Factsheet NAS Pleegzorg

Factsheet NAS Pleegzorg
Neonatale Abstinentie Syndroom/
verslaafd geboren baby’s
Gevolgen
drugs voor
de zwangere
vrouw
Drugs hebben een negatieve
invloed op de aanstaande
moeder en het (ongeboren)
kind. Dit wordt veroorzaakt
door:
3 het drugsgebruik zelf.
Verdovende middelen hebben
daarbij een andere invloed
dan opwekkende middelen;
3 de omstandigheden die
te maken hebben met het
drugsgebruik.
Gevolgen
voor het
(ongeboren)
kind
De gevolgen van het gebruik
van verdovende middelen op het
(ongeboren) kind zijn:
3 het geboren kind is lichter dan op
basis van de zwangerschapsduur te
verwachten was;
3 een verhoogde kans dat het geboren
kind ook verslaafd is aan de drugs die
de moeder gebruikte. Hierdoor krijgt
60-95% van deze kinderen last van
onthoudings-verschijnselen.
Het kind heeft door drugsgebruik van de
moeder een grotere kans op het krijgen
van diverse aangeboren afwijkingen aan
de nieren, urinewegen, geslachtsdelen,
maag-darmkanaal, ledematen, hart
en gezicht. Ook is er een verhoogd
risico op wiegendood. De gevolgen
zijn afhankelijk van de hoeveelheid,
soort drugs en tijdstip waarop de drugs
werden gebruikt tijdens de zwangerschap. Illegale en legale drugs (alcohol,
nicotine) zijn beide schadelijk, maar
alcohol en nicotine zijn bewezen.
Algemene
gevolgen
hechting,
emotie
& gedrag
In een groot onderzoek werd
geen verschil gevonden
tussen pleegkinderen die
wel en pleegkinderen die
niet te maken hadden gehad
met drugsgebruik tijdens
de zwangerschap. Ook
onderzoek naar emotionele
problemen en gedragsproblemen wijst in dezelfde
richting.
Algemene
gevolgen
langere
termijn
De gevolgen voor de ontwikkeling op
latere leeftijden laten sterk wisselende
onderzoeksresultaten zien. Er is een
verhoogde kans op:
3 ontwikkelingsstoornissen tijdens de
kinderjaren;
3 gedragsstoornissen op latere leeftijd;
3 hyperactiviteit;
3 concentratiestoornissen (short attention
span);
3 achterstand in de psychische, spraak/
taal en motorische ontwikkeling.
Onthoudingsverschijnselen
Onthoudingsverschijnselen bij
kinderen van moeders die drugs
gebruikten tijdens de zwangerschap:
3 veel huilen;
3 slecht slapen;
3 koorts;
3 hoge bloeddruk;
3 trillingen;
3 stijfheid;
3 zweten;
3 braken;
3 diarree;
3 slecht drinken.
Deze verschijnselen treden bij
heroïnegebruik binnen drie dagen
na de geboorte op. In het geval
van methadongebruik gebeurt
dit tussen de eerste en de vierde
week na de geboorte. De duur
van de verschijnselen hangt af
van soort en mate drugsgebruik.
Beschermende
factoren
De uiteindelijke gevolgen zijn
een samenspel tussen aanleg,
persoonlijkheid, gebeurtenissen
en omgeving waarin het
kind opgroeit. De postnatale
omgeving - dus de opvoeding
en verzorging na de geboorte
- heeft grotere invloed op de
ontwikkeling van het kind dan
de blootstelling aan drugs in de
baarmoeder. De ontwikkeling
van kinderen kan plastisch en
veerkrachtig zijn. Een pleeggezin
biedt ruimte aan groei en inhaalgroei van deze kinderen.
Bijzondere
gedragingen
Bijzondere gedragingen, door
pleegouders aangevuld:
3 huidproblemen;
3 hoofdje optillen;
3 kreunen en zuchten;
3 blaasontsteking;
3 spruw;
3 nierbeschadiging;
3 overstrekken;
3 hoofdje krabben;
3 vastklampen;
3 apathisch-suf;
3 fysiek kwetsbaar;
3 voedingsproblemen
3 overgevoeligheid zintuigen;
3 overgevoelig voor bepaalde
stoffen/medicatie.
Conclusie
We mogen voorzichtig
optimistisch zijn
over de gemiddelde
ontwikkelingskansen van
de groep drugsverslaafd
geboren pleegkinderen.
Factsheet NAS Pleegzorg
Neonatale Abstinentie Syndroom/
verslaafd geboren baby’s
Tips
verzorging
en opvoeding
pleegouders
3 Variëren in voeding ‘bv
biologische voeding’;
3 Inbakeren;
3 Draagzak;
3 Veel fysieke nabijheid;
3 Nageltjes kort houden ivm
krabben;
3 Katoenen mutsje/doek op het
hoofd;
3 Rust, regelmaat, reinheid en
voorspelbaarheid;
3 Volgen slaapaanwijzingen op de
rug, conform richtlijn voorkomen
wiegendood JGZ;
3 Volgen eigen intuïtie.
Betrekken
derden
3 Afspraken kinderarts regelmatige
ziekenhuiscontroles tot minimaal
een jaar;
3 Aanvraag verlengde kraamzorg;
3 Aanvraag Stevig Ouderschap via
JGZ;
3 Inzet aanbod modules BEC jonge
kind (oa PPI-VHT);
3 Inzet Infant Mental Health teams;
3 Inzet kinderfysiotherapie;
3 Ondersteuning door
pleegouderbuddy;
3 POPP-teams in ziekenhuizen;
3 Actief inzetten protocol Alcohol-&
drugsgebruik (in ontwikkeling).
Leestips
3 Trimbos.nl
3 Drugsinfo.nl
3 Kopopouders.nl
3 Ggdfryslan.nl
3 Babywerk.nl
3 Mobiel/pleegzorg.nl
3 Infantnetwerkfriesland.nl
3 Protocol alcohol-& drugsgebruik
Noord-Nederland i.o.
3 Samenwerkingsprotocol voor
veiligheid van het (ongeboren)
kind van een moeder met een
verslaving (info via Veilig Thuis
Friesland).
3 Handboek Infant Mental Health,
2011.
3 Juffer, artikel “Verslaafd geboren,
gevolgen voor later” in Mobiel,
tijdschrift voor Pleegzorg (2009).
Deze factsheet is een initiatief van de pleegouderraad van Jeugdhulp Friesland in samenwerking met ervaringsdeskundige pleegouders en deskundigen van Jeugdhulp Friesland, VNN, Jeugdgezondheidszorg - GGD Fryslân
en Regiecentrum Bescherming en Veiligheid.
2017, Jeugdhulp Friesland