1 Vasten: 40 inleefdagen

Instituut voor Katholiek Secundair Onderwijs
HOESELT
Godsdienst
Naam:
Klas:
Vlieg
kleur je Vasten
met eigen palet en vaste hand
tot een vlieger
aan de hemel.
Kathleen Boedt
'Hoor de wind, de wind die fluistert en belooft als je goed luistert dat er vrede
komt.'..
Herman van Veen
1 Vasten = 40 inleefdagen
Organiseer je een feest, een bijeenkomst, thuis of in je club, school, vereniging,
dan ben je weken en dagen vooraf in de weer met het opzet en met de realisatie van je dromen en
ideeën.
Feesten zijn mijlpalen. Mensen hebben ze nodig in hun leven.
Ze trekken er zich aan op, want ze scheppen verbondenheid. Er is een voor en een na. Daarom worden
ze stevig voorbereid. Religieuze feesten zijn niet anders.
Voor christenen zijn er zo een paar in een jaar: Kerstmis, Pasen, Hemelvaart, Pinksteren…
Rond zo’n feest is een hele ‘kring’ geweven: een tijd van voorbereiding en een tijd van ‘nawerking’.
In de joodse, christelijke en islamitische traditie beslaat zo’n tijd veertig dagen.
Wist je dat veertig uit het leven gegrepen is?
Tussen de conceptie van een baby en de bevalling verlopen 40 weken.
Geen wonder dat het getal zo’n sterke symbolische kracht heeft.
Uit Leeftocht, februari 2008
Veertig is een belangrijk, veel voorkomend getal in de Bijbel. Veertig is een vol getal en staat voor een
leven of een generatie lang. Veertig is ook het getal van de verwachting, van de voorbereiding, van
boete en vasten.
40 dagen en nachten duurde de zondvloed
40 jaren trokken de Israëlieten door de woestijn
40 dagen verbleef Mozes op de berg Sinaï
40 jaar duurde de tocht door de woestijn
40 dagen lang daagde de Filistijn Goliath de Israëlieten uit totdat David tegen hem ten strijde trok
40 dagen predikte Jona boete in de plaats Ninivé
40 dagen en nachten stapte Elia vooraleer aan te komen op de berg
40 keren noemt Hij Jeruzalem “de stad van David”
40 dagen lang vastte Jezus - na de doop in de Jordaan - in de woestijn en werd door de duivel verleid
40 dagen lang verscheen Jezus na zijn opstanding aan zijn leerlingen en sprak met hen (de veertig
dagen tussen Pasen en Hemelvaart).
Veertigdagentijd?!
As(woens)dag is het begin. Pasen het hoogtepunt.
Ertussen liggen 40 dagen van ‘zuivering’: d.w.z. van
verinnerlijking,
versobering,
verzoening
en solidariteit met wie in nood is.
Bron: Leeftocht februari 2008
Aan de vooravond van de Veertigdagentijd, die begint met Aswoensdag, viert men in katholieke
streken van oudsher het carnaval of het vastenavondfeest. Een (lang) weekend uitbundig feestvieren
nu het nog kan, want na de carnaval is het tijd om te vasten en boete te doen.
Vastenavond is de laatste avond van het carnaval, de avond vóór Aswoensdag. Deze dinsdag wordt
ook dolle of vette dinsdag genoemd. Bron: Arkade
2 Vasten = keuzes maken
Keuzes maken …
Doe ik mee of niet?
Kies ik ook voor de gevolgen?
Vertel ik het aan mijn ouders?
Lieg ik als ze ernaar vragen?
Lieg ik als ze het weten?
Keuzes die vele mensen pijnlijk bewust maken van hun slechte kant.
Misschien eens veertig dagen de tijd nemen
om niet verder te geraken dan de eerste vraag?
Want op je GSM volgt na het ?-uitroepteken het !-teken.
Ernest (15 jaar)
in de vastenscheurkalender
op woensdag 13 februari
Tussen hemel en aarde staat de mens.
Gebonden én verbonden.
Neemt de vlieger jou op sleeptouw? Geef je hem de vrijheid?
Of hou je hem in toom? Hou je hem kort of geef je hem een lange lijn?
Bijbel: Mt 4, 1-11: Jezus wordt drie maal op de proef gesteld,
hij kiest niet voor de dingen die de duivel hem voorspiegelt zoals macht.
Het ontwikkelen van een goed zelfbeeld:
Wat doe ik graag?
Wat kan ik goed?
Wat vind ik belangrijk?
Wat wil ik niet missen?
Wat zeggen de anderen van mij, positief?
Wat zeggen de anderen van mij, negatief ?
Wat vind ik moeilijk?
Waar heb ik angst voor?
Waar kan ik niet zonder?
Wat wil ik weg?
Waar droom ik van?
Wat zou ik willen zijn?
Wat zou ik willen kunnen?
Wat zou ik willen veranderen aan mezelf?
3 Vasten = Grenzen verkennen
Ik laat je vrij
maar laat je niet los,
we blijven verbonden
een draad nauwelijks zichtbaar
en toch een lijn van zekerheid
tussen ons
Kathleen Boedt
Het christelijke verrijzenisgeloof
De belofte van het verrijzenisgeloof behoort tot de kern van de christelijke traditie.
Verrijzenisgeloof heeft alles te maken met vertrouwen. Het is: geloven dat de liefde van God
sterker is dan alle vormen van mislukking, gebrek, lijden en dood. Het is: geloven dat in elk
mensenleven en in elke situatie kiemen van hoop verborgen liggen, waar 'iets nieuws' uit kan
voortkomen. Het geloof in de verrijzenis steunt op het geloof in Jezus Christus, in wiens leven
Gods liefde op voortreffelijke wijze aanschouwelijk is geworden. Gods universele liefde is de
peiler voor de christelijke hoop op de verrijzenis, dit is de hoop dat de dood niet het laatste
woord krijgt en dat niets dat goed is, verloren zal gaan. Niets gaat verloren van wat Hij ons
gegeven heeft [Zingt Jubilate, 2006].
Het christelijk geloof in de verrijzenis van Jezus
De feiten:
1. De jood Jezus van Nazareth is gestorven aan het kruis onder Pontius Pilatus. Dit was een
gruwelijke, pijnlijk en vernederende doodstraf. Cicero noemde het 'crudelissimum
taeterrimum supplicium' (de wreedste doodsstraf ter wereld)
2. In de jaren na de kruisiging van Jezus ontstaat er een groep van mensen, die stelden
christenen te zijn, dit is volgelingen van de gekruisigde Jezus.
3. Op de vraag vanwaar hun geloof in Christus, de gekruisigde, antwoorden zij dat hun geloof
steunt op de verrijzenis van Jezus, in het licht waarvan ze ook zijn leven begrijpen als
bevrijdend.
De basis van het christelijke verrijzenisgeloof is het getuigenis van de eerste christenen
en hetgeen zij hebben meegemaakt. Hen is iets overkomen dat hun leven drastisch
veranderd heeft. Hen is iets overkomen waar ze niet op zaten te wachten, iets dat ze niet
verwachtten, dat ze zelfs niet hoopten of verlangden, iets dat ze niet meteen begrepen, iets wat
hen in eerste instantie bevreesd maakte, iets dat ze niet zelf hebben bewerkstelligd.
De verrijzenis van Jezus betekent het begin van het christendom. De verrijzenis is de
kern van het christelijk geloof. Zonder de verrijzenis, zo stelt Paulus, zou het christelijk
geloof leeg en inhoudsloos zijn; (1 Kor 15, 14-19)
Wie herken je op dit schilderij van
Caravaggio?
Dit neemt niet weg dat de verrijzenis allesbehalve vanzelfsprekend is en dat velen het
moeilijk hebben hierin te geloven. Het is daarbij belangrijk op te merken dat de verrijzenis
nooit vanzelfsprekend is geweest – niet in de tijd van Jezus' volgelingen en ook nu niet. De
boodschap van de verrijzenis staat haaks op de harde realiteit van de dood. Dat was in de tijd
van Jezus niet anders dan in onze tijd. De reactie op de verrijzenis van Jezus was ook bij
verschillende onder de leerlingen een reactie van ongeloof en twijfel. Vooral de figuur van de
ongelovige Thomas spreekt hier tot de verbeelding (Joh 20,24-29) Duidelijk is hoe dan ook
dat de leerlingen niet onmiddellijk tot het inzicht zijn gekomen dat Jezus verrezen is
(Emmaüsgangers). Deze verhalen leren dat kritische vragen ook bij de paasboodschap recht
van bestaan hebben.
Er bestaan geen bewijzen voor de verrijzenis van Christus. De teksten van het Nieuwe
testament die vertellen over de verrijzenis, doen dat met een opvallende
terughoudendheid. Het heeft ook weinig zin om de evangelies te lezen als objectieve
getuigenisverslagen.
Bono (leadzanger U2) over Jezus Christus [getuigenis]
Christus zegt: Neen. Ik beweer geen leraar te zijn, noem me geen
leraar. Ik zeg niet dat ik een profeet ben. Wat ik wil zeggen is: ik ben
de Messias. Ik zeg dat ik de vleesgeworden God ben. En de mensen
zeggen: toe, wees alleen maar een profeet. Een profeet, daar kunnen
we mee leven. Je bent wat excentriek. We hebben Johannes de Doper
gehad die sprinkhanen at en wilde honing. Daar kúnnen we iets mee.
Maar vermeld het M-woord niet, want weet je, we zullen je moeten
kruisigen. En Hij zegt: Neen, neen. Ik weet dat jullie verwachten dat
ik zal terugkomen met een leger en jullie zal vrijmaken van deze
engerds, maar eigenlijk ben ik de Messias. Op dit moment begint
iedereen naar de grond te staren en zeggen ze: mijn God, Hij gaat dit blijven herhalen. Wat
er dan overblijft is: ofwel was Christus wie Hij zei dat hij was, de Messias, ofwel was Hij een
psychiatrisch geval. […] De idee dat een gek doorheen de loop van de beschaving het lot van
meer dan de helft van de wereld heeft veranderd of overhoop gegooid is voor mij vergezocht.
Fragment: Jezusfilms
Did you feel the mountains tremble? (Delirious)
Did you feel the mountains tremble?
Did you hear the oceans roar?
When the people rose to sing of
Jesus Christ the risen one
Voelde je de bergen beven?
Hoorde je de oceanen brullen?
Toen de mensen opstonden
Om te zingen van Jezus de Verrezene
Did you feel the people tremble?
Did you hear the singers roar?
When the lost began to sing of
Jesus Christ the risen one
Voelde je de mensen beven?
Hoorde je de zangers brullen?
Toen de verlorenen begonnen zingen
Van Jezus Christus de Verrezene
And we can see that God you're moving
A mighty river through the nations
And young and old will turn to Jesus
Fling wide your heavenly gates
Prepare the way of the risen Lord
En we kunnen zien dat God beweegt
Een machtige rivier doorheen de naties
Jong en oud zullen zich tot Jezus wenden
Smijt de hemelse poorten wijd open
En bereid de weg van de Verrezen Heer.
Open up the doors and let the music play
Let the streets resound with singing
Songs that bring your hope
Songs that bring your joy
Dancers who dance upon injustice
Open de deuren en laat de muziek spelen
Laat de straten de zang weergalmen
Liederen die hoop brengen
Liederen die vreugde brengen
Dansers die onrechtvaardigheid wegdansen
Did you feel the darkness tremble?
When all the saints join in one song
And all the streams flow as one river
To wash away our brokenness
Voelde je het duister beven?
Als alle heiligen samen zingen
En alle rivieren als één rivier vloeien
Om onze gebrokenheid weg te wassen
And here we see that God you're moving
A time of Jubilee is coming
When young and old return to Jesus
Fling wide your heavenly gates
Prepare the way of the risen Lord
En hier zien we hoe God beweegt
Een jubeltijd zit eraan te komen
Als oud en jong terugkeren naar Jezus
Smijt de hemelse poorten wijd open
En bereid de weg van de Verrezen Heer.
Voel je hoe mensen al een eeuwigheid worstelen met het gebeuren omtrent de kruisiging van
Jezus? Ervaar je het als waarschijnlijk dat een gebeurtenis die mensen zo aangrijpt en heeft
aangegrepen berust op een dwaling? Of is hier ook waarheid in het spel? Feit of fictie?
De spanning tussen het hiernumaals en het hiernamaals
De christelijke hoop op de verrijzenis is onlosmakelijk verbonden met het paaskerygma.
Omdat Christus is opgestaan uit de dood, geloven christenen dat ook zij ooit zullen verrijzen.
De hoop op het eeuwige leven bij God moet dus begrepen worden in het licht van het leven,
de dood en de verrijzenis van Jezus.
Er bestaat altijd het gevaar om de verrijzenis te verstaan als een verwijzing naar een
verre vreemde toekomst, naar een totaal andere wereld, die niets te maken heeft met de
concrete geschiedenis van het hier en nu.
Het is zaak over Jezus' kruisdood en verrijzenis terug te
grijpen naar zijn aardse leven. Wat Jezus door zijn verrijzenis
bleek te zijn, dat was hij al gedurende zijn openbare leven.
Dit openbare leven toont ons Jezus als de levengevende mens
voor anderen. Heel Jezus' aardse leven staat in dienst van
mensen in nood, de kleine, arme mens, de wees en de
weduwe. Jezus toont in zijn aardse leven, hoe zijn omgang
met mensen bevrijdend is. Door de verrijzenis maakt God
duidelijk dat hij achter Jezus' leven staat en dat dit leven voor
mensen de weg naar heil is.
Jezus’ leerlingen weten nu wat hen te doen staat. Een
volgeling van Jezus worden, betekent dus niet alle hoop
zetten op wat nog moet komen, ten koste van wat is. Het
betekent Jezus' voorbeeld volgen en in gemeenschap en in
solidariteit het lijden van medemensen verlichten. De
opstanding uit de dood heeft niet enkel betrekking op het
hiernamaals, maar moet ook reeds in het hiernumaals waargemaakt worden.
Is religie er om de hemel op aarde te brengen of moet ze zich enkel richten op het
hiernamaals?
De verbeelding van de verrijzenis
Enerzijds is de opstanding een mysterie waarover we niets weten en niets kunnen
zeggen. Anderzijds is het erg menselijk om zich het onvoorstelbare trachten voor te
stellen in beelden waarvan geweten is dat ze tekortschieten. Het onvoorstelbare kan
maar levendig gehouden en beleefd worden in concrete voorstellingen. Dat is zo met alle
mysteries van het geloof.
Het woord zelf, hiernamaals, zit al goed fout. Hier wijst op plaats, na duidt op tijd. Nadat wij
gestorven zijn, breekt een andere tijd aan, die wij elders zullen doorbrengen. Die gedachte
schuilt in het begrip hiernamaals zelf. Een hopeloos beperkte gedachte, maar de mens kan nu
eenmaal niet anders dan denken in een context die tijd en ruimte vooronderstelt. Etienne
Vermeersch vroeg zich af of wij de homo erectus in het hiernamaals zullen mogen
verwelkomen. En is er ook een plaatsje voor aardige reptielen? Mooi. Het is de taak van
slimme mensen om eenvoudige vragen te stellen. Zij kunnen dat. Zij durven dat. Zij kunnen
het zich veroorloven. Duidelijk werd dat mijn collega niet in het hiernamaals gelooft.
Ik eigenlijk wel. Meestal toch. Ik geloof dat de mens in zijn diepste verwachtingen niet zal
worden ontgoocheld. Hoe zoiets verder moet, is mij onduidelijk.
Nu ik oud ben en onwijs, stel ik mij het hiernamaals anders voor. Het is een heerlijke plek
waar wij rijstpap eten met gouden lepeltjes. Dat geloof ik heel oprecht. Velen leverden de
laatste decennia kritiek op dit fraaie beeld. "Ik lust geen rijstpap", protesteren de goed
doorvoede en intellectueel geëmancipeerde lezers van de Michelingids 2007. Andere sceptici
vullen aan met de gevleugelde woorden: "Wat hebben ze ons vroeger allemaal wijsgemaakt?"
En toch geloof ik in rijstpap met gouden lepeltjes. Waarom? Omdat het heel, heel zeker is dat
het niet zo zal zijn. Het beeld is dermate helder, concreet en naïef dat iedereen direct
aanvoelt: dit klopt niet. Precies daarom geloof ik erin. Wie vertrouwt in een hiernamaals
waarin we rijstpap eten met gouden lepeltjes, drukt twee dingen uit: zijn hoop op eeuwig
leven en zijn menselijk onvermogen om zich daar iets concreets bij voor te stellen. "Rijstpap
met gouden lepeltjes" betekent dat je de hoop opgeeft om het ongrijpbare te grijpen.
(Uit een column van Rik Torfs over een gesprek tussen Etienne Vermeersch en hemzelf over
het bestaan van het hiernamaals, 2006-12-21)
Beeldfragment: Buiten de zone
Hemel en hel
Een man vroeg op een dag aan de Heer:
'Heer, ik zou willen weten wat hemel en hel inhouden.'
De Heer leidde de man naar 2 deuren,
Hij opende één van de deuren en liet de man binnenkijken.
In het midden van de kamer was een hele grote ronde tafel
In het midden van die tafel stond een grote pan met stamppot,
welke heerlijk geurde.
De mensen die rondom de tafel zaten waren echter mager en ziekelijk.
Ze leken erg hongerig.
Ze hielden lepels in hun handen met erg lange handgrepen,
welke aan hun armen vastgemaakt waren.
Maar omdat de lepels langer waren dan hun armen,konden ze de lepels niet naar hun
monden brengen.
De man rilde bij het aangezicht van deze ellende.
God zei:'Nu heb je de hel gezien,'
ze gingen naar de volgende kamer, en God opende de deur.
Deze was exact dezelfde als de eerste.......
Er stond een grote ronde tafel met daarop een grote pan met stamppot.
De mensen hier waren uitgerust met dezelfde lange lepels,
vastgemaakt aan hun armen.
Maar deze mensen waren wel doorvoed en gezond.
Ze lachten en praatten met elkaar.
De man zei:'Ik snap er niks van!'
'Het is vrij simpel' sprak God, ‘Zie je, zij hebben geleerd om elkaar te voeden
terwijl de andere mensen alleen maar aan zichzelf dachten.'
Toen Jezus aan het kruis stierf, dacht Hij aan jou!
Welke voorstelling maak jij je over het leven na de dood?
Welke vragen roept het beeldfragment op?
Reïncarnatie ↔ Verrijzenis?
4 Vasten =delen
De ‘van karèm’, d.i. het creools voor de ‘wind
van de vastentijd’, biedt kinderen in ZuidAmerika de ideale omstandigheden om hun
zelfgemaakte vliegers de lucht in te laten.
Tot Pasen zie je ze overal, in de stad en op het
platteland.
De Europese bezoeker die vaststelt hoe mensen
in hier elke dag de moed in beide handen nemen
en aan de slag gaan, zien in die vliegers kleurige
signalen dat de hoop op opstanding uit lijden,
dood, miserie en slavernij niet kapot te krijgen is.
Zoeken naar eigentijdse soberheid
en voelen wat niet hebben doet
Zoeken naar gedurfde engagementen
en hierbij eigen bezit kunnen delen (Toon Vandeputte)
5 De goede week – op naar Pasen
Pasen:
hemel reikt aarde de hand
en kleurt
met warme zon en frisse bries
stralend blauwe horizon
voor een regenboog vliegers
die hun weg gezocht hebben
tot hoog dansend in de lucht.
Kathleen Boedt