werkcolleges radiologie spijsverteringsstelsel

WERKCOLLEGES RADIOLOGIE SPIJSVERTERINGSSTELSEL
Les1
Deel1: liggingsafwijkingen
Voorbeeld1a
Welke organen worden hier afgebeeld?
Maag voorachterwaarts en duodenum, gedeeltelijk dundarm en colon
Maag zijdelings
Welke techniek wordt gebruikt?
Conventionele RX maag na contrastinname
Welke afwijking is zichtbaar?
Extrinsiek impressiebeeld op de kleine curvatuur van de maag met verplaatsing van
maagcorpus naar links
Lacunair beeld in maagcorpus met dubbele omtrek; bovendien verplaatsing van de
maag naar dorsaal.
Welke organen worden hier afgebeeld?
Bovenste buikverdieping (gedeeltelijk) met oa lever, galblaas, milt en maag gevuld
met contrast
Welke techniek wordt gebruikt?
CT
Welke afwijking is zichtbaar?
Meerdere kleine en middelgrote afgeronde hypodense zones met regelmatige aflijning
en vochtdensiteit (vergelijk met galblaasinhoud) in rechter leverlob; bovendien zeer
grote hypodense zone met partieel septum in linker leverlob, die de maag verplaatst
naar links en dorsaal.
Wat is uw diagnose?
Meerdere kleine en middelgrote cysten in rechter leverlob; één zeer grote cyste met
partieelseptum in linker leverlob, die de oorzaak is van de maagverplaatsing.
Deel2: Additiebeelden door ulceraties
Voorbeeld 2a
Welke organen worden hier afgebeeld?
- ileum
- caecum
- appendix
Welke techniek wordt gebruikt?
Dundarmtransit
Welke afwijking is zichtbaar?
Er is een lange lineaire amorfe bariumblek met convergerende mucosaplooien in het
terminaal ileum zichtbaar: lang lineair ulcus. Bovendien zijn er meerdere inkepingen
aanwezig aan de tegengestelde boord van het ulcus; de uitstulpingen tussen de
inkepingen worden pseudodivertikels genoemd.
Wat is uw diagnose?
Dit is een geval van Chron-ileitis met een typisch lang lineair ulcus.
DD
-
bij colitis ulcerosa kan ‘backwash ileitis’ ontstaan: dit geeft aanleiding tot
oppervlakkige erosies, niet tot diepe lineaire ulcera.
Bij tuberculose worden soms wel diepe ulcera, doch geen lange lineaire ulcera
gezien.
Voorbeeld2b
Welke organen worden hier afgebeeld?
- maag
- ileum
- colon
Welke techniek wordt gebruikt?
Perorale transit
Welke afwijking is zichtbaar?
In het verkorte, vernauwde en haustratieloze colon zijn meerdere lineaire amorfe
bariumvlekken zichtbaar: lineaire ulceraties.
Er is bovendien een communicerende fistel tussen splenische colonhoek en grote
curvatuur van de maag.
Wat is uw diagnose?
Dit is een geval van Crohn-colitis met contiguïteitsletsel in de maag en secundaire
fistelvorming tussen colon en maag.
DD
-
colitis ulcerosa kan eveneens het gans colon aantasten, doch fistelvorming is er
zeer zeldzaam.
Tubervulose kan fistels veroorzaken, doch tast zelden het ganse colon aan.
Voorbeeld2c
Welke organen worden hier afgebeeld?
Colon
Welke techniek wordt gebruikt?
Colonclysma
Welke afwijking is zichtbaar?
1. meerdere onregelmatige afgelijnde additiebeelden in rectum en sigmoied door
ulceraties.
2. Diffusie matige vernauwing van rectum en sigmoied.
Wat is uw diagnose?
Dit is een geval van rectocolitis ulcerosa.
DD
Bij ziekte van Crohn zijn er meestal letsels in rechter hemicolon en zijn de letsels dikwijls
segmentair verspreid over het colon met interpositie van normale segmenten.
Deel3: Additiebeelden door divertikels
Voorbeeld3a
Welke organen worden hier afgebeeld?
Hypopharynx en cervicale slokdarm, voorachterwaarts en zijdeling
Welke techniek wordt gebruikt?
Orale inname van barium met RX-opname tijdens en na deslikact.
De residuele barium in de valleculae aan de bovenzijde van de epiglottis is aangeduid.
Welke afwijking is zichtbaar?
Op de voorachterwaartse foto is een ovaalvormige bariumvlek zichtbaar in de
overgangszond hypopharynx-slokdarm; deze vlek is vormvariabel bij vergelijking van
beide opnamen. Op de zijdelingse opname is een klassiek randstandig additiebeeld
zichtbaar aan de dorsale zijde van hogervermelde overgangszone; het is regelmatig
afgelijnd, vormvariabel en op de 2e foto is een hals zichtbaar; dit additiebeeld komt
overeen met de bariumvlek voorachterwaarts.
Wat is uw diagnose?
Dit is een divertikel van Zenker thv een verzwakte plaats in de spierlaag, juist
craniaal van m cricopharyngeus.
DD:
Bij een ulcus verwacht men een meestal onregelmatige aflijning, geen
vormvariabiliteit en meestal geen hals.
Voorbeeld3b
Welke organen worden hier afgebeeld?
- colon
- terminaal ileum
Welke techniek wordt gebruikt?
 overzichtsopname van colon en terminaal ileum
 splenische colonhoek
 terminaal ileum en caecum
 colonclysma met dubbel contrast
Welke afwijking is zichtbaar?
Multipele randstandige additiebeelden in colon en één in terminaal ileum.
De additiebeelden in het colon zijn regelmatig afgelijnd, hebben een hals en zijn
gevuld met barium, sommige bevatten bovendien nog lucht. Het additiebeeld in het
ileum is vormvariabel en heeft een hals.
Andere additiebeelden projecteren op het colonlumen, hetzij als een bariumvlek, hetzij
als een ringbeeld (perifeer barium en centraal een opklaring).
Multiplele randstandige additiebeelden in colon. De additiebeelden zijn regelmatig
afgelijnd, hebben een hals en zijn gevuld met barium, sommige bevatten ook nog
lucht. Andere additiebeelden projecteren op het colonlumen, hetzij als een bariumvlek,
hetzij als een ringbeeld met scherpe externe en onscherpe interne aflijning.
Dit is een detailbeeld van colondescendens. Het ringbeeld heeft een scherpe externe en
een onscherpe interne aflijning.
Het additiebeel in het ileum is vormvariabel en heeft een hals.
Wat is uw diagnose?
Dit zijn divertikels van colon en terminaal ileum.
DD
Tegen ulcera pleiten de regelmatige aflijning, de smalle hals en de vormvariabiliteit.
Bij een ringbeeld dat op het colonlumen projecteert, pleit een externe scherpe aflijning
voor een divertikel (gevuld met barium en lucht). Een externe onscherpe aflijning pleit
voor een poliep (bedekt met barium).
Voorbeeld3c
Welke organen worden hier afgebeeld?
- maag
- duodenum
- jejunum
 voorachterwaartse opname
 schuin rechts voor
Welke techniek wordt gebruikt?
perorale contrast inname
Welke afwijking is zichtbaar?
Twee additiebeelden uitgaande van de interne boord van het duodenum; ze zijn
regelmatig afgelijnd, vormvariabel en ze hebben een hals met mucosaplooien.
Er zijn nog additiebeelden, minder goed zichtbaar, in het jejunum.
Wat is uw diagnose?
Dit zijn divertikels van duodenum en jejunum.
DD
Tegen ulcera pleten de regelmatige aflijning, de variabele vorm en de vrij lange hals
die bovendien mucosaplooien bevat.
Deel4: Additiebeelden door ulceraties
Voorbeeld4a
Welke organen worden hier afgebeeld?
- duodenum
- gedeeltelijk maagantrum
Welke techniek werd gebruikt?
Perorale contrastinname
Welke afwijking is zichtbaar?
Er is een constante invariabele amorfe bariumvlek mediobulbair met onringend
tonaliteitsbeeld (= zone met verminderde bariumdensiteit).
Er is een lichte vervorming van de kleine curvatuur van de prepyloorstreek.
Wat is uw diagnose?
Mediobulbair peptisch ulcus met duidelijke omgevende oedeemwal.
DD
Tegen een divertikel pleiten de invariabiliteit van de contrastvlek, het oedeem en het feit dat
divertikels in de bulbus niet voorkomen.
Tegen een geülcereerde tumor pleit de onscherpe externe begrenzing van het tonaliteitsbeeld;
bovendien zijn maligne tumoren van de bulbus zeer zeldzaam.
PS De lichte vervorming van de kleine curvatuur van de prepyloorstreek kan wijzen op
bijkomende pathologie.
Deel5: additiebeelden door ulceraties
Voorbeeld5a
Welke organen worden hier afgebeeld?
- maag
- gedeeltelijk het duodenum
Welke techniek werd gebruikt?
Perorale contrast inname
Welke afwijking is zichtbaar?
Er is een additiebeeld aan de kleine curvatuur van de maagangulus met volgende
kenmerken:
- onregelmatige aflijning
- invaraibele vorm en volume
- de convergerende verdikte mucosaplooien stoppen aan de rand van het
additiebeeld
- aan beide zijden van het additiebeeld is er een ondiepe inkeping die geleidelijk
overgaat naar perifeer
Wat is uw diagnose?
Dit is een peptisch maagulcus met omringend oedeem.
DD
Tegen een divertikel pleiten de onregelmatige aflijning, de invariabiliteit van vorm en volum
en het onringend oedeem.
Tegen een geülcereerde maligne tumor pleiten: de bodem van de ulcus puilt uit voorbij de
verwachte overgang met de omgeving en de mucosaplooien reiken tot aan de rond van de nis
(‘nis’ = additiebeeld door ulcus).
De uiteindelijke DD berust echter op het anatomopathologisch onderzoek (biopsies).
Les2
Deel1: lacunair beeld met mucosale oorzaak
Voorbeeld1a
Welke organen worden hier afgebeeld?
Maag
Welke techniek werd gebruikt?
Conventioneel peroraal contrastonderzoek in enkel en dubbel contrast
Welke afwijking is zichtbaar?
Er is een zwak tonaliteitsbeeld zichtbaar in het maagcorpus.
Het tonaliteitsbeeld op de vorige foto wordt nu onder compressie omgezet tot een
groot lacunair beeld met plotse grens en onregelmatige aflijning.
In dubbelcontrast ziet u op dezelfde plaats als op vorige’foto’s een grote weke delen
schaduw met onregelmatige aflijning.
Wat is uw diagnose?
De grote diameten en de onregematige aflijning van het lacunair beeld pleiten voor een
maligne tumor.
Voorbeeld1b
Welke organen worden hier afgebeeld?
Sigmoid
Welke techniek werd gebruikt?
Enkel contrast
Dubbel contrast
Welke afwijking is zichtbaar?
Er is een klein lacunair beeld zichtbaar, met plotse overgang en licht onregelmatige
aflijning.
Wat is uw diagnose?
Dit is een kleine tumor (diameter 2cm) van de mucosa.
Hoewel een kleine diameter eerder pleit voor goedaardigheid, was dit bij
anatomopathologisch onderzoek een adenocarcinoom.
BIJ EEN KLEINE TUMOR KAN MALIGNITEIT NOOIT UITGESLOTEN WORDEN.
Voorbeeld1c
Welke organen worden hier afgebeeld?
Overzichtsopname van het colon
Spotfilms van het rectum
Welke techniek werd gebruikt?
Enkel contrast
Dubbel contrast
Welke afwijking is zichtbaar?
Dorsaal in het rectum is er een tonaliteitsbeeldje
Op dezelfde plaats is er een kleine weke delen schaduw zichtbaar.
Links in het rectum is een ringbeeld zichtbaar met scherpe interne en onscherpe
externe aflijning. Dit komt overeen met het tonaliteitsbeeld en de kleine weke delen
schaduw op vorige beelden.
Wat is uw diagnose?
Dit is een kleine benigne tumor.
De term ‘poliep’ wordt door clinici en anatomopathologien gebruikt als synoniem van
kleine benigne tumor, door radiologen als synoniem van kleine tumor zonder meer.
Een ringbeeld, projecterend op het lumen in dubbel contrast, met onscherpe externe
aflijning pleit voor een poliep of een residu; een ringbeeld met een scherpe aflijning
daarentegen wijst op een divertikel.
Deel2: lacunair beeld met mucosale oorzaak
Voorbeeld2a
Welke organen worden hier afgebeeld?
- rectum
- sigmoid
Welke techniek werd gebruikt?
 colonclysma enkel contrast
 postevacuatieopname
 dubbelcontrast
Welke afwijking is zichtbaar?
In het sigmoid is bij enkel contrast onderzoek een lacunair beeld zichtbaar dat bestaat
uit twee componenten: een afgeronde lacune en een langwerpige lacune.
De afgeronde lacune verplaatst zich in het lumen bij vergelijking van beide deelfoto’s.
Op de postevacuatiefoto is nog steeds een afgeronde structuur zichtbaar.
In dubbelconstrast bemerkt u een weke delen schaduw met een buitenste ring en een
kleine centrale ring.
Wat is uw diagnose?
Dit is een gesteelde poliep, waarvan de kop beweeglijk is in het lumen.
Na bariumevacuatie is de poliep nog steeds zichtvaar, omdat hij bedekt blijft met
barium. Meer proximaalwaarts zijn enkele divertikels zichtbaar.
In dubbel contrast wordt het lumen gevuld met lucht en keren de contrastverhoudingen
om in vergelijking met enkel contrast: de poliep die zwart was in een wit lumen, wordt
nu wit in een zwart lumen.
Door de axiale projectie van de steel op de kop ontstaan twee concentratische
ringbeelden (‘Mexican hat sign’)
Deel3: Lacunair beeld met oorzaak buiten de mucosa
Voorbeeld3a
Welke organen worden hier afgebeeld?
Slokdarm
Welke techniek werd gebruikt?
Dubbel contrast, zijdeling
Welke afwijking is zichtbaar?
Er is een lacunair beeld zichtbaar aan de slokdarmvoorvlakte met vrij plotse overgang
en zeer regelmatige oppervlakte.
Wat is uw diagnose?
De combinatie van plotse overgang en zeer regelmatig oppervlak pleit voor een
submucosale tumor, waarbij de mucosaplooien aan de oppervlakte gladgestreken zijn.
De voorkeursdiagnose is een leiomyoom.
Voorbeeld3b
Welke organen worden hier afgebeeld?
Slokdarm
Welke techniek werd gebruikt?
Enkel contrast
Welke afwijking is zichtbaar?
Bandvormige lacune in het terminaal slokdarmsegment verlengd door een zwak
tonaliteitsbeeld proximaalwaarts.
De bandvormige lacune is minder goed zichtbaar omwille van contractie van dat
slokdarmsegment, doch op de plaats van het tonaliteitsbeeld van fotoa is er een
duidelijk kronkelig lacunair beeld met gelokaliseerde verdikkingen (‘moniliform’ of
‘parelsnoer-uitzicht’) dat verloopt volgens de lengteas van de slokdarm.
Wat is uw diagnose?
Dit is een typisch beeld van slokdarmvarices.
Deel4: Lacunair beeld met oorzaak buiten de mucosa
Voorbeeld4a
Welke organen worden hier afgebeeld?
Maag – duodenojejunale overgang
Lever – milt – maag –colon transversum – pancreas – nieren – aorta – vena cava
Welke techniek werd gebruikt?
 maagstreek voorachterwaarts enkel contrast
 CT: voor IV contrasttoediening
 CT: na IV contrasttoediening
Welke afwijking is zichtbaar?
Er is een lacunair beeld aan de grote curvatuur van het maagcorpus met geleidelijke
overgang naar de omgeving en een mucosaplooi aan de oppervlakte.
Voor IV contrast: hypodens ruimte-innemend proces in het ventraal gebied van de
milt, de gemiddelde densiteitswaarde van de punten binnen de cirkel in dit ruimteinnemend proces bedroeg -1 Hounsfield eenheden (H.E.); in een hogere snede is het
RIP minder goed zichtbaar, de samengedrukte maag is daar wel te zien.
Na IV contrast: de milt wordt denser door aankleuring met contrast, doch het RIP
neemt helemaal geen contrast op.
Wat is uw diagnose?
Dit is een typisch extrinsiek impressiebeeld op de grote curvatuur van de maag; dit
veronderstelt een RIP dat uitgaat van een orgaan links van de maag.
De oorzaak van de maagimpressie is een grote cystische structuur in de milt: -1 HE
wijst immers op vocht als inhoud en de structuur neemt geen IV contrast op.
Aangezien patiënt een trauma van de bovenbuik opliep, gaat het waarschijnlijk om een
posttraumatische bloedingspseudocyste.
Voorbeeld4b
Welke organen worden hier afgebeeld?
Dunne darm
Welke techniek werd gebruikt?
Perorale transittechniek
Welke afwijking is zichtbaar?
Er is een lang, bandvormig lacunair beeld met regelmatige aflijning zichtbaar in het
lumen van het ileum.
Foto 1uur later: in de lange bandvormige lacune zien we nu een centrale opake lijn.
Wat is uw diagnose?
Dit is een typisch beeld van een ascaris, die eveneens barium heeft gegeten, zodat zijn
darmkanaal ook geopacifieerd is.
Deel5: Beeld van geulcereerde tumor
Voorbeeld 5a
Welke organen worden hier afgebeeld?
- maag
- duodenum
- gedeeltelijk de dunne darm
Welke techniek werd gebruikt?
 enkel contrast
 dubbel contrast
Welke afwijking is zichtbaar?
Maag voorachterwaarts: scherp afgelijnd ovaalvormig lacunair beeld in het
maagantrum, met centrale amorfe bariumvlek.
Maag zijdelings in dubbel contrast: de lacune van het vorig beeld komt overeen met de
weke delen schaduw die een plotse grens met de omgeving en een duidelijk
onregelmatige oppervlakte vertoont; de amorfe bariumvlek van de VA foto is nu niet
meer aanwezig omdat de barium wegliep uit de krater, waarvan de bodem niet reikt
voorbij de verwachte mucosa-aflijning.
Wat is uw diagnose?
Dit is het typisch beeld van een maligne geulcereerde polypoide mucosale tumor
met het voorachterwaarts beeld in VA en zijdelings beeld in zijzicht.
DD
Tegen een peptische ulcus pleiten de verhouding tussen de bodem van het ulcus en de
verwachte mucosa-aflijning, de plotse overgang van de lacune met de omgeving en de
onregelmatige oppervlakte van de weke delen schaduw.
Tegen een submucosale tumor pleit de duielijk onregelmatige oppervlate van de weke delen
schaduw.
Les3
Deel1: Vernauwingen met mucosale oorzaak en dilataties
Voorbeeld1a
Welke organen worden hier afgebeeld?
- slokdarm
- maag
- duodenum met inbegrip van diafragma en hiatus
Welke techniek werd gebruikt?
Dubbel contrast
Welke afwijking is zichtbaar?
Er is een duidelijke, licht onregelmatig afgelijnde en licht vormvariabele, vernauwing
van het distaal slokdarm 1/3 met gedeeltelijk verlies van mucosaplooien en
geleidelijke overgang naar proximaal.
Bovendien ligt de hoek van His boven de diafragmakoepel.
Wat is uw diagnose?
De combinatie van een slokdarmvernauwing in distaal 1/3 met verstoord
mucosapatroon, vormvariabiliteit en geleidelijke overgang enerzijds, met een sliding
hernia van de maag anderzijds pleit voor peptische oesofagitis.
DD
Bij een circulaire, maligne slokdarmtumor is de vernauwing niet vormvariabel.
Voorbeeld1b
Welke organen worden hier afgebeeld?
Overgang slokdarm-maag
Welke techniek werd gebruikt?
Peroraal contrastonderzoek, voor-achterwaarts
Welke afwijking is zichtbaar?
Er is een duidelijke, onregelmatige afgelijnde, vernauwing over een afstand van
meerdere centimeters in de streek van de cardia; de overgang van de vernauwing naar
proximaal is vrij plots en er zijn geen mucosaplooien in het vernauwde segment
zichtbaar.
Wat is uw diagnose?
Dit is het typisch beeld van een maligne circulaire tumor van de cardia.
DD
Bij achalasia is de aflijning van de vernauwing regelmatig en zijn de mucosaplooien bewaard.
Bij peptische oesofagitis is de overgang van de vernauwing geleidelijk en kan meestal een
hernia aangetoond worden.
Voorbeeld1c
Welke organen worden hier afgebeeld?
- ileum
- caecum
-
gedeeltelijk colon ascendens
Welke techniek werd gebruikt?
Perorale transittechniek
Welke afwijking is zichtbaar?
Er is een duidelijke doch licht variabele vernauwing zichtbaar van de terminale
minstens 30cm ileum met onregelmatige aflijning, meerdere onregelmatige
additiebeelden en afweziheid van mucosaplooien; de overgang naar proximaal is
geleidelijk en er is een lichte prestenotische dilatatie.
Wat is uw diagnose?
De voorkeursdiagnose is ziekte van Crohn.
DD
-
ischemische ileïtis is eveneens mogelijk.
Bij radio-ileitis na radiotherapie komen eveneens vernauwing en ulceraties voor,
doch zijn de mucosaplooien nog gedeeltelijk herkenbaar.
Bij een maligne dundarmtumor is de lengte van het aangetaste segment veel korter.
Bij dundarmtuberculose is de lengte van het aangetaste segment vrij kort en komen
dikwijls meerdere stenosen voor.
Voorbeeld1d
Welke organen worden hier afgebeeld?
- colon en terminaal ileum
o overzichtsopname
o hepatische hoek
o splenische hoek
Welke techniek werd gebruikt?
Dubbel contrast colon clysma
Welke afwijking is zichtbaar?
Er zijn 3 segmentaire colonvernauwingen met geleidelijke overgang zichtbaar: één in
colon ascendens, één in linker colon transversum en één in colon descendens;
bovendien is er een onregelmatig additiebeeld aanwezig in het tweede vernauwde
segment en een klein additiebeeld in het derde vernauwde segment.
Bovendien het onregelmatig additiebeeld in linker transversum.
Wat is uw diagnose?
Dit is een segmentaire colitis met 3 vernauwingen en minstens twee ulceraties; tussen
de aangetaste zones in zijn normale zones aanwezig (‘skipareas’), de aantasting is dus
discontinu: de voorkeurdiagnose is ziekte van Crohn.
DD
Bij colitis ulcerosa is de aantasting van het colon continu en vertrekt ze in het rectum.
Deel2: vernauwingen met mucosale oorzaak en dilataties
Voorbeeld2a
Welke organen worden hier afgebeeld?
-
maag (pyloor)
gedeeltelijk het duodenum en de dunne darm
Welke techniek werd gebruikt?
Dubbel contrast onderzoek van de maag
Welke afwijking is zichtbaar?
Er is een duidelijke vernauwing van maagfundus en maagcorpus met geleidelijke
overgang naar het maagantrum dat een normale expansie vertoont; de aflijning van de
vernauwde segmenten is licht onregelmatig en de mucosaplooien zijn er niet bewaard.
Wat is uw diagnose?
Dit is een uitgebreide maligne circulaire vlakke ‘infiltrerende’ tumor van de maag
van het macroscopisch type ‘linitis plastica’.
DD
Een vernauwing van het maaglumen met geleidelijke overgang kan eveneens
voorkomen als resttoestand na caustische gastritis, bij Crohn-gastritis en zelden als
resttoestand van een diep peptisch maagulcus; in het laatste geval is de lengte van het
vernauwd maagsegment kort.
Een segmentaire maagvernauwing met plotse overgang wordt gevonden bij een
maligne circulaire polypoide maagtumor.
Voorbeeld2b
Welke organen worden hier afgebeeld?
- colon
- gedeeltelijk het ileum
Welke techniek werd gebruikt?
Dubbel contrast colon clysma
Welke afwijking is zichtbaar?
Er is een globale vernauwing en verkorting van het ganse colon met inbegrip van het
rectum en met verlies van het haustratiepatroon.
Wat is uw diagnose?
Dit is een laattijdig stadium van colitis ulcerosa. Colitis ulcerosa begint in het rectum,
stijgt op in het colon op een continue wijze en kan zo het ganse colon aantasten.
DD
Ziekte van Crohn begint meestal in het rechter hemicolon en tast het colon meestal aan op
discontinue wijze (met interposititie van normaal gebleven segmenten) doch kan soms
uiteindelijk het ganse colon en rectum aantasten.
Voorbeeld2c
Welke organen worden hier afgebeeld?
- slokdarm
- maagfundus
Welke techniek werd gebruikt?
Peroraal dubbel contrast
Welke afwijking is zichtbaar?
Er is een korte symmetrische ringvormige circulaire vernauwing met regelmatige
aflijning, waarbij boven- en onderrand parallel verlopen in het supradiafragmatisch
slokdarmsegment.
De ondiepe symmetrische inkeping in de overgangszone tussen tubulaire slokdarm en
slokdarmvestibulum is de normale A-ring van Wolf.
Wat is uw diagnose?
De ringvormige vernauwing is een Schatzki-ring; dit is een membraan dat uitgaat van
de mucosa in de overgangszone tussen slokdarm- en maagmucosa; die overgang is in
normale gevallen radiologisch niet zichtbaar, wel bij een kleine maaghernia in de vorm
van de B-ring van Wolf.
De Schatzki-ring kan dus beschouwd worden als een diepe B-ring van Wolf.
Het segment tussen de Schatzki-ring en de diafragmakoepel is bijgevolg een kleine
hiatus sliding hernia van de maag.
Voorbeeld2d
Welke organen worden hier afgebeeld?
- colon
- terminaal ileum
Welke techniek werd gebruikt?
Dubbel contrast colon clysma
Welke afwijking is zichtbaar?
Er is een onregelmatige vernauwing zonder mucosaplooien in colon ascendens met
plotse overgang in beide richtingen.
Wat is uw diagnose?
Dit is een typisch beeld van een circulaire polypoide maligne colontumor
(‘appelklokhuisbeeld’)
Deel3: Vernauwingen met niet-mucosale oorzaak en dilataties
Voorbeeld3a
Welke organen worden hier afgebeeld?
- colon
- terminaal ileum
- spotfilms van recto-sigmoid
Welke techniek werd gebruikt?
Dubbel contrast clysma
Welke afwijking is zichtbaar?
Er is een matige vernauwing van distaal en gedeeltelijk middenste sigmoid 1/3 over
een afstand van bijna 10cm met bewaarde mucosaplooien en enkele divertikels.
Wat is uw diagnose?
Dit is een peridiverticulitis van het sigmoid over een vrij grote afstand.
DD
-
Ingegroeide gynaecologische tumor
Metastase
Endometriose
Primair adenocarcinoom van sigmoid: gn mucosaplooien
Voorbeeld3b
Welke organen worden hier afgebeeld?
Slokdarm
Welke techniek werd gebruikt?
Peroraal contrast
Welke afwijking is zichtbaar?
De slokdarm is licht gedilateerd en vertoont meerdere symmetrische vormvariabele
inkepingen.
Er is een duidelijke constante vernauwing van de cardia met regelmatige aflijning en
bewaarde mucosaplooien met longitudinaal verloop.
Wat is uw diagnose?
Dit is een typisch voorbeeld van achalasia van de onderste slokdarmsfincter met
verminderde expansie van cardiaspier, waarbij de mucosa normaal blijft, en meerdere
tertiaire (syn: simultane) contracties in de slokdarm. De verminderde expansie van de
cardia is de oorzaak van de slokdarmdilatatie. De afwezigheid van een peristaltische
slokdarmcontractie behoort eveneens tot de aandoening en kan in fluoroscopie worden
vastgesteld.
DD
Bij carcinoom van de cardia zijn de mucosaplooien verdwenen.
Deel4: Vernauwingen met niet-mucosale oorzaak en dilataties
Voorbeeld4a
Welke organen worden hier afgebeeld?
- rectum
- sigmoid
Welke techniek werd gebruikt?
Colonclysma enkel contrast met ballonsonde; deze sonde wordt gebruikt bij anale
Incontinentie.
Welke afwijking is zichtbaar?
Er is een duidelijke vernauwing op het sigmoidverloop; de mucosaplooien in het
vernauwd segment zijn bewaard en kruisen bovendien de middellijn. De dilatatie
proximaalwaarts is het gevolg van de vernauwing.
Wat is uw diagnose?
Dit is een typisch beeld van sigmoidvolvulus met nog bewaarde doorgang.
Voorbeeld4b
Welke organen worden hier afgebeeld?
Colon
Welke techniek werd gebruikt?
Colonclysma enkel contrast
Welke afwijking is zichtbaar?
Er is een polycyclisch stopbeeld aanvankelijk halfweg colon transversum, later
verplaatsend naar rechter colon transversum; nog later is het stopbeeld verdwenen en
is het ganse colon gevuld, met zelfs lichte opacificatie van terminaal ileum.
Wat is uw diagnose?
Dit is een typisch beeld van een ileocaecale invaginatie bij een kind; door opdrijving
van de inloopdruk van het colonclysma wordt de invaginatie progressief gereduceerd.
Voorbeeld4c
Welke organen worden hier afgebeeld?
Dunne darm
Welke techniek werd gebruikt?
Enteroclysis met Cantorsonde, waarvan de kop wordt gevormd door een gummizakje
met kwik.
Welke afwijking is zichtbaar?
Er is een stopbeeld op de dunne darm en een vernauwing ongeveer 10cm
proximaalwaarts.
Bovendien is de dunne darm hogerop gedilateerd.
Bemerk de bewaarde mucosaplooien zowel in het spits uitlopende stopbeeld als in de
vernauwing.
Wat is uw diagnose?
Aangezien de mucosaplooien bewaard zijn, én in het stopbeeld, én in de vernauwing,
is de oorzaak buiten de mucosa gelegen.
Deze patiënt onderging vroeger een abdominale heelkundige ingreep, daarom is de
voorkeursdiagnose een overkruisende dundarmbride, die bevestigd werd tijdens een
nieuwe ingreep.
DD
Extramucosale dundarmmetastasen kunnen een analoog beeld verwekken.