Huisartsenzorg na bariatrische chirurgie

Huisartsenzorg na bariatrische chirurgie
Huisartsbeurs 2 april 2016
Madelène Kuipers
voormalig huisarts
Arts Nederlandse Obesitas Kliniek
Huisartsenzorg na bariatrische chirurgie
• obesitas in Nederland
• verwijscriteria voor bariatrische chirurgie
• bariatrische chirurgie; meest gangbare ingrepen
• korte en lange termijn complicaties
• medicatie gebruik na bariatrie
• zwangerschap na bariatrie
• rol huisarts nazorg van bariatrie
Classificatie Overgewicht en Obesitas
BMI-Body Mass Index = aantal kg / lichaamslengte in kwadraat
• ondergewicht
< 18.5 kg/m2
• normaal gewicht
18.5 - 25 kg/m2
• overgewicht
25 - 30 kg/m2
• obesitas
> 30 kg/m2
• morbide obesitas
> 40 kg/m2
Overgewicht en Obesitas in Nederland
Overgewicht en Obesitas in Nederland
Obesitas
Co-morbiditeit
• 10-20 x meer kans op DM type 2
• ruim 3 x meer kans op OSAS
• 2-3 x meer kans op hart-en vaatziekten
• hypertensie
• verhoogde kans op maligniteiten
Maligniteiten
• verhoogde kans op infertiliteitsproblemen
Verwijscriteria bariatrische chirurgie
• leeftijd 18-65 jaar
• BMI ≥ 40 kg/m2
• BMI tussen 35 en 40 kg/m2 én co-morbiditeit
• én de gangbare niet-chirurgische behandelingen zijn geprobeerd, maar niet hebben
geresulteerd in gewichtsverlies of -behoud
Bij een patiënt met een BMI > 50 kg/m2 kan bariatrische chirurgie als eerste behandeling
worden overwogen.
Bariatrische chirurgie
Maagband
• tegenwoordig nauwelijks nog toegepast
• kleine pouch boven de band
• instroombeperking
• geen ingrijpende verandering in
spijsvertering
Gastric bypass
• met name metabool effect, waardoor onder
andere goede indicatie bij DM type 2
• effectief (EWL 60-70%)
• grote ingreep (mortaliteit 1:1000)
• in Nederland op dit moment meest gangbare
ingreep
Gastric Sleeve
• verwijderen grote curvatuur van de maag
• restrictieve ingreep, echter ook metabool effect
• indicatie onder andere bij superobesitas, te overwegen
bij grote portie eters, bij jongeren en bij vrouwen met
kinderwens, polyfarmacie
• contra-indicatie: ernstige reflux klachten
Metabole effecten van bariatrische chirurgie
Chirurgische behandelmethodes; trends
Lange termijn resultaten op gewichtsverlies
Sjöstrom et al JAMA 2012; 307 (1); 56-65
Effect bariatrie op comorbiditeit
TABLE 3.
Change in obesity related comorbidity after Roux-en-Y gastric bypass
Comorbidity
n
Same (%)
Improved (%)
Resolved (%)
Hypertension
66
0 (0)
20 (30.3)
46 (69.7)
Diabetes mellitus 34
1 (2.9)
3 (8.8)
30 (88.2)
Arthropathy
40
0 (0.0)
29 (72.5)
11 (27.5)
Dyslipidaemia
14
1 (7.1)
2 (14.3)
11 (78.6)
Cardiopathy
2
0 (0)
2 (100)
0 (0)
Sleep apenoea 21
0 (0)
10 (47.6)
11 (52.4)
Infertility
1
0 (0.0%)
1 (100.0%)
OUTCOMES ON QUALITY OF LIFE, WEIGHT LOSS, AND COMORBIDITIES AFTER ROUX-EN-Y GASTRIC BYPASS
COSTA, Roberto Coelho Netto da Cunha1 YAMAGUCHI, Nagamassa1 SANTO, Marco Aurelio2 RICCIOPPO, Daniel2 PINTO-JUNIOR, Paulo Engler12
Arq. Gastroenterol. vol.51 no.3 São Paulo June/Sept. 2014
Mortaliteit percentages
Type operatie
Aantal
patiënten
% vermindering
van het
overgewicht
Aanpasbare maagband
2297
47.5% (40.7 –
54.2)
0,1%
Gastric Bypass
5644
61.6% (56.7 –
66.5)
0,5%
Maagverkleining volgens
Mason
749
68.2% (61.5 –
74.8)
0,1%
Biliopancreatische Diversie/
Duodenal Switch
3030
70.1% (66.3 –
73.9)
1,1%
Buchwald JAMA 2004
Mortaliteit door
de
ingreep
Korte termijn complicaties bariatrische chirurgie
• naadlekkage
Vitale parameters:
• nabloeding
• wondinfectie
• longembolie
• passagestoornissen
• iatrogeen darmletsel
Temp
RR
AH frequentie
bij twijfel
geen verdere diagnostiek
maar re-laparoscopie
Lange termijn complicaties bariatrische chirurgie
• cholelithiasis
• huidsurplus
• haaruitval (voorbijgaand)
• NASH
• vitamine deficiënties
Gastric sleeve; lange termijn complicaties
• zuurbranden
• passage klachten
• oprekken maag waardoor
gewichtstoename
Gastric bypass; lange termijn complicaties
• stenose (1%)
• interne herniatie (0-14%)
• naadulcus (<1%)
• dumping
Inwendige herniatie
• koliek-achtige buikpijn > 4 uur
• soms braken
• LO, lab, X-BOZ gb
• CT-abdomen (whirlsign)
• laparoscopie
Dumping
Adviezen en behandeling m.b.t. dumping
• voedingsanamnese; daarin ligt vaak ook de
oplossing
• indien niet effectief; verwijzing internist met kennis
van bariatrie
• medicatie (2e lijn); acarbose (glucobay), octreotide
(sandostatine)
Deficiënties na gastric bypass
•
vitamine D / calcium
•
vitamine B12
•
ferritine
•
foliumzuur
Postoperatieve medicatie
• multivitaminen (WLS forte/ optimum van Fit For Me) 1dd1, levenslang
• calci Chew D3 500mg/400IE 2 tot 3dd1 levenslang
• omeprazol 40mg 1dd1, gedurende 6 maanden
• tromboseprofylaxe peri- en postoperatief (op indicatie)
Medicatie na bariatrie (1)
• vermijden van
 NSAID
 bifosfonaten
• mogelijk verminderde opname
 Orale anticonceptie
 Antibiotica
 Psychofarmaca
 Slow release preparaten
Medicatie na bariatrie (2)
• diuretica
 Kaliumsparende diuretica
 Cave acute lever en nierfunctiestoornissen
• ijzersuppletie bij anemie
Zwangerschap na bariatrie (1)
• wachten tot minimaal 1 jaar na bariatrie, tot die tijd adequate anticonceptie
• pre-conceptioneel lab-onderzoek
• verwijzing naar internist en gynaecoloog
• doorgaan met vitamine suppletie en calcichew
• 3 maandelijks lab onderzoek
Zwangerschap na bariatrie (2)
• laagdrempelig overleg bariatrisch chirurg bij zwangeren met buikklachten
• begeleiding door diëtist met aandachtsgebied bariatrie
Rol huisarts nazorg bariatrie
• aanpassen en/of stoppen insuline/orale
antidiabetica, antihypertensiva, statines
• zo mogelijk stoppen NSAID’s/bifosfonaten
• eerste 5 jaar follow up door ziekenhuis, daarna
overdracht naar huisarts
•
jaarlijks lab controle en zo nodig suppletie
Hb, Ht, MCV, BSE, calcium, kreatinine, GFR-MDRD,
Lipidenspectrum, albumine, ferritine, foliumzuur, vitamine B12,
parathormoon, vitamine D 25-OH
Op indicatie vitamine B1 en vitamine B6
Rol huisarts nazorg bariatrie
Bij jaarlijkse controle belangrijk:
•
•
•
•
•
lab controle
gewichtsbeloop
eetgedrag?
psychisch welbevinden
zijn er aanwijzingen voor terugval in oude gewoontes?
Vasthouden van gezonde leefstijl is essentieel voor behoud van bereikt gewicht!
Resultaat
Het resultaat van de bariatrische ingreep is afhankelijk van:
•
•
•
•
•
•
leeftijd
gewicht voor de ingreep
algemene gezondheidstoestand
het vermogen om te bewegen
motivatie om eetrichtlijnen en nazorg te volgen
medewerking van omgeving
Een bariatrische ingreep is een hulpmiddel om gewicht te verliezen. Voor een blijvend
resultaat op de lange termijn is een ‘gezonde’ leefstijlverandering noodzakelijk!
Dank voor uw aandacht
Vragen?