19/09/2010 Invloed vermeerdering en broederij op kwaliteit eendagskuikens Sander Lourens Broederij-effecten op embryo-ontwikkeling en kuikenkwaliteit VB effecten op uitval eerste week 1 19/09/2010 Embryo-ontwikkeling en kuikenkwaliteit 38 + 2 g H2O O2 CO2 + of warmte 60 g ei Embryotemperatuur 32 + 8 g 37,8C = optimaal 2 19/09/2010 Embryotemperatuur (ºC) 40.0 39.5 39.0 38.5 38.0 37.5 37.0 - Evaporatie water 36.5 36.0 Warmte afgifte - vochtverlies eieren - luchtbevochtiging - Warmte overdracht Warmteproductie (HP) - temperatuurverschil - Tijd / ontwikkeling - warmte-inhoud lucht - Fysische factoren - luchtsnelheid - keren, bewaren - Biologische factoren - eigrootte, ras - Omgevingsfactoren - temperatuur - O2, CO2, H2O Embryotemperatuur (ºC) 40.0 39.5 39.0 38.5 38.0 37.5 37.0 36.5 36.0 Warmteafgifte Warmteproductie 3 19/09/2010 Gasuitwisseling Doorlaatbaarheid eischaal Hoogte CO2 Concentratie O2 H2O + + warmte Luchtdruk Zuurstofbeschikbaarheid embryo (rode bloed cellen) Temperatuur verschil Warmte capaciteit Lucht snelheid - gedrag - temperatuurregulatie Embryo temperatuur + Metabolisme Kuiken temperatuur + - voeren in uitkomstbak - voeding ouderdieren - in ovo voeding ?? - voerrestrictie - verteerbaarheid - voer structuur - lichtschema’s - bezettingsdichtheid 4 19/09/2010 Eendagskuiken is nog niet “af”. Immuunsysteem Darmstelsel Bacteriën in darmkanaal Temperatuurregulatie 1. 2. 3. 4. Broedomstandigheden VB herkomst 1. Immuunsysteem Witte bloedcellen zijn er nog niet! Embryologie Vanuit dooierzak cellen naar beenmerg (stamcellen) • Voorlopers witte bloedcellen Scholing in bursa (B cel) en zwezerik/thymus (T cel) • Aanvang tijdens broedproces • Grote stroom na de 2e levensdag 5 19/09/2010 2. Darmstelsel Darmkanaal nog niet “af” Bescherming van het darmkanaal Slijmlaag, gevormd door slijmbekercellen in de darm. Bacteriën 3. Functie darmbacteriën Beschermen tegen invasie van kwaadaardige bacteriën. Bezetten van receptoren in de darm. Laten groeien van de darmcellen Ontwikkelen van het immuunsysteem 6 19/09/2010 4. Temperatuurregulatie 100.2 ˚F = 37.9 ˚C Start bepaalt het eindresultaat uniformiteit, kwaliteit, groei, FCR Voor vleeskuikens; maar ook voor opfokkoppels!! Ontwikkeling in de eerste week is het meest belangrijk Kuikens zijn gefokt op vreetvermogen organen, immuun systeem moeten dat wel aankunnen!! 7 19/09/2010 Kuikentemperatuur: balans tussen warmteproductie en warmteafgifte Dag 0 40 gram Groei 80 g Dag 7 160 g 120 g 200 g Groei 2x zo hoog: HP 3-4x zo hoog HP hoger? Dan ook de HL hoger = afbouwen staltemperatuur zo niet: kuikentemperatuur omhoog, metabolisme omlaag, groei omlaag Zoötechnische factoren op VB niveau Broedeikwaliteit Deficiënties van essentiële stoffen in het voer Voergift en behoefte komen niet overeen Veterinaire factoren Virus ziekten Bacterie- en schimmelziekten 8 19/09/2010 Zoötechnische factoren: broedeikwaliteit 5.0 uitval eerste 14 dagen (%) 4.1 4.0 3.0 2.3 2.0 1.0 0.9 0.0 Schoon Licht bevuild Vies Nesteieren Effect van bevuilingsgraad van nesteieren op uitval bij de nakomelingen tot 14 dagen leeftijd. Zoötechnische factoren: voergift en behoefte Deficiënties in het voer Voergift en behoefte komen niet overeen Leeftijd moederdieren Slecht verenpak Parasieten (wormen, bloedluizen) Temperatuur Ziekte Stress ……….. Gebrekkige overdracht van essentiële stoffen Jonge moederdieren: beperkte vetzuurmetabolisme embryo’s Broedomstandigheden 9 19/09/2010 Zoötechnische factoren: leeftijd moederdieren 3.0 Leeftijd moederdieren: <35 Uitval eerste week (%) 2.5 2.0 1.5 1.0 0.5 0.0 20 22 24 26 28 30 32 34 36 Vloertemperatuur (ºC) Effect van vloertemperatuur bij aankomst van de kuikens op uitval in de eerste levensweek, voor kuikens van moederdieren jonger dan 35 weken en ouder dan 35 weken. Zoötechnische factoren: leeftijd moederdieren 3.0 <35 Leeftijd moederdieren: 35+ Uitval eerste week (%) 2.5 2.0 1.5 1.0 0.5 0.0 20 22 24 26 28 30 32 34 36 Vloertemperatuur (ºC) Effect van vloertemperatuur bij aankomst van de kuikens op uitval in de eerste levensweek, voor kuikens van moederdieren jonger dan 35 weken en ouder dan 35 weken. 10 19/09/2010 Zoötechnische factoren: voergift en behoefte 180 160 Voerbehoefte (g/d/d) 140 120 100 80 productie groei onderhoud 60 40 20 0 18 22 26 30 34 38 42 46 50 54 58 Leeftijd (weken) Voerbehoefte voor groei, onderhoud en productie gedurende de legperiode bij vleeskuikenouderdieren (Emous, van 2007). Zoötechnische factoren: voeren naar behoefte 5 4.6 Uitval nakomelingen d1-36 (%) 4.3 4 3 2.3 2 1.3 1 0 Ross 308 Piek voergift op 80% productie Ross 708 Piek voergift op 40% productie Proef De Heus: uitval van nakomelingen afkomstig van moederdieren van 27 weken, die de piek in voergift (170g) ontvingen bij een broedei dagproductie van 40% of 80%. 11 19/09/2010 Zoötechnische factoren: deficiënties Cumulatieve uitval nakomelingen (%) 8.0 31 weken; Controle 7.0 31 weken; extra vitaminen 6.0 45 weken; Controle 5.0 45 weken; extra vitaminen 4.0 3.0 2.0 1.0 0.0 0 7 14 21 28 35 42 49 Tijd (d) Cumulatieve uitval bij de nakomelingen van ouderdieren van 31 en 45 weken die wel of geen extra vitamines kregen verstrekt in het voer. Veterinaire factoren Virusziekten bij vleeskuikenouderdieren en het effect op hun nakomelingen. Virusziekten Primaire sterfte Verticale transmissie Transmissie via eischaal Ziekte mogelijk door onvoldoende maternale afweerstoffen Immuunsuppressie 12 19/09/2010 Veterinaire factoren Virusziekten bij vleeskuikenouderdieren en het effect op hun nakomelingen. Virusziekten Primaire sterfte Verticale transmissie Transmissie via eischaal NCD (pseudo volgelpest) X ?? ?? IB (Infectieuze Bronchitis) X IBD (Gumboro) X X X CAV (Chicken Anaemia Virus) X X X X IBH (Inclusion Body Hepatitis) X X X AE (Trilziekte) X X X Reo tenosynovitis (+ MAS) X X X TRT/ART (Rhinotracheitis) X X Ziekte van Marek X Aviaire Leucose X Ziekte mogelijk door onvoldoende maternale afweerstoffen Immuunsuppressie X X X X x (ALV-J) ?? = niet geheel duidelijk of transmissie (verticaal/via eischaal) mogelijk is. Veterinaire factoren Bacterieziekten en schimmels bij vleeskuikenouderdieren en het effect op hun nakomelingen. Bacterie- en schimmelziekten Salmonella Primaire sterfte X Campylobacter Verticale transmissie Transmissie via eischaal X X x (zeer gering) X Colibacillose X ?? X ORT X X ?? M. gallisepticum X M. synoviae X X X X Enterococcen / Streptococcen X ?? X Aspergillosis X X ?? Ziekte mogelijk door onvoldoende maternale afweerstoffen Immuunsuppressie ?? = niet geheel duidelijk of transmissie (verticaal/via eischaal) mogelijk is. 13 19/09/2010 Bij toenemen leeftijd VB koppels: meer E-coli, enterococcen en streptococcen problemen Isolatie uit beenmerg bij dode embyo’s uit liggenblijvers en eendagskuikens in de broederij Verstoorde beenmergfunctie heeft effect op Vorming en ontwikkeling van stamcellen en bloedcellen / leukocyten Zuurstofbehoefte van (eendags) kuikens • Kuikentemperatuur rond de 40.5 C • CO2 < 2.000 ppm! Groot effect broederij en vermeerdering op kwaliteit eendagskuikens! Hoe ga je daar als vleeskuikenhouder mee om?? Vraag altijd naar de herkomst (kuikenpaspoort?) Uitval bij vorige koppels zelfde VB Gezondheidstatus en medicijngebruik? Grondeieren gebruikt? Kuikentemperatuur meten en blijven meten! Ventileren op kuikenniveau! 14 19/09/2010 Ik dank u voor uw aandacht !! 15