Koreaanse kloonkoning definitief van troon gevallen

Koreaanse kloonkoning definitief van troon gevallen
Volkskrant, 24 december 2005
De kloonkoning van Zuid-Korea lijkt definitief van zijn troon gevallen. Een onderzoekscommissie oordeelde
vrijdag in Seoul dat Hwang Woo-Suk een baanbrekend artikel over gekloonde embryonale stamcellen in
Science (juni 2005) grotendeels heeft verzonnen. Hwang maakte daarop excuses en diende zijn ontslag in als
hoogleraar aan de Nationale Universiteit van Seoul.
Hwang, nog maar twee maanden geleden een ware wetenschappelijke superster, beleeft een demasqué in adembenemend
tempo. Eerst moest hij ethische fouten erkennen: zo had hij voor zijn kloonexperimenten jonge medewerksters op zijn lab
eicellen laten doneren. Andere eitjes bleken gekocht.
Toen beschuldigde een mede-auteur hem ervan gerommeld te hebben met foto’s bij het Science-stuk; die zouden niet elf
verschillende maar dezélfde stamcellen afbeelden. Hwang sprak van vergissingen, maar trok het artikel in. En daarop volgden
geruchten dat het gehele artikel gefraudeerd was.
Dit lijkt, hoewel het eindrapport nog moet komen, nu wel zeker. Volgens de commissie zijn de elf gekloonde cellijnen verzonnen.
Er zijn er maar twee aangetroffen, de andere negen zijn besmet en vernietigd, niet aantoonbaar gekloond, of ze waren ten tijde
van de publicatie niet meer dan celkolonies en nog geen stamcellen. Alle geruchten bleken dus waar.
Exit Hwang.
De vraag is hoe het zover kon komen. De Utrechtse hoogleraar en stamcelspecialist Christine Mummery vermoedt dat Hwang,
een exuberante workaholic, zich heeft laten opjagen tot steeds nieuwe spectaculaire resultaten. ‘Wetenschap is topsport. Dat je
stamcellen kunt klonen, had Hwang in 2004 al bewezen. Met twéé nieuwe gekloonde cellijnen had hij Science nooit gehaald.
Maar fraude is natuurlijk nooit goed te praten.’
De Leidse hoogleraar Koreaanse taal en cultuur Boudewijn Walraven wijst erop dat Zuid-Korea een zeer competitieve
maatschappij is, waar iedereen altijd optimaal moet presteren en risico’s nemen normaal is. De druk loopt nog eens op doordat
iets al gauw als nationaal belang wordt gezien. ‘Daardoor is de verleiding groot om ook bij tegenslag te proberen te scoren.’
Dat de fraude niet eerder is opgemerkt is niet vreemd. Hwang had als kloner een grote reputatie, en de toetsing van
wetenschappelijk werk is uiteindelijk gebaseerd op vertrouwen. ‘Doelbewuste fraude kun je nooit voorkomen. Je moet toch
uitgaan van de integriteit van mensen’, zegt Mummery.
De gevolgen van de affaire laten zich nog moeilijk overzien. Voor Hwang zelf – ooit een arme herdersjongen die als enige van
zijn dorp mocht studeren – is het een persoonlijk drama, temeer daar nu ook zijn eerdere successen onder verdenking staan: het
eerste gekloonde menselijke embryo en de eerste gekloonde hond, Snuppy.
Voor het ambitieuze Zuid-Korea is het bijna een nationale ramp. Het land, dat een toonaangevende wetenschapsnatie wil
worden en waar Hwang werd gevierd als nationaal boegbeeld, verkeerde vrijdag in shock. ‘Onze geloofwaardigheid is weg’, zei
een Koreaanse wetenschapper. De regering heeft al gemeld de subsidies aan Hwangs research te willen staken. Hij kreeg tot
dusver ruim 40 miljoen dollar.
Wat de gevolgen zijn voor het internationale stamcelonderzoek is nog ongewis. ‘Ons eigen onderzoek gaat gewoon door’, zei
Mummery. ‘Maar er hangt nu wel even een donkere wolk boven.’
Voor de wetenschap is nu vooral van belang of de twee resterende stamcellijnen wél zijn gekloond. Dat zal pas over enkele weken
via dna-tests kunnen worden vastgesteld, omdat de net ontdooide kweken maar langzaam groeien.
In het geding is echter ook het imago van het vakgebied – toch al omstreden vanwege het gebruik van embryo’s. Onderzoekers
vrezen dat de christelijke antistamcellobby in de VS de zaak zal uitbuiten. ‘Ze hebben nu een geweldig wapen in handen’, zei
Mummery. Dat zal de gedreven kloonkoning zelf nog het ergste vinden.