Gesprek met dhr

Bron: HOREN, mei/juni 2006. Tweemaandelijks magazine van de Nederlandse Vereniging voor
Slechthorenden. Tel. (030) 261 76 16 Teksttel. (030) 261 76 77, Fax (030) 261 66 89, E-mail:
[email protected].
Een schroef in het hoofd
De voordelen van het BAHA-hoortoestel
[Streamers]
‘Alsof je geluiden via de achterdeur naar binnen loodst’
‘Je profiteert direct van het nieuwe geluid’
@Intro=Nederland heeft de afgelopen twintig jaar de opkomst gezien van het BAHAhoortoestel dat eind jaren ’70 in Zweden werd ontwikkeld. In Nederland werd dit
toestel geïntroduceerd door KNO-arts Cor Cremers. Inmiddels dragen zo’n twee- tot
drieduizend mensen een BAHA-toestel. ‘Er zijn nog steeds slechthorenden voor wie
een BAHA een uitkomst zou zijn’, zegt prof. Cremers. ‘De grote inhaalslag is nog niet
voorbij.’
@AUTEUR=Jos Overbeeke
Een BAHA, een Bone Anchored Hearing Aid of botverankerd hoortoestel, bestaat uit
een titaniumschroef die achter het oor in de schedel wordt aangebracht. Op de
schroef zit een apparaatje dat luchttrillingen omzet in beentrillingen. Via de schedel
bereiken deze het binnenoor. Een BAHA werkt niet via luchtgeleiding, zoals gewone
hoortoestellen die aan de gehoorgang worden aangebracht. Een BAHA werkt via
beengeleiding. ‘Het is alsof je geluiden via een achterdeur naar binnen loodst’, zegt
prof. Cremers uit Nijmegen.
Een BAHA is bedoeld voor slechthorenden die geen conventionele hoortoestellen
kunnen verdragen. Bijvoorbeeld omdat zij ontstekingen krijgen aan de gehoorgang
als deze wordt afgesloten. Voorwaarde is wel dat het binnenoor voldoende capaciteit
heeft.
Een BAHA is in principe tweede keus ten opzichte van een luchtgeleidend
hoortoestel, omdat een BAHA een operatie nodig maakt. Bovendien is een BAHA
stukken duurder dan een gewoon hoortoestel.
Het botverankerd hoortoestel is een grote vooruitgang ten opzichte van de oudere
beengeleiders, zoals een beugel over het hoofd met daarin een hoortoestel. De
beugel drukt achter de oren tegen de schedel en geeft zo geluidstrillingen door aan
het bot. De grote druk zorgt regelmatig voor open wonden. Bovendien is een
kasttoestel nodig, gedragen op de borst. Hetzelfde geldt voor de beengeleiderbril, de
“botbibberbril”, waarbij het hoortoestel in de poten van het montuur zit.
Behalve de grote druk op het hoofd hebben de oude beengeleiders ook het nadeel
dat de hoofdhuid de overdracht van geluid dempt. De doorgifte naar de schedel is 10
tot 15 decibel lager dan bij een BAHA, zegt Cremers.
20 ziekenhuizen
Al snel na de eerste Nederlandse BAHA-operatie, in 1988, bleek het apparaatje in
een behoefte te voorzien. Inmiddels is Cremers samen met zijn Nijmeegse vakgroep
hard op weg naar de 1000e operatie. Vanaf het begin heeft hij bepleit dat ook andere
ziekenhuizen de operatie zouden uitvoeren. ‘De behandeling moet in alle
Nederlandse regio’s beschikbaar zijn. Daarom heb ik mij ingezet om collega’s elders
voor de BAHA te interesseren.’ Inmiddels wordt het toestel in alle acht academische
ziekenhuizen en twaalf algemene ziekenhuizen aangeboden.
Bron: HOREN, mei/juni 2006. Tweemaandelijks magazine van de Nederlandse Vereniging voor
Slechthorenden. Tel. (030) 261 76 16 Teksttel. (030) 261 76 77, Fax (030) 261 66 89, E-mail:
[email protected].
Was een BAHA aanvankelijk alleen beschikbaar voor mensen die een gewoon
hoortoestel niet konden verdragen, in de loop der jaren zijn de indicaties flink
verruimd. ‘Na enige tijd bleek dat we ook mensen konden helpen met een
gehoorverlies als gevolg van zowel een slecht middenoor als van een minder
functionerend binnenoor. Immers met een BAHA bereikt meer geluid het oor dan met
een traditionele beengeleider. Als het middenoor erg slecht is, scoort een BAHA
soms zelfs beter dan een gewoon hoortoestel. Is zo’n “middenoorverlies” 30 decibel
of meer dan wint de beengeleider het van het gewone luchtgeleidend hoortoestel.’
Een recente uitbreiding is het plaatsen van twee BAHA’s, aan beide oren één. ‘In de
leerboeken stond dat dit geen effect kon hebben, maar die theorie hebben wij
weerlegd. Een tweede toestel is vooral nuttig in rumoerige situaties.’
Het plaatsen van een BAHA is de afgelopen jaren een reguliere ingreep geworden.
‘Voor een chirurg is het niet erg ingewikkeld en voor een patiënt is het niet erg
belastend. De titaniumschroef wordt onder lokale verdoving geplaatst en dit neemt
niet meer dan twintig minuten in beslag. De patiënt kan dezelfde dag nog naar huis.’
Toch denkt Cremers dat er nog veel mensen die baat zouden hebben bij een BAHA
onbehandeld rondlopen. ‘Mogelijk zijn deze mensen nog niet behandeld omdat zij
geen ziekenhuis in de buurt hebben dat de operatie uitvoert. Vandaar dat ik nog
steeds spreek over een inhaalslag.’
Geen revalidatie
Wat mag een gebruiker van een BAHA verwachten? ‘Dat hangt af van de kwaliteit
van het binnenoor’, zegt Cremers. ‘Als het binnenoor goed is en de omgeving stil,
kunnen mensen met een BAHA even goed verstaan als met een
luchtgeleidingshoortoestel. In acht genomen dat het geluid anders klinkt. Een
beentrilling is nu eenmaal niet hetzelfde als een luchttrilling.’
Het aanbrengen van de schroef brengt nauwelijks problemen met zich mee. ‘In
sommige gevallen kan hij losraken - over langere periodes gebeurt dit bij één op de
tien dragers - maar tot ongelukken heeft dit nog nooit geleid. ‘Een revalidatieproces
om de extra geluiden te interpreteren is niet nodig. Na plaatsing van een BAHA kan
een gebruiker er direct van profiteren en dat is een emotionele gebeurtenis. De
tevredenheid onder de gebruikers is groot, mede omdat we altijd zorgvuldig
uitzoeken wie we een BAHA aanbieden. Want enerzijds moet je niets opdringen,
anderzijds moet je waken voor te hoge verwachtingen.’ Het aantal gebruikers dat met
zijn BAHA stopt is gering. Cremers schat hun aantal op 10 tot 20 van de duizend.
Harde cijfers
Introductie en verbreiding van de BAHA is in Nijmegen altijd gepaard gegaan met
veel wetenschappelijk onderzoek. ‘Als je wilt dat het een reguliere behandeling
wordt, moet je met harde cijfers komen. Je moet laten zien dat het werkt. En bij
iedere verruiming van de indicatie moet je opnieuw bewijzen dat de nieuwe
doelgroep er baat bij heeft.’ Het Nijmeegs onderzoek was ook in Amerika aanleiding
voor uitbreiding van de indicatiestelling, iets wat Cremers en zijn mensen een prijs
opleverde van de Universiteit van Alberta, Canada.
Momenteel richt de vakgroep zich op eenzijdig groot middenoorverlies: kan een
BAHA hier twee-origheid herstellen? ‘Het lijkt erop dat dit het best aanslaat bij
mensen die er in hun werk van profiteren. Verder kan het voor de taal- en de
algemene ontwikkeling van een kind belangrijk zijn om met beide oren te horen.’
Bron: HOREN, mei/juni 2006. Tweemaandelijks magazine van de Nederlandse Vereniging voor
Slechthorenden. Tel. (030) 261 76 16 Teksttel. (030) 261 76 77, Fax (030) 261 66 89, E-mail:
[email protected].
Ingrijpende technische veranderingen aan de BAHA’s verwacht Cremers op korte
termijn niet. ‘Wel hoop ik dat de behandeling goedkoper wordt. In het rijke Nederland
kunnen we ons deze operatie wel veroorloven. Maar elders in Europa ligt dat anders,
laat staan daarbuiten.’
Meer informatie:
www.entific.com, de producent van BAHA’s
www.connyshoekje.nl, de ervaringen van een BAHA-drager
www.nvz-ziekenhuizen.nl, over de vergoeding van BAHA’s, zie ‘NVZ Nieuws’, 14
januari 2005
@KADERTEKST MET ILLUSTRATIE
@HIERBIJ PLAATSEN ILLUSTRATIE , dwarsdoorsnede van schedel met
BAHA:BoneConcuction.jpg.
@TEKST=Een BAHA is een beengeleider: het gehoortoestel zet luchttrillingen om in
beentrillingen die via de schedel het binnenoor bereiken. De gehoorgang en het
middenoor worden dus overgeslagen. Beengeleiding is mogelijk doordat het oor
geheel is omringd door schedelbot. Voorwaarde voor plaatsing van een BAHA is dat
het binnenoor in voldoende mate functioneert.
Een BAHA wordt achter het oor gedragen en is zo’n 3 bij 1,5 cm groot. Het
apparaatje zit bevestigd op een titaniumschroef die in het schedelbot is aangebracht.
De schroef zit permanent in het hoofd, het apparaatje heb je ’s nachts niet op.
Afhankelijk van het kapsel hoeft een BAHA niet zichtbaar te zijn.
Belinda Liebrecht (32):
‘Ik functioneer als ieder ander’
‘Voor mij zijn BAHA’s de uitvinding van de eeuw. Ze bevallen mij uitstekend en ik
denk dat ze heel goed benaderen wat iemand hoort met goede oren.’ Belinda
Liebrecht uit Voorburg is tevreden met haar BAHA’s. Aan beide oren heeft zij er één.
‘Ik was 14 toen de eerste geplaatst werd, daarvóór had ik een oorhanger en later een
hoorbeugel. Met de BAHA hoorde ik opeens zo veel meer! Ik herinner me nog het
tikken van de klok, dat soort geluiden kreeg ik er opeens bij.’
Als Belinda geen hoortoestel draagt, hoort ze vrijwel niets. ‘Ik heb problemen met
mijn middenoor en met het binnenoor. Pas als iemand op een meter afstand staat,
kan ik hem verstaan. Omdat ik ook problemen heb met de beluchting van mijn
middenoor, is een gewoon hoortoestel voor mij onmogelijk. Vandaar dat we een
BAHA gingen proberen.’ Belinda was de tweede in Nederland bij wie de operatie
werd uitgevoerd.
Tien jaar geleden besloot zij een tweede BAHA te nemen. ‘De eerste, aan het
rechteroor, deed het goed en gaf mij een bereik van meer dan 180 graden. Maar ik
miste de geluiden van links. Met de tweede erbij kan ik veel beter de richting van het
geluid bepalen.’ Een tweede BAHA werd in 1996 nog niet vergoed, Belinda’s ouders
hebben de BAHA deels zelf moeten betalen.
Bron: HOREN, mei/juni 2006. Tweemaandelijks magazine van de Nederlandse Vereniging voor
Slechthorenden. Tel. (030) 261 76 16 Teksttel. (030) 261 76 77, Fax (030) 261 66 89, E-mail:
[email protected].
De apparaatjes stellen Belinda in staat te werken - bij een architectenbureau - en te
studeren - aan de Hogeschool van Rotterdam. ‘Ik probeer te functioneren als ieder
ander en dat lukt me heel aardig.’