- Scholieren.com

ANW Hoofdstuk 5 De menselijke blauwdruk
5.1 DNA
In delende cellen zijn staafjes te zien – chromosomen
Chromosomen zitten in een speciaal gedeelte van de cel - celkern
Chromosomen zijn opgebouwd uit DNA
DNA bestaat uit steeds herhalende bouwstenen. Aan elke bouwsteen zit een zijgroep – base
4 basen:
- Adenine (A)
- Cytosine (C)
- Guanine (G)
- Thymine (T)
A vormt een sport met T
C vormt een sport met G
Eiwitten zijn basisgrondstoffen voor alles wat leeft (bijv. enzymen, antistoffen)
Aminozuren zijn de bouwstenen voor eiwitten
Gen: stuk van het DNA dat informatie bevat voor de bouw van een eiwit
5.2 Weten of niet-weten
Mutaties: fouten in DNA-bouwstenen
 Kunnen leiden tot erfelijke fouten als deze fout zich in de geslachtscellen bevindt
Het gen voor een bepaalde ziekte onderzoeken we tegenwoordig met DNA-diagnostiek
 Zo zijn afwijkingen in het DNA aan te tonen
Met de DNA-chip is het mogelijk om in korte tijd duizenden bepalingen tegelijk te doen
Bij de chromosoomdeling kan een chromosoom of een gedeelte daarvan per ongeluk in de verkeerde
dochtercel terechtkomen. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij het Downsyndroom. Hierbij bevat elke cel van
chromosoom 21 drie exemplaren i.p.v. twee.
Tegenwoordig steeds meer gebruik gemaakt van DNA om identiteit vast te stellen (DNA-profiel)
5.3 Sleutelen aan genen
DNA van één soort wordt geplaatst in het DNA van een andere soort d.m.v. knip- en plakenzymen
Genetische modificatie: het veranderen van de erfelijke eigenschappen van een organisme
Transgeen: organisme met een soortvreemd gen
Bij ethische discussies gaat het over de vragen ‘wat is goed?’ en ‘wat is fout?’
Aanpak van een ethische discussie
Stap 1. Probleem beschrijven
Stap 2. Probleem analyseren
Stap 3. Argumenteren en afwegen
Stap 4. Probleem aanpakken
5.4 De mens van de toekomst
Stamcellen: cellen die kunnen uitgroeien tot verschillende celtypen
Klonen: genetisch identiek maken
Het menselijk genoom: de drie miljard letters van het menselijk DNA