PowerPoint Presentation - EMGO institute for health and care research

Voorspellen op basis van het genoom
Gezondheidskansen verbeteren met preventie op
basis van genetica
Martina Cornel,
Hoogleraar community genetics & public health
genomics
en dr. Eric Vermeulen
Quality of Care
Community Genetics, Dept Clinical Genetics
EMGO Institute for Health and Care Research
2000: genome sequence published
• Without a doubt, this is the most important, most
wondrous map ever produced by humankind.
• With this profound new knowledge, humankind is
on the verge of gaining immense, new power to
heal. Genome science will have a real impact on
all our lives -- and even more, on the lives of our
children. It will revolutionize
the diagnosis, prevention
and treatment of most,
if not all, human diseases.
Preventieadvies in 2020?
10 jaar “humane genoom in kaart”
• Bescheiden resultaten
• Genetische varianten (SNPs) verklaren maar klein
deel van verschillen tussen mensen
• Het human moleculaire system is complexer dan
we dachten.
Genetica: “bench” of “bedside”?
Wetenschap en gezondheidszorg
Links: Watson and Crick
beschrijven de structuur
van DNA
Boven: Breuning legt de
consequenties uit
De uitdaging:
• Zin en onzin van vroegdiagnostiek
onderscheiden
Sir Muir Gray (Nat Scr Comm UK)
All screening programmes do harm. Some
do good as well and, of these, some do
more good than harm at reasonable cost.
Nuttige genetische informatie?
Gepubliceerd op: 07-06-2010
Geen SNPs, wat dan wel?
www.youtube.com/watch?v=52RJWyjogY0&feature=related
www.youtube.com/watch?v=DU_i0ZzIV5U&feature=related
Wat gebruiken we voor voorspelling?
• Genetisch onderzoek
– één gen speelt grote rol (monogene
aandoeningen/subtypen)
– Gevoeligheid voor multifactoriële
aandoeningen; gen en omgeving
– Duizend dollar genoom
• Biomarkers
• Beeldvorming
• Vragenlijstonderzoek
Screening: tussen hoop en hype
Gezondheidsraad 2008
Nuttige toepassingen genetica..
Predispositie (aanleg) voor behandelbare ziekte:
– Bijv. dragerschap van familiaire hypercholesterolemie
(1 op 500, mutatie LDL receptor gen)
– Handelingsopties
• Medicijnen
• Leefstijl (voeding, roken)
Opsporing binnen families
= cascadescreening
Hoe herken ik monogeen subtype?
• Ander patroon
– Geen hypertensie, obesitas, roken, hoge leeftijd
– NB one-size-fits-all vs. personalized medicine
• Lagere leeftijd
• Meerdere locaties kanker
• Meerdere familieleden
• NB beginnen met vragen! DNA test komt later.
Familie en DNA in public health?
Voortbouwen aan programma’s gericht op monogene
subtypen (cascadescreening FH)?
•HNPCC
•FAP
•BRCA
•HCM
•LQTS
•ARVD
•MODY
•hemochromatose
Hoog cholesterol - meer sterfte aan hart- en vaatziekten?
• Iemand met een
(heel) hoog
cholesterol, heeft
een sterk verhoogd
relatief risico op
sterfte aan hart- en
vaatziekten.
• Maar veel mensen
hebben een
cholesterol in de
normale range, en
die hebben ook kans
op HVZ
• En de meeste
overledenen aan
HVZ hadden
normaal cholesterol
Distribution of serum cholesterol in men who
did and did not die of ischaemic heart disease
Wald 1999 BMJ
Translation needed
Libraries cannot be built fast enough to keep up
with modern scientific output.
But moving this knowledge off the shelves and
into practice.. requires translation.
Lenfant NEJM 2005;349:868
Heart 2010
Hele genoom?
• Voorlopig duur
• Britse HGC 2005: ethische, juridische en
maatschappelijke bezwaren
• Gezondheidsraad NL 2005: hiermee eens
• Wat is klinisch nuttig om te weten?
• Ongezochte, onbegrepen bevindingen
• Waar opslaan? Wie wanneer toegang?
Genetische tests
(brede definitie)
Analyse van:
1. Genotype (DNA, RNA, gen, chromosoom)
2. Metabolieten (eiwitten, enzymen, etc.)
3. Fenotype (uiterlijke kenmerken, eigenschappen)