Bescherming en vertegenwoordiging van meerderjarigen

Utrecht, 2 december 2016
[email protected]


Het gaat om jongvolwassenen met een licht
verstandelijke beperking die tot hun 18e een
kinderbeschermingsmaatregel hebben en die
na het meerderjarig worden niet de voor hen
noodzakelijke zorg & begeleiding accepteren
en in de problemen komen
Recent onderzoek van de Universiteit Leiden
wijst uit: Huidige mogelijkheden voor zorg
aan kwetsbare jongvolwassenen zijn beperkt




Ondertoezichtstelling of voogdij eindigen bij
18 jaar; geldt ook voor een uithuisplaatsing
in het kader van een ondertoezichtstelling
Vrijwillige jeugdhulp is mogelijk tot 23 jaar
maar deze jongvolwassenen willen dat niet
Gesloten jeugdhulp aanvankelijk tot 23 jaar
(ontraden door Raad van State) werd 21 jaar,
maar o.g.v. art. 5 EVRM oordeelde rechter dat
gesloten jeugdhulp na 18 jr niet is toegestaan
Gesloten jeugdhulp nu mogelijk tot 18 ½ jaar


Deze door de rechter ingestelde maatregelen
ter bescherming van meerderjarigen kennen
twee gevolgen: een vertegenwoordiger wordt
benoemd en de meerderjarige zelf wordt
handelingsonbekwaam of onbevoegd om zelf
overeenkomsten (zorg of financieel) te sluiten
Curator, bewindvoerder en mentor kunnen in
veel gevallen onbevoegd tot stand gekomen
overeenkomsten ongedaan maken, maar
kunnen niet de verblijfplaats afdwingen



Wet Bijzondere opnemingen in psychiatrische
ziekenhuizen maakt gedwongen opname
mogelijk in psychiatrische ziekenhuizen incl.
instellingen voor verstandelijk gehandicapten
voor zover deze een Bopz erkenning hebben
Wet Bopz wordt vervangen door Wet Verplichte
GGz (reguliere psychiatrie) en Wet Zorg en
dwang psychogeriatrie en verstandelijk
gehandicaptenzorg (beide nu nog wetsvoorstel)
De drie wetten van toepassing op alle leeftijden



Voorwaardelijke machtiging: bij niet nakomen
van voorwaarden is de hulpverlener bevoegd
de cliënt alsnog in de instelling op te nemen
Rechter verleent alleen een voorwaardelijke
machtiging als de cliënt zich bereid verklaart
tot nakoming van de voorwaarden of
aannemelijk is dat hij ze zal nakomen
Sinds een jaar kan (helaas) door een arrest vd
Hoge Raad een voorwaardelijke machtiging
niet meer in verstandelijk gehandicaptenzorg


Tijdens het 17e levensjaar maximaal proberen
in samenspraak met de cliënt te komen tot
een netwerk of leef/woonsituatie waarbij niet
direct duidelijk is dat het niet gaat lukken
De huidige en te verwachten problematiek
rechtvaardigt bij sommige cliënten een
risico-taxatie met als mogelijke uitkomst dat
ondanks ondersteuningsaanbod op vrijwillige
basis vanaf het 18e levensjaar drang nodig is
om cliënt te behoeden voor problemen


Benoeming mentor (geen extra bevoegdheden)
en indien nodig ook een bewindvoerder
Voorwaardelijke machtiging nader te regelen in
Wetsvoorstel Zorg en dwang, passend want
onvrijwillige zorg en opname in een instelling
voor verstandelijk gehandicapten is mogelijk
bij – aanzienlijk risico op – maatschappelijke
teloorgang of ernstig verstoorde ontwikkeling
of bij het onder invloed van een ander raken



Een voorwaardelijke machtiging is een zwaar
maar geschikt instrument om het gedrag en
de verblijfplaats van de cliënt te sturen
De in te voeren voorwaardelijke machtiging
kan worden opgelegd als deze noodzakelijk
is om ernstig nadeel te voorkomen (vgl. art.
24 Wetsvoorstel Zorg en dwang); bereidheid
van de cliënt is gewenst, maar niet vereist
Opneming als hulpverlener niet nakomen van
de voorwaarden vaststelt of ernstig nadeel