Mao Zedong - China in de les

China
Mao Zedong
China
-
Mao Zedong -
Paragraaf 1
Opvoeding en jeugd
Mao Zedong werd geboren op 26 september 1893. Mao was de derde zoon en ook de
eerste dien zijn babytijd overleefde. Zijn boeddhistische moeder werd nog vromer, om
Boeddha aan te moedigen hem te beschermen. Mao kreeg de uit twee delen bestaande naam
Zedong (tse Tung). Ze, wat betekend ‘schijnen op’, de naam die zijn hele generatie kreeg,
zoals was voorgeschreven, en dong, wat ‘het Oosten’ betekend. Zijn volledige naam luidde
dus ‘’Schijnen op het Oosten”. Hij is geboren in het dorp Shaosan in de streek Hunan, was
afkomstig uit een familie van kleine boeren. Mao groeide ook op als een boerenzoon in een
rustig heuvelachtig gebied. Hij volgde zijn moeder in haar voetsporen wat geloof betreft, ook
hij werd boeddhist. Hij hield veel van zijn moeder, dat liet hij later ook blijken en zei tegen
zijns staf: “Ik aanbad mijn moeder (…) Overal waar mijn moeder ging volgde ik haar (…)
naar feesten in de tempel, om wierook en papiergeld te branden, om buigingen te maken
voor Boeddha (…) Want mijn moeder geloofde in Boeddha, en ik dus ook.” (Chang, MAO
het onbekende verhaal, 2005, pp. 19-20). De vader van Mao wilde hem graag naar school
hebben. Dan zou hij hem kunnen helpen met de boekhouding op het boerenbedrijf. Maar
daar vond Mao helemaal niets aan. Hij ging zich juist interesseren in kalligrafie en gedichten
schrijven. Dat zie je later ook weer terug in zijn leiderschap in China. “Jaren later, toen hij de
opperste heerser van China was, lag de helft van zijn geweldige bed altijd onder dertig
centimeter hoge stapels Chinese klassieken bedolven en doorspekte hij zijn toespraken en
geschriften met historische verwijzingen.” (Chang, MAO het onbekende verhaal, 2005, p.
20). Doordat hij niet goed wilde luisteren naar zijn vader hadden ze vaak ruzie. In het boek
lezen we zelfs van haat die Mao had tegen zijn vader. Het liefste zou hij zijn vader ook eens
goed willen aanpakken. “Mijn vader was een slecht mens. Als hij vandaag nog had geleefd had
hij ‘straaljagertje’ moeten spelen. Dit was een vreselijk pijnlijke kwelling, waarbij de armen
van het slachtoffer achter zijn rug omhoog werden gedwongen en zijn hoofd omlaag werd
gedrukt.” (Chang, MAO het onbekende verhaal, 2005, p. 21). Mao trouwde al op 14 jarige
leeftijd. Zijn vader dacht, dat Mao dan wel goed bezig zou gaan en van hard werken zou
leren. Hij trouwde met een vrouw die 2 jaar ouder was. Zijn vrouw overleed een jaar na het
huwelijk. Mao kreeg een haat tegen gearrangeerde huwelijken. Zodra zijn vrouw was
overleden eiste de zestien jaar oude weduwnaar dat hij Shaoshan mocht verlaten. Hij wilde
graag naar een moderne school wat voor hem een uitweg uit het boerenbestaan zou zijn. Op
die scholen kon men de vakken; techniek, wereldgeschiedenis, aardrijkskunde en
verschillende vreemde talen leren.
Paragraaf 1.1 persoonlijkheid en visie
Wanneer Mao in Changsha aankomt is dat aan de vooravond van de Republikeinse
Revolutie, die een einde zou maken aan meer dan tweeduizend jaar keizerlijk bewind. Hij
was heel erg ik-gericht. Het ik staat vooral bovenaan. “Mensen zoals ik hebben uitsluitend
een plicht jegens zichzelf; we hebben geen plichten jegens andere mensen” (Chang, MAO het
onbekende verhaal, 2005, p. 30). Mao geloofde nergens in, tenzij hij er persoonlijk beter van
Pagina 1 van 5
China
-
Mao Zedong -
kon worden. Absoluut egoïsme en een absoluut gebrek aan gevoel voor verantwoordelijkheid vormden de kern van Mao’s visie op de wereld.
Paragraaf 2
Mao’s machtsperiode
In China was er tussen 1949 en 1976 een groot aantal campagnes, waarin mensen elkaar op
last van de partijleiding, dus van Mao Zedong, het leven zuur maakten. Het waren echter
heksenjachten, want de beschuldigingen waren onzinnig, de mensen moesten elkaar aangeven
en de straffen waren zwaar. Enkele van deze ‘bewegingen’ kwamen direct voort uit Mao’s
afkeer van kritiek. Dat Mao niets kon velen, was al eerder duidelijk. In 1942 werden in Yanan
kaderleden, intellectuelen, uitgenodigd om kritiek te leveren. De meest uitgesproken criticus
was de ideoloog Wang Shiwei. Hij had Russische werken vertaald, was leraar op de
kaderschool van de partij en leider van de Jonge Vrijwilligers. Wang schreef een serie korte
artikelen die gebundeld werden tot een boekje, getiteld Ye bai he hua (Wilde Lelies), met
indringende kritiek op de arrogante en meedogenloze bestuurders, die zich zelfs in de barre
omstandigheden voorrechten toe-eigenden en de ‘bloemetjes buiten zetten’. Hij betreurde
het gemis aan menselijke warmte en genegenheid in de leidende klassen.
Mao sloeg meteen terug en verordonneerde dat alle ‘dissidente’ intellectuelen streng
moesten worden aangepakt – Wang Shiwei in het bijzonder. Die moest onder andere
wegens ‘trotskisme’ terecht staan, want hij had wel eens kritiek gehad op Stalin en sympathie
voor Trotski getoond. Hij werd gevangen gezet. Toen de jonge vrijwilligers hier niet
voldoende enthousiast over waren, werden alle communistische organisaties uit de
nationalistische gebieden door Mao tot spionnenorganisaties van de Kwomintang verklaard.
Daardoor werden de Jonge Vrijwilligers die daar vandaan kwamen dus allemaal verdacht. Ze
werden gevangen gezet, kregen huisarrest, of werden op grote schaal gemarteld tot ze
bekenden.
In 1947 werd Wang vermoord door Mao’s lijfwachten tijdens de evacuatie van Yanan. Later
schreef Mao dat Wang een geheim agent van de Kwomintang was. Hij vertelde zijn lijfarts Li
Zhisui dat Wang een trotskist was. Zijn executie zou een fout van de veiligheidstroepen zijn
geweest – typisch Mao, die altijd zijn verantwoordelijkheid afschoof.
Paragraaf 2.1 de anti-beweging
In 1950 werd een campagne gestart voor de ‘Verplettering van contrarevolutionairen’,
gericht tegen oorlogsmisdadigers, verraders, kapitalisten, contrarevolutionairen en andere
vijanden van de staat. Missionarissen, buitenlanders en allen die van enig belang waren
geweest in de Kwomintang werden streng gestraft (Mao, die ooit ook belangrijk in de
Kwomintang was geweest, natuurlijk niet). Samen met de excessen van de landhervorming
moeten hierdoor drie miljoen mensen zijn vermoord.
In 1951 volgde de ‘Drie anti’-beweging, gericht tegen partijleden die zich aan corruptie,
verspilling en bureaucratie schuldig maakten. Deze was zo rigoureus dat men op kantoren
voor privé-aantekeningen een eigen pen gebruikte in plaats van de kantoorpen. Dit werd in
1952 gevolgd door de ‘Vijf anti’-beweging, waarbij iedereen verdacht was die kapitalistische
neigingen had. Wie een winkel of bedrijfje had met zelfs maar één hulpje, was verdacht. Het
Pagina 2 van 5
China
-
Mao Zedong -
aantal zelfmoorden ten gevolge van deze campagne wordt geschat op ruim 200.000.
Mao kwam terug op de grote sprong voorwaarts, en vertelde het volk dat deze ellende
voortkwam uit verkeerde inschattingen die waren gemaakt door de regering, doordat
boeren hadden opgeschept over wat ze konden presteren. Dus al deze ellende kwam
volgens Mao niet door hem, maar door een inschattingsfout. Hij legde eigenlijk altijd de
schuld buiten zichzelf, en probeerde daarmee de sympathie van het volk terug te winnen. Dit
ging zo ver, dat Mao in de vergadering van het Politbureau op 16 mei 1966 begon te roepen
over ‘de vlag van de culturele revolutie’. Dit was het officiële begin van een nieuwe
rampzalige beweging in China, namelijk de Grote Proletarische Culturele Revolutie.
Paragraaf 2.2 de Culturele revolutie
Om de macht van Liu Shaoqi en zijn groep te beknotten had Mao de publieke opinie nodig.
Hij begon opinies van de jonge, impulsieve en naïeve studenten en middelbare scholieren te
manipuleren. Dit was het begin van een grote beweging die de ‘Rode Gardisten’ werd
genoemd. De Rode Gardisten werden (met steun van Mao) steeds agressiever, verloren ze
elk respect voor gezag en geloofden ze dat alle oude Chinese cultuur vernietigd moest
worden. Een ander woord dan massahysterie lijkt hiervoor nauwelijks te vinden. Dat ze niets
van de Chinese geschiedenis en cultuur wisten, kwam ook doordat het vak geschiedenis op
school was gedegradeerd tot ‘Geschiedenis der uitbuiting’. De ellende van de burgers
vroeger werd veroorzaakt door de oude cultuur en die moest in zijn geheel door het
communisme vervangen worden. De jeugd knoopte dat in de oren en pleegde op grote
schaal vandalisme, waarbij alles wat oud was het moest ontgelden. Leraren werden
beschuldigd en gemarteld, bibliotheken gingen in vlammen op en er heerste anarchie.
Niemand weet hoeveel slachtoffers er in deze periode vielen. Net als bij de vorige politieke
campagnes konden velen de druk van verdachtmakingen en aantijgingen niet verdragen en
pleegden ze zelfmoord. Sommige bronnen komen op circa een half miljoen doden in de
periode 1966-1969, veel meer is ook mogelijk. Mao Zedong kreeg nu zijn zin. Liu Shaoqi
werd weggewerkt, maar China moest daar veel voor betalen (Shan-Hwei & Nienhuys, 2006).
Paragraaf 3
Mao’s invloed op het huidige China
Mao Zedong was niet zomaar iemand, maar was erg actief in China. Iemand waarvoor
iedereen vreesde. Niemand durfde tegen hem in te gaan, want dan liep het slecht voor je af
en had je laatste uur geslagen. Iemand die Mao in de weg stond, werd uit de weg geruimd! In
eerste instantie zal je misschien niet begrijpen dat het volk er zo ‘intrapte’, maar Mao bezat
een bepaalde motiverende en enthousiasmerende houding, in combinatie met zijn macht en
vermogen mensen te misleiden met mooie woorden, dat veel mensen en vooral jongeren
hem (opnieuw) gingen volgen. Dit had tot gevolg dat de meest gruwelijke moorden hebben
plaatsgevonden op onschuldige mensen. Nu is het allemaal veranderd in China, maar het
tijdperk Mao staat nog steeds in de cultuur gegrift. Mao heeft onmiskenbaar zijn stempel
gedrukt op de Chinese bevolking.
Pagina 3 van 5
China
-
Mao Zedong -
Nadat Mao overleed werd het alles geheel anders. Voor de meeste mensen was het geen
leven tijdens Mao’s regeringsperiode. Er zijn veel doden gevallen door de willekeur van Mao.
Na zijn dood werd alles anders. De handel kwam meer op, ook met het buitenland. De
economische vooruitgang die onder Deng Xiaoping werd ingezet leidde ook tot grote
vooruitgang in de levensstandaard. Zo heeft u kunnen lezen hoe het volk het leefde onder
het regime van Mao. In deelvraag 4 laten we juist zien dat die levensstandaard van velen
veranderde. Boeren kregen meer grond en dus konden ze ook weer meer verbouwen.
Daardoor werd het peil van werkeloosheid sterk omlaag gebracht.
Ook kwam er meer godsdienstvrijheid. Traditioneel werden het confucianisme, boeddhisme,
taoïsme en de voorouderverering uitgeoefend. Deze godsdiensten hebben een heropleving
ervaren na de dood van Mao Zedong, waarbij een eind kwam aan de strenge vorm van het
communisme.
Bij Mao was het namelijk regel om hem te vereren als godheid en hem ook als zodanig te
dienen. Daar kon je niet om heen. Nu kwam daar verandering in.
Paragraaf 3.1 Communistische staat
China is wel een communistische staat gebleven. De CCP is de grootste partij in China.
Deze partij heeft nog altijd veel te vertellen, waardoor de vrijheid van mensen toch nog
wordt ingeperkt. Totale vrijheid van meningsuiting op bijvoorbeeld de politiek is er nog
steeds niet. Vrijheid van godsdienst is er maar tot op zekere hoogte. Uit de literatuur blijkt
namelijk dat bijvoorbeeld christenen het nog steeds moeilijk hebben in China, en geen eigen
christelijk onderwijs mogen geven op basisscholen. Hierdoor is de staat China ook niet
helemaal een liberale staat geworden, wat wel de bedoeling is geweest.
Veel landen zijn bang dat China een grote plek gaat innemen in de economie en dat zij nu op
de eerste plek komen te staan door de grote ontwikkeling die de economie van China heeft
doorgemaakt. Daar hoeven wij ons absoluut niet druk over te maken!
Voordat China helemaal is opgebouwd tot een goed economisch land gaat daar zeker nog
wel 10 jaar over heen. Hierin zien wij dat China al zeker verbeterd is, maar lang nog niet
alles in huis heeft om tot een goed functionerend land gerekend te worden! Werkeloosheid
is er nog in grote mate, en het milieu is een heel groot aandachtspunt in China. In deze – en
veel meer opzichten is China nog altijd een ontwikkelingsland.
Mao Zedong heeft – zonder dat hij er daadwerkelijk is nog steeds een grote invloed op het
communistische China. Daarnaast zijn er ook veel dingen verbeterd; de economie is
verbeterd, meer mensen hebben een baan. Aan de andere kant zijn er nog vele werkelozen
en armoede en dat is gedeeltelijk te wijten aan het regime van Mao Zedong.
De Communistische Partij heeft Mao nog steeds niet verworpen. Mao Zedongs gedachte is
nog steeds de officiële ideologie van de Chinese Communistische Partij. Maar de meest
belangrijke erfenis is 'levend Maoïsme': de gewoontes, gedachten en stijl van politiek
bedrijven. Ook wanneer mensen het niet over Mao hebben, dan zien we nog steeds de grote
invloed die hij heeft gehad op de politieke wereld. Aan de top heb je nog steeds een centrale
leider nodig die een idee creëert. Dat is een directe voortzetting op Mao's erfenis.
Pagina 4 van 5
China
-
Mao Zedong -
Mao onderwees de Chinezen 2 dingen – Laat het over aan de Partij en zijn recht op rebellie.
In China is er participatie zonder democratie. Veel activisten in China werken met de Partij
in plaats van tegen hen. Dat is de Maoïstische manier. Dit is dezelfde Mao die mensen
onderwees dat het goed was om te rebelleren, wat ook de slogan was van de Culturele
Revolutie. Ongeveer 15 miljoen mensen werden in de jaren 60 en 70 naar het platteland
gestuurd en men leerde dit idee. Ze leerden dat het goed was om te rebelleren, dat China
arm was, dat de regering corrupt was en dat ze hier tegen in actie moesten komen. Wat
Mao zich niet realiseerde was dat ze in opstand zouden komen tegen de Communistische
Partij, aangezien dat de regering was van dat moment.
De wortels van de sociale democratie in China kwamen voort vanuit de Maoïstische kunst
van redeneren. Mao drukt voortdurend zijn stempel op China met zijn kunst van redeneren.
Aan de ene kant heeft hij een sterke linkse partij achtergelaten die het land stabiel hield
terwijl veel andere post-socialistische staten omslagen meemaakten. Aan de andere kant
heeft hij ook de zaden voor weerstand geplaatst tegen de stabiliteit van deze alleenheerschappij.
De Partij kan het zich niet veroorloven om Mao te verwerpen. De hele verzameling van zijn
materiaal bestaande uit grote delen over het recht om te rebelleren zijn er om gebruikt te
worden door mensen. Als een persoon de woorden van Mao aanhaalt om weerstand te
bieden tegen de Communistische Partij dan zal het voor de Partij erg moeilijk zijn om deze
persoon naar de gevangenis te sturen, omdat hij de woorden van voorzitter Mao aanhaalt.
(Cheek, 2009)
Mao’s invloed op het huidige China is groter dan het land op het eerste gezicht laat blijken.
Mao heeft een enorm stempel gedrukt op China. Zelfzuchtig als hij was, heeft hij niets en
niemand willen ontzien om zijn doelen te kunnen bereiken. Zelfs de cultuur en geschiedenis
moesten daarvoor wijken. Grote delen van de Chinese cultuur en geschiedenis zijn daarom
ook onbekend voor de generatie van nu. Uit dit onderzoek blijkt dat Mao niet alleen een
massamoordenaar is geweest van zijn vele onderdanen, maar ook een groot deel heeft
geleverd aan het verdwijnen en vernietigen van de oude Chinese cultuur en alles wat hier
mee te maken had.
Pagina 5 van 5