datnl2-Lay

The Day After tomorrow... Waarom wachten
als we vandaag kunnen reageren?
The Day After Tomorrow, de film van Roland Emmerich (Godzilla en
Independence Day), verschijnt op 26 mei 2004 op het witte doek. Greenpeace
wenst in het zog van de lancering van deze film te reageren, en dit met concrete
en zakelijke informatie over de huidige klimaatverandering en hoe we die kunnen
aanpakken. In de film wordt de klimaatverandering vertaald in de bruuske
opkomst van een nieuwe ijstijd op onze planeet.
The Day After tomorrow… vindt
nu al plaats!
Realiteit of sciencefiction? Terwijl de film duidelijk
deel uitmaakt van het sciencefiction genre, is de
klimaatverandering vandaag al een realiteit. In de film "The day after tomorrow"
wordt de klimaatverandering vertaald in de bruuske opkomst van een nieuwe
ijstijd op onze planeet. Dit scenario is gebaseerd op het stilleggen van de
Golfstroom, een stroom die warm water aanvoert naar de Noord-Atlantische
Oceaan en waardoor wij genieten van een redelijk gematigd klimaat in de winter.
Als de opwarming van onze planeet groot genoeg is, zou de Golfstroom
inderdaad afgeremd of geblokkeerd kunnen worden door de aanvoer van zoet
oppervlaktewater afkomstig van het smelten van de ijskap van Groenland.
Paradoxaal genoeg zou het wegvallen van de Golfstroom kunnen leiden
tot een afkoeling van het klimaat in Europa.
De meerderheid van de wetenschappelijke modellen voor de 21ste eeuw
voorspellen effectief een verzwakking van de Golfstroom, maar geen enkele van
de huidige voorspellingen gaat uit van het wegvallen van de Golfstroom vóór
2100. In tegenstelling tot het scenario dat in de film wordt uitgebeeld, zal dit zich
niet voordoen in enkele dagen tijd. Het kan eventueel wel realiteit worden over
een periode van meerdere decennia, of zelfs eeuwen. Op lange termijn kunnen
we het wegvallen van de Golfstroom dus niet uitsluiten. Het zal afhangen van de
omvang en de evolutie van onze uitstoot van broeikasgassen.
Over de hele wereld bestuderen wetenschappers met aandacht
ook andere scenario's.
De scenario's van het IPCC (Intergovernmental Panel on Climate
Change) zijn misschien niet zo boeiend om filmscenario's van te maken. Maar de
voorspellingen van dit panel van internationaal gereputeerde klimatologen zijn
even zorgwekkend als deze die de Hollywood-filmmakers suggeren. Tegen het
eind van deze eeuw voorziet het IPCC wereldwijd een stijging van de gemiddelde
temperatuur tussen 1,4 en 5,8°C; en een stijging van de zeespiegel met bijna één
meter. Een significant verschil, want het verschil in gemiddelde temperatuur
tussen
het
huidige
tijdperk
en
de
laatste
ijstijd
bedraagt eveneens 5°C.
Als de voorspelling van het IPCC bewaarheid worden, kunnen we ons
verwachten aan een toestroom van klimaatvluchtelingen, aan meer schaarste van
voedsel en water, evenals aan een hogere frequentie en intensiteit van extreme
weersomstandigheden (droogte, stormen, overstromingen…). Het dagelijks leven
van miljarden mensen zal er in min of meerdere mate door beïnvloed worden.
Ook de wereldeconomie zal een kostprijs betalen voor de gevolgen van het
industriële tijdperk. Als we niets ondernemen om de klimaatverandering tot
stilstand te brengen, kunnen wel één miljoen soorten met verdwijning bedreigd
worden tegen 2050 (1). Al deze voorspellingen zijn terecht zorgwekkend, maar
helaas constateren we ook dat de klimaatverandering vandaag al een realiteit is.
2003: De warmste zomer van de
laatste vijfhonderd jaar
in Europa…
Overstromingen in Frankrijk, stormen in Portugal. 2003
De klimaatverandering, een triest palmares
Dat merken we aan volgende effecten:
·*
Een snelle stijging van de temperatuur met 0,6°C in de 20ste eeuw
De voorbije 10.000 jaar is dit op aarde nooit voorgekomen.
·*
Een stijging van de zeespiegel in de 20ste eeuw (gemiddeld tussen
1 en 2 mm per jaar): tien maal sneller dan gedurende de laatste 3.000 jaar.
(1) Nature, 8 januari 2004
Een ander tastbaar bewijs van de klimaatverandering: het smelten van het ijs.
Sinds 1979 is al 20% van de Noordpool-ijskap gesmolten. De Alpen betalen
eveneens de prijs van deze fenomenen, veroorzaakt door onze industriële
activiteiten. De Himalaya verliest haar kroon van sneeuw, terwijl
Patagonië jaarlijks vaarwel zegt aan 42 km³ ijs.
Beeldmateriaal als bewijs?
Het smelten van de gletsjer Upsala, Patagonië (Argentinië).
Tussen deze twee beelden ligt er 76 jaar (1928 en 2004).
Het is al te laat om een verandering van het klimaat te voorkomen. Maar het is
niet te laat om de gevolgen ervan te beperken. Het toegenomen broeikaseffect
is het gevolg van de menselijke activiteiten van de laatste decennia. Het vloeit
voort uit het gebruik van fossiele brandstoffen (olie, steenkool en gas) en, in
mindere mate, uit de ontbossing. Om de meest dramatische gevolgen van de
klimaatverandering te vermijden, is een ernstige vermindering
van de uitstoot van broeikasgassen nodig. We spreken over een beperking van
de uitstoot met 80% in de geïndustrialiseerde landen, tussen nu en 2050.
Een wonderrecept? Zelfs de beste kok ter wereld, kan het voor ons niet
klaarmaken.
Zijn wij veroordeeld tot onmacht?
Nochtans kennen we de noodzakelijke ingrediënten om het probleem aan te
pakken: minder energie verbruiken, een grotere energie-efficiëntie aan de
dag leggen en hernieuwbare energiebronnen stimuleren. Door anders om
te gaan met energie, kunnen we evenveel doen met minder. Door te kiezen voor
huishoudapparaten die speciaal ontwikkeld zijn om zuinig om te gaan met
energie, kunnen we toch genieten van eenzelfde comfortniveau.
En, laten we het niet vergeten, de minst vervuilende megawatt is de negawatt,
of de energie die niet wordt geproduceerd.
Dit principe kunnen we vandaag al in de praktijk brengen. Het is niet nodig om
te wachten tot de hemel op ons hoofd valt, of – zoals de film suggereert – de
Golfstroom er de brui aan geeft! De strijd tegen de klimaatverandering gaat ons
allen aan. Het is niet meer dan normaal dat we allemaal zuinig omgaan met
energie, maar dat zal zonder twijfel niet volstaan om de verhoging van de
temperatuur op aarde te beperken. Wij moeten eveneens onze
energiebevoorrading herbekijken, en ons richten op hernieuwbare
energiebronnen. Ze zijn de enige kans op een duurzame ontwikkeling van onze
energietoekomst. Het is vandaag dat we actie moeten ondernemen om het ergste
te voorkomen, het is ook vandaag dat wij de ontwikkeling van hernieuwbare
energiebronnen moeten stimuleren. Talrijke dossiers en rapporten illustreren het
immense potentieel van deze technologie van de toekomst. En ja, ze zijn
beschikbaar op de website van Greenpeace. Aan ons om de energieproductie
van morgen vorm te geven...
www.greenpeace.be