialen (200 µg/m³):
Overschrijding gemiddeld 1,5% van de tijd op
jaarbasis
2. Via HI (op basis van maximale concentratie):
VOS
Xylenen
Ethylbenzeen
Cyclohexanon
1-Methoxy-2propanol
Naphta/petroleum
(white spirit)
Aandeel VOS
mengsel
0,3125
0,125
0,125
Toetsingswaarde
irritatief (mg/m³)
20
8,6
6,0
7,4
0,125
HQ
2001
HQ
2004
0,06
0,06
0,08
0,17
0,16
0,23
0,06
0,19
0,20
0,46
0,57
1,32
6,0
0,3125
Hazard-index (HI)
Conclusies en advies
• Jaargemiddelde immissie << TCL
• Kortetermijngemiddelde:
– HI 2004 < 1; HI 2001 > 1 (maximale imm.conc.)
– “bimi-advieswaarde” : overschrijding in 1,5% van
de tijd op jaarbasis
• Metingen van korte termijn
immissieconcentraties alleen zinvol indien
consensus over toetsingskader
• Overleg gemeente, GGD, VROM-inspectie,
omwonenden (+ adviseur) en bedrijf
Resultaat
•
•
•
•
•
Conclusie gemeente: weinig aan de hand
Geen reden voor nader overleg
GGD aangedrongen op emissiemetingen
VROM-Inspectie ingeschakeld
Emissiemetingen uiteindelijk niet uitgevoerd
door onwil bij gemeente en bedrijf
• Conclusie GGD: risicocommunicatie mislukt
Vragen?