verzakingsrecht

RECHT & INFOMATICA
Dr. Bertel de Groote
Elektronisch contracteren
Contracteren op afstand
3de lic rechten UGent – academiejaar 2003-2004
RECHT & INFOMATICA
Deel I
Verbintenisrechtelijke vragen
Wet handelspraktijken
3de lic rechten UGent – academiejaar 2003-2004
A. specifiek bronnenmateriaal
•Contracteren op afstand
•Rl. 97/7 van 20 mei 1997 betreffende de bescherming van de
consument bij op afstand gesloten overeenkomsten, PB. L. 4 juni
1997, 19
•Omzetting: wet van 25 mei 1999 tot wijziging van de wet van
14 juli 1991 betreffende de ahndelspraktijken en de
voorlichting en beschemring van de consument
•Artt. 77-83 WHP
•Zie ook art. 76
•
A. specifiek bronnenmateriaal
•Elektronisch contracteren
•Richtlijn 98/48 van het Europees Parlement en de Raad van 20
juli 1998 tot wijziging van richtlijn 9834 betreffende een
informatieprocedure op het gebied van normen en technische
voorschriften, PB.L. 5 augustus 1998, 18
• Richtlijn 2000/31/EG van het Europees Parlement en van de
Raad van 8 juni 2000 betreffende bepaalde juridische aspecten
van de diensten van de informatiemaatschappij, met name de
elektronische handel, in de interne markt (« richtlijn inzake
elektronische handel »), PB. L. 17 juli 2000, 1
A. specifiek bronnenmateriaal
•Elektronisch contracteren
•Omzetting:
•Wet van 11 maart 2003 betrefende bepaalde juridische
aspecten van de diensten van de informatiemaatschappij
als bedoeld in artikel 77 van de Grondwet (BS 17 maart
2003, 12960)
•Wet 11 maart 2003 betreffende bepaalde juridische
diensten van de informatiemaatschappij (BS 17 maart
2003, 12962)
•Kamerdocumenten: Wetsontwerp 50-2100
A. specifiek bronnenmateriaal
•Reclame per elektronische post
•Rlijn elektronische handel
•Omzetting:
•art. 14 Wet E-handel
• KB 4 april 2003 tot reglementering van het
verzenden van reclame per elektronische
post (BS 28 mei 2003)
A. specifiek bronnenmateriaal
•Reclame per elektronische post
•KB 4 april 2003 tot reglementering van het
verzenden van reclame per elektronische post
(BS 28 mei 2003)
•Richtlijn 2002/58/EG van het Europees Parlement en de Raad
van 12 juli 2002 betreffende de verwerking van persoonsgegevens
en de bescherming van de persoonlijke levenssfeer in de sector
elektronische communicatie (richtlijn betreffende privacy en
elektronische communicatie), Pb. L 201, 31 juli 2002, 37-47.
A. specifiek bronnenmateriaal
•Reclame per elektronische post
•Aanleggen van adresbestanden
•Richtlijn 1995/46/EG van 24 oktober 1995 betreffende de
bescherming van natuurlijke personen in verband met de
verwerking van persoonsgegevens en betreffende het vrije
verkeer van die gegevens (Pb. L 281, 23 november 1995, 3150)
•Wet 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke
levenssfeer ten opzichte van de verwerking van
persoonsgegevens (BS 18 maart 1993)
A. bronnenmateriaal – doctrine
(selectie)
• Bart Claessens «Totstandkoming en bewijs van overeenkomsten»,
1-42.
• Delphine Counye «De totstandkoming en het bewijs van de
overeenkomsten in de virtuele wereld», 43—83.
• Inge Demuynck «Handelspraktijken en consumentenbescherming
in een virtuele omgeving», 115-196.
bijdrages in Privaatrecht in de reële en virtuele wereld (XXVIIste
Postuniversitaire cyclus Willy Delva 2000-2001), Antwerpen,
Kluwer, 2002, 840 p.
A. bronnenmateriaal – doctrine
(selectie)
• Ludo Cornelis, P. Hoffströssler, «De totstandkoming van
overeenkomsten via internet », 57-131.
bijdrage in K. Byttebier e.a. (eds.), Internet en recht, Antwerpen,
Maklu, 2001.
•Christine Biquet-Mathieu, Joëlle Decharneux, “Aspects de la
conclusion du contrat par voie électronique”, Actualités du droit
2002, 149-231
A. bronnenmateriaal – doctrine
(selectie)
• Evelyne Terryn, «Nieuwe informatieplichten voor de dienstverlener »,
47-97.
•Mieke Loncke, Jos Dumortier, «Ongevraagde reclame langs
elektronische post », 99-130.
•Frederic Debusseré, « Enkele verbintenisrechtelijke beginselen
bekeken door de bril van de elektronische handel », 131-160.
•Jos Dumortier, Hannelore Dekeyser, « Ruimen van juridische obstakels
bij contracten langs elektronische weg », 161-186.
bijdrages in P. Van Eecke, J. Dumortier (eds.), EIektronische handel –
Commentaar bij de wetten van 11 maart 2003 (ICRI, afl. 9), Brugge, Die
Keure, 2003, 335 p.
A. bronnenmateriaal – doctrine
(selectie)
• Marie Demoulin, Etienne Montero, « Le formalisme contractuel à
l’heure du commerce électronique », 131-194.
bijdrage in, Commerce électronique: de la théorie au pratique (Cahiers
du CRID, afl. 23), Brussel, Bruylant, 2003, 201 p.
•Etienne Montero (ed.), Le commerce électronique sur les rails (Cahiers
du CRID, afl. 19), Brussel, Bruylant, 2001, 450 p.
•Patrick Van Eecke, “De nieuwe wetgeving inzake elektronische handel.
Een eerste commentaar”, RW 2003-2004, 321-340.
•Wim Schreurs, “Spam en elektronische reclame”, NJW 2003, 11741185.
A. bronnenmateriaal – doctrine
(selectie)
• Yves Brulard et Pierre Demolin, "Les transactions commerciales
avec les consommateurs sur internet", 1-64.
bijdrage in Etienne Montero (ed.), Internet face au droit (Cahiers du
CRID, afl. 12), Brussel, Story-Scientia, 1997, 254 p.
• Philippe Péters, "L'internet et la protection des consomateurs",
131-150.
bijdrage in X (ed.) . L'internet sous le regard du droit, Brussel, Ed.
Jeune Barreau de Bruxelles, 1997, 285 p.
A. bronnenmateriaal – doctrine
(selectie)
• Jan Dhondt, “Financiële Elektronische Dienstverlening: Enkele
reflecties betreffende richtlijn 2002/65 betreffende de verkoop op
afstand van financiële diensten aan consumenten”, 79-102.
bijdrage in X. (ed.), Tendensen in het bedrijfsrecht – contracteren zonder
papier (Dag van de Bedrijfsjurist, 20 november 2003), Brussel, Bruylant,
2003, 282 p.
•Tanguy Van Overstraeten, “Le règlement des litis: tribunal
compétent, loi applicable et modes alternatifs de règlement”, 237282.
bijdrage in X. (ed.), Tendensen in het bedrijfsrecht – contracteren zonder
papier (Dag van de Bedrijfsjurist, 20 november 2003), Brussel, Bruylant,
2003, 282 p.
A. bronnenmateriaal – doctrine
(selectie)
• Etienne Montero, “La conclusion du contract par voie électronique
après la loi du 11 mars 200”, 1-54.
bijdrage in X. (ed.), Tendensen in het bedrijfsrecht – contracteren zonder
papier (Dag van de Bedrijfsjurist, 20 november 2003), Brussel, Bruylant,
2003, 282 p.
A. bronnenmateriaal – doctrine
(selectie)
•Alexandre Cruquenaire, Christophe Lazaro, “La loi applicable
auwx contrats conclus via Internet. Entre les eaux troubles de la
Convention de Rome et lex eaux agitées de la directive sur le
commerce électronique”, 259-300
bijdrage in X. (ed.), Le commerce électronique: un nouveau mode de
contracter (CUP), Université de Liège, 2001.
•Alexandre Cruquenaire, Christophe Lazaro, “La clause de marché
intérieru: clef de voûte de la directive sur le commerce
électronique”, 41-94.
bijdrage in X. (ed.), Le commerce électronique européen sur les rails?
Analyse et propositions de mise en oeuvre de la directive sur le commerce
électronique (Cahiers du CRID n° 19) , Brussel, Bruylant, 2001.
A. bronnenmateriaal – doctrine
(selectie)
•Marc Fallon, Johan Meeusen, “La commerce électronique, la
directive 2000/31/CE et le droit international privé”
bijdrage in Revue critique de droit international privé, 2002, 435-490.
•Bertel De Groote, Karen Broeckx, “Grensoverschrijdend
contracteren en procederen in een virtuele wereld”, 561-656.
•Johan Erauw, Reinhard Steennot, “Actualia inzake internationaal
privaatrecht bij grensoverschrijdende overeenkomsten”, 781-840.
bijdrages in Privaatrecht in de reële en virtuele wereld (XXVIIste
Postuniversitaire cyclus Willy Delva 2000-2001), Antwerpen,
Kluwer, 2002, 840 p.
B. Vier invalshoeken
 gewone contracten sluiten (I)
B2B (a)
B2C (b)
 contracten sluiten op afstand (II) (c)
 contracten via elektronische weg sluiten (III) (d)
 contracten met element van extraneïteit(IV)
Vragen van internationaal privaatrecht
Burgerlijk wetboek
verkopen aan consument
art. 30-34 WHP
a
b
c
verkoop op afstand
art. 77-83 WHP
Rl. nr. 1997/0007 van 20 mei
1997
d
elektronische contracten
Rl. nr. 2000/31 van 8 juni
2000
Burgerlijk wetboek
verkopen aan consument
art. 30-34 WHP
verkoop op afstand
art. 77-83 WHP
Rl. nr. 1997/0007 van 20 mei
1997
elektronische contracten
Rl. nr. 2000/0031 van 8
juni 2000
C. Gewone contracten sluiten
 geldigheidsvereisten
 bijkomende kenmerken/vereisten
 bewijs
§ 1 geldigheid
4 geldigheidsvereisten
• toestemming
• handelingsbekwaamheid
• voorwerp
• oorzaak
toestemming
 een volwaardige
 rechtsgevolgen beogende wil
 geuit
 ten aanzien van de wederpartij
a - volwaardige wil
 de persoon die zich bindt kan de gevolgen van de
wilsuiting overzien
hoedanigheid en kwaliteit van de wil
Standaardbedingen
 geen wil, geen verbintenis
 vrij van wilsgebreken
voorafgaande informatieverplichting
a - volwaardige wil
Standaardbedingen in algemene voorwaarden
Taal
Dominantie van het Engels
Informatie van de klant
Verwijzing volstaat?
Shrink-wrap en click-wrap
Onderzoek van procedure, te doorlopen vooraleer
het contract is afgesloten
Volstaat hyperlink naar algemene
voorwaarden?
Verzachting - leer van Cornelis (zou medeconractant zijn wilsuiting
hiervan afhankelijk hebben gesteld?)
a - volwaardige wil
 de persoon die zich bindt kan de gevolgen van de
wilsuiting overzien
 geen wil, geen verbintenis
 vrij van wilsgebreken
vertrouwensleer
afwezigheid
discrepantie
a - volwaardige wil
 de persoon die zich bindt kan de gevolgen van de
wilsuiting overzien
 geen wil, geen verbintenis
afwezigheid
discrepantie
 vrij van wilsgebreken
Dwaling
Geweld (nuanceren van belang in raam van internet)
Bedrog
(gekwalificeerde benadeling – belang voor internet?
verkoper kent koper niet)
a - volwaardige wil
 Wilsgebreken
Wil van beide partijen stemt weliswaar overeen, maar bij
één van de partijen is de wil op gebrekkige wijze tot stand
gekomen
Werkelijke wil heeft zich gevormd onder invloed van een
verkeerde voorstelling van zaken (dwaling en bedrog) of
onder druk van externe factoren (geweld)
Is niet: ongewilde discrepantie tussen werkelijke en
verklaarde wil
a - volwaardige wil
 Dwaling
Onuitgelokte verkeerde voorstelling van een bestanddeel
van de overeenkomst door de schuldenaar
Vergissing in de waarneming van de feitelijke toedracht
Juiste inschatting van de feitelijke toedracht, maar
verkeerde uitdrukking van de wil
a - volwaardige wil
 Dwaling
Verkeerde voorstelling betreft onderdeel van de
overeenkomst: zelfstandigheid van de zaak (element van
doorslaggevend belang – contracten intuitu personae)
Dwaling betreft aard van de overeenkomst of overeenkomst
zelf
Wilsverhinderende dwaling (afwezigheid van
toestemming)
Partijen beogen andere overeenkomst, voorwerp,
oorzaak
Rechtsdwaling
Verschoonbaarheid (informatieplicht:actief/passief)
a - volwaardige wil
 Bedrog
Kunstgrepen aanwenden en tegenpartij bewust doen dwalen
Zonder deze dwaling zou wederpartij geen toestemming hebben
gegeven
Ene partij neemt loopje met waarneming van de werkelijkheid door
wederpartij
Hoofdbedrog versus incidenteel bedrog
Bedrog uitgaand van wederpartij versus van derde
Vershoonbare versus niet-verschoonbare dwaling
Verzwijgen van informatie
a - volwaardige wil
 Gevolgen van de wilsgebreken
 Nietigheid – vernietigbaarheid
Schadevergoeding
b - rechtsgevolgen beogende wil
de intentie om in de rechtsorde bindende afspraken te
maken
b - rechtsgevolgen beogende wil
Doorklikken op website waaraan gevolgen verbonden zijn waarvan
betrokkene zich niet bewust is geweest
- vertrouwensleer
Inwinnen van inlichtingen wordt geïnterpreteerd als bestelling
Bestelling ‘voor de grap’ (anonimiteit op het net)
Cornelis: buitencontractuele aansprakelijkheid
Van Gerven: gewekt vertrouwen  bescherming derde te
goeder trouw
c - uiting van de wil
de rechtsgevolgen treden pas in wanneer de
innerlijke wil omgezet is van «intentie» tot «besluit»
veruiterlijking van de wil
1 - uiting van de wil
2 - tegen wederpartij (persoon die
rechtsgevolgen aanbelangen)
uitdrukkelijk
stilzwijgend
c - uiting van de wil
de uiting van de wil moet hebben plaats gehad ten
aanzien van de persoon met wie een rechtsbetrekking
wordt aangegaan
•enkel geuit ten aanzien van een derde treden
geen rechtsgevolgen in
(bijv. aanbod t.a.v. een ander dan de aanbieder)
c - uiting van de wil
Uitdrukkelijk
wilsuiting blijkt uit handeling, speciaal verricht om wil tot
uiting te brengen
Stilwijgend
Wilsuiting blijkt uit een handeling verricht met een andere
beodleing, maar die de wil tot het verrichten van de
betrokken rechtshaneling noodzakelijk insluit
- Handeling in uitvoering van een overeenkomst
- Handelingen om een overeenkomst voor te
bereiden/mogelijk te maken
c - uiting van de wil
Probleem bij veruiterlijking van de innerlijke wil
Discrepantie tussen wat is gewild en wat is verklaard
Toepassing wilsleer: geen overeenkomst
Correctie: mocht wederpartij redelijkerwijze op de uitgedrukte
wilsuiting vertrouwen  verschrijving/verspreking niet op rug
van wederpartij te schuiven.
d - handelingsbekwaamheid
Problematiek op het net: aankopen door
minderjarigen
• jongere is tot jaren van verstand gekomen
•Stilzwijgend mandaat: dagelijkse aankopen (cd, boek,..)
Noodwendigheden rechtsverkeer
•Grote transacties: vernietigbaarheid bij benadeling
(extern/intern)
•Let wel: internet – kent verkoper koper (en zijn
zwakheden….waarvan hij misbruik zou maken)
• jongere is niet tot jaren van verstand gekomen
Wederpartij mag zich hierop niet beroepen (1125, lid 2 B.W.)
§ 2 bijkomende kenmerken
* consensualisme
* plaats en tijd totstandkoming
* bindende kracht
* aanvullend recht
* consumentenbescherming
a - consensualisme
consensualisme
geldigheid
vormvoorwaarden
+
bijkomende
verplichtingen
a - consensualisme
Basis: contracten zijn consensueel: bestaan rechtsgeldig
enkel door het akkoord van de partijen (WIL)
geen vormen (geschriften, ambtenaren, stempels …)
 geen identificatie van partijen vereist
 noch kennisname, noch verstaan van de inhoud vereist
informatieversterking
a - consensualisme
Vormelijke rechtshandeling: bestaan afhankelijk van
geldigheidsvereisten en naleving voorgeschreven vormen
Bijkomende vormvereisten: consensuele contracten, met
bijkomende beschermingsregels
Niet-naleving kan geldigheid beïnvloeden, maar doet
niets af van consensualisme
Opgelet: statuut van bewijsproblematiek
b - plaats en tijd
•
zoals partijen hebben bepaald
•
zoniet, plaats en tijdstip van aanvaarding van
het aanbod in geval van gelijktijdige
aanwezigheid
! Tijdstip  virtuele wereld: real time communicatie?
•
plaats en tijdstip waarop aanbieder de
aanvaarding vernam of kon vernemen
•
Gecorrigeerde ontvangsttheorie
•
Plaats – alternatief: beginsel contractuele
voorzienbaarheid
Cass. 16 juni 1960
b - plaats en tijd
•
Contractuele voorzienbaarheid
•
Plaats waar degene die aanvaardt er,
rekening houdend met alle omstandigheden
rederlijkerwijze kon van uitgaan dat de
overeenkomst op die plaats gesloten zou
worden.
•
Bepalend: objectieve elementen in het
aanbod, zoals de voorstelling van het
aanbod of de gegevens die erin
voorkomen
c - bindend
art. 1134 B.W.: het contract is de wet van partijen
verzakingsrecht
d - aanvullend recht
vrijheid om contractueel alles te regelen
[1] openbare orde en goede zeden
[2] dwingend recht
[3] exoneratie
dit geldt voor alle contractuele aspecten: de
vorming van het contract, het vastleggen van de
voorwaarden, de betaling, de uitvoering ….
e – consumentenbescherming (algemeen)
[1] voorlichting consument (art. 30 WHP)
[2] Onrechtmatige bedingen (art. 31 WHP)
[3] zwarte lijst (28) (art. 32 WHP)
[4] opleggen van algemene voorwaarden
Beschikbaarheid en transparantie (art. 31, § 4, lid 1 WHPC/art. 78WHPC)
Tegenstelbaarheid: kennisname/aanvaarding/taal
Inhoudelijk rechtmatigheid (instemmingsfictie/kennisgevingsfictie –
art. 32, 23° -art. 31 WHPC)
kennelijk onevenwichtige
contractuele bepalingen
§ 3 bewijs
partijen regelen in beginsel het bewijsrecht zelf,
bij afwezigheid van regeling, gelden volgende
bepalingen:
1. het bewijsprobleem ontstaat bij betwisting
2. bewijslast: hij die aanvoert
3. bewijsmiddelen:
a. rechtsfeiten: alle rechtmatig verkregen bewijs
b. rechtshandelingen:
- in alle zaken: geschrift boven €375
- uitzonderingen
§ 3 bewijs

elektronische geschriften
elektronische handtekening
Rl. nr.1999/0093 van 13 december 1999 betreffende een
gemeenschappelijk kader voor elektronische handtekeningen
Wet 9 juli 2001 houdende vaststelling van bepaalde regels in
verband met het juridisch kader voor elektronische
handtekeningen en certificatiediensten
Art. 1322, lid 2 B.W.
D. Contracteren op afstand –
overzicht en bronnen
Rl. 97/7 van 20 mei 1997 betreffende de bescherming van de
consument bij op afstand gesloten overeenkomsten, PB. L. 4
juni 1997, 19 omgezet door de wet van 25 mei 1999 in de art.
77-83 wet handelspraktijken
 toepassingsgebied
 afwijkende regeling
 aard van de afwijkende regeling
 ipr-bepaling
D. Contracteren op afstand –
overzicht en bronnen
Zie ook:
Rl. 2202/65/EG van 23 september 2002 betreffende de
verkoop op afstand van financiële diensten aan consumenten
en tot wijzging van de Richtlijnen 90/619/EEG, 97/7/EG en
98/27EG, Pb. L. 9 oktober 2002
•Om te zetten tegen 9 oktober 2004
Met het oog op omzetting Richtlijn verkoop op afstand: Wet
van 2 augustus 2002 betreffende de misleidende en
vergelijkende reclame, de onrechtmatige bedingen en de op
afstand gesloten overeenkomsten inzake de vrije beroepen,
B.S. 20 november 2002
D. Contracteren op afstand –
overzicht en bronnen
Zie ook:
KB 18 november 2002 houdende uitsluiting van sommige
overeenkomsten op afstand betreffende het verrichten van
diensten voor logies, vervoer, het restaurantbedrijf en
vrijetijdsbesteding, van het toepassingsgebied van de artikelen
79 en 80 van de wet van 14 juli 1991 betreffende de
handelspraktijken en de voorlichting en bescherming van de
consument (B.S. 3 december 2002)
D. Contracteren op afstand –
overzicht en bronnen
Verhouding tot Wet E-handel: art. 7, Art. 8 (onverminderd…)
Let wel: wet E-handel, zowel B2B als B2C
WHPC: verhouding verkoper en consument
Bijzondere afdeling (9): regeling “overeenkomsten op
afstand”
D. Contracteren op afstand –
overzicht en bronnen
Toepassingsgebied - algemeen
Verkoper: art. 1, 6° WHPC
aanbieden van producten of diensten in het kader van een
beroepsactiviteit.
“a) elke handelaar of ambachtsman en elke natuurlijke persoon of rechtspersoon,
die producenten of diensten te koop aanbieden of verkopen in het kader van een
beroepsactiviteit of met het oog op het verwezenlijken van hun statutair doel;
b) De overheidsinstellingen of de rechtspersoonen waarin de overheid een
overwegend aandeel heeft, die een comerciële, financiële of industriële activiteit
aan de dag leggen en die producenten of diensten te koop aanbieden of verkopen;
c) De personen die, hetzij in eigen naam, hetzij in naam of voor rekening van een al
dan niet met rechtspersoonlijkheid beklede derde, met of zonder winstoogmerk, een
commerciële, financiële of industriële activiteit uitoefenen en die producten of
diensten te koop aanbieden of verkopen”
D. Contracteren op afstand –
overzicht en bronnen
Producten (art. 1,1°): lichamelijke roerende zaken
- verkoop onroerende goederen wet E-handel
Diensten (art. 1,2°): alle prestaties die een handelsdaad
uitmaken of een ambachtsactiviteit bedoeld in de wet op het
ambachtsregister
- vrije beroepen Consument (art. 1,7): iedere natuurlijke persoon of
rechtspersoon die, uitsluitend voor niet-beroepsmatige
doeleinden, op de markt gebrachte producten of diensten
verwerft of gebruikt
D. Contracteren op afstand –
overzicht en bronnen
Toepassingsgebied: verkoop op afstand
Wat is een overeenkomst op afstand (art. 77, § 1, 1° WHP)
Elke overeenkomsttussen een verkoper en een consumet inzake
producten of diensten die wordt gesloten in het kader van een
door de verkoper georganiseerd systeem voor verkoop of
dienstverlening op afstand waarbij, voor deze overeenkomst,
uitsluitend gebruik gemaakt wordt van één of meer technieken
voor communicatie op afstand tot en met de sluiting van de
overeenkomst zelf
D. Contracteren op afstand –
overzicht en bronnen
Toepassingsgebied: verkoop op afstand
Twee sleutelelementen
1.
Georganiseerd systeem voor verkoop of
dienstverlening op afstand
-
systematiek, regelmaat
-
Uitgesloten is occasionele verlening van diensten op
afstand
-
Uitgesloten: occasionele levering aan huis als gevolg
van telefonische bestellingen  organisatie van
algemene dienst voor bestellingen op afstand met
levering aan huis (bijv. websupermarkt)
D. Contracteren op afstand –
overzicht en bronnen
Toepassingsgebied: verkoop op afstand
Twee sleutelelementen
2. Techniek voor communicatie op afstand (art. 77, § 1, 2°
WHP)
ieder middel dat, zonder gelijktijdige fysieke
aanwezigheid van verkoper en consument kan worden
gebruikt voor de sluiting van de overeenkomst tussen deze
partijen.
bijv. internet
D. Contracteren op afstand –
overzicht en bronnen
Bijlage I richtlijn verkoop op afstand: indicatieve lijst
•
Geadresseerd en niet geadresseerd drukwerk
•
Standaardbrief
•
Reclame in pers met bestelbon, catalogus, telefoon met
en zonder menselijke tussenkomst (oproepautomaat,
audiotekst)
•
Radio – beeldtelefoon - videotekst (microcomputer,
televiescherm), met toetsenbord of aanraakbeeldscherm
•
Elektronische post
•
Telefax
•
Televisie (telewinkelen, televerkoop)
D. Contracteren op afstand –
overzicht en bronnen
Uitsluitingen
verkoop op afstand van financiële diensten (art. 77, § 2
juncto art. 77, § 1, 4° WHPC)
Verkoop op afstand van effecten (art. 1, laatste lid WHPC
en KB 5 december 2000 waarbij sommige bepalingen
van van de WHPC van toepassing worden verklaard op
financiële instrumenten, effecten en waarden)  echter
niet bepalingen van de afdeling inzake verkoop op
afstand
D. Contracteren op afstand –
overzicht en bronnen
Uitsluitingen
- KB 18 november 2002 houdende uitsluiting van
sommige overeenkomsten van het toepassingsgebied van
de artikelen 79 & 80 WHPC (BS 3 december 2002)
- 79: bevestiging informatie/80: verzakingsrecht
- Niet uitgesloten: art. 78 – voorafgaande
informatieverplichting (vergelijk: geen uitsluiting in
wet E-handel)
Betreft: diensten van logies, vervoer,
restaurantbedrijf en vrijetijdsbesteding, waarbij
verkoper zich er bij de sluiting van de overeenkomst
toe verbindt deze diensten op een bepaalde datum of
tijdens een nader genoemde periode te verstrekken
D. Contracteren op afstand –
overzicht en bronnen
Wet 2 augustus 2002  regelt o.m. overeekomsten op
afstand met titularissen van vrije beroepen
Merk op : uitsluiting financiële diensten
Merk op terminologie: “goederen” en diensten
Richtlijn 2002/65  overeenkomsten op afstand inzake
financiële diensten tussen een aanbieder en een
consument
•
Mededeling Commissie “E-handel en financiële diensten”
- vereiste mogelijkheid overeenkomsten af te sluiten (niet
van toep. op financiële reclamesites)
D. Contracteren op afstand –
overzicht en bronnen
•
Financiële dienst  QUID?
•
Iedere dienst van bancaire aard of op het gebied van
kredietverstrekking, verzekering, individuele pensioenen,
beleggingen en betalingen
•
Consument – beperking tot natuurlijke persoon (anders:
WHPC en wet 2 augustus 2002); handelend voor
doeleinden buiten zijn bedrijfs- of beroepsactiviteit
•
•
Uitbreidbaar: organisaties zonder winstoogmerk, personen die
van financiële diensten gebruik maken om ondernemer te
worden
Aanbieder: natuurlijke of rechtspersoon
(privaatrechtelijk/publiekrechtelijk) die in het kader van
zijn bedrijfs- of beroepsactiviteit optreedt als contractuele
verrichter van diensten op grond van overeenkomsten op
afstand)
•
Toepasbaarheid bij betrokkenheid van tussenpersonen
(overweging 19 – makelaar, agent)
D. Contracteren op afstand –
overzicht en bronnen
•
Vergelijking verkoop op afstand E-handel:
Aandachtspunten
•
•
Zowel wet E-handel als WHPC/Wet 2 augustus
2002
•
Commercialiseren via SMS, e-mail, WWW,
•
Video op verzoek, videotekst
Wet E-handel ook toepasselijk indien geen
producten/diensten onl-line kunnen worden
aangekocht: bijv. portaalsite, gratis diensten
(zoekmachine, on-line krant)
D. Contracteren op afstand –
overzicht en bronnen
•
Wet E-handel vereist geen “georgansieerd systeem”
•
•
“gewoonlijk” betreft vergoeding, en niet systematiek
in dienstverlening
Wet E-handel: B2B en B2C
D. Contracteren op afstand –
overzicht en bronnen
•
Wet E-handel: enkel diensten die langs elektronische weg
worden geleverd
•
WHPC: ruimere communicatietechnieken (postorder,
spraaktelefonie)
•
WHPC: diensten met materiële inhoud
•
Uitsluiting Wet E-handel
zie: Rlijn 98/48 Bijlage V, 2, 1e gedachtenstreepje,
a) - Diensten met een materiële inhoud, ook
wanneer daarbij elektronische apparatuur wordt
gebruikt:
a) automaten (bankbiljetten, treinkaartjes), Aankoop
van titel via terminal in netwerk
•
Wet E-handel regelt enkel on-line aspect van verkoop
langs elektronische weg
D. Contracteren op afstand –
overzicht en bronnen
•
WHPC: diensten met materiële inhoud – voor wie
verder wil
Bijv.: aankoop van titel via terminal in
netwerk (enkel WHPC)  ticketreservering
via automaat (WHPC en Wet E-handel)
•
Basis toepasselijkheid WHPC
•
Rlijn 97/7 – art. 3, 1, tweede gedachtenstreepje
 uitsluiting: overeenkomsten gesloten
door middel van distributieautomaten of
geautomatiseerde handelsruimten
•
Geen omzetting in Belgisch recht 
minimumclausule, art. 14 Rlijn (Merk op:
strengere bepalingen = uitbreiding
toepassingsgebied?)
D. Contracteren op afstand –
overzicht en bronnen
•
ratio: relevant voor representatieve titels van
verschillende diensten (tickets, kaarten,
reserveringen, enz.)  voorafgaande informatie
van de consument noodzakelijk en belangrijk
(verzakingsrecht?  onmiddelijke uitvoering van dienst)
•
•
Lees M.v.T: Gedr. St. Kamer 98/99 – 2050/1, 22
M.v.T. p. 22.: indien verdeler of handelsruimte niet aangesloten
op een netwerk  geen inwerkingstelling van een
communicatietechniek op afstand
•
Geen verkoop op afstand  uitsluiting dringt zich a
fortiori niet op
D. Contracteren op afstand –
overzicht en bronnen
•
M.v.T.: bijv. stand-alone biljettenverdeler
(NMBS), cola-automaat  geen verkoop op
afstand
“Distributieautomaten en geuatdomatiseeerde
handelsruimten […] die, zonder fysieke
aanwezigheid van een verkoper, de verkoop
voorstellen van producten voor courant gebruik
(dranken, levensmiddelen, enz.)…”
Hierbij lezen: indicatieve lijst (bijlage I
Rlijn) – technieken op afstand
D. Contracteren op afstand –
overzicht en bronnen
Kritiek
Relevantie van stand-alone of
netwerkopstelling voor nood aan
bescherming van consument (toestel in beide
gevallen geautomatiseerde agent van verkoper)
 betwistbaarheid niet-omzetting art. 3,
1 Rlijn 97/7;
immers in beide gevallen geen
gelijktijdige fysieke aanwezigheid
in beide gevallen organiseert verkoper
systeem
§ 1. Toepassingsgebied Samenvattend
 ratione personae
 ratione materiae
a - ratione personae
art. 77 § 1, 1° WHP
elke verkoop tussen
een verkoper
art. 1, 6° WHP
en
een consument
art. 1, 7° WHP
uitsluitend
verkoper
art. 2, 3) Rl
leverancier
art. 2, 2) Rl
gemengd
b - ratione materiae (1)
wat?
uitzonderingen
verbod bepaalde verkoopstechnieken
verbod bepaalde communicatietechnieken
ratione materiae (2)
verkoop op afstand - begrip
 verkoop
 van product (lichamelijk roerend goed) of dienst
(prestatie die handelsdaad uitmaakt)
 via een verkoopsysteem van verkoper
 zonder gelijktijdige fysieke aanwezigheid
 door middel van communicatietechnieken
elke elektronische koop
ratione materiae (3)
verkoop op afstand - voorbeelden
ja
via
via
via
via
via
via
drukwerk
telefoon
pers met bestelbon
e-mail
fax
televisie …….
Bijlage I Rlijn 97/7
neen
onderzoek van een arts met
elektronische apparatuur
raadpleging van een elektronische
catalogus in een winkel in
aanwezigheid van de klant
beschikbaarstelling van
elektronische spelletjes in een
speelhal (slots) in aanwezigheid van
de gebruiker (discussie mogelijk ?)
ratione materiae (4)
verkoop op afstand - uitzonderingen
Rl
1. financiële diensten
2. onroerende goederen
3. Distributieautomaten,
geautomatiseerde
handelsruimten
4. bij opbod
5. gesloten met telecomexploitanten door
publieke telefoon
WHP
1. financiële diensten
(art. 77 § 2)
2. Producten =
lichamelijke roerende
goederen (art. 1, 1°)
ratione materiae (5)
verkoop op afstand - verbod bepaalde verkoopstechnieken
Rl
art. 9
niet gevraagde leveringen
WHP
art. 76
afgedwongen verkoop
ratione materiae (6)
verkoop op afstand - verbod bepaalde communicatietechnieken
Rl
art. 10
WHP - art. 82 § 2
[a] voorafgaande toestemming:
- oproepautomaat
- fax
[b] geen kennelijk bezwaar:
bijv. e-mail
Niet uit oog verliezen:
regelgeving inzake
ongevraagdecommunicatie (spam)
ratione materiae (6)
Excursus: ongevraagde reclame
- Fax/automatisch oproepsysteem: 82, §2 WHPC
- Mail/SMS
- art. 14 Wet E-handel
- gericht aan rechtspersonen:
zie ook KB 4 april 2003
!! Andere ongewenste communicatie  Rlijn 2002/58 van 12 juli 2002 betreffende
de verwerking van persoonsgegevens en de bescherming vna de persoonlijke
levenssfeer in de sector elektronische communicatie
!! Reclame: subject-line  art. 23, §5 WHPC en art. 13 Wet E-handel !!
§ 2. afwijkende regeling
 totstandkoming
 bijkomende waarborgen
 bewijs
a – verkoop op afstand: totstandkoming
de geldigheidsvereisten blijven ongewijzigd
het consensueel karakter blijft gehandhaafd
geen vormvereisten
b – verkoop op afstand - bijkomende
beschermingsmaatregelen
1. versterkte informatieplicht
2. verzakingsrecht
3. uitvoering van de overeenkomst
4. betalingsbepalingen
geëigende sanctieregeling
1 - versterkte informatie
informatie vooraf
art. 78
WHPC
informatie achteraf
art. 79
WHPC
versterkte informatie - vooraf
kenmerken
ondubbelzinnig, helder, begrijpelijk,
aangepast
op moment van tekoopaanbieding
algemene informatie: art. 78 lid 1
identificatie partijen
productinformatie
uitvoering
verzakingsrecht
bijzondere informatie: art. 78 lid 2
telefoon
versterkte informatie - vooraf
n Tekoopaanbieding
•
Ruimer en enger dan aanbod
• Aanvaarding moet kunnen geschieden op plaats en ogenblik
waar consument door de publicatie wordt getroffen
• Ook juridisch niet volmaakt aanbod
• Voorbeeld publicitaire banner om aandacht op product te
vestigen  winkelwagenicoontje (maakt duidelijk dat
product/dienst kan worden aangeschaft)
n Helder, ondubbelzinnig en begrijpelijk
•
•
Taal (informatie in andere taal dan tekoopaanbieding)
Let wel: implicaties op vrij verkeer
•
Icoon, logo met hyperlink (Vz. Kh. Brussel 18 mei 2001)
versterkte informatie - vooraf
•
Middel aangepast aan de gebruikte techniek voor
communicatie op afstand
= communicatietechniek informatieverstrekking aangepast aan
communicatietechniek tekoopaanbieding
•
Dienstverlener van de informatiemaatschappij – elektronische communicatie
vb. contract via WWW website
E-mail,
SMS [technische beperkingen]
•
Informatieverstrekking off-line bij tekoopaanbieding on-line?
Merk op: tekoopaanbieding en aanvaarding kunnen via verschillende techniek
verlopen
versterkte informatie - vooraf
•
Merk op: gedeeltelijke overlapping art. 7 Wet E-handel
• permanente beschikbaarheid in kader van art. 7  voldoet ook
aan art. 78 WHPC, althans wat betreft vereiste que tijdstip
• Let wel: “aangepast” – beschikbaarheid op website voldoet
niet bij benadering consument via SMS
versterkte informatie - vooraf
•
Inhoud van de informatie (art. 78 WHPC)
•
•
•
•
•
•
•
•
1° identiteit van verkoper en geografisch adres
2° belangrijkste kenmerken van product/dienst
3° prijs van product/dienst
4° leveringskosten, in voorkomend geval
5° wijze van betaling, levering of uitvoering van de overeenkomst
6° al dan niet bestaan van verzakingsrecht
7° Wijze van terugneming en teruggave van het product, met inbegrip van de
eventueel daaraan verbonden kosten
8° kosten voor het gebruik van de techniek voor communicatie op afstand,
wanneer die op een andere grondslag dan het basistarief worden berekend
• Bijv. 0900-bestellijn
•
•
9° geldigheidsduur van het aandobd of van de prijs
10° waar passend, de minimumduur van de overeenkomst in geval van
overeenkomsten voor duurzame of periodieke dienstverlening of
productlevering
versterkte informatie - vooraf
•
Verhouding art. 78 WHPC en art. 7 Wet E-handel
•
Art. 7: voornamelijk verplichting gegevens bekend te maken betreffende
dienstverlener van de informatiemaatschappij (naam, handelsnaam (art. 7, §1,
1°), geografisch adres waar dienstverlener is gevestigd (art. 7, §1, 2°).
•
Art. 7, § 2 Wet E-handel  art. 78 WHPC
• Verplichting prijzen weer te geven
• Art. 7: “Onverminderd de overige wettelijke en reglementaire
voorschriften op het gebied van prijsaanduiding moeten de diensten van
de informatiemaatschappij die naar prijzen verwijzen, deze duidelijk en
ondubbelzinnge aangeven en meer in het bijzonder vermelden of belasting
en leveringskosten inbegrepen zijn”.
•
WHPC versus Richtlijn 2002/65/EG
• Zie ook art. 4, lid 1 en art. 4, lid 2 Richtlijn 2002/65/EG
versterkte informatie - achteraf
wat
hoe
inhoud
wanneer
sanctie
bevestiging van
de bestelling
schriftelijk
duurzame drager
alles m.b.t. bevestiging
verzakingsrecht
opzegging (onbepaalde duur)
versterkte informatie – bevestiging achteraf
• Art. 79 WHPC
•
Hoe?
• Schriftelijk of op een andere duurzame drager, ter beschikking
staand van de consument en voor hem toegankelijk
• Schriftelijk
• Andere duurzame drager
• Bijvoorbeeld: elektronisch schrijven
• Memorie van Toelichting: essentie – bestendigheid van
inhoud van de drager (informatie) om aldus het zekere en
onvergankelijke karakter van de op een precies ogenblik
aan de consument meegedeeld inlichtingen te waarborgen
versterkte informatie – bevestiging achteraf (2)
• Art. 79 WHPC
•
Duurzame drager
• Noodzaak van het begrip ?
• Art. 16 Wet E-handel
• § 1: aan elke wettelijke of reglementaire vormvereiste voor de
totstandkoming van contracten langs elektronische weg is
voldaan wanneer de functionele kwaliteiten van deze vereiste
zijn gevrijwaard
• §2
• Geschrift – opeenvolging van verstaanbare tekens die
toegankelijk zijn voor een latere raadpleging, welke ook de
drager en de transmissiemodaliteiten zijn
versterkte informatie – bevestiging achteraf
• Art. 79 WHPC
•
Notie “duurzame drager”
• Omschrijving art. 2, f Richtlijn 2002/65
• Ieder hulpmiddel dat de consument in staat stelt om
persoonlijk aan hem gerichte informatie op te slaan op een
wijze die deze informatie toegankelijk maakt voor toekomstig
gebruik gedurende een periode die is afgestemd op het doel
waarvoor de informatie kan dienen, en die een ongewijzigde
reproductie van de opgeslagen informatie mogelijk maakt
versterkte informatie – bevestiging achteraf
• Art. 79 WHPC
•
Notie “duurzame drager”
• Voorbeelden: oveweging 20 richtlijn 2002/65
Onder duurzame dragers worden met name verstaan
computerdiskettes, cd-rom's, DVD's en de harde schijf
van de computer van de consument waarop de elektronische
post wordt opgeslagen, maar niet internetwebsites,
tenzij die voldoen aan de in de definitie van
duurzame drager opgenomen criteria.
versterkte informatie – bevestiging achteraf
• Art. 79 WHPC
•
Notie “ontvangen”
• Sluit volgend Memorie van Toelichting uit dat consument
hiertoe zelf bijzondere stappen moet ondernemen
• Website?
• Informatie op website duurzaam karakter geven –
bijv.printen/op harde schijf opslaan  actief optreden
consument
• Geldt dit niet ook bij e-mail?
• Begrip niet in Rlijn 2002/65
• Wet verkoop op afstand vrije beroepen: “verstrekken”
versterkte informatie – bevestiging achteraf
• Art. 79 WHPC
•
Notie “toegankelijk”
• Ter beschikking en toegankelijk
• Verkoper moet nagaan of consument over nodige technische
middelen beschikt om de infromatie te kunnen openen (bijv.
attachment bij mail)
• Gecombineerde invulling verplichting art. 79 WHPC
(elektronisch) en art. 10 wet E-handel (versturen van
ontvangstbewijs)
versterkte informatie – bevestiging achteraf
• Art. 79 WHPC
•
Inhoud
• bevestiging van inlichtingen in art. 78, 1°, 3° tot 6° en 10°
•
•
•
•
•
•
Identiteit en geografisch adres verkoper
Prijs van product/dienst
Leveringskosten,
Wijze van betaling, levering of uitvoering
Al dan niet bestaan verzakingsrecht
Minimumduur van overeenkomst in geval van overeenkomsten
voor duurzame of periodieke dienstverlening of productlevering
• Identificatie product/dienst
versterkte informatie – bevestiging achteraf
• Art. 79 WHPC
•
Inhoud
• voorwaarden en uitoefeningswijze van het verzakingsrecht
(minimaal zeven werkdagen (art. 1, 9 WHPC)
• Betreffend beding
• Vetgedrukte letters
• Kader los van de tekst
• Op eerste bladzijde
De consument heeft het recht aan de verkoper mee te delen
dat hij afziet van de aankoop, zonder betaling van een
boete en zonder opgave van motief binnen…werkdagen van
de dag die volgt op de levering van het product of op het
sluiten van de dienstenovereenkomst
• Aandachtspunt: realisatie in virtuele omgeving
versterkte informatie – bevestiging achteraf
vetgedrukt - in een kader - eerste blad - los van tekst
“de consument heeft het recht aan de
verkoper mee te delen dat hij afziet van de
aankoop, zonder betaling van een boete en
zonder opgave van motief binnen …
werkdagen vanaf de dag die volgt op de
levering van het product of op het sluiten
van de dienstenovereenkomst”
versterkte informatie – bevestiging achteraf
• Art. 79 WHPC
• Aandachtspunt: realisatie in virtuele omgeving
• Eerste pagina = homepagina?
• Maar: in hoeverre voldoet website aan vereisten van duurzame
drager??
• Bevestiging elektronische post
• Afzonderlijk kader op eerste pagina van attachment
• Afzonderlijk kader in eigenlijk bericht
• Rekening houden met doelstelling van verplichting: consument
op in het oog springende wijze inlichten, waarbij infromatie hem
los van andere inlichtingen en allereerste moet bereiken
versterkte informatie – bevestiging achteraf
• Art. 79 WHPC
•
Inhoud
• Sanctie: verkoop wordt beschouwd als “afgedwongen” –
koper niet gehouden tot betalen of teruggeven van het
product of de dienst (art. 76 WHPC)
•
Bij ontstentenis verzakingsrecht
• Hyptoheses art. 80, § 4 WHPC
• Soortgelijke vermelding
De consument beschikt niet over het recht van de verkoop af te zien
versterkte informatie – bevestiging achteraf
• Art. 79 WHPC
•
Inhoud
• Geografisch adres van de vestiging waar consument met
klachten terecht kan
• Inlichtingen betreffende diensten na verkoop en commerciële
waarborgen
• Indien overeenkomst van onbepaalde duur is of een duur van
meer dan één jaar heeft: voorwaarden voor opzegging van de
overeenkomst
versterkte informatie – bevestiging achteraf
• Art. 79 WHPC
•
Wanneer?
• Producten: ten laatste bij levering aan consument
• Diensten:
• vóór uitvoering van elke dienstenovereenkomst en
desgevallend,
• Tijdens de uitvoering van de dienstenovereenkomst, zo de
uitvoering is begonnen, met het akkoord van de consument, vóór
het verlopen van de verzakingstermijn
versterkte informatie – bevestiging achteraf
•
Art. 79 WHPC
•
Uitzonderingen
• Diensten die zelf met behulp van een techniek voor comunicatie op
afstand worden uitgevoerd waneer deze diensten in één keer worden
verleend en rechtstreeks door de communicatie-exploitant worden
gefactureerd
• Zelfs in dit geval: geografische adres van de vestiging van de verkoper
waar hij zijn klachten kan indienen
• Bijv. raadplegen van online-databank, betaaltelevisie, video on
demand
• Communicatie-exploitant (art. 77 WHPC): elke persoon wiens
beroepsactiviteit ering bestaat één of meer technieken voor
communicatie op afstand ter beschikking te stellen aan verkopers
– access provider
- Telecomoperator
- Server, centra voor gegevensbanken
versterkte informatie – bevestiging achteraf
•
Art. 79 WHPC
• Merk op: communicatietechniek-exploitant moet factureren
• Mobiele handel: ringtones voor GSM – factureatie via telecomoperator
• Commercialisatie via websites: meestal factureert verkoper en niet de
exploitant van de communicatietechniek
•
Niet in Belgisch recht overgenomen uitzondering:
• Art. 5,1 levering van goederen aan derden
• Problematiek en relativering in virtuele omgeving
•
KB 18 november 2002 houdende uitsluiting van sommige overeenkomsten op
afstand betreffende het verrichten van diensten voro lgoies, vervoer, het
restaurantbedrijf en vrijetijdsbesteding uit het toepasingsgebied van de
artikelen 79-80 WHPC.
versterkte informatie – bevestiging achteraf
•
Art. 79 WHPC
• KB 18 november 2002
• Art. 79 WHPC niet van toepassing op overeenkomsten op afstand
betreffende het verstrekken van diensten voor logies, vervoer, het
restaurantbedrijf en vrijetijdsbesteding, waarbij de verkoper zich er bij de
sluiting van de overeenkosmt toe verplicht deze diensten op een bepaalde
datum of tijdens een nader genoemde periode te verstrekken, behalve
indien de prijs van de aangeboden dienst 350 euro per persoon
overschrijdt of indien de tekoopaanbieding gebeurt tijdens een
klantenwerving per telefoon, per telefax of per elektronische post, op
initiatief van de verkoper zonder voorafgandelijk akkoord van de
geadresseerd
• Let wel: Wet E-handel blijft desgevallend van toepassing
•
Richtlijn 2002/65 – Financiële diensten
versterkte informatie - achteraf
TE ONTHOUDEN UITZONDERING
art. 79 § 3 - versterkte informatie niet nodig bij
onmiddellijke uitvoering en facturatie door
telecommunicatieexploitant
vb. video on demand
versterkte informatie - achteraf
wat
hoe
inhoud
wanneer
sanctie
art. 79 § 2: voor uitvoering
- verlenging verzakingstermijn (art. 80 § 2)
- kosten bij verzaking kunnen niet gevraagd worden
- afgedwongen verkoop (art. 79 § 1, 3° in fine)
versterkte informatie – bevestiging achteraf
•
Richtlijn 2002/65
Financiële diensten
• Merk op: informatie “op papier of op een ander voor de consument
beschikbare duurzame drager”
• Merk op: informatie “ruim voordat” consument gebonden is (art. 5)
• Uitzonder: bevestiging gegevens onmiddellijk ná sluiting van
overeenkomst wanneer overeenkomst op verzoek van de consument is
gesloten met een techneik die zich niet leent tot het geven van informatie
op een duurzame drager
• Spraaktelefonie
• Merk op: ruimere informatieplicht
• Art. 3, lid 1 Rlijn 2002/65
• Alle contractvoorwaarden
• Op basis van specifieke gemeenschapswetgeving inzake financiële
diensten en aanvullend nationaal recht te verstrekken informatie
• Combinatie: art. 8, § 1, art. 8, § 2 Wet E-handel & art. 5 Rlijn 2002/65
• Combinatie: art. 10 Wet E-handel & art. 5 Rlijn 2002/65
2 - verzakingsrecht
 wat
 gevolgen
 termijnen
 uitzonderingen
verzakingsrecht
wat
discretionaire bevoegdheid toegekend aan één van
de partijen (de consument) om tijdens een
beperkte periode eenzijdig een geldig gesloten
contract te beëindigen
kwalificatie:
- opschortende voorwaarde
- ontbindende voorwaarde
- eenzijdige verkoopbelofte
verzakingsrecht
wat
Art. 80 WHPC
§1 Bij elke overeenkomst op afstand beschikt de consument
over een termijn van ten minste zeven werkdagen
waarbinnen hij de overeenkomst kan verzaken. Hij kan dit
recht uitoefenen zonder betaling van een boete of
zonder opgave van motief.
Onverminderd de bepalingen van artikel 81, § 3, tweede
streepje, kunnen aan de consument, voor de uitoefening
van zijn verzakingsrecht, slechts de rechtstreekse
kosten voor het terugzenden aangerekend worden.
verzakingsrecht
wanneer
a. alle verkopen op afstand (art. 80 § 1)
b. er is geen verzakingsrecht in volgende gevallen (art.
80 § 4)
1. uitvoering voor einde termijn verzakingsrecht
2. producten volgens specificatie van consument
3. verzegelde paketten
4. dagbladen ….
5. loterijen ….
verzakingsrecht
wanneer
Art. 80, § 4
•
•
Tenzij partijen anders zijn overeengekomen
Geen verzakingsrecht voor volgende overeenkomsten
•
Levering van diensten waarbij uitvoering vóór het einde van de
verzakingstermijn is begonnen met instemming van de consument
Bijv. on-line consulatie van databank
Bijv. bestellen tickets (reservatie), boeken reis (???)
•
Producten
• Vervaardigd volgens specificaties van consument
• Met een duidelijk persoonlijk karakter
• Snel verouderende/bedervende producten of producten die nietterugzendbaar zijn
verzakingsrecht
wanneer
• Levering van audio-opnamen, video-opnamen,
computerprogrammatuur (bij verbreking verzegeling door de
consument)
• Schending veiligheidsverpakking/veiligheidssysteem
bijzondere beveiligingsvoorziening die het gebruik ervan
onmogelijk maakt zonder opening of duidelijk zichbare
wijziging van deze voorziening
• Bijv. toegangssleutel, beschermingssoftware
• Downloaden van niet-verzegelde software of muziek (MP3) 
verzakingsrecht
• Bijkomende vragen:
- Verkoop van goederen of levering van diensten (materiële drager
versus on-line)?
- COM(1998) 374 def.
verzakingsrecht
wanneer
•
Levering van dagbladen, tijdschriften, magazines
•
Diensten voor weddenschappen en loterijen
• Indien de verkoper de consument – bij de
tekoopaanbieding – niet heeft verwittigd van de
ontstentenis van een verzakingsrecht 
verzakingsrecht van drie maanden (art. 80, § 2)
verzakingsrecht
wanneer
Tekst art. 80, § 4:
Tenzij partijen anders zijn overeengekomen, kan de
consument het in §§ 1 en 2 bedoelde verzakingsrecht niet
uitoefenen voor overeenkomsten:
1° betreffende de levering van deinsten waarvan de uitvoering met
instemming van de consument begonnen is vóór het einde van de in
§ 1 bedoelde verzakingstermijn van zeven werkdagen;
2° betreffende de levering van producten vdie volgens de speicifieaties
van de consument zijn vervaardigd of die een duidelijk persoonlijk
karkater hebben of die door hun aard niet kunnen worden
teruggezonden of snel kunnen bederven of verouderen
verzakingsrecht
wanneer
Tekst art. 80, § 4 (vervolg):
3° betreffende de levering van audio- en video-opnamen en
computerprogrammatuur waarvan de verzegeling door de
consument is verbroken
4° betreffende de levering van dagbladen, tijdschriften en magazines
5° voor de diensten voor weddenschappen en loterijen
Ingeval de verkoper de consument, overeenkosmtig artikel 78, 6°,
niet verwittigd heeft van de ontstentenis van een verzakingsrecht,
beschikt de consument voer het verzakingsrecht bedoeld in § 2.
verzakingsrecht
wanneer
•
Uitsluiting: KB 18 november 2002
•
De overeenkomsten op afstand betreffende het verstrekken van diensten voor
logies, vervoe, het restaurantbedrijf en vrijetijdsbestieing, waarbij de verkoper
zich er bij de sluiting van de overeenkomst toe verplicht deze diensten op een
bepaalde datum of tijdens een nader genoemde periode te verstrekken,
worden uitgesloten van het toepassingsgebied van
• Art. 79 (tenzij dienst > €350,-)
• Art. 80, behalve indien de tekoopaanbieding gebeurt tijdens een
klantenwerving per telefoon, per telefax of per elektronische post, op
initiatief van de verkoper zonder voorafgaandelijk akkoord van de
geadresseerde
verzakingsrecht
gevolgen
1.
bij de uitoefening van het verzakingsrecht mogen enkel
de kosten van de terugzending aangerekend worden
(art. 80, § 1, lid 2 WHPC)
behoudens in gevallen art. 81 § 3
- Niet-conformiteit met beschrijving in aanbod
- gebrekkige informatie consument (art. 78 – art. 79, §
1)
2.
vóór het verstrijken van de verzakingstermijn mag
geen voorschot gevraagd worden (art. 80, § 3 WHPC)
3.
recht op verzaking van de kredietovereenkomst bij
verkoper aangegaan binnen de termijn van het
oorspronkelijk verzakingsrecht (art. 81, § 4 WHPC)
verzakingsrecht
gevolgen
In detail: verbod betaling of voorschot te eisen vóór het
verstrijken van de verzakingstermijn van zeven dagen
Interpretatie
•
in een internet-omgeving: vaak wordt gevraagd
kredietkaartnummer en vervaldatum door te geven
eisen van betaling?
•
Opheffing van verbod indien verkoper bewijst dat hij
regles respecteert, vastegelegd bij KB met het oog op
het toelaten van de terugbetaling (cfr. art. 80, § 3, lid
2) van de door de consument gestorte bedragen  KB
ontbreekt (art. 80, § 3, lid 3 WHPC)
•
Pistes: zekerheidsstelling, tijdelijke blokkering
van de sommen, verzekering, labelling,…
verzakingsrecht
gevolgen
•
Betalingsmodaliteiten voorgesteld aan consument,
waarbij één de betaling na verstrijken van
bedenkingtermijn betreft
•
Wat indien gunstiger kostenaanrekening voor
consument die onmiddellijk betaalt (onderstel:
aangerekende kosten weerspiegelen werkelijke
kosten)?
verzakingsrecht
gevolgen
In detail: verzaken aan kredietovereenkomst (art. 81, § 4)
In geval van verzaking aan de overeenkomst (art. 80), kan de
consument die een kredietovereenkomst slott teneinde de betaling
van het product of van de dienst, voorwerp van de overeenkomst,
volledig of gedeeltelijk te financieren, deze kredietovereenkomst
verzaken zonder kosten nocht vergoeding op voorwaarde:
1.
Dat de kredietovereenkomst werd gesloten met de verkoper of
verstrekt door een derde, voorzover er een akkoord bestaat tussen
deze derde en de verkoper, met als doel het verzekeren van de
financiering van de verkoop door deze laatste, en,
2.
Dat de verzaking aan de krediet overeenkomst geberut binnen de
termijnen en volgens de modaliteiten, bedoeld in artikel 80 WHPC
verzakingsrecht
duur en ogenblik van aanvang
duur
aanvang
7 dagen
3 maand, indien de
informatieverplichting
ná contract niet wordt
nageleefd (art. 80, §2
juncto art. 79, §1)
bij remediëring:
onmiddellijk na informatie,
begint een periode van 7
dagen
termijn gaat in de dag na de
levering van het goed
of dag na het sluiten van de
dienstenovereenkomst
(of vanaf de dag waarop aan de
informatieverplichting in art; 79,
§ 1 is voldaan)
verzakingsrecht
duur en ogenblik van aanvang
Art. 80, § 1
…ten minste zeven werkdagen
Voor de uitoefening van dit recht gaat de termijn in:
-
voor de producten, te rekenen vanaf de dag na levering aan
de consument wanneer aan de informatieverplichtingen in
art. 79, § 1 , voldaan is;
-
Voor de diensten, te rekenen vanaf de dag na het afsluiten
van de overeenkomst of vanaf de dag waarop aan de
ifnoramtieverplcihtingen voorzien in art. 79, § 1, voldaan is,
zo daaran werd voldaan na het afsluiten van de
overeenkomst, mits de termijn de in volgende paragraaf
vermelde termijn van drie maanden niet overschrijdt
verzakingsrecht
duur en ogenblik van aanvang
Art. 80, § 2
Wanneer de verkoper niet heeft voldaan aan de
verplichtingen van art. 79, § 1, is de verzakingstermijn drie
maanden.
Deze termijn gaat in:
-
Voor de producten, te rekenen vanaf de dag na levering aan
de consument;
-
Voor de diensten, te rekenen vanaf de dag na het afsluiten
van de overeenkomst
Indien binnen deze termijn van drie maanden de inlichtingen,
bedoeld in art. 79, § 1, verstrekt zijn, begint de termijn van zeven
werkdagen, vermeld in § 1, te lopen de dag na de ontvangst van
de inlichtingen
verzakingsrecht
duur en ogenblik van aanvang
Wat bij opeenvolgende leveringen? (art. 80, § 2, voorlaatste lid)
•
Verzakingstermijn begint te lopen de dag na de eerste
levering
Naleving verzakingstermijn door consument (art. 80, § 2,
laatste lid)
•
Verzaking vóór het einde van de termijn ter kennis brengen
•
Niet: ogenblik van terugsturen van geleverde product
verzakingsrecht
terugbetaling
Art. 80, § 3, lid 2 WHPC – Terugbetaling
Bij uitoefening van het verzakingsrecht
 verkoper gehouden tot terugbetaling van de door de
consument gestorte bedragen
•
zonder kosten
•
binnen dertig dagen die volgen op verzaking
3 - uitvoering van de overeenkomst op afstand
1. binnen de 30 dagen na bestelling (art. 81 § 1)
behoudens anders overeengekomen
Sanctie: ontbinding van rechtswege (zonder
kosten/vergoeding voor consument), schadevergoeding
Mogelijkheid tot verlengen van uitvoeringstermijn
2. verzending op risico verkoper (art. 81 § 2)
4 – betalingsbepalingen betreffende
overeenkomsten op afstand
art. 81 § 5
•Frauduleus gebruik
•instrumenten voor elektronische overdracht van
geldmiddelen (Wet 17 juli 2002 betreffende de transacties uitgevoerd met instrumenten
voor de elektronische overmaking van geldmiddelen – art. 2, 1°, a), b) en, c)) of
oplaadbaar instrument (> €125,-)
•Kaarten (Bancontact, Visa, Proton), home-banking (telefoon,
internet)
4 – betalingsbepalingen betreffende
overeenkomsten op afstand
•Consument kan (in kader van overeenkomst op afstand) annulering
van de transactie vragen
•Hypotheses: art. 8, § 4 Wet 17 juli 2002
•Gebruik van instrument zonder fysieke voorlegging en
zonder elektronische identificatie
•Enkele gebruik van vertrouwelijke code of ander
soorgelijk bewijs van identiteit is onvoldoende om tot
aansprakelijkheid houder te leiden
•Annulering  uitgever van kaart betaalt binnen
kortst mogelijke termijn terug
•Uitzondering: fraude / grove nalatigheid houder
c - bewijs
de bewijslast rust op verkoper
Art. 82. § 1 In het geval van overeenkomsten op afstand,
komt het bewijs .
[1] van het bestaan van een voorafgaande informatie,
[2] van een schriftelijke of op een duurzame drager
neergelegde bevestiging,
[3] van de eerbiediging van de termijnen en
[4] van de instemming van de consument, aan de verkoper toe.
§ 3. aard van de regeling
art. 82 § 3
Elk beding waarbij de consument verzaakt
aan het voordeel van de rechten die hem
door deze afdeling worden toegekend, wordt
als niet geschreven beschouwd.
§ 4. ipr-bepaling
art. 82 § 4
wanneer er een nauwe band bestaat tussen een
geschil en één van de Europese landen
is elk beding nietig waarbij
het recht toepasselijk wordt verklaard van een
niet-lidstaat
§ 5. Delegatie
art. 83
§ 1 – In het kader van deze afdeling kan de
Koning
1° tot 6° […]
bijv. 3° - diensten of categoriën van diensten uitsluiten uit
toepassingsgebied van afdeling of sommige bepalingen  KB 18
november 2002
§ 2 – Voorafgaande raadpleging
Raad voor Verbruik
Hoge Raad voor de Middenstand
§ 6. Ter afsluiting –
geneesmiddelen en vrij verkeer
Art. 26 bis, § 3 KB 31 mei 1885 houdende goedekeruing
der nieuwe onderrichtingen voor de geneesheren, de
apothekers en de drogisteren
geen enkel geneesmiddel mag worden afgeleverd buiten de
officina van de apotheker (verzending per post/bezorging aan huis
enkel toegelaten indien zieke of gemachtigde de geneesmiddelen in de
apotheek heeft besteld)
Absoluut verbod van verkoop op afstand ?
 Wat met beginselen van het vrij verkeer
§ 6. Ter afsluiting –
geneesmiddelen en vrij verkeer
H.v.J. C-322/01, 11 december 2003 (Deutscher
Apothekerverband/0800 DocMorris, Jacques Waterval)
Nationaal verbod op postorderverkoop van
geneesmiddelen die in de betrokken lidstaat uitsluitend in
de apotheken mogen worden verkocht  maatregel van
gelijke werking (art. 28 EG-Verdrag)
•Rechtvaardiging op grond van art. 30 EG-Verdrag
mogelijk bij receptplichtige geneesmiddelen
•Vergelijk: reclameverbod op postorderverkoop van receptvrije
geneesmiddelen in de lidstaat waar zij enkel in apotheken mogen
worden verkocht versus Richtlijn 2001/83/EG van 6 november 2001
tot vaststelling van een communautair wetbeoek betreffende
geneesmiddelen voor menselijk gebruik
Feed-back
VRAGEN
[email protected]