rheumatologie

RHEUMATOLOGIE
ADULT STILL
- “flu-like” syndroom
o Keelpijn
o Algemene malaise
- Artralgieën – artritis
- Myalgieën
- Vooral gekarakteriseerd door hoge koortspieken (dagelijks)
 overlapsyndromen (systeemaandoeningen)
Behandeling:
- CS: hoge dosis
- Combi met MTX
ARTERITIS TEMPORALIS
- geassocieerd met PMR
- hoofdpijn, soms tot in haren
- giant cell arteritis – biopsie
Behandeling:
 1jaar medrol 32mg (CS)
o Neveneffecten
o Oedemen
o Huidbroosheid
o Haaruitval
 overlapsyndromen
diagnose & behandeling niet op tijd  blind worden pt
DERMATOMYOSITIS
- proximale spierzwakte
 belangrijkste klacht
- last met boodschappen dragen
- artralgieën, artrtis: milde oligoartritis
gewrichtspijn – geen spierpijn!
- associatie met neoplasie (secundair aan tumor)
- huidaantasting:
o spier & huid aangetast
o huidrash
o ‘getron? Nodules’
o Oedeem rond ogen
- alles kan mee aangetast zijn
 inflammatoire spierziekten
Bloedbeeld:
- gestegen bloedenzymen (CK)
1
ENTEROPATHISCHE ARTRITIDEN
- vooral OL, knie en enkel
- vrij acuut
- migratoir
- asymmetrisch
- oligoarticulair, perifeer en/of axiaal
- inflammatoir gewrichtsvocht (tot 50 000 cells/ml, PMNs)
- extra-intestinale manifectaties
o pyoderma gangrenosum
o afteuze stomatitis: mondaftose
o uveitis
o erythema nodosum
rode zwellingen OL, rood, verheven, warm, pijn
- artritis kan voorafgaan aan de GI symptomen
Etiologie:
- Crohn, colitis ulcerosa
- Infectieuze:
o Salmonella
o Shigella
o Campylobacter
- Microscopische/idiopathische colitis
- Whipple
- Intestinal bypass
FIBROMYALGIE
Cervicale pijn  tender points
JICHT
- diffuse pijn
- diffuse zwelling
- urinezuur
- DIP mee aangetast
- Monosynovitis
- Artritis mutilans
- Radiologie:
o Weke delen zwelling
o Tofi
o Bony erosions met sclerotische randen en overhangende randen
o Gewrichtsspleet is bewaard
- Tophi
- Acuut ontstane pijn
- Gewrichtspuntie: kristallen in + strongly inflammatory (tss 20 000 en 50 000wbc)
- Begin: acute aanval inflamm monoarthritis MTP (knie ook vaak)
- Volgende aanvallen:
o gebeuren frequenter
o oligo tot polyarticulair
o duren langer
 kristalarthropathie
2
Etiologie: metabool
Bloedbeeld:
- RF: 5à10% pos
- hyperuricemie
Behandeling:
 verlagen urinespiegel
o allopurinol
o probenecid
MIXED CONNECTIVE TISSUE DISEASE
- systeemsclerose – systeemsclerose – myositis
- spierkrachtvermindering
 overlapsyndromen (systeemaandoeningen)
Bloedbeeld:
- ANF: typisch anti-RNP
- CK gestegen
OSTEOARTROSE = ‘osteoartritis’
- Middle-aged en oude mensen
- beenderige/hard zwelling
- typisch PIP’s en DIP’s
- knie met of z meniscus of ligamentair probleem
- oudere patiënt
- mechanische pijn, belastingsgebonden
o vermindert met rust
o gn nachtelijke pijn
o geen nachtelijke stijfheid
o wel startpijn
o pijn afkomstig van subchondrale bot en andere intra- en periarticulaire
structuren zoals synovium, menisci en ligamenten
- acute flares met een inflammatoire component en zwelling kunnen voorkomen
- weinig of geen synovitis
- pijn komt progressief op over weken
- acute monoartritis met chondrocalcinose
- niet-inflammatoir
- botscan: weinig nut
- chronische oligo/polyartritis
- polyartralgie (&milde synovitis)
- non-inflammatoir
- beperkte functie aangetast gewricht
- KO
o Pijn bij actieve en passieve beweging
o Lokale tenderness
o Zware gevallen: crepitus
o Gewrichtsvergroting:
 Hydrops
3
-
-
-
-
-
 Synovitis
 Osteofytosis
 Bone remodelling
o Spieratrofie (secundair dr disuse)
o Secundaire asdeviaties
o Retropatellar OA: pijn rond patella – erg bij trappen
Punctie:
o weinig abnl <2000 wbc
o calcium pyrofosfaat of apatite kristallen: regelmatig gezien
flexie: asymmetrisch
discus degenereert: spleet verkleint  draagopp vergroten door horizontale osteofyten
C5-C7 nekpijn
Patroon van gewrichtsaantasting:
o Wel:
 DIPs, PIPs, CMC I (duimbasis)
 MTP I
 Knie-heup
 Acromioclaviculair
 Apofysaire gewrichten vd cervicale en lumbale WZ
o Niet:
 MCPs (indien wel: hemochromatose)
 Polsen
 Ellebogen
 Glenohumeraal
 Enkels
 MTPs II-V
Radiologie:
o Gewrichtsspleetvernauwing (compartimenteel)
o Subchondrale sclerose
o Osteofyten
o Geoden
o Vacuum sign (discopathie)
CT en MRI: vroeger afwijkingen opsporen
Trofostatisch syndroom?:
o Anterolisthesis/posterolisthesis
o Apofysaire gewrichtsaantasting
Radiculopathie
Jonge persoon: associatie met meniscus of chondraal/osteochondraal probleem of
defect  MRI, CT-arthrografie en arthroscopie
etiologie: degeneratief
- erfelijk
- biomechanische factoren
o traumata
- celbiologische factoren
- leeftijd
- overgewicht
bloedbeeld:
- RF: 5à10% pos
4
-
Normaal
Soms lichte stijging CRP
Licht stijging ESR
Behandeling:
 non-medical
- educatie
- gewichtsverlies
- goede spiersterkte
 medical
- paracetamol
- NSAID
- Topical anti-inflammatory treatment
- Voedingssupplementen:
o Glucosamine
o Chondroïtine sulfaat
- (intra-articulair: CS en hyaluronzuur)
 chirurgie
OSTEOPOROSE
- mechanische pijn
o diffuus
o unilat
o variabele onset
o ochtendstijfheid <30min
o activiteit verergert symptomen
o rust verbetert symptomen
o milde nachtelijke pijn
- weinig of geen synovitis
- geen systeemaandoeningen
- rugpijn: fracturen
- osteoporose doet geen pijn!
Alleen fracturen/indeukingsfracturen
- BMC meting
o T-score vs jong volwassene: < -1 = osteopenie
o Z-score vs age-matched: <-1 = osteoporose
o Waar?
 Lumbaal (trabeculair)
 Femoral (corticaal – trabeculair)
 Voorarm (cortical)
-
<-2,5 = osteoporose
types osteoporose
o type I
 55-75j
 6vrouwen/1 man
 Trabeculair > cortical botverlies
 Anatomische plaats: radius = WZ
 Etiologie: tekort oestrogenen
o type II
 70-85
5
-
 2vrouwen/1man
 Trabeculair = cortical botverlies
 Anatomische plaats: femur
 Etiologie: veroudering
Risicofactoren
o Familial
o Tengere structuur/bouw
o Vroegtijdige menopause
o Sedentair leven
o Lage kalk inname
o Sigaretten/tabak
o Alcohol (>2drinks/dag)
o Koffie (>2 tassen/dag)
o Medicatie: CS, I-thyroxine
Etiologie:
metabool
Behandeling: valpreventie
PMR = polymyalgia rheumatica
- chron oligo/polyartritis
- polyartralgie (& milde synovitis)
- oudere patiënt
- uitgesproken inflammatoire gordelpijnen
o schouderpijnen, moeilijk rechtkomen
o bekkengordel
- transiënte milde synovitiden (knie, pols)
- spectaculair antwoord op CS
- associatie met arteritis temporalis
- arteritis
- vasculitis
- cervicale pijn: stijfheid, pijn
= systeemaandoening
 overlapsyndromen
bloedbeeld:
- hoge sedimentatie (>40 mm)
- gn stijging CRP of ERP
 uitsluitingsdiagnose!!!
POLYMYOSITIS
- proximale spierzwakte
 belangrijkste klacht
- last met boodschappen dragen
- artralgieën, artrtis: milde oligoartritis
gewrichtspijn – geen spierpijn!
- associatie met neoplasie (secundair aan tumor)
6
 inflammatoire spierziekten
Bloedbeeld:
- gestegen bloedenzymen (CK)
PSORIASIS ARTRITIS
- intermittent acuut oligo/polyartritis
- polyartritis – polysynovitis
- chronisch
- vaak ook DIP’s
- knie mogelijk eerste symptoom
- gekarakteriseerd door botaanmaak en osteolyse thv pees, lig en kapselinserties
- joint involvement:
o asymm oligoarticular disease
 >50%
 DIPs and PIPs of hands and feet, MCPs, MTPs, knees, hips and ankles
 Predominantly the joints of the lower limbs
o predominant DIP involvement
 5à10%
 DIPs
o arthritis mutilans
 = zéér snelle destructieve evolutie
 5%
 DIPs, PIPs
o polyarthritis “rheumatoid-like”
 15à25%
 MCPs, PIPs and wrists
o axial involvement
 20à40%
 Sacroiliac, vertebral
- Psoriasis:
= actuele of vroegere psoriasis gediagnosticeerd door een arts
o Vooraf: 67%
o Parallel of na: 33%
- Olievlekken op nagel
- Vnl huidletsels thv drukplaatsen
- Articulaire aantasting:
o Sausage digit
o Enthesitis
o Osteoperiostitis
o Oligoartritis grote gewrichten
o Polyarticulaire artritis
o Artritis mutilans
o Sacroiliitis
o Spondylitis
o Artritis DIP
- Extra-articulair:
o Uveïtis
o Subklinische darminflammatie
o (coeliakie)
7
-
Prognose: minstens 20% ernstige destructieve artritis met irreversibele misvormingen
Radiologische laesies: pencil in cup lesion  subluxatie
Verschil met RA:
o Asymmetrische artritis
o Axiale gewrichtsaantasting
o RF afwezig
o Nail pitting
o Sausage digits
o Family history of psoriasis/psoriasis artritis
o Radiologisch: belangrijke remodelling, weinig peri-articulaire osteopenie
Etiologie:
 multifactorieel
- immunologisch: TNF, PDGF, VEGF, substance P, VIP
- genetisch: HLAsysteem: Cw6, B13, B17, DR7, B27
TNFalfa6c1d3
- vasculair
- omgevingsfactoren: streptococceninf, HIV, enterobacteriën, HepC
- neuronaal:  paralyse
bloedbeeld:
- RF: 10à25% pos
- Hoge titers TNFalfa
Behandeling:
- houdings- en lenigheidsoefeningen
- medicatie
o NSAID
o Basistherapie
 MTX, salazopyrine
 TNF blokkade
REACTIEVE ARTRITIDEN
= infectie-geïnduceerde inflammatoire synovitis (1-4 weken erna) waarin geen levende microorganisme kunnen aangetoond worden, typisch op een genetische achtergrond (HLA-B27)
 peptide-mimicking
- asymmetrische oligoartritis soms erosief bij evolutie naar chroniciteit
- OL, knieën, enkels, voeten
- Enthesitis
- Spondylitis, asymmetrische of unilaterale sacroiliitis
- Synovitis
- Enkele dagen na koorts/GI syndroom ontstaan
- Monoartritis mogelijk
REITER
- polyartritis – polysynovitis
- chronisch
- conjunctivitis
- uretritis
- urogenitaal
8
-
2 glazenproef
Keratoderma blenorrhagica: blaren met huidschilferingen
Radiologie axiaal skelet
 seronegatieve spondylartropathie
Etiologie:
 Reiter syndroom
o Urethritis
o Artritis
o Conjunctivitis
 Urogenitaal
o Chlamydia (PCR urine)
 Enterogeen
o Shigella
o Salmonella
o Yersinia
o campylobacter
 andere
o Borrelia (Lyme): vroegtijdige tekens
JCA
- acute mono/oligo/polyartritis als presenteervorm
- pauciarticular: enthesitis of the tuberositas tibiae in 10%
bloedbeeld:
- RF 10à25% pos
SPONDYLOARTROPATHIE
- extra-articulair
o mondaften
o conjunctivitis
o uveitis
o psoriaris
o uretritis
o diarree
o erythema nodosum
- acute oligo/polyartrtis (Reiter, psoriasis)
etiologie: immuunaandoening
KRISTALARTHRITIDEN
- ouderen: meestal vanaf 30-35j
- pijn komt progressief op over uren
- gewrichtspunctie: groep3 + kristallen in
- CPPD(pseudogout) – hydroxyapatiet – calciumoxalaat – uraat(jicht)
- Predominantly: acute inflamm monoarthritis of recurrente episoden van inflamm
mono/oligoarthritis
Etiologie: metabool
9
PSEUDOGOUT
- acute inflammatoire kristal mono- of oligoarthritis
- vaak in combinatie met chondrocalcinose
- RX: deposities CPPD in het kraakbeen
- Punctie gewrichtsvocht: gepolariseerd licht microscopie
- Knie: meer lateraal compartiment aangetast dan med (OA)
Etiologie:
Vrijstelling kristal in gewricht veroorzaakt aanval
Behandeling:
NSAID
SYSTEEMZIEKTEN
VASCULITIDEN
Etiologie:
immuunaandoening
PSS = progressive systemic sclerosis
- chronische oligo/polyartritis
- polyartralgie (&milde synovitis)
SKELETDYSPLASIE
Etiologie:
congenitaal
OI = osteogenesis imperfecto
- lage botdensiteit
Etiologie:
congenitaal
NEOPLASIE
- pijn komt progressief op over weken
- diffuse zwelling hand: longtoptumor?
- Synoviale biopsie
Etiologie:
primair of secundair
CARPAAL TUNNEL SYNDROOM
- neurogene pijn: tintelingen over distributie gebied N medianus
- EMG: verlengde latentietijd
Etiologie: inklemming N medianus
Bloedbeeld: nl
ARTRITIS
- inflammatoire pijn
- zwelling
- warmte
- roodheid
10
-
bewegingsbeperking
INFECTIEUZE ARTRITIS
- diffuse zwelling
- (sub)acute monoartritis
- voorgesch: cystitis, CS spuit, operatie, huidwonden, …
- at lower regions or feet
- mogelijk koorts
- cultuur gewrichtsvocht
- punctie gewricht: groep3
- biopsie synovium
- voorgesch:
o DM
o Onderliggend gewrichtsprobleem
- Mog koorts
- Bloed, orale en genitale swaps voor cultuur
etiologie:
synovium of synoviaal vocht wordt cultuurmedium voor bacteriën
 bacteraemie
 uit aangrenzende weefsels
 directe inoculatie dr de huid
 S aureus
 Streptococci
 Enterobacteriaceae
 H influenzae b (kids)
 Neisseria gonorrhoea (volw)
 Fungi (imm def, wonden, IV drug gebruik)
behandeling:
- atroscopische lavage
- drainage
- IV AB (educated-best tot kweekresultaat): nt rechtstreeks in gewricht
GONOCOCCEN ARTRITIS
- eerst: polyarticulair en migratoir
- later: monoarticulair
- vaak ook tenosynovitis en huidletsels (erytheem, pustulae)
- acute oligo/polyartritis
TBC
- acuut  chronisch
- infectieuze artritis
- synoviale biopsie
bloedbeeld:
- RF: 10à25% pos
LYME
- acuut  chronisch
11
-
-
-
infectieuze artritis
prim: transiënte artralgie & huidafwijkingen
sec: spetische artritis
acute oligo/polyartritis
migrerend
voorgesch:
o erythema migrans
o disseminated lyme in organen
laat stadium: neurologische & musculoskeletale symptomen
onbehandeld:
o 50% migratoire polyarthritis
o 10% chonische, intermittente monoarthritis (grote inflamm art effusions)
Punctie of biopsie synovium:
o PCR
etiologie: spirochete: borrelia burgdorferi
bloedbeeld:
- ELISA & western
Behandeling:
AB
FUNGI
- chronische artritis
- synovium biopsie
HEMORRHAGE ARTRITIS
- punctie knie: haemartrose
- door vroeger trauma
- suddenly °
PERIARTRITIS
- electieve drukpijn
TENDINITIS
- electieve drukpijn
ENTHESITIS
= ontsteking aan peesaanhechting
- electieve pijn
SEPTISCHE ARTRITIS
- diffuse pijn
- ontstaan in enkele uren
- puntie: WBC > 50 000 & > 75% PMN
POLYARTRITIS
- tangentiële drukpijn
- vijf of meer gewrichten
12
NA MAMMECTOMIE
- diffuse zwelling hand
BURSITIS
- knie: net onder patella zwelling: prepatellaire bursitis
BAKER CYSTE
= hernia synoviale membraan
Polscyste: assymmetrische gelokaliseerde zwelling
AVASCULAIRE NECROSE
- botscan
- niet-inflammatoir
- chronisch
OSTEOMYELITIS
- botscan
- infectieus proces
- secundaire rugpijn
MENINGOCOC
- acute oligo/polyartritis
PALINDROOM REUMA
- intermittent acute oligo/polyartritis
POLYARTRITIS NODOSA = PAN
 overlapsyndromen (systeemaandoeningen)
REUMATOIDE ARTRITIS
- begin: pijn bij mobilisatie
- pijn komt progressief op over dagen/weken
- begin: synoviale zwelling bilateraal pols
- acute oligo/polyartritis
- gradueel ontwikkelend tot chronisch polyartritis
- symmetrisch
- grote en kleine gewrichten
- zelden DIP’s
- wel cervicaal doch niet thoracolumbaal
- piekincidentie: vrouwen in hun 40-50’ger jaren
- verlies KB – laxiteit/disruptie collat & kruisbanden => moeilijk wandelen en trappen
etiologie:
immuunaandoening met systeemweerslag
chroniciteit:
 variërende ziekteactiviteit met opstoten en remissies
inflammatoir polysynovitis  floride / ‘bulky’
synovium = slagveld
 inflamm pijnpatroon: nachtelijke pijn, ochtendstijfheid
13




chronische polyartritis
symmetrisch: grote (>80%) en kleine gewrichten (MTP, PIP, …)
zelden DIP en thoracale WZ
knie: “bulge” sign en verlies van ‘cool patella’ sign
met sterke synovitis: Baker’s cysts
extra-articulair
 algemeen
o vermoeidheid
o gewichtsverlies
 huid
o nodules: half hard + los liggen, toch meestal gebonden aan BV, thv
drukplaatsen (vb elleboog, pols, hand)
 Heberden/Bouchard
 Thv Achillespees
o palmair erytheem
o vasculitis
kan verschillende organen aantasten
 opzoeken thv nagels: kleine necrotische zone’s, bloedblaartjes
o huidulceraties: moeilijk genezend
o serositis
 oculair
o (epi)scleritis
o Conjunctivitis
o uveïtis
o sicca
 cardiaal
o pericarditis
o myocarditis
o hartkleppen (nodules)
 pulmonair (RX thorax)
o pleuritis
o nodulus
o interstitieel
o interstitial lung disease
 neuromusculair
o entrapment
o mononeuritis multiplex (demyelinisatie – ontsteking)
 hematologisch
o Felty syndroom (vergroten milt)
o anemie
 Andere
o Sjögren: droge mond & ogen
o amyloïdose
Criteria:
1. Morning stiffness in and around joints lasting at least 1hour before maximal
improvement
2. soft tissue swelling of 3 or more joint areas observed by a physician
3. swelling of PIP, MCP or wrist joints
4. symmetric arthritis
14
5. subcutaneous nodules (laattijdig teken)
6. positive test for RF
7. radiographic erosions or periarticular osteopenia in hand or wrist joints (zeer laat)
4 vd 7 positief  RA
Handdeformaties:
- zwanehalsmisvorming
- Boutonnière deformatie
- Polscyste
RX:
 vroege periarticulaire osteoporose
 gewrichtserosies en gewrichtsspleet vernauwing
 dan dislokaties
Echo:
 joint effusion
 synovial hypertrophy
 vascularity
MRI:
 aspecifiek botoedeem
Cervicale wervelzuil: C1-C2
Afstand dens-atlas > 3mm
Afschuivingen wervels  myelomalacie
GEEN HYPEREXTENSIE/COMPRESSIE MANEUVER THV CERVICALE WZ
Inflammatoir gewrichtsaandoening  lage botdensiteit
Bloedbeeld: inflammatoir
- sedimentatie
- CRP
- Anemie (inflammatoire vorm)
- Trombocytose
- Laag serum ijzer
- RF:
o RA latex
o Waaler Rose (meer specifiek)
- Anti-CCP antibodies (cyclisch gecitrillineerde peptiden)
- Mogelijk ANF
Behandeling RA:
 Nt-medicamenteus:
o Educatie
o Physical therapy
o Surgical interventions
o Occupational therapy
 pijn & inflammatie
o selectieve COX-2 antagonisten?
o CS
o Cytokine blokkade
 vrijwaren kracht en mobiliteit
15


vrijwaren quality of life
beïnvloeden ziekte evolutie en duur
schade voorkomen
o hogere dossissen of combi’s van klassieke 2e lijns antireumatica
o CS
o Cytokine blokkade
o MMP inhibitie
o DMARD: sulfazalazine; leflunomide; MTX
o B-cel blok rituximab
o Sec signaal blokkade CTLA4
SARCOIDOSE
- chronische artritis
- inflammatoir
- extra-articulair
- synoviale biopsie
- oligoartritis
- relatief symmetrisch
- pijn, roodheid, zwelling
- mobilisatie pijnlijk mr goed
- gn axiale problemen
- RX thorax: prominente hilaire schaduwen ( CT)
- Erythema nodosa
SCLERODERMIE = SYSTEEMSCLEROSE
- gelokaliseerde sclerodermie:
o gescleroseerde huid
o hard (gelooid leer)
o distaal BL
- systeemsclerose
o limited
o diffuse
- sclerodactylie
necrose thv eindkootjes vingers
- orgaanaantastingen
o huid
 huidverdikking
oedeem, inflammatoire huid, induratie  verharden
1 infiltratie
2 fibrosering: eerst lokaal dan diffuus
 calcinose,
 teleangiëctasieën: rode spinvormige BV kluwens
 Raynaudfenomeen: koude handen snel blauw & wit
o artralgieën, artritis
o myopathie
o oesofagale hypomotiliteit (verstijving)
o pulmonaire fibrose
o pulmonaire hypertensie
doodsoorzaak bij 50%
o congestief hartlijden
16
-
o nieraantasting
op korte tijd renale crisis (doodsoorzaak 50%)
gewrichtlijden
o inflammatoire artralgieën
o tendinitis
o beenresorptie  radioloog
Behandeling:
GEEN!
 systeemaandoening
SERONEGATIEVE SPONDYLARTROPATHIE
= psoriasis
= reiter = reactieve atritis
= IBD
= AS
= idiopathic acute anterior uveïtis
= undifferentiated spondyloarthropathy
= late onset pauciarticular juvenile chronic arthritis
- articulair
o ook axiaal (inflammatoir)
o al dan niet met sacroileitis (verspringende bilpijn)
o spondylitis
o enthesopathie (thv insertie): dit is de plaats waar primaire pathologie start
o asymmetrischr oligo- tot polyartritis
o perifeer: niet erosief, self resolving
- extra-articulair:
o huid: dactylitis (sausage toe)
 psoriasis
 Reiter
-skin lesions
o GI: IBD
 Bowel inflammation
o Urogentiaal: Reiter
 Urethritis
 cervicitis
o Ogen: Bechterew
 Uveïtis
 Conjunctivitis
o endocarditis
- Familiegeschiedenis
- Voorgeschiedenis:
o Urogenitale infectie
o Enterogenetische infectie
- Inflammatoire pijn
o Diffuus
o Bilateraal
o Subacuut
o Ochtendstijfheid > 1u
17
-
-
o Activiteit verbetert symptomen
o Rust verslechtert symptomen
o Moderate nachtelijke pijn
Insidieus optredende pijn & zwelling
Variërende ziekte activiteit met opstoten en remissies
Chronische monoartritis knie (1e symptoom)
Mog synovitis en enthesitis (inserties patellapees)
RX pelvis
MRI en echo
o Synovitis + betrekkingadjacent entheses (itt RA)
o Botoedeem (afw bij RA)
Perifere artritis:
o Jonger: gem 30j
o Abrupt begin
o Migratoir
o Mono tot pauciarticular
o Asymmetrisch
o OL
o Niet deformerend
o Vaak enthesitis
o Prior: urogen of enterogen infectie
Characteristics:
1. afwezigheidheid van RF en rheumatoïde nodules
2. inflammatory peripheral arthritis
3. spinal inflammation
o inflammatory back pain
o sacroiliitis wit hor without spondylitits
4. inflammatory enthesopathy
5. clinical overlap between the different clinical entities of the Group
6. familial aggregation
7. association with HLA B27
 systeemziekte
Bloedbeeld:
- RF negatief
- HLAB27 positief
- Anti-CCP negatief
IBD
-
extra-articulair
polyartritis – polysynovitis
chronisch
enteropathisch
arthritis in 2à20 % ptn met IBD
periferal joint involvement  fluctuate with the activity of the bowel inflammation
knie mogelijk 1e symptoom
Behandeling:
 suitable rest
18


acute monoarthritis
o NSAIDs
o Single intraarticular injection of CS
o Fysiotherapie
chronische mono-, oligo- of polyarthritis
o DMARDs
o Atroscopische lavage
o Cytokine blokking
SJÖGREN SYNDROOM
- xerofltalmie (Shirmer/Roose Bengaal)
zandkorrels in ogen, vnl ’s morgens moeilijk ogen te openen
- xerostomie
daling speelselsecretie  cte drinken
- artralgieën-artritis: milde symmetrische niet-erosieve polyartritis
- speekselkliervergroting
- Raynaud
- Koorts, vermoeidheid
- Dyspareunie
Droogte: pijn vrouw bij coïtus
 overlapsyndromen (systeemaandoening)
Bloedbeeld:
- RF: pos 50à85%
SLE = systeemlupus
- acute oligo/polyartritis
- chron polyartralgie (&milde synovitis)
- inflammatoir eerder discrete synovitiden
- vlindererytheem
- jonge vrouw
- leeftijd: jong > oud
- voorgeschiedenis: pleuritis – spontane abortus
- moeder zijn is een neg argument
etiologie:
immuunaandoening met systeemweerslag
Criteria for the classification of SLE:
 malar rash
 discoid rash
 photosensitivity: snel verbranden
 oral ulcers: met stomatose
 arthritis
o polyarticulair
o perifere gewrichten
o niet erosief
o vooral artralgieën
 serositis: pericarditis, pleuritis
 renal disorder
19

neurologic disorder
plots dalen bewustzijn en dood op enkele dagen
 hematologic disorder
o leukopenie
o trombopenie
 immunologic disorder
o hypersplenisme
 antinuclear antibody ANA
 gewrichtsklachten slechts 1vd symptomen
-
-
Jaccaud deformatie:
Flexie contractuur + ulnaire deviatie (gn erosies)
Wel periarticulaire osteoporose – discrete gewrichtsspleetvernauwing
Reversibele zwanehalsmisvorming
Raynaud fenomeen ook mogelijk
RX:
- gn KB of beendestructie
- ligamentlaxiteit
bloedbeeld:
- RF: 25à50% pos
- ANA: antinucleaire factor
o Hoge sensitiviteit > 99%
o Lage specificiteit
o Patroon (homogeen, gespikkeld)
o Belangrijkst is typering
 SSDNA
 Sm
 RNP
 SSA, SSB
Behandeling:
- niet steroïdale antiinflammatoire medicatie
- antimalariapreparaten: hydroxychloroquinesulfaat (Plaquenil)
- (CS)
- (antimitotica bij ernstige systeemaantasting: azathioprine & cyclofosfamide)
SPONDYLOSERENDE ANKYLOSE = ziekte van Bechterew
- symmetrische sacroileitis
- jonge man
- perifere artritis (25/30%) vooral heupen (‘liespijn’) en schouders (minder knie)
- extraskeletale manifestaties: ogen
- HLA B27 (90% in blanken)
- Schöberindex
- Hand-grond afstand
- Thorax expansie
- Laterale flexie: symm vermindering
- Compressie test (sacro-iliacaal)
- Patrick test
20
-
-
-
Extra-skeletale manifestaties: nt verwaarlozen
o Anterior uveitis
o Aorta-insufficiëntie
o Spondylodiscitis
o Microscopische colitis (30à60%) (cfr Crohn)
o Extreme gevallen:
 Atlantoaxiale subluxaties, cauda equina (klemming)
 Nefrologisch: amyloïdose, IgA nefropathie
 Pulmonaire fibrosis, restrictief
Radiologie: laat!
o Syndesmofytose: vertikaal
Vroegtijdig: onregelmatig rond wervel
o Squaring
o Einde: bamboospine
zeer stijve rug
botoedeem: biopsie: trabekels met infiltraten van mononucleaire cellen
entesopathie
(volledige wervelzuil) – C5-C6 fractuur
 seronegatieve spondylartropathie
bloedbeeld:
- RF: 5à10% pos
21