Klasse voor Leraren 222 - Februari 2012

Tussen vandaag en 2016 verrijzen meer dan 200 nieuwe
schoolgebouwen, voor een bedrag van 1,5 miljard euro. Klasse
licht er tot de zomer zes inspirerende voorbeelden uit.
In een park in Etterbeek dekken dakwerkers de goten af voor het gure weer. Ze bouwen er mee
aan een nieuw KAE, de eerste van 24 passiefscholen die door de Vlaamse Gemeenschap als
pilootprojecten worden gerealiseerd. In september wordt dit een duurzaam nest voor 200 kleuters.
“Duurzaam bouwen moet
een automatisme worden”
Daniël Morreel (Dienst Infrastructuur van het GO!): “Evr-Architecten had een ontwerp gemaakt voor een duurzaam schoolgebouw. Toen de minister van Onderwijs subsidies vrijmaakte
om passiefscholen te bouwen, vroeg dat weinig aanpassingen.
AGIOn (Agentschap voor Infrastructuur in het Onderwijs, nvdr)
en het GO! vroegen aan evr-Architecten om een instrument te
ontwikkelen om het denkwerk van scholen met bouwplannen
goed aan te pakken. Het is een enorme checklist geworden, die
de betrokkenen uitdaagt om in elke fase van het proces keuzes
te maken. Elke keuze beïnvloedt je score. Wie 70 procent haalt,
heeft een duurzame school. Dit gebouw zit aan 77 procent.
Ik vergelijk een goed bouwproces graag met het werk van piloten: op de vlucht net voor hun pensioen moeten die een even
lange checklist afwerken als op elke andere vlucht. Als we van
die duurzaamheidsmeter een automatisme maken, zien we
geen details over het hoofd.
We proberen via de directie de leraren te betrekken bij het concept en het bouwproces. Ook nu nog overleggen we geregeld
over buitenschrijnwerk, kleuren, een sleutelplan … Maar we
merken dat de markt nog niet helemaal mee is met onze ambities op het vlak van duurzaamheid. Weinig aannemers hebben
die specifieke kennis. Winddicht bouwen is niet evident.”
Instrument voor Duurzame
Scholenbouw
Alle scholen van het GO! met bouwplannen moeten de
duurzaamheidsmeter gebruiken. Dat zelfsturend handboek
bundelt alle duurzaamheidseisen of -kansen in 10 grote
thema’s, van energie over mobiliteit tot innovatie. De score
van 70 procent is een streefcijfer. Voor de scholen die
AGIOn subsidieert, wordt het gebruik sterk aangeraden,
maar niet verplicht.
Meer info: www.scholenbouwen.be/publicaties/naar-een-inspirerende-leeromgeving
“De ramen mogen wel open”
Marieke De Ridder (evr-Architecten): “Voor de kleuters wilden
we een herkenbaar huis creëren, onder één groot groen dak.
De school heeft een leesbaar plan. Alle klassen liggen rond de
polyvalente zaal, in vitrines worden de thema's van de klas tentoongesteld. We willen ruimtes maken die kinderen stimuleren.
Ook in de buitenaanleg, met speelheuvels en een amfitheater.
In passiefbouw komt het erop aan met minimale energie het
gebouw te verwarmen. Daarvoor moet je de ‘schil’ goed isoleren, zorgen voor luchtdichtheid en goed ventileren. Daarbij
recupereren we zelfs de warmte van de uitgaande lucht om de
verse lucht op te warmen.
Uiteindelijk is het comfort veel beter en automatisch verzekerd.
Overal een aangename temperatuur, ook de eerste dag na de vakantie. Geen koude tocht meer aan de ramen. De luchtkwaliteit
is in orde, ramen openen hoeft niet, al mag je ze bij mooi weer
zeker opendoen. De verlichting is eenvoudig en regelt zichzelf
in functie van het daglicht. Het water-, elektriciteits- en gas-
38
klasse februari 2012
verbruik wordt voortdurend gemeten. Na een jaar kunnen we
perfect de energiescore en het comfort meten en bijsturen.
Gemiddeld kost passiefbouw ongeveer 15 procent meer dan
klassiek bouwen. Maar als je de energiekosten van de school
meerekent, dan is de meerkost bij de bouw verwaarloosbaar.”
Langer voorbereiden, sneller bouwen
Zeer energiezuinig bouwen vraagt extra voorbereiding.
Vroeger lag het accent voornamelijk op de bouwfase,
maar bij energiezuinig bouwen neem je meer tijd vooraf
én achteraf om extra studies uit te voeren. De rol van de
architect en het studiebureau energieberekening worden
belangrijker. Vragen rond de organisatie van een goede
luchtkwaliteit moeten voor het bouwen een duidelijk
antwoord krijgen. Maar die betere voorbereiding zorgt voor
een vlotter bouwproces en een beter eindresultaat.
scholen van morgen
©©evr-Architecten
1
2
©©Klasse
3
1 In de vitrines zie je vanuit de polyvalente zaal waar elke
klas mee bezig is.
2 De school krijgt een groendak. Zo past ze perfect in het
park waar de school staat. Duurzaam en mooi.
3 Directeur Katinka Boeykens: “Ook een schoolgebouw kan
waarden meegeven aan de kinderen.”
februari 2012 klasse
39