Voorbehoud Reclame door en ten behoeve van

!""#$%&"'()
Richtlijnen van de Orde:
websites, reclame, publicaties,
televisieprogramma’s en andere!
prof. dr. Patrick Cras!
Vakgroep neurowetenschappen UA!
Voorzitter Ethisch Comité UA & UZA!
Plaatsvervangend lid Prov. Raad OGA!
Lid Raadgevend Comité Bio-ethiek!
@,+)/*)#%5:,?%)0""#)%%-)0#/6)$%#"%.A)
•! de notie reclame is uiterst ruim gedefinieerd als "iedere
vorm van mededeling bij de uitoefening van een vrij
beroep die rechtstreeks of onrechtstreeks tot doel heeft de
afzet van goederen of diensten te bevorderen, met
inbegrip van onroerende goederen, van rechten en
verplichtingen en met uitsluiting van de door de wet
voorgeschreven mededelingen”
•! B""#)%-)+%-)$%&"%0%)0,-),#+*%-)
•! C/%1%-&'/*#%5:,?%)
•! D#+*%-)3%+%-*5&,..%#*
>%5:,?%)(""#)%-)+%-)$%&"%0%)
0,-),#+*%-)
•! (%)*+,-(.'-+%-)(/%)0%#1"-(/2()3"#(%-)/-)
(%4%)0""#(#,5&+)4/6-)(%4%)0,-)(%)*.#%1%#)%-)
-/%+)(%4%)0,-)(%)7#(%)(%#)8%-%%*&%#%-)
•! (%)*.#%1%#)&%%9)4/5&)2%$,*%%#()".)(%)5"(%)
0,-)(%).:/5&+%-:%%#;)(%),(0/%4%-)0,-)(%)
<,="-,:%)>,,(;)(%)3%+2%0/-2)".)(%)
#%5:,?%)2%0"%#()(""#)0#/6%)$%#"%.%-)%-)
*+,-(,,#(3%#1%-)"0%#)?%(/*5&%)
(%"-+":"2/%)%-)#%5&+)
B%"-+":"2/*5&)0%#,-+3""#(A)
8%%-)*'55%*P)
•! E-)4/6-)0%#2,(%#/-2)0,-)F)*%.+%?$%#)GHHI)&%%9)(%)<,="-,:%)>,,()(%)
3%$*/+%)333J(%*.%5/,:/*+%-3/64%#J$%)$%*.#"1%-J)
•! B%4%)3%$*/+%)".2%#/5&+),:*)4'*+%#*/+%)0,-)(%)3%$*/+%)
333J(%*.%5/,:/*+%-3/64%#J-:)&%%9)%%-)5"??%#5/%%:)""2?%#1)K)(%)
0%#&'#/-2)0,-)3%$#'/?+%),,-),#+*%-L*.%5/,:/*+%-J))
•! B%)<,="-,:%)>,,()/*)0,-)?%-/-2)(,+)(%4%)?,-/%#)0,-)0""#*+%::/-2)
-%%#1"?+)".)&%+)#"-*%:%-)0,-).,=M-+%-J)B%)$%-,?/-2)N(%)
*.%5/,:/*+%-3/64%#N)/*)0,-),,#()(%).,=M-+)+%-)"-#%5&+%)+%)("%-)2%:"0%-)
(,+),::%),#+*%-L*.%5/,:/*+%-)%#/-)4/6-)".2%-"?%-;)+%#3/6:)(/+)&%:%?,,:)-/%+)
&%+)2%0,:)/*J)O%+).#/-5/.%)0,-)(%)0#/6%)1%'4%)0,-)(%),#+*)(""#)(%).,=M-+)
3"#(+)&/%#(""#)"-(%#?/6-(J)
•! O%+)2%0":2)0,-)(/+),(0/%*A)
Q,,#)""1)-/%+)/-),-(%#%):,-(%-)
R'$:/5/+%/+)
•! O""S(*+'1)EEE)0,-)(%)T"(%)0,-)(%).:/5&+%-:%%#)
•! Art. 12 Mits naleving van de bepalingen van dit
hoofdstuk kunnen 2%-%%*&%#%-)&'-)?%(/*5&%),5=0/+%/+)
1%-$,,#)?,1%-),,-)&%+)publiek. "
•! Art. 13 §1. De verstrekte informatie dient
waarheidsgetrouw, objectief, relevant, verifieerbaar,
discreet en duidelijk te zijn. Zij mag in geen geval
misleiden. Zij mag niet vergelijkend zijn. "
•! Resultaten van onderzoeken en behandelingen
mogen niet voor publicitaire doeleinden worden
aangewend. "
T"(%)0()R:/5&+%-:%%#)L)O""S(*+'1)EEE)
T"(%)0()R:/5&+%-:%%#)L)O""S(*+'1)EEE)
•! §2. Publiciteit mag het algemeen belang inzake de •!
volksgezondheid niet schaden. Zij mag niet
aanzetten tot overbodige onderzoeken of
behandelingen. Ronseling van patiënten is niet
toegelaten. De campagnes voor preventie en
•!
vroegdetectie dienen wetenschappelijk onderbouwd
te zijn en vereisen de voorafgaande toelating van
de bevoegde ordinale instantie. "
•! §3. Bij het voeren van publiciteit dienen de
•!
geneesheren de regels van het medisch
beroepsgeheim te eerbiedigen."
•! Andere regels: zoals commercialisering!
Art. 14 De verwoording en vormgeving van de publiciteit
evenals de hierbij gebruikte methoden en technieken inclusief internetsites, naamborden, briefhoofden en
vermeldingen in gidsen – moeten beantwoorden aan de
bepalingen van artikel 13. "
Art. 15 Geneesheren dienen zich daadwerkelijk te
verzetten tegen elke door derden gevoerde publiciteit,
betreffende hun medische activiteit, die de bepalingen van
dit hoofdstuk niet naleeft. "
Zoals door de ziekenhuizen: de Medische Raad heeft
belangrijke functie!
@%+)".)(%)#%5:,?%)(""#)0#/6%)$%#"%.%-) @%+)".)(%)#%5:,?%)(""#)0#/6%)$%#"%.%-)
•!
•!
De beoefenaars van vrije beroepen zijn slechts gebonden door de wet voor •!
zover hun plichtenleer hen toelaat reclame te maken.
Bijvoorbeeld :
- voor de advocaten is het voeren van persoonlijke reclame toegelaten door
zowel de ‘Ordre des barreaux francophones et germanophone’ (O.B.F.G.) als
•!
de Vereniging van Vlaamse Balies. Het reglement van de O.B.F.G.
betreffende reclame verbiedt evenwel het ronselen van klanten;
- voor de architecten is reclame toegelaten volgens artikel 13 van het
•!
Reglement van Beroepsplichten en was reclame ook het voorwerp van de
aanbeveling van 16 juni 1989;
- De Code van Geneeskundige Plichtenleer laat de artsen toe hun activiteit
ter kennis van het publiek te brengen via de reclame (artikel 12 en volgende);
- artikel 23 van het Reglement van Plichtenleer van het B.I.B.F. verbiedt het
ronselen van klanten, maar laat de boekhouders toe hun diensten op een
publieke wijze te vermelden (zie beslissing van de Nationale Raad van 10 juli
1998).
Het gaat om:
- de kenmerken van de goederen of diensten, zoals beschikbaarheid, aard,
uitvoering, samenstelling, procédé en datum van fabricage of levering, geschiktheid
voor het gebruik, gebruiksmogelijkheden, hoeveelheid, specificatie, geografische of
commerciële herkomst, van het gebruik te verwachten resultaten, … ;
- de prijs of de wijze van prijsberekening, en de verlening van de diensten;
- de hoedanigheid, kwalificaties en rechten van de adverteerder, zoals zijn identiteit
en zijn vermogen, zijn bekwaamheid en zijn industriële, commerciële of intellectuele
eigendomsrechten of zijn bekroningen en onderscheidingen.
Andere vrije beroepen:
kan wel, kan niet!
@%+)".)(%)#%5:,?%)(""#)0#/6%)$%#"%.%-)
•! Daarnaast wordt rekening gehouden met het weglaten van•!
essentiële inlichtingen over de bovenvermelde punten,
zelfs bij ontbreken van elke intentie om derden op een
dwaalspoor te brengen.
•! Reclame die "objectief" als misleidend kan worden
beschouwd, wordt echter slechts als zodanig bestraft
indien de cliënt aantoont dat de misleidende elementen
van deze reclame hem op een dwaalspoor hebben
gebracht en zijn economische gedrag hebben beïnvloed.
De wet verbiedt alle misleidende reclame, met andere woorden "elke vorm van
reclame die op enigerlei wijze, daaronder begrepen de opmaak ervan, de personen
tot wie ze zich richt of die ze aanbelangt, misleidt of kan misleiden en die door haar
misleidend karakter hun economisch gedrag kan beïnvloeden, of die daardoor aan
een concurrent schade toebrengt of kan toebrengen".
De elementen en aanwijzingen die in aanmerking moeten worden genomen om te
kunnen bepalen of reclame misleidend is of niet, worden op niet-beperkende wijze
opgesomd.
•!
•!
Boekhouders (1998): kan wel … de identiteit van de boekhouder, zijn
inschrijvingsnummer, zijn diploma's en andere titels, het logo, het adres en de
openingsuren van zijn kantoor, …), kan niet het verstrekken van informatie, op
initiatief van de boekhouder, die melding maakt van prijsvoorwaarden, van
speciale dienstaanbiedingen, van vergelijkingen met diensten die worden
voorgesteld door zijn confraters
Advocaten: kan wel moet beperkt zijn tot objectieve elementen en alle regels
van plichtenleer van het beroep naleven, en met name het beroepsgeheim en
het principe van onafhankelijkheid van de advocaat, kan niet alle persoonlijke
reclame aan de hand waarvan de cliënten van de advocaat of de door hem
behandelde zaken kunnen worden geïdentificeerd, of waarin gewag wordt
gemaakt van het aantal behandelde zaken, de behaalde resultaten, een
slaagpercentage of zijn omzet.
Artsen: kan wel vorm van informatie die waarheidsgetrouw, objectief, relevant,
controleerbaar, discreet en duidelijk is, en waarin het medische
beroepsgeheim en het algemene belang op het vlak van volksgezondheid
worden gerespecteerd. Kan niet aansporen tot overbodige onderzoeken en
!%#2%:/61%-(%)#%5:,?%K)1,-)-/%+P) !%#2%:/61%-(%)#%5:,?%K)1,-)-/%+P)
•! Vergelijkende reclame is elke vorm
van reclame waarbij een concurrent
dan wel door door een concurrent
aangeboden goederen of diensten
uitdrukkelijk of impliciet worden
genoemd.
•! De vergelijkende reclame kan echter verboden of beperkt
worden indien ze de waardigheid en de deontologie van het
betrokken vrije beroep schade zou kunnen toebrengen.
•! Vergelijkende reclame is uitdrukkelijk verboden voor
geneesheren (artikel 13, § 1, al. 2 van de Code van
Geneeskundige Plichtenleer), architecten (volgens de
voorwaarden van de aanbeveling van 16 juni 1989) en
advocaten (zie artikel 3 in fine van het reglement van de
O.B.F.G. en artikel 2 van het reglement van de Orde van
Vlaamse Balies).
•! Kunnen de beroepsordes het voeren van reclame
reglementeren zonder het principe van de vrije economische
mededinging aan te tasten. Deze beperkingen mogen niet
zover gaan dat ze de vrije keuze van de cliënten belemmeren.
U%(%-1/-2%-)$/6)&%+)S'-5="-%#%-)0,-)
(%)7#(%)(%#)8%-%%*&%#%-)
C/%1%-&'/*#%5:,?%)
C/%1%-&'/*#%5:,?%)
R#"."#="-,:/+%/+)
@,+)?,--%-)$%4/2)
&"'(+P)
T"-*/*+%-+)?%+)?/**/%)
!:,1)0""#)(%)0"%+$,:3%(*+#/6()0#"%2)(%)*+,(/"-)*.%,1%#)"S)(%)&%%#)U'/+%-(/61)-,,#)&%+)
V:"+%#0,,#+)4/%1%-&'/*)3/:(%)2,,-;)3,-+)4/6-)43,-2%#%)0#"'3)3,*)".)3%2)-,,#)(,+)
4/%1%-&'/*J))
E-)(%)#'*+)3%#()"?2%#"%.%-)"S)(%)&%%#)U'/+%-(/61)-')?%+)*."%()-,,#)&%+)V:"+%#0,,#+)
4/%1%-&'/*)3/:(%)1"?%-)3,-+)(%)3%%M-)3,#%-)/-?/((%:*)$%2"--%-J)
Q%+)*+,#+)G%)&%:9)3%#()"?2%#"%.%-)(,+)?%0#"'3)U'/+%-(/61)/-)&%+)V:"+%#0,,#+)
4/%1%-&'/*)/-?/((%:*)$%0,::%-)3,*)0,-)%%-)4""-J)
O%+)V:"+%#0,,#+)4/%1%-&'/*)/*)&%+)%%#*+%)W%-)+"+)".)&%(%-X)%-/2%)4/%1%-&'/*)?%+)%%-)
.#/0,+%)%/2%-,,#)/-)<%(%#:,-(J)Y-)+"%0,::/2)""1)-"2)/-)D?*+%#(,?J)Y-):,,+)
0%#:"*1'-(%)-')-%+)%%-)*.%%#.'-+)4/6-P)J)
!""#)&%+)V:"+%#0,,#+)0%#*'*)Z(%),-(%#%)4/%1%-&'/4%-)/-)D?*+%#(,?[)*+,,+)&%+)/-)/%(%#)
2%0,:)\LH])
V."-*"#/-2)/-)4/%1%-&'/4%-)
•! <%(%#:,-(*%)4/%1%-&'/4%-)2%$#'/1%-)
2%*."-*"#(%)#":*+"%:%-)
•! Y%-)0,-)(%)0""#3,,#(%-)(/%)&%+)4/%1%-&'/*)
*+%:(%)3,*)(,+)%#).,**%-(%)#%5:,?%)".)(%)
#":*+"%:%-)4"')1"?%-)%-)(,+)(/%)-/%+)/-)*+#/6()
?"5&+)4/6-)?%+)^(%)2"%(%)4%(%-^J)D(0%#+%-=%*)
0""#)#"1%-;)*+%#1%)(#,-1)"S)'/+0,,#+0%#4%1%#/-2%-)
3,#%-)(,-)""1)+,$"%;)4")3%#()0""#,S)?%+)(%)
:%0%#,-5/%#)5"-+#,5+'%%:)0,*+2%:%2(J)
C/%1%-&'/*#%5:,?%)
V"??/2%)?%#1-,?%-)3"#(%-)3%:)
&%%:)*+%#1P)
•! _`a)0,-)(%)6"-2%)?"%(%#*)(/%)(%)>"4%)B""*)
1#/62%-)0'::%-)%%-)S"#?':/%#)/-J)B,,#?%%)
2""/%-)4%)0""#)%%-)*+'1)""1)&'-).#/0,5b)+%)
2#,$$%:J)>%%(*)-,)%%-),,-+,:)?,,-(%-)
"-+0,-2%-)(%)?"%(%#*)+&'/*),:)+%:%S"-/*5&%)
,,-$/%(/-2%-J))
c/#?,d*)("%-)%:1,,#)(%)('0%:),,-)
D#+*%-)3%+%-*5&,..%#*)%-)(%)
?%(/,)
D#+*%-)3%+%-*5&,..%#*)
T"(%)0()R:/5&+%-:%%#)L)O""S(*+'1)EEE)
Y%-)+%:%S""-)0,-)e%:%S,5+*)
•! Art. 16 Geneesheren mogen hun medewerking verlenen aan de •! B%?%-=%)$/6)6"-2%#%-)/*)3%%#)0":".)/-)(%)
media met het oog op het verstrekken van medische informatie die
,5+',:/+%/+)
belangrijk en nuttig kan zijn voor het publiek. Hierbij dienen de
bepalingen van dit hoofdstuk nageleefd te worden. De geneesheer
•! f,-)')"-*)%%-).,=M-+),,-$#%-2%-),:*)2%+'/2%;)
zal voorafgaandelijk de provinciale raad waarbij hij ingeschreven is
?,,#)(,-):/%S*+)/%?,-()?%+)1/-(%#%-)(/%)-"2)/-)
inlichten over zijn medewerking met de media. "
•! Art. 17 Wanneer patiënten door de media betrokken worden bij het (%).'$%#+%/+)0%#1%#%-A)
informeren van het publiek mogen geneesheren alleen meewerken
voor zover de persoonlijke levenssfeer en de waardigheid van •! !""#K),,-(,5&+)0""#)(%?%-=%)".)6"-2%):%%9/6(;)
deze patiënten geëerbiedigd worden. In die omstandigheden
:%2/=%?%)0#,,2))
dienen de geneesheren er zich van te vergewissen dat de
patiënten volledig geïnformeerd werden en vrij toestemden tot •! e%2%-K)*:%5&+*)%-1%:%)1,-(/(,+%-)1"?%-)/-)
medewerking.
,,-?%#1/-2;)*+,(/'?)0,-),,-0,,#(/-2)WAX;)
"
*+#%**%#%-()0""#)S,?/:/%*)
O%+)3%+%-*5&,..%:/61%)(%$,+P)
U%3'*+%)?/*5"??'-/5,=%PA)D#+*%-)3%+%-*5&,..%#*)%-)(%)?%(/,)
“Hersendood is een toestand die wij
mensen zelf gecreeërd hebben sinds
er machines zijn die het lichaam
kunstmatig in leven kunnen
houden.” (Steven Laureys, 2009) !
“Physicians and society are not ready for ‘I have brain activation
therefore I am’.! That would seriously put Descartes before the
horse.” Alan Ropper, a Boston neurologist, warning against
equating neural activity with cognition after a study claimed tha
patients in a vegetative state can signal yes or no via brain
!""#)%-)+%2%-)#%5:,?%)
•! !""#)
–! D'+"-"?/%))
–! R,=M-+)*+,,+)5%-+#,,:)
–! C"#25"-*'?%-+)
–! U%&"%9%),,-)/-S"#?,=%)
–! 8%g-S"#?%%#(%)1%'4%*)
?,1%-)
–! @%+%-*5&,.*5"??'-/5,
=%)
•! e%2%-)
–! 8%4"-(&%/()/*)3,,#(%0":)
2"%()
–! C/%1+%)/*)2#""+*+%)
$%(#%/2/-2),'+"-"?/%)
–! V+,1%&":(%#*)&%$$%-)
+%2%-*+#/6(/2%)$%:,-2%-)
–! E-S"#?,=%)?"%/:/61)+%)
0%#/hM#%-)