DE 'FOUTE' SECTOR gevaren die men gemeenschappelijk liep. De oorlog aan het Oostelijk front was hard - harder dan die in Noord-Afrika. Hij was ook veel wreder. Oorlogsmisdaden (waaraan overigens zeker niet allen deelnamen) kwamen frequent voor. In het spaarzame materiaal dat bewaard gebleven is, vangt men er hier en daar een glimp van op. 'De zon scheen ontzettend fel', aldus in juli '41 een vrijwilliger bij de SS-Standarte 'Westland', 'we liepen alle in sportbroekjes rond. De rste kompanie benutte de vrije tijd om joden dood te schieten die Partisanenkrieg gevoerd hadden. Voor deze beesten was geen andere oplossing. Het geld dat deze bij zich hadden, werd onder de Oekraïners verdeeld.'! Ruim twee jaar later (oktober '43) vanuit dezelfde eenheid: 'Hier in het dorp liggen veertig dode Russen. Die heren haalden het laatst in hun hoofd's avonds op bezoek te komen ... Om nu die lui te begraven was geen tijd en hebben we geen zin. Een paar werden gebruikt als wegenplaveisel. Twee zijn al voor de helft verdwenen, d.w.z. in de weg gereden. Ieder dag een stukje verder. Dat brengt zo deze oorlog hier met zich." In januari' 44 werden bij een eenheid aan het Oostelijk front twee vrijwilligers door partisanen gedood. 'Janus', schreef een derde vrijwilliger aan een vriend in Holland, 'het bloed stokt in je aderen alsje alles meemaakt. Ze zijn laf vermoord, Janus, ik kan geen kip kapot maken en jij ook niet maar kom een half jaar hier en je schiet alles overhoop, toen wij ze vonden Janus wat er toen afgespeelt is daar rijzen je haren te bergen. Voor iedere Hollander hebben we honderd mannen, vrouwen en kinderen afgemaakt. God geeft het dat je dat nooit meemaakt, men heeft een heel dorp platgebrand, ja de commandant was door het dolle heen, alles wat we op onze weg tegenkwamen dat werd omgelegd." * In maart '41 bevonden zich ca. veertienhonderd Nederlanders in de WaJfenSS, hetzij bij de SS-Standarte 'Westland' of de SS-Standarte 'Germanio' of in het depot te Sennheim (dat in een ontruimd krankzinnigengesticht gevestigd was). Vóór het begin van de Russische veldtocht werden de SSStandarten 'Westland', 'Germania' en 'Nordland' tot de SS-Division 'Wiking' :1 Dagboe~fragmenten 1940-1945, p. II5-I6. zijn ouders (Doe 1-827, a-r). (1945), p. 127-28. 3 2 Brief, 27 okt. 1943, van L. W.]. aan Aangehaald in Antoon Coolen: Bevrijd vader/and 444