Inhoud “Waterveiligheid wordt in bouwplannen meer bewust

Binnen de IJssel-Vechtdelta werken zes overheidspartners samen
met burgers en ondernemers aan een waterveilige en klimaatbestendige toekomst. De provincie Overijssel, Waterschap Drents
Overijsselse Delta, Veiligheidsregio IJsselland en de gemeenten
Zwolle, Kampen en Zwartewaterland zien dit als een gezamenlijke
opgave. De investeringen in waterveiligheid en klimaatbestendigheid bieden kansen om de regio nog aantrekkelijker te
maken voor wonen, werken, natuur en recreatie.
Nieuwsbrief 2 2016
Inhoud
“Waterveiligheid
wordt in
bouwplannen meer
bewust
meegenomen”
Interview Bert Boerman: oog voor waterveiligheid
Bezoek deltacommissaris, watergezant en adviescommissie
Water aan regio
IJssel-Vechtdelta op Deltacongres
Waterbewuste IJssel-Vechtdelta
Ketensimulatie vitale en kwetsbare functies
Adviseurs van de toekomst
Living Lab helpt Overijssel met klimaatopgave
Hanzecongres Water Connects
IJssel-Vechtdelta in het nieuws
Aan- of afmelden voor deze nieuwsbrief?
pag. 1/7
Interview Bert Boerman
Oog voor waterveiligheid en
klimaatbewustzijn maakt regio veiliger
“Al meer dan vijf jaar wordt er door alle partners met
enthousiasme gewerkt aan de uitvoering van het programma
IJssel-Vechtdelta. Misschien is dat wel de grootste winst: de
uitstekende samenwerking tussen Waterschap Drents
Overijsselse Delta, Veiligheidsregio IJsselland, de gemeenten
Zwolle, Kampen en Zwartewaterland en de provincie. Samen
werken we schouder aan schouder aan een waterveilige en
klimaatbestendige regio en dat is best bijzonder!”
Bert Boerman, gedeputeerde voor Mobiliteit, Water en Sociaal in
de provincie Overijssel, tevens voorzitter van de Stuurgroep
IJssel-Vechtdelta, is positief over de behaalde resultaten. “Na
jaren van studie, plannen maken en overleg zijn wij écht met de
uitvoering bezig.”
Peilbesluit
“Wij zijn destijds gezamenlijk aan de slag gegaan om met
kritische argumenten te reageren op het voornemen van het Rijk
om het zomerpeil van het IJsselmeer te verhogen, het
zogeheten peilbesluit. Natuurlijk is het ook voor ons gebied van
belang dat de zoetwaterbuffer toeneemt en de verdroging
afneemt. Maar wij zagen ook de risico’s voor de waterveiligheid
in ons gebied,” zegt Boerman. “Vanuit Den Haag is minder goed
in te schatten wat de effecten zijn van een hoger IJsselmeerpeil
in het stormseizoen, voor met name Zwolle en Kampen. Handig
dat wij hier vanuit onze regio over meedenken. Het heeft ons bij
elkaar gebracht en gestimuleerd om intensiever met de
waterveiligheid aan de slag te gaan.”
Meerlaagsveiligheid
“De eerste jaren van het programma was IJssel-Vechtdelta met
name in beeld als landelijke proeftuin voor Meerlaagsveiligheid
voor het Deltaprogramma,” vervolgt Boerman. “Naast dijken
verhogen ook kijken naar maatregelen áchter de dijk en de
mogelijkheid van snelle evacuatie om risico’s te beperken. Dat
heeft veel opgeleverd. Er is met veel belangstelling naar onze
regio gekeken. In Zwolle, Kampen en Zwartewaterland is
waterveiligheid in veel bouwplannen sindsdien meer bewust
meegenomen.”
Kennis delen
Boerman geeft aan dat IJssel-Vechtdelta altijd heeft ingezet op
kennisdeling. “Niet voor niets is het gebied proeftuin binnen het
Deltaprogramma. We zijn vaak in beeld geweest tijdens het
Deltacongres en in tal van publicaties. Ook hebben wij twee
conferenties georganiseerd waar veel belangstelling voor was. In
juni 2017 is tijdens de internationale Hanzedagen het
Hanzecongres met als thema ‘Water Connects’. Vanuit IJsselVechtdelta zullen wij daaraan ons steentje bijdragen. Het zal
duidelijk zijn dat ik blij ben met de aandacht voor het thema
water.”
Verschuiving
Volgens de gedeputeerde verleggen de partners momenteel het
accent naar ‘klimaatadaptatie’. “Binnen IJssel-Vechtdelta kijken
wij vooral wat wij hier in de regio kunnen doen om al rekening
te houden met de effecten van klimaatverandering. Het moet
normaal zijn dat nieuwe plannen worden aangepast aan het
pag. 2/7
klimaat van de toekomst,” zegt Boerman. “En dat wij die
verandering inpassen in plannen en toewerken naar een meer
preventief handelen van onze inwoners en ondernemers. Dat
geldt voor initiatieven voor nu en de toekomstige plannen. Dat
betekent dat de gemeenten in de ruimtelijke ordening
wateroverlast- en overstromingsscenario’s in uitbreidingsplannen
verankeren. Zwolle is op dat punt landelijk een voortrekker en
dat is een compliment waard. Daarvan profiteert niet alleen onze
delta, maar heel Nederland.”
Bezoek deltacommissaris, watergezant en
adviescommissie Water aan regio
Deltacommissaris Wim Kuijken (links)
en watergezant Henk Ovink brachten
op 14 oktober een bezoek aan de
IJssel-Vechtdelta
Op 14 oktober j.l. brachten deltacommissaris Wim Kuijken en
watergezant Henk Ovink een bezoek aan de IJssel-Vechtdelta.
Van het bezoek is een film gemaakt. Twee weken daarvoor, op
maandag 26 september kwam de landelijke Adviescommissie
Water op bezoek. In Zwolle en de IJssel-Vechtdelta wordt al
jaren stevig geïnvesteerd in concrete plannen en projecten om
de gevolgen van de veranderingen in ons klimaat op te vangen.
Die worden voelbaar in bijvoorbeeld de steeds extremere
regenbuien, hittegolven en periodes van langdurige droogte. De
inspanningen op het gebied van waterbeheer in de regio
beginnen nu ook landelijk de aandacht te trekken, zo blijkt uit de
werkbezoeken van een aantal belangrijke regeringsadviseurs
aan de regio.
Deltacommissaris Wim Kuijcken is de hoogste adviseur van de
regering op het gebied van waterbeleid. Hij staat aan het hoofd
van het Deltaprogramma Water dat Nederland nu en in de
toekomst moet beschermen tegen hoogwater en zorgen voor
voldoende drinkwater. Hij bracht een werkbezoek aan Zwolle om
een aantal gerealiseerde projecten te bekijken en op de hoogte
gebracht te worden van nieuwe initiatieven. Hij werd vergezeld
door Watergezant Henk Ovink die vorig jaar door de regering is
benoemd als ambassadeur voor het internationaal uitdragen van
de Nederlandse kennis en kunde op het gebied van waterbeheer.
Voorbeelden daarvan in Zwolle zijn de reconstructie van de
Pannekoekendijk/Katerdijk, met onder andere een drijvend
voetpad dat meebeweegt met hogere waterstanden; de
herinrichting van Weezenlanden waar de nieuwe woningen
onderdeel worden van een beschermende dijk en de geluidswal
rond de wijk Stadhagen die zo is uitgevoerd dat deze ook
bescherming biedt tegen mogelijke overstromingen.
De adviescommissie Water is eveneens een belangrijk
adviesorgaan van de regering. Ook deze commissie is
geïnteresseerd hoe in de praktijk oplossingen zijn gevonden om
de wateropgave een plaats te geven in de ruimtelijke
ontwikkeling.
pag. 3/7
IJssel-Vechtdelta op deltacongres
Tijdens het Deltacongres op 3 november j.l. in Apeldoorn, was
de IJssel-Vechtdelta goed vertegenwoordigd. Namens het
programma verzorgde Max Eijer een inleiding over ‘Vitale en
Kwetsbare Functies’. Binnen het Deltaprogramma Ruimtelijke
Adaptatie wordt gewerkt aan afspraken met de vitale en
kwetsbare sectoren om de waterrobuustheid te vergroten. Eijer
vertelde over de ervaringen in de IJssel-Vechtdelta. Hier wordt
onder meer onderzocht of een aanvullende gebiedsgerichte
aanpak meerwaarde heeft. Verder vertelde hij over de
ervaringen die opgedaan worden met een analyse naar de
werking van ketenafhankelijkheid.
Verder werd in de stand van het IJsselmeergebied en de stand
van Klimaat Adaptatie uitgebreid aandacht besteed aan de
ontwikkelingen in de IJssel-Vechtdelta. Ook was er een speciale
brochure beschikbaar met een overzicht van projecten vanuit de
IJssel-Vechtdelta, met name op het vlak van ruimtelijke
adaptatie.
Waterbewuste IJssel-Vechtdelta
Hoe zorgen wij dat bewoners, ondernemers en instellingen zich
meer bewust zijn van de risico’s op het gebied van water?
Kunnen we stimuleren dat bewoners en ondernemers
maatregelen nemen om hun woning of bedrijf waterrobuust(er)
te maken?! Welke aanpak binnen de IJssel-Vechtdelta het beste
zal werken, gaan het programma nader onderzoeken. De
aandacht richt zich in de eerste instantie op die gebieden binnen
de delta die wat meer kwetsbaar zijn.
Hiermee wil de IJssel-Vechtdelta een succesvolle bijdrage
leveren aan de landelijke zoektocht naar kansen om het
waterbewustzijn bij burgers en ondernemers te verhogen. De
volgende vier projecten staan binnen een pilot centraal:
Waterbewust Stadshagen, Kampereiland, bedrijventerrein
Zwartewater en de wijk Brunepe in Kampen. In een volgende
nieuwsbrief zal hier nadere aandacht aan worden besteed.
Ketensimulatie vitale en kwetsbare
functies
Wat zijn de effecten van klimaatverandering op vitale en
kwetsbare functies? Overstromingen of extreme weersituaties –
met als gevolg wateroverlast- kunnen uitval van elektriciteit, gas
en drinkwater tot gevolg hebben. En ziekenhuizen kunnen hinder
ondervinden of slecht bereikbaar zijn. Dat geldt ook voor deze
functies binnen de IJssel-Vechtdelta.
Verdeelstation elektriciteit in
Zwartsluis
pag. 4/7
In navolging van zes eerder uitgevoerde pilots, is de provincie
bezig met een verdiepend onderzoek naar zogenaamde
keteneffecten in de vorm van een ketensimulatie. Keteneffecten
zijn die effecten die niet direct door de overstroming zelf worden
beïnvloed, maar wel de gevolgen ondervinden van het uitvallen
van een andere functie. Bijvoorbeeld het uitvallen van de
zendmasten voor mobiele telefonie, door uitval van elektriciteit.
Tijdens een eerste bijeenkomst is met een groot aantal
beheerders van vitale functies in de IJssel-Vechtdelta onder
leiding van Deltares gekeken naar de onderlinge afhankelijkheid.
Waar treden de grootste problemen op als gevolg van
overstromingen en wateroverlast? Gasunie, TenneT, ProRail,
Isala Klinieken, Vitens, Rijkswaterstaat, gemeenten, de provincie
zelf, veiligheidsregio IJsselland, het Ministerie van IenM en
Waterschap Drents Overijsselse Delta gingen hierover met
elkaar in gesprek.
De workshop ‘ketensimulatie vitale en
kwetsbare functies’ stond onder leiding
van Deltares
In een eerste workshop is vooral veel opgehaald. Wat zijn de
onderlinge verbanden en afhankelijkheden? Waar heeft bedrijf x
last van als bedrijf y met uitval als gevolg van een overstroming
te maken heeft?
In de tweede workshop die medio februari gepland staat, wordt
de verzamelde informatie gepresenteerd in een 3D-film. De
deelnemers kijken wat er gebeurt als een overstromingsscenario
wordt losgelaten op de regio. Op basis daarvan gaan de
overheden samen met de beheerders kijken naar maatregelen of
de haalbaarheid van regionale strategieën.
Voor meer informatie: M.M. Eijer, projectleider Vitaal en
Kwetsbare Functies, programma IJssel-Vechtdelta, 0651144626,
[email protected].
Adviseurs van de toekomst
In 2017 gaan tien klassen van scholen in Zwolle en Kampen
meedoen aan ‘Adviseurs van de toekomst’. Bij Adviseurs van de
Toekomst werkt een klas aan een serieuze opdracht van een
externe opdrachtgever die verbonden is aan een van de
overheidspartners van IJssel-Vechtdelta. Iedere klas die
meedoet, vormt een eigen adviesbureau en gaat op een
projectmatige manier aan de slag. Zo brengen zij advies uit over
vraagstukken als ‘Wat is er nodig om bedrijventerreinen of
ziekenhuizen minder kwetsbaar te maken voor
overstromingen?’, ‘Wat kunnen bewoners uit de IJsselVechtdelta zelf doen om zich te beschermen tegen
overstromingen?’ en ‘Hoe wordt onze stad klimaat-bestendig’?
Gedurende het traject zijn er verschillende contactmomenten
tussen het adviesbureau en de opdrachtgever. Leerlingen doen
onderzoek, verzamelen en verwerken informatie, vormen een
eigen visie en mening, dragen oplossingen aan voor het
vraagstuk, werken tijdens het proces aan verschillende
competenties en presenteren uiteindelijk hun advies tijdens een
gezamenlijk eindevenement. Zo verbindt Adviseurs van de
Toekomst maatschappelijke vraagstukken uit de eigen omgeving
met het lokale onderwijs.
De organisatie is in handen van Natuur- en Milieu Overijssel.
pag. 5/7
Living Lab helpt Overijssel met
klimaatopgave
We staan voor een grote opgave ons land bestand te maken
tegen de veranderingen in het klimaat. De provincie Overijssel
krijgt daar steun bij vanuit het Deltaprogramma Ruimtelijke
Adaptatie in de vorm van een Living Lab. Daarbij staat innovatie
centraal. Living Lab Overijssel richt zich op de laaggelegen
IJssel-Vechtdelta en de hoge delta van de Twentse stedenband.
IJssel-Vechtdelta dient samen met de
Twentse Stedenband als ‘living lab’
voor Nederland
Na een werksessie op 23 november is gekozen voor drie
actielijnen:
1. Participatie: hoe krijgt ruimtelijke adaptatie een plek in
het dagelijks doen en laten;
2. Cross-overs bewustwording: in de volle breedte binnen
de organisaties samenwerken;
3. Procesinnovatie: een overzicht maken van methoden en
deze uitproberen in de praktijk.
Op 13 december is in een Deltaontwerpplatform de aanpak
toegelicht en zijn reacties van andere Living Labs opgehaald. Op
19 januari 2017 is een werkbijeenkomst, waarbij ook minister
Schultz van Haegen van Infrastructuur en Milieu aanwezig is.
Tijdens deze bijeenkomst komt onder meer Living Lab Overijssel
in een parallelle werksessie aan de orde.
Hanzecongres ‘Water Connects’
Kampen is in 2017 van 15 tot en met 18 juni gastheer voor de
internationale Hanzedagen. Een onderdeel van het programma is
het Hanzecongres ‘Water Connects’ op 16 juni, dat gericht is op
het versterken van handelsrelaties tussen de Hanzesteden en
bedrijven onderling.
Om ook in de toekomst aantrekkelijk, leefbaar en economisch
gezond te blijven, moeten Hanzesteden klimaatbestendig en
waterrobuust zijn. Tijdens het congres worden hierover
ervaringen gedeeld, innovatieve technologieën en producten
gepresenteerd en nieuwe vormen van samenwerking besproken.
Voor het organiseren van het congres is Michael Bres ingehuurd
door de Provincie Overijssel. Hij is niet alleen een ervaren
ondernemer en organisator. Michael is geboren, getogen en
woonachtig in Kampen en daardoor zeer bekend met de lokale
situatie. Daarnaast heeft hij de nodige ervaring met het
organiseren van evenementen.
Het congres biedt Hanzesteden, het bedrijfsleven en
onderwijsinstellingen mogelijkheden om zich te presenteren en
allianties te vormen rondom de thema's water en economie,
klimaatbestendigheid, waterrobuustheid en leefbare stad.
Onderdeel van het programma is de jaarlijkse ‘IJsselmeertop’,
waar nieuwe, specifieke kennis die hier is opgedaan, wordt
gedeeld met elkaar en buitenlandse gasten. Er zal veel ruimte
voor ontmoeting en samenwerking zijn, onder meer in de vorm
van businesstafels en bedrijfsbezoeken.
Meer informatie is te vinden op
pag. 6/7
www.hanze2017.nl/congres.
IJssel-Vechtdelta in het nieuws
Regelmatig komt de IJssel-Vechtdelta in het nieuws. Hieronder
enkele publicaties die via internet beschikbaar zijn, waarin
IJssel-Vechtdelta direct of indirect aan de orde komt.
In september verscheen een opinieartikel van gedeputeerde Bert
Boerman in dagblad Trouw onder de titel: ‘Tegengaan
wateroverlast vraagt inspanning van iedereen’.
In het blad ‘Watergovernance’, nummer 3 van 2016, is een
artikel verschenen onder de titel ‘Op weg naar waterveilige vitale
infrastructuur’. In dit artikel worden ervaringen voor het
ontwikkelen van kansrijke strategieën op basis van ervaringen in
de IJssel-Vechtdelta gedeeld.
Op 14 oktober j.l. brachten deltacommissaris Wim Kuijken en
watergezant Henk Ovink een bezoek aan de IJssel-Vechtdelta.
Van het bezoek is op de website van de deltacommissaris een
verslag gepubliceerd. Ook is er een film gemaakt.
Colofon
pag. 7/7
Uitgave: december 2016