Cholesterol en de rol van voeding

 Cholesterol en de rol van voeding Een te hoog cholesterolgehalte in het bloed verhoogt het risico op hart-­‐ en vaatziekten. Dit informatieblad geeft uitleg over wat cholesterol is, het belang van goede waardes, welke rol voeding daar in speelt én wat u zelf kunt doen om de risico’s te verlagen. Tevens wordt ingegaan op het gebruik van cholesterolverlagende voedingsmiddelen. Wat is cholesterol? Cholesterol is een bouwstof voor cellen en hormonen. Cholesterol is nodig. Zonder cholesterol kunnen mensen niet leven. In het ideale geval maakt het lichaam precies genoeg cholesterol aan, maar dat gebeurt niet altijd. Het meeste cholesterol wordt door de lever aangemaakt. Maar ook via onze voeding komt cholesterol het lichaam binnen. Er zijn verschillende soorten cholesterol. Het slechte cholesterol wordt LDL-­‐cholesterol genoemd. Het LDL wordt van de lever naar verschillende delen van het lichaam vervoerd. Onderweg kan het LDL zich vastzetten aan de binnenkant van de bloedvaten. Het gevolg is dat de vaten langzaam dichtslibben en het bloed minder makkelijk door de vaten kan stromen. Dit proces wordt ook wel (slag)aderverkalking genoemd. Om dit ongunstige effect te beperken is het streven dat het LDL-­‐cholesterol onder de 2.5 mmol/liter is. Er is ook nog het goede cholesterol, ook wel HDL-­‐cholesterol genoemd. HDL voert het te veel aan LDL af naar de lever. De lever zorgt er voor dat het slechte cholesterol wordt afgebroken en via de darmen met de ontlasting ons lichaam verlaat. Het streven is dat uw HDL-­‐
cholesterol hoger is dan 1,0 mmol/liter. Tenslotte bevat ons bloed nog een vetachtige stof, namelijk triglyceriden. Ook dit vormt een risicofactor. Het streven is dat het triglyceriden gehalte onder de 1,6 mmol/liter is. Als het cholesterolgehalte is verhoogd kan verandering in leefstijl het cholesterol zo`n 10 tot 15 procent verlagen. Indien dit niet voldoende is dan kan er gebruik worden gemaakt van cholesterolverlagende medicatie. Hieronder wordt een opsomming gemaakt welke factoren bijdragen aan een gezonde leefstijl. Gezond gewicht Afvallen kan helpen om het cholesterolgehalte te verminderen en daarmee verkleint u het risico op hart-­‐ en vaatziekten. Een goede tip waarmee twee doelen tegelijk kunnen worden behaald is het eten van voldoende vezels uit groente, fruit en volkoren/ graanproducten. Enerzijds omdat vezels een gunstig effect hebben op het slechte LDL-­‐cholesterolgehalte. En anderzijds omdat vezels sneller een verzadigd gevoel geven. Daardoor is het makkelijker om minder te eten. Lichaamsbeweging Naast een gezonde voeding en een gezond lichaamsgewicht kan voldoende lichaamsbeweging het cholesterolgehalte ook positief beïnvloeden. Het advies is dagelijks 30 minuten in beweging te zijn. U zult zien, u voelt zich fitter, energieker en gezonder! Verzadigde vetten Verzadigd vet heeft een ongunstige invloed op het LDL-­‐cholesterolgehalte en de triglyceriden. Producten die veel verzadigd vet bevatten moeten daarom zoveel mogelijk worden beperkt. Voedingsmiddelen met overwegend verzadigde vetten zijn: * Harde boter en harde margarine * Volle zuivelproducten * Snacks en zoutjes * Vette vleeswaren (salami en worstsoorten) * Vet vlees * Gebak * Kaas 48+ * Koekjes * Chocolade * Hard frituurvet Onverzadigde vetten Producten met overwegend onverzadigde vetten hebben een gunstig effect op het HDL-­‐
cholesterolgehalte. Deze producten hebben de voorkeur boven producten met overwegend verzadigde vetten. Voedingsmiddelen rijk aan onverzadigde vetten zijn: * Margarine en halvarine in kuipjes * Vloeibare bak-­‐ en braadproducten * Plantaardige olie * Vette vis (zalm, haring, paling) * Noten Een goede tip om te onthouden: Wat hard is in de koelkast wordt ook hard in het bloedvat (verzadigd vet = verkeerd vet). Terwijl vet dat vloeibaar is in de koelkast ook vloeibaar blijft in het bloedvat (onverzadigd vet = oké). Plantensterolen Verder zijn er producten die de gezondheid positief kunnen beïnvloeden. Deze producten worden functional foods genoemd. Voorbeelden hiervan zijn: cholesterolverlagende margarines, yoghurt-­‐ en yoghurtdrinks die plantensterolen bevatten. Plantensterolen hebben de positieve eigenschap de opname van cholesterol in het lichaam tegen te werken. Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat het echt werkt mits de hiervoor genoemde adviezen ook worden opgevolgd. De optimale hoeveelheid plantensterolen bedraagt 2 – 2,5 gram per dag. Om deze hoeveelheid te behalen zijn dagelijks drie porties met plantensterolen-­‐verrijkte producten nodig. Eén portie komt overeen met 2 boterhammen besmeerd met cholesterolverlagende boter of 1 flesje yoghurtdrink verrijkt met plantensterolen. In totaal betekent dit 6 besmeerde boterhammen of 4 besmeerde boterhammen én een flesje yoghurtdrink per dag. Visolie Visolie is een voedingssupplement dat de werkzame stoffen EPA en DHA bevat. Beide stoffen zijn onverzadigde vetzuren en behoren tot de omega-­‐3 vetzurengroep. Het lichaam is niet in staat deze vetten zelf aan te maken en daarom zijn we dus afhankelijk van de inname uit voeding of een supplement. Vette vis zoals makreel, zalm, haring en paling leveren de dierlijke EPA en DHA. Daarnaast zit er plantaardige omega-­‐3 in lijnzaad, walnoten en groene bladgroentes. Nu kan de vraag ontstaan of het gebruik van visolie een goede manier is om het cholesterolgehalte mee te verlagen? De voorkeur gaat uit naar goede voeding. De richtlijn van het Voedingscentrum is: 2 x per week vis, waarvan 1 x vette vis. Als u geen liefhebber bent van vis, dan is een visoliesupplement een goed alternatief. De diëtisten De diëtisten die aangesloten zijn bij HKN huisartsen begeleiden u graag bij het veranderen van uw voedingspatroon. Ook kunt u bij hen terecht met al uw vragen over voeding. Voor meer informatie kunt u bellen of e-­‐mailen naar: Telefoon: 0223-­‐670461 E-­‐mail: [email protected]