Bijlage 4 Begaafde en hoogbegaafde leerlingen, wat

Bijlage 4 Begaafde en hoogbegaafde leerlingen, wat vraagt dat van
mij als leerkracht?
Beste leerkracht,
We weten het allemaal. Toekomen aan de onderwijsbehoeften van (hoog)begaafde leerlingen is een
uitdaging. We hebben een instrument ontwikkeld waarmee we jou als leerkracht willen
ondersteunen. Wat doe je al in de klas op het gebied van hoogbegaafdheid? Wat kun jij als leerkracht
nog meer inzetten om deze leerlingen te begeleiden?
De checklist
Zoals je in de eerste kolom kunt zien, gaat het instrument uit van handelingsgericht werken,
relationele verbondenheid, competentie, autonomie en leeromgeving.
In de tweede kolom hebben we beschreven welke acties je als leerkracht kunt inzetten om aan de
onderwijsbehoeften van (hoog) begaafde leerlingen tegemoet te komen.
In de derde kolom staat beschreven welke middelen je hiervoor kunt inzetten. Er zijn zo min mogelijk
bijlagen toegevoegd omdat iedere school net weer anders werkt. Deze bijlagen kunnen op
schoolniveau worden bijgevoegd.
In de vierde kolom is een schaalscore te vinden. Hierin kun je in een schaal van 1 tot en met 4 zelf
aangeven waar jij staat.
4: Ik kan dit toepassen en ik doe het ook.
3: Ik kan dit toepassen, maar doe het nog onvoldoende.
2: Ik heb er wel van gehoord, maar ik moet mij er nog in verdiepen.
1: Ik weet hier nog onvoldoende van.
We wensen jullie veel succes met slimme kids in je groep en hopen dat dit instrument het werken
met deze leerlingen nog leuker en uitdagender maakt.
Met vriendelijke groet,
Leerkring Toptalent
4.1
Handelings
Gericht
Werken
Checklist onderwijs (hoog)begaafde leerlingen in de klas
Actie van de leerkracht
Bepaal welke leerlingen tot
de (hoog) begaafde leerlingen
behoren.
Stel de onderwijsbehoefte
vast.
Middel/ denk aan
Signaleringsinstrument van de
school
Zie bijlage checklist
onderwijsbehoefte.
Stel doelen op, maak
In kind gesprek met de leerling.
afspraken met de leerling. Leg Laat de leerling meedenken.
dit schriftelijk vast.
Bepaal welke basisstof de
leerling maakt (compacten).
Stel vast wat de leerling gaat
maken, zie handleiding methodes,
routeboekjes SLO, eventueel
voortoetsen.
Denk hierbij ook aan het
trainen van het geheugen, bv
tafels, woorden uit een
vreemde taal, topo extra
plaatsen gebouwen e.d.
Geef verrijkingsopdrachten
en/of mogelijkheden om uit
te dagen.
Toets dit.
Sluit aan bij de interesses van
de leerlingen, daag uit, niet te
vrijblijvend. Zorg dat de
leerling de diepte ingaat.
Saai is geen antwoord.
Stem af hoe je behaalde
doelen gaat vieren.
Zorg ervoor dat de leerling
tijd krijgt om aan
bovenstaande punten toe te
komen.
Relationele
Zorg dat de leerling zich
Besteed structureel aandacht aan
de verrijkings/
verdiepingsopdrachten.
Laat de leerling over speciale
opdrachten een presentatie geven
aan de groep.
Voor verrijkingsmateriaal zie
bijlage materialen voor hb.
Vraag wat of waarover de leerling
wil leren.
Vraag wat voor opdrachten de
leerling de komende periode wil
doen.
Noteer in je agenda wanneer
doelen behaald moeten zijn.
Vraag wat de leerling wil doen na
het behaalde resultaat en geef de
leerling regelmatig feedback over
het proces.
Maak een planning.
Stel je belangstellend op, besteed
schaalscore
verbondenheid
veilig, welkom en
geaccepteerd voelt.
Ontmoeten, gemiddeld een
uur per week met
begeleiding.
Bouw een relatie op met de
leerling.
Stimuleer en leer de leerling
samenwerken.
Betrek ouders bij het
onderwijsleerproces en de
sociaal emotionele
ontwikkeling van de leerling.
Competentie
Zorg ervoor dat de leerling
vertrouwen krijgt, dat hij de
taken aankan die hij moet
doen.
Geef ruimte voor creativiteit.
Leg de nadruk op uitdagende
opdrachten.
Maak gebruik van hogereorde denkvaardigheden
:analyseren,
evalueren en creëren.
(Lager-orde
denkvaardigheden
onthouden, begrijpen en
toepassen).
Geef de mogelijkheid om te
verdiepen.
Geef leerlingen inzicht in het
eigen leren. Gebruik
metacognitie.
aandacht aan omgaan met
verschillen.
Zorg dat ze met gelijkgestemden
kunnen samenwerken aan
verdiepingsopdrachten
De leerling heeft wekelijks contact
met leerlingen van gelijk
denkvermogen.
Plan iedere week een gesprek met
de leerling, dit kan de leerkracht
doen of de talentcoach
Leer wat de eigen bijdrage en die
van de ander is bij gezamenlijke
opdrachten. Maak het inzichtelijk
wat ieder doet, bv logboek.
Plan indien nodig een gesprek met
ouders om over de ontwikkeling
van de leerling te praten.
Betrek ouders in de opdrachten die
de leerling meekrijgt.
Bijv. Big Picture
Reflecteer en begeleidt gedurende
het leerproces doe dit structureel.
Laat de leerling ontdekkend leren
Geef niet teveel vooraf instructie,
geef ruimte in de uitvoering van
een opdracht. Houding is meer
begeleidend i.p.v. kennis
overdragend.
Verdiepend
Analyserend
Probleemgericht
……
Complexe opdrachten
Abstract
Vraag dit aan talentcoach.
Intensiteit: Laat de leerling
gedurende een langere periode
aan een bepaalde opdracht
werken.
Verbind voorkennis met nieuwe
kennis en inzichten.
Laat ze ontdekken wat hun manier
van leren is. Welke strategieën
gebruiken ze?
Ga in gesprek over wederzijdse
verwachtingen bij een opdracht
Doe dit SMART.
Laat de kinderen oefenen met
doorzetten door
wrijvingsmomenten op te zoeken
bij opdrachten die niet meteen
lukken.
Bespreek met de leerling hoe hij
het beste tot leren komt.
Zie meervoudige intelligentie.
Zorg ervoor dat de leerling in Waardeer en honoreer waar
staat is om het leergedrag zelf mogelijk de ideeën van de leerling.
te sturen.
Laat de kinderen doelen
Ga de dialoog aan.
stellen.
Inzicht in eigen leren.
Begeleid het formuleren van de
sterke en zwakke punten van de
leerling.
Overzicht over het leertraject. Vertel wat de leerling aan het leren
is. Vertel het doel, maar ook het
nut van de opdrachten.
Maak leerlingen
Stel met de leerling een
zelfverantwoordelijk hoe ze
onderwijsleerplan op.
de gestelde doelen gaan
Zorg dat duidelijk is waar
halen.
materialen te vinden zijn.
Zorg voor een goed
Besteed voldoende aandacht aan
klassenmanagement.
zelfstandig werken zodat er ruimte
is om individueel of met een klein
groepje aan de slag te gaan of een
gesprek te hebben.
Geef feedback op het
Zorg dat je behaalde doelen viert.
handelen en het werk van de Geef een beoordeling op het
leerling.
gemaakte werk en laat dit
terugkomen bij het rapport of
verslag van de leerling.
Bepaal de verwachtingen van
de leerling en de eisen die je
stelt als leerkracht.
Motiveer de leerling en
bevorder
doorzettingsvermogen door
ervaring te laten opdoen met
hindernissen.
Sluit aan bij de leerstijl van de
leerling.
Autonomie
Leeromgeving
evaluatie