Notitie AO Wmo en ggz `Ruimte voor initiatieven van mensen met

Notitie t.b.v. algemene overleggen Wmo en ggz op 2 en 3 december 2015
Ruimte voor initiatieven van mensen met psychische kwetsbaarheid is noodzakelijk (AO Wmo
en AO ggz)
Het LPGGz krijgt veelvuldig signalen dat mensen met een psychische kwetsbaarheid in de WMO
onvoldoende ondersteuning krijgen. Belangrijke knelpunten zijn:
 Onvoldoende kennis van de doelgroep bij gemeenten, wijkteams en mensen die de
keukentafelgesprekken voeren
 Onvoldoende beschikbaarheid en bekendheid van onafhankelijke en laagdrempelige
cliëntondersteuning ggz en oggz
 Sluiting van voorzieningen voor ggz-inloop en dagbesteding zonder dat een goed alternatief
geboden wordt
Zelfregiecentra, initiatieven door en voor de doelgroep, bieden hierin een goed alternatief. Het zijn
laagdrempelige plekken voor inloop, ontmoeting, empowermentgroepen, individuele ondersteuning en
participatie. Het voortbestaan van zelfregiecentra wordt in toenemende mate ernstig bedreigd. Ze zijn
meestal afhankelijk van veel verschillende financiers (gemeenten, verzekeraars, instellingen, externe
opdrachtgevers)
Ze worden getroffen door bezuinigingen vanuit gemeenten (soms 30 procent of meer).Beschikkingen
worden doorgaans zeer laat en voor korte tijd (één jaar) afgegeven. Ook is in sommige
regio's überhaupt nog geen zelfregiecentrum aanwezig.
Het LPGGz maakt zich ernstig zorgen over de gevolgen van deze ontwikkelingen voor het herstel van
mensen met psychische kwetsbaarheid en hun participatiekansen in de samenleving. Deze mensen
vinden hun thuis en zelfvertrouwen in de zelfregiecentra en vliegen na een aantal jaar uit. Als deze
centra omvallen wordt er een gat geslagen in het fundament van de participatiesamenleving. En zullen
te veel mensen nog verder marginaliseren.
De functie van zelftregiecentra is noodzakelijk om de transitie van de ggz te kunnen laten welslagen.
Ze dragen bij om participatie, onafhankelijke cliëntondersteuning, inloop en laagdrempelige
ontmoeting, opleiding, ondersteuning en inzet van ervaringsdeskundigen in het sociale domein te
realiseren. Dit vraagt om erkenning en structurele financiering vanuit gemeenten.
Investeer in laagdrempelige time-outvoorzieningen (AO ggz, aanpak ‘verwarde personen’ en
ambulantisering)
Naar aanleiding van signalen van cliënten en familie is het LPGGz een inventarisatie gestart naar
ontwikkelingen rond laagdrempelige time-outvoorzieningen, zoals bed-op-recept. De voorlopige
resultaten laten het volgende beeld zien:
 Laagdrempelige time-out voorzieningen vervullen een noodzakelijke functie bij (dreigende)
crisissituaties en helpen escalatie voorkómen. Daarnaast vervullen ze een belangrijke
respijtfunctie voor familie en naastbetrokkenen
 In sommige regio’s is sprake van afbouw van laagdrempelige time-outvoorzieningen, in
andere regio’s van stabilisatie,
 In weer andere regio’s worden initiatieven genomen voor nieuwe laagdrempelige
voorzieningen, zoals logeerhuizen of zorghotels. De ontwikkeling van deze initiatieven
stagneert echter regelmatig door problemen met de financiering. Het feit dat dit soort
voorzieningen op het snijvlak van Wmo (respijtzorg, aanpak ‘verwarde personen’)
en Zvw (acute ggz) zitten, speelt daarbij een rol.
Het LPGGz vindt het wenselijk dat in elke regio sprake is van een goede laagdrempelige timeoutvoorziening waar mensen op vrijwillige basis gebruik van kunnen maken. Een dergelijke
voorziening past binnen beleid voor:
 ambulantisering en intensieve zorg in de thuissituatie (FACT / IHT)
 voorkómen crisissituaties en aanpak verwarde personen
 terugdringen dwang en drang (BOPZ en WVGGz)
 zelfmanagement en eigen regie (agenda voor passend gebruik en transparantie)
 respijtzorg, mantelzorgondersteuning en versterking eigen kracht (Wmo)
Inhoudelijke en financiële afspraken over deze voorzieningen zullen in samenwerking tussen
gemeenten, zorgverzekeraars, cliëntenorganisaties, zorgaanbieders en woningcorporaties vorm
moeten krijgen