Pathologie leereenheid 5

Pathologie leereenheid 5
“Dwarslaesie”
Korte omschrijving:
Een dwarslaesie is een onderbreking van het ruggenmerg, waardoor uitval van de
zenuwen ontstaat die onder dat niveau (van het hoofd af gerekend) van het ruggenmerg
ontspringen. Hierdoor ontstaat een verlamming van benen, bij hogere letsels ook van de
armen of zelfs van de ademhalingsspieren. Een dwarslaesie is een zeer ernstig letsel dat
over het algemeen niet meer kan genezen. Ook de controle over de sluitspieren en het
gevoel in ledematen en romp gaat bij een volledige dwarslaesie verloren.
Bij een 'hoge' dwarslaesie waarbij zowel armen als benen verlamd zijn, spreekt men van
een tetraplegie (van het Grieks tetra=vier (nl. ledematen)). Bij een laesie eronder,
waarbij alleen de benen verlamd zijn, van een paraplegie.
Oorzaken:
In Nederland hebben ongeveer 5000 mensen een dwarslaesie. Vaak ontstaat een
dwarslaesie plotseling, bijvoorbeeld door een verkeersongeluk (35%), of tijdens het
sporten (m.n. voetbal of duiken in ondiep water). Schade aan het ruggenmerg kan echter
ook geleidelijk ontstaan - door een ziekte van de wervelkolom en/of het ruggenmerg,
bijvoorbeeld multiple sclerose, een virusinfectie, een hernia of een tumor.
Verschijnselen:
Door een dwarslaesie raak je gehandicapt, soms dus van de ene op de andere dag. Vaak
is een lange periode van opname en revalidatie noodzakelijk. Er moet rekening worden
gehouden met ernstige lichamelijke beperkingen. Je verliest de controle over een deel
van het lichaam en raakt verlamd. In dat deel van het lichaam verdwijnt ook geheel of
gedeeltelijk het gevoel. Vaak gaat de beheersing van de blaas- en darmspieren verloren,
waardoor je incontinent wordt. Veel patiënten krijgen last van urineweginfecties (27%).
Ook pijnklachten (61%), spasmen (69%) en decubitus (14%) zijn vaak voorkomende
problemen.
Ook op het seksuele vlak verandert er het een en ander na een dwarslaesie. Bij mannen
kunnen erectiestoornissen ontstaan. Een erotische gedachte zal niet meer automatisch
tot een erectie lijden, omdat de zenuwverbinding tussen de hersenen en de penis is
verbroken. Een erectie en zaadlozing door stimulatie van de penis is nog wel mogelijk,
maar het gevoel dat hoort bij het orgasme gaat verloren. Vrouwen met een dwarslaesie
hebben over het algemeen minder problemen op dit gebied, wel kan gevoelloosheid een
probleem zijn.
Ook praktisch moet er vaak veel gebeuren zoals het aanvragen van hulpmiddelen
(meestal is een rolstoel nodig) en aanpassingen in huis. Kortom, na een dwarslaesie
breekt er een moeilijke periode aan waarin de patiënt opnieuw richting moet geven aan
zijn of haar leven.
Diagnostiek:
-
-
C1-C3: uitval diafragma en alle ademhalingsspieren, kunstmatige beademing
is noodzakelijk.
C4-T1: tussenrib- en buikspieren zijn volledig verlamd, inademen in rust vindt
plaats door aanspannen diafragma zonodig ondersteund door de nek- en
schoudergordelspieren. De patiënt is echter snel vermoeid zodat dit nauwelijks
mogelijk is.
T1-T4: er werken een gering aantal tussenribspieren, echter door verlamming
van de buikspieren is hoesten moeilijk, hulp bij ophoesten van sputum is dan
ook noodzakelijk.
-
T5-T8: de tussenribspieren zijn voor een klein deel verlamd, de buikspieren
functioneren gedeeltelijk.
T8=>: de ademhalingsspieren functioneren zodanig dat verhoogd
energieverbruik en ophoesten mogelijk is.
Behandeling en prognose:
Helaas is het niet mogelijk om van een dwarslaesie te genezen. De gevolgen ervan
kunnen zo beperkt mogelijk houden. Dat is het doel van revalidatie bij dwarslaesie. Voor
deze behandeling is een doorverwijzing van een huisarts of een specialist noodzakelijk.
Prognose:
Bij een dwarslaesie boven C4 is de prognose ongunstig omdat dan de
ademhalingsspieren en het diafragma uitvallen