concept - Recreatiegebied de Grevelingen

ONTWERP
JAARSTUKKEN 2009
NATUUR- EN RECREATIESCHAP
DE GREVELINGEN
Opgesteld door:
G.Z-H
In opdracht van:
Natuur- en Recreatieschap De Grevelingen
Postbus 341
3100 AH Schiedam
Tel. 010 - 2981010
Fax 010 - 2981020
Maart 2010
Inhoudsopgave
1.
LEESWIJZER ........................................................................................................................ 3
2.
BESTUURLIJKE SAMENVATTING ..................................................................................... 5
3.
PROGRAMMAVERANTWOORDING ................................................................................... 6
3.1
ALGEMEEN ........................................................................................................................... 6
3.2
W AT HEBBEN WE BEREIKT? ................................................................................................... 7
3.3
PROGRAMMA 1. BESTUUR ..................................................................................................... 9
3.3.1
Wat hebben we gedaan? ............................................................................................ 9
3.3.2
Financieel overzicht van het totaal van de producten in programma 1 .................... 12
3.4
PROGRAMMA 2. BEHEER, ONDERHOUD EN EXPLOITATIE GEBIEDEN ........................................ 13
3.4.1
Wat hebben we gedaan? .......................................................................................... 13
3.4.2
Financieel overzicht van het totaal van de producten in programma 2 .................... 22
3.5
PROGRAMMA 3. ONTWIKKELINGEN ...................................................................................... 24
3.5.1
Wat hebben we gedaan? .......................................................................................... 24
3.5.2
Financieel overzicht van het totaal van de producten in programma 3 .................... 29
3.6
ALGEMENE DEKKINGSMIDDELEN .......................................................................................... 30
3.7
PARAGRAFEN ..................................................................................................................... 31
3.7.1
Onderhoud kapitaalgoederen ................................................................................... 31
3.7.2
Weerstandsvermogen en risico's .............................................................................. 31
3.7.3
Financiering (treasury) .............................................................................................. 36
3.7.4
Bedrijfsvoering .......................................................................................................... 36
3.7.5
Verbonden partijen.................................................................................................... 37
4.
JAARREKENING ................................................................................................................ 38
4.1
BALANS PER 31 DECEMBER 2009 ........................................................................................ 38
4.2
PROGRAMMAREKENING 2009 .............................................................................................. 39
4.3
W AARDERINGSGRONDSLAGEN ............................................................................................ 40
4.4
TOELICHTING OP DE BALANS ............................................................................................... 41
4.4.1
Vaste activa .............................................................................................................. 41
4.4.2
Vlottende activa ........................................................................................................ 42
4.4.3
Liquide middelen ....................................................................................................... 43
4.4.4
Eigen vermogen ........................................................................................................ 43
4.4.5
Voorzieningen ........................................................................................................... 47
4.4.6
Schulden ................................................................................................................... 48
4.5
TOELICHTING PROGRAMMAREKENING .................................................................................. 50
4.5.1
Toelichting Programma 1 .......................................................................................... 50
4.5.2
Toelichting Programma 2 .......................................................................................... 51
4.5.3
Toelichting Programma 3 .......................................................................................... 55
4.5.4
Toelichting Algemene Dekkingsmiddelen ................................................................. 57
BIJLAGE 1 STAAT VAN ACTIVA ................................................................................................. 59
BIJLAGE 2 STAAT VAN RESERVES EN VOORZIENINGEN ..................................................... 60
BIJLAGE 3 DEELNEMERSBIJDRAGE ........................................................................................ 61
BIJLAGE 4 BEGROTINGSWIJZIGINGEN 2009 ........................................................................... 62
2
1.
Leeswijzer
De jaarstukken 2009 zijn opgesteld op basis van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV).
Met de jaarstukken legt het schap verantwoording af over beleid (doelen en prestaties) en
financiën (rekeningresultaat en balans).
De jaarstukken bestaan uit het jaarverslag en de jaarrekening. In de jaarstukken wordt
verantwoording afgelegd over hetgeen in de programmabegroting 2009 is begroot en welke
activiteiten daadwerkelijk hebben plaatsgevonden inclusief de bijbehorende kosten. De
accountant heeft over de jaarrekening een verklaring afgegeven voor getrouwheid en
rechtmatigheid. Daarnaast heeft de accountant een accountantsverslag opgesteld. Voor de
accountantsverklaring en het accountantsverslag wordt verwezen naar de bijlage. De jaarstukken
worden door het Algemeen Bestuur vastgesteld.
De opbouw van de jaarstukken is als volgt:
- In de bestuurlijke samenvatting (hoofdstuk 2) wordt op hoofdlijnen ingegaan op de
belangrijkste ontwikkelingen en resultaten in 2009.
- In de programmaverantwoording (hoofdstuk 3) wordt per programma ingegaan op de drie Wvragen:
1. Wat hebben we bereikt? In dit onderdeel wordt aandacht besteed aan de resultaten die in
2009 binnen het betreffende programma zijn gerealiseerd.
2. Wat hebben we gedaan? In dit onderdeel wordt weergegeven wat de status (uitgevoerd,
in voorbereiding of niet uitgevoerd) is van alle in de programmabegroting opgenomen
producten. Wanneer er afwijkingen zijn ten opzichte van de programmabegroting zal
hiervoor een toelichting worden gegeven.
3. Wat heeft het gekost? Hier worden de financiële resultaten toegelicht waarbij zoveel
mogelijk een relatie met de eerste twee W-vragen wordt gelegd. De over- dan wel
onderschrijdingen genoemd bij de derde W-vraag zijn incidenteel tenzij vermeld is dat het
een structurele over- dan wel onderschrijding is.
Aan het begin van hoofdstuk 3 is tevens de rekening van baten en lasten van het totaal van
de programma's opgenomen. Dit overzicht komt terug in de jaarrekening.
- De paragrafen zoals voorgeschreven in het BBV komen aan bod in hoofdstuk 3. Hierbij wordt
ingegaan op het weerstandsvermogen oftewel de risico's, de wijze waarop de
kapitaalgoederen worden onderhouden, de financiering en de wijze waarop de bedrijfsvoering
plaatsvindt.
- De jaarrekening 2009 bevat de waarderingsgrondslagen, de balans per 31 december 2009
met toelichting en de programmarekening met toelichting.
Wijziging indeling producten
In 2008 is de indeling van de producten geactualiseerd. In de begroting, de rapportages en de
jaarstukken is de indeling veranderd waardoor gerelateerde producten direct bij elkaar
beschreven staan. In voorliggende jaarstukken zijn, ten behoeve van de vergelijkende cijfers, de
cijfers uit de jaarstukken 2008 omgezet naar de nieuwe indeling. Dit betekent dat de cijfers op
totalen gelijk zijn aan de vastgestelde jaarstukken 2008 maar dat de verdeling over de
programma’s licht gewijzigd is. De, in de voorjaarsrapportage, doorgevoerde wijzigingen hebben
betrekking op:
- Het product Economisch & Juridische Zaken is verdeeld over programma 1 en 2. De
juridische zaken, zoals de gemeenschappelijke regeling en verordeningen, zijn verplaatst
naar programma 1 aangezien dit bestuurlijke aangelegenheden betreft. Het economisch
beheer waaronder alle contacten met commerciële partijen en huurders c.q. erfpachters
inclusief de instanties belast met verzekeringen en belastingen vallen onder programma 2 en
3
-
-
worden gerekend tot de inrichting, het beheer en de exploitatie van het schapsgebied. De
baten van Onderhoud en Economisch & Juridische Zaken zijn eveneens samengevoegd
onder Inrichting, beheer & Exploitatie.
Het product Marketing & Communicatie is verdeeld over programma 2 en 3. De reguliere
communicatie-uitingen zijn opgenomen onder programma 2 bij het product Communicatie. De
marketingactiviteiten zijn meer gericht op ontwikkelingen in de promotie van het schap en zijn
derhalve verplaatst naar programma 3 onder het product Marketing & Productontwikkeling.
In programma drie zijn de producten wat breder getrokken en worden producten zoals
‘Planvorming en Gebiedsontwikkeling’ en ‘Marketing & Productontwikkeling’ geleverd.
4
2.
Bestuurlijke samenvatting
Na voorafgaande behandeling door het Dagelijks Bestuur, heeft het Algemeen Bestuur de
Jaarstukken 2008, Programmabegroting 2010 en meerjarenraming 2010-2013 en de 1e en 2e
begrotingswijziging 2009 vastgesteld. Verder zijn de voor- en najaarsrapportage 2009 behandeld.
In iedere bestuursvergadering is de voortgangsrapportage "Zicht op de Grevelingen" aan de orde
gekomen. Het bestuur heeft goedkeuring verleend voor de voorstellen over de planstudie
Grevelingen/ het aanbod aan de Staatssecretaris van Verkeer & Waterstaat, bezoekerscentrum
Brouwersdam/ Grevelingen/ Voordelta, Brouwersdam Hotspot for Active Leisure en uitbreiding
RTM/ 1e fase entree Brouwersdam Zuid. Naar aanleiding van de evaluatie en het
investeringsprogramma Zicht op de Grevelingen 2010-2013 heeft het schapsbestuur goedkeuring
verleend voor het continueren van de projectorganisatie "Zicht op de Grevelingen" met een totale
looptijd van 6 jaar zoals voorzien.
Andere onderwerpen waarmee het Algemeen Bestuur akkoord is gegaan, zijn: de instelling van
een natuuradviescommissie, het plaatsen van vergaderstukken op de website, de nieuwe
Dienstverleningsovereenkomst 2010-2014 en de aanpassing van de volmacht- en
mandaatregeling.
In het Bestuur is gediscussieerd over het Terrein Beheer Model en de varianten voor groot
onderhoud (dit is ook nader toegelicht tijdens een excursie). Tot slot is de watersportstudie
gepresenteerd.
Samenstelling bestuur
Leden Dagelijks Bestuur
Naam
De heer J.L. Evertse
De heer F.K. Hamelink
De heer A.M. Verseput
De heer A.J. van der Vlugt
Gemeente/organisatie
Functie
Provincie Zuid-Holland
Voorzitter
Provincie Zeeland
Vice-voorzitter
Gemeente Schouwen-Duiveland
Gemeente Goedereede
Leden Algemeen Bestuur
Naam
De heer J.L. Evertse
Gemeente/organisatie
Provincie Zuid-Holland
De heer F.K. Hamelink
De heer A.M. Verseput
De heer P.J. Koningswoud
De heer G.C. Kleingeld
De heer A.J. van der Vlugt
De heer G.J. van der Valk
Plaatsvervanger
De heer M. van EngelshovenHuls
Provincie Zeeland
De heer M.J. Wiersma
Gemeente Schouwen-Duiveland De heer W.G. Renden
Gemeente Dirksland
Mevrouw D.G.P. Boelen
Gemeente Middelharnis
De heer P. Zevenbergen
Gemeente Goedereede
De heer P. Feller
Gemeente Oostflakkee
De heer J. Heijkoop
Adviseurs
Naam
De heer J.H.J. Kievit
De heer A.W. van der Vlies
De heer S.P.R.L. van Herk
De heer J. de Jager
Gemeente/organisatie
Staatsbosbeheer
Waterschap Hollandse Delta
Rijkswaterstaat, Waterdistrict Zeeuwse Delta
Waterschap Zeeuwse Eilanden
5
3.
Programmaverantwoording
3.1
Algemeen
Een toelichting op onderstaande programmarekening wordt gegeven bij de beantwoording van de
3e W-vraag voor de afzonderlijke programma’s verderop in dit hoofdstuk.
Programmarekening1
Primitieve
Begroting 2009
Programmarekening
Gewone bedrijfsvoering
Lasten
Programma 1. Bestuur
Programma 2. Beheer, onderhoud en exploitatie gebieden
Programma 3. Ontwikkelingen
Alg. dekkingsmiddelen, deelnemersbijdrage
Overige algemene dekkingsmiddelen
Totaal lasten
Baten
Programma 1. Bestuur
Programma 2. Beheer, onderhoud en exploitatie gebieden
Programma 3. Ontwikkelingen
Alg. dekkingsmiddelen, deelnemersbijdrage
Overige algemene dekkingsmiddelen
Totaal baten
Saldo gewone bedrijfsvoering
Incidentele lasten en baten
Incidentele lasten
Incidentele baten
Kredieten lasten
Kredieten baten (bijdragen van derden)
Saldo incidentele lasten en baten
Saldo na incidentele lasten en baten
Resultaatbestemming
Storting reserves
Onttrekking reserves
Saldo resultaatbestemming
Saldo na resultaatbestemming
Begrotingswijzigingen
2009
Begroting na
wijzigingen
2009
Rekening 2009 Rekening 2008
-103.459
-2.171.059
-73.016
-11.364
-69.448
-61.202
-114.823
-2.240.507
-134.218
-106.956
-3.913.620
-134.218
-103.913
-2.348.219
-129.854
-30.848
-2.378.382
28.345
-113.669
-2.503
-2.492.051
-338
-4.155.133
0
-2.581.985
0
1.795.685
0
357.246
546.732
2.699.663
321.281
0
0
0
0
-69.000
-69.000
-182.669
0
1.795.685
0
357.246
477.732
2.630.663
138.612
0
1.815.800
0
357.247
478.601
2.651.647
-1.503.485
0
1.764.793
0
349.863
564.012
2.678.668
96.683
0
0
-530.000
280.000
-250.000
71.281
-3.477
0
-1.052.315
530.191
-525.601
-708.270
-3.477
0
-1.582.315
810.191
-775.601
-636.989
-3.457
1.755.343
-740.921
604.784
1.615.749
112.264
0
319.716
-1.266.003
915.000
-31.287
65.396
-1.328.968
1.257.687
-71.281
0
-530.191
1.238.461
708.270
0
-1.859.159
2.496.148
636.989
0
-1.533.752
1.524.087
-9.664
102.599
-1.520.925
1.903.198
382.273
447.669
Toelichting resultaat 2009
De programmarekening is afgesloten met een voordelig resultaat van € 102.599. Dit resultaat is
hoofdzakelijk toe te schrijven aan:
- € 80.120 onderschrijding op Inrichting, beheer & exploitatie en communicatie
- € 20.115 extra baten vanuit Inrichting, beheer & exploitatie en communicatie
- € 2.364 overige
€ 102.599 totaal
Een uitgebreidere toelichting wordt gegeven bij de afzonderlijke programma's.
1
Voor de gehele rapportage geldt dat de lasten als negatieve bedragen worden gepresenteerd en de baten als positieve
bedragen. Bij de begrotingswijzigingen betekent een negatief bedrag een neerwaartse bijstelling en een positief bedrag
een verhoging van het budget.
6
3.2
Wat hebben we bereikt?
Bestuurlijke
speerpunten PB2009
Realisatie Toelichting stand van zaken
conform
PB20092
Bestuursaangelegenheden Afgerond Eén van de doelstellingen hierbij was het waarborgen van de
en Financiën
bestuurlijke positie van het schap. Dit komt onder andere tot
uiting in het programma Zicht op de Grevelingen (ZOG) en de
planvorming rond de Brouwersdam. Dit heeft geleid tot een
aanbod (op 12 juni aan de pers gepresenteerd) aan de
staatssecretaris en het op 29 juni met de staatssecretaris
bereikte akkoord over de MIRT-Verkenning (MIRT staat voor
Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport). In
het najaar 2009 is het bestuur akkoord gegaan met het
Beslisdocument MIRT Grevelingen.
Beheer
In
In het Dagelijks Bestuur is gediscussieerd over het Terrein
uitvoering Beheer Model en de varianten voor groot onderhoud. Een
nadere toelichting hiervoor heeft plaatsgevonden tijdens een
excursie. Op 3 december 2009 heeft het Bestuur ingestemd met
het principe van TBM; in het voorjaar 2010 zal nog nader stil
worden gestaan bij de financiële aspecten.
Herinrichting en
ontwikkeling Meerjarenprogramma
Zicht Op de Grevelingen
In
In december 2009 heeft het Bestuur kennis genomen van de
uitvoering evaluatie 2008/2009 en het Investeringsprogramma Zicht op de
Grevelingen 2010-2013 en is goedkeuring verleend voor het
continueren van de projectorganisatie "Zicht op de Grevelingen"
met een totale looptijd van 6 jaar zoals voorzien.
Bereikbaarheid en
toegankelijkheid
In
In dit kader is het plan voor de reconstructie van de
uitvoering Brouwersdam, opgesteld door Rijkswaterstaat en het schap,
van belang. Binnen de drieslag ecologie (herstel getij),
economie (schutsluis) en energie (getijdencentrale) wordt door
de mogelijke realisatie van een sluis (verbinding met de
Noordzee) de toegankelijkheid van het Grevelingenmeer
vergroot. Voorts worden de mogelijkheden voor diverse
routestructuren verkend.
Productontwikkeling en
exploitaties
In
Door middel van de voortgangsrapportages Zicht op de
uitvoering Grevelingen wordt de stand van zaken ten aanzien van de
diverse ontwikkelingen (de Punt, Brouwersdam, Slikken van
Flakkee, Grevelingendam) bij iedere bestuursvergadering
toegelicht.
2
In deze kolom wordt aangegeven of de acties ten behoeve van dit speerpunt in voorbereiding, in uitvoering of afgerond
zijn. Wanneer er nog geen acties zijn uitgevoerd, wordt in deze kolom ‘nog niet in uitvoering’ aangegeven.
7
Samenwerking en
promotie
In
Het schap heeft, naast een duidelijke doelstelling rond recreatie,
uitvoering ook op het vlak van natuurbeheer een belangrijke rol. Hierbij
wordt nauw samengewerkt met Staatsbosbeheer. Om de
regionale betrokkenheid bij de MIRT-Verkenning te organiseren,
heeft het schap het initiatief genomen tot de Alliantie
Grevelingen die behalve uit de hiervoor genoemde
overheidspartijen bestaat uit het energiebedrijf Delta NV en de
recreatieonderneming Duurzame Jachthaven van de Toekomst
BV. Ook nemen diverse partijen deel aan de
natuuradviescommissie en de watersportadviescommissie.
Toezicht en handhaving
Afgerond Ondanks dat de handhaving steeds meer tijd vraagt en dit ten
koste gaat van het taakonderdeel gastheerschap zijn zo veel
mogelijk reguliere contacten onderhouden met alle
verenigingen, exploitanten, belanghebbenden en
handhavingspartners. De samenwerking met partners wordt in
stand gehouden en waar mogelijk verbeterd. Getracht wordt dat
recreanten de gebieden optimaal kunnen benutten. Belangrijke
aspecten zijn klantgerichtheid, veiligheid en gebiedskwaliteit.
8
3.3
Programma 1. Bestuur
3.3.1
Wat hebben we gedaan?
Reguliere
dienstverlening
Uitvoering Toelichting op de realisatie inclusief de financiële
conform consequenties.
begroting3
Bestuursvergaderingen
Afgerond
In de rapportageperiode zijn vijf vergaderingen van het Dagelijks
Bestuur (DB) (13 februari, 8 mei, 12 juni, 15 oktober en 3
december) en twee vergaderingen van het Algemeen Bestuur
(AB) (12 juni en 3 december) gehouden.
Beleidsadvisering en
overleg
Afgerond
Beleidsadvisering en overleg hebben plaatsgevonden ter
voorbereiding van de bestuursvergaderingen alsmede in het
kader van onder andere het programma Zicht op de Grevelingen/
planvorming Brouwersdam/ MIRT-Verkenning.
Treasury en
cashmanagement
Afgerond
De financiering van het schap en de wijze waarop de gelden van
het schap beheer worden, komen aan bod in paragraaf 3.7.3
Financiering.
Actualiseren treasurystatuut
In het najaar van 2008 heeft een ad-hoc werkgroep bestaande
uit vertegenwoordigers van Rijk, gemeenten, provincies en
waterschappen zich gebogen over de vraag of de wet- en
regelgeving met betrekking tot het uitzetten van middelen door
decentrale overheden volstaat in tijden van onrust op de
financiële markten. De werkgroep heeft een aantal
vaktechnische verbeteringen voor de Regeling Uitzettingen en
Derivaten Decentrale Overheden (Ruddo) voorgesteld. De wet
Fido (Financiering decentrale overheden) is als gevolg hiervan
op enkele punten aangescherpt. Zo wordt in de regeling voor
uitzettingen langer dan drie maanden nu een hogere credit rating
door een erkend ratingbureau van de financiële ondernemingen
verlangd. Bovengenoemde wijzigingen hebben geen gevolgen
voor het treasurystatuut van uw schap. Er was dan ook geen
aanleiding het treasurystatuut van uw schap te wijzigen.
Financiële
administratie
Afgerond
Er vond tijdige en systematische vastlegging plaats van baten,
lasten en in- en uitgaande geldstromen. Bijzonderheden hebben
zich niet voorgedaan.
In september heeft de jaarlijkse interim-controle door de
accountant plaatsgevonden. Naar aanleiding van deze interimcontrole is in de managementletter het volgende opgenomen:
3
In deze kolom wordt aangegeven of de acties ten behoeve van het product in voorbereiding, in uitvoering of afgerond
zijn. Wanneer er nog geen acties zijn uitgevoerd, wordt in deze kolom ‘nog niet in uitvoering’ aangegeven.
9
-
de invordering van het proces vorderingen en het
debiteurenbeheer zijn geïntensiveerd;
de begroting 2009 is meer SMART;
de gegevensgerichte interne controle op getrouwheid en
rechtmatigheid is tijdig gestart.
Tevens zijn enkele verbeterpunten aangegeven voor de aanpak
en uitvoering van de interne controle. Veel van deze
verbeterpunten zijn meegenomen bij het aanpassen en
uitvoeren van het controleplan 2009.
Bijzondere aandacht in 2009 is uitgegaan naar het
debiteurenbeheer. Naast het sturen van herinneringen en
aanmaningen naar niet-betalende debiteuren is besloten de
vorderingen op de debiteuren die niet door middel van een
betaling reageren over te dragen aan een incassobureau. In de
laatste aanmaning wordt aan de debiteur meegedeeld dat het
niet betalen van de vordering zal leiden tot het inschakelen van
een incassobureau. Het is gebleken dat deze mededeling in
sommige gevallen debiteuren aanzet tot betaling dan wel dat zij
contact opnemen en een voorstel doen tot het treffen van een
betalingsregeling. Er zijn binnen uw schap geen vorderingen die
uit handen gegeven zijn.
Een nadere toelichting op de post (dubieuze) debiteuren is
opgenomen in hoofdstuk 4 bij de toelichting op de
geprognosticeerde balans.
Jaarstukken
Afgerond
De jaarstukken 2008 zijn op 12 juni vastgesteld door het AB en
vervolgens verzonden naar het ministerie van Binnenlandse
Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). De accountant heeft
goedkeurende verklaringen afgegeven voor zowel getrouwheid
als rechtmatigheid.
Bestuursrapportages
Afgerond
De voorjaarsrapportage is opgesteld. De daarbij behorende
begrotingswijziging is op 12 juni vastgesteld door het AB.
De najaarsrapportage is op 3 december 2009 inclusief de daarbij
behorende begrotingswijziging vastgesteld door het AB.
Programmabegroting
Afgerond
De programmabegroting 2010 is op 12 juni vastgesteld door het
AB en verzonden naar het ministerie van BZK.
Financiële
beleidsadvisering/ ontwikkeling
Afgerond
Alle bestuursvoorstellen met financiële gevolgen zijn getoetst en
voorzien van een financieel belegvel waarin de financiële
gevolgen van de beleidsvoornemens en de dekking daarvan zijn
opgenomen.
In 2009 zijn de risico's van het schap geactualiseerd en voor
10
zover mogelijk gekwantificeerd. Dit heeft zijn weerslag op het
weerstandsvermogen. Zie verder paragraaf 3.7.2.
Er is geen aanleiding om het beleid dat is vastgesteld conform de
nota investeren en afschrijven en de nota reserves en
voorzieningen bij te stellen.
Juridische
ondersteuning en
advisering
Afgerond
In het najaar is geadviseerd in het kader van het
opschalingtraject van de gemeenschappelijke regeling.
De partiële wijziging van de gemeenschappelijke regeling,
opgesteld (benoemingsartikel AB-leden) conform het gestelde in
Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr), is in 2009 door het
bestuur vastgesteld.
Er is een nieuw aanwijzingsbesluit ruiterroutes opgesteld.
De dienstverleningsovereenkomst (DVO) tussen het schap en de
PZH is geëvalueerd. De aanbevelingen uit de evaluatie zijn
betrokken bij het opstellen van de nieuwe DVO. De nieuwe DVO
is vastgesteld in het najaar van 2009.
Een bezwaarschrift met betrekking tot toepassing/inhoud van de
Algemene Verordening (AV) in relatie tot wettelijke
bevoegdheden van Rijkswaterstaat is afgedaan en heeft niet
geleid tot een behandeling door de Bezwarencommissie van de
Provincie Zuid-Holland.
Diverse overeenkomsten, publiek- en privaatrechtelijke, zijn
inhoudelijk getoetst, mede in relatie tot bevoegdheden van het
bestuur.
Een brief van het ministerie van Economische Zaken met
betrekking tot de Europese Dienstenrichtlijn is beantwoord.
Aangegeven is dat de regelgeving van het schap "europaproof"
is.
In het najaar is een (nieuwe) legesverordening en tarieventabel
opgesteld en aan het Dagelijks Bestuur voorgelegd.
11
3.3.2
Financieel overzicht van het totaal van de producten in programma 1
Programma 1. Bestuur
Primitieve
Begroting 2009
Lasten
Bestuursondersteuning
Financiën
Bestuurlijke aangelegenheden
Totaal lasten
-103.459
Baten
Bestuurlijke aangelegenheden
Totaal baten
0
0
Saldo gewone bedrijfsvoering
Incidentele lasten en baten
Incidentele lasten
Incidentele baten
Kredieten lasten
Kredieten baten (bijdragen derden)
Totaal incidentele lasten en baten
Resultaatbestemming
Storting reserves
Onttrekking reserves
Saldo resultaatbestemming
Saldo na resultaatbestemming
-78.985
-24.474
Begrotingswijzigingen
2009
Begroting na
wijzigingen
2009
Rekening 2009 Rekening 2008
78.985
24.474
-114.823
-11.364
0
0
-114.823
-114.823
-106.956
-106.956
-103.913
-103.913
0
0
0
0
0
0
-103.459
0
0
0
-11.364
-114.823
-106.956
-103.913
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
-103.459
0
0
0
-11.364
0
0
0
-114.823
0
0
0
-106.956
0
0
0
-103.913
Toelichting op de financiële resultaten
Bestuurlijke aangelegenheden
De onderschrijding van € 7.867 wordt veroorzaakt doordat de bestuurskosten lager zijn
uitgevallen dan begroot. In de begroting is rekening gehouden met kosten voor bijzondere
gebeurtenissen zoals bijeenkomsten, drukwerk en inhuur van experts. Er zijn minder bijzondere
gebeurtenissen geweest dan voorzien waardoor de daadwerkelijke kosten lager zijn uitgevallen.
12
3.4
Programma 2. Beheer, onderhoud en exploitatie gebieden
3.4.1
Wat hebben we gedaan?
Reguliere
dienstverlening
Communicatieplan
Uitvoering Toelichting op de realisatie inclusief de financiële
conform consequenties.
begroting4
Afgerond
Communicatiebeleid
Als onderdeel van het gebiedsplan is gestart met het verzamelen
van gegevens voor het strategisch communicatieplan. Er zijn
gesprekken gevoerd met diverse partijen in het gebied. De
informatie die hiermee is verzameld, diende als input voor het
plan. De eerste versie van het concept communicatieplan is
inmiddels ontwikkeld.
Promotiemateriaal
Internet
De schapssite www.grevelingen.nl is regelmatig bijgehouden en
voorzien van de bestuursstukken en bestuursagenda’s. Daarnaast
is de site vertaald in het Engels en Duits.
De portal recreatiezuidholland.nl, het overkoepelende
internetmedium van de Zuid-Hollandse natuur- en
recreatieschappen, is geheel vernieuwd. Behalve een nieuw, fris
ontwerp is de site ook technisch drastisch aangepakt. Resultaat:
een site in een modernere vormgeving die gebruiksvriendelijk is
vanwege de introductie van Google maps. Hierdoor zijn
recreatieve routes, faciliteiten in en aanrijroutes naar de
recreatiegebieden heel gemakkelijk te vinden en te printen.
Drukwerk/folders
De themafolders over natuur en het strand Grevelingendam zijn
herdrukt in een oplage van ieder 5.000 exemplaren. De folders
worden verspreid via het bezoekerscentrum Grevelingen en zijn
verkrijgbaar via internet. De watersportfolder is voorzien van een
nieuwe vormgeving, aangepaste tekst en gedrukt in een oplage
van 10.000 exemplaren. De folder is verspreid bij jachthavens in
het gebied en wordt door toezichthouders uitgedeeld aan
booteigenaren. De folder is ook vertaald in het Engels en Duits en
gedrukt in een oplage van 4.000 exemplaren ieder. Deze folder
wordt meegenomen door jachthaveneigenaren naar
watersportbeurzen in het buitenland en verspreid onder de
internationale bezoekers van het gebied.
De algemene recreatiefolder is opnieuw ontwikkeld met nieuwe
tekst, vormgeving en fotografie.
4
In deze kolom wordt aangegeven of de acties ten behoeve van het product in voorbereiding, in uitvoering of afgerond
zijn. Wanneer er nog geen acties zijn uitgevoerd, wordt in deze kolom ‘nog niet in uitvoering’ aangegeven.
13
De recreatiekrant “Naar buiten” is in april opnieuw uitgebracht in
een oplage van 1,3 miljoen als special in de huis-aan-huiskranten
van Wegener. De krant was een samenwerking tussen de ZuidHollandse natuur- en recreatieschappen en gemeente MiddenDelfland, Promotie Platform Midden-Delfland, Zuid-Hollands
Landschap, Duinwaterbedrijf Zuid-Holland, Staatsbosbeheer,
gemeente Den Haag en Natuurmonumenten. In de special kreeg
de lezer een beeld van de recreatiemogelijkheden 'om de hoek'
(hond uitlaten, rondje wandelen of fietsen, etc.) maar ook van de
meer bovenregionale recreatiemogelijkheden waarvoor men
bereid is wat meer kilometers te rijden (duiken, klimmen,
thematische fietsroutes, etc.).
Op verschillende plekken in de Grevelingen zijn van het gebied en
recreanten door een fotograaf foto’s gemaakt. De foto’s zijn
geheel afgekocht en kunnen vrij gebruikt worden. De foto’s
worden gebruikt voor divers promotie- en voorlichtingsmateriaal.
Dit heeft geresulteerd in 50 foto’s.
Promotieactiviteiten
Beurzen
In de laatste week van maart 2009 heeft het schap, in
samenwerking met de andere Zuid-Hollandse schappen,
geparticipeerd met een beursstand aan de Visma, de visbeurs
voor zowel recreatieve als sportvissers. Handhavers van G.Z-H
gaven toelichting op het beleid voor vissers in de
recreatiegebieden en deelden foldermateriaal hierover uit.
Voorlichting
Flyers Handhaving
Vooraf aan de Hengelsportbeurs Visma in maart 2009 heeft het
schap bijgedragen aan het tot stand komen van een algemene
flyer 'Sportvissen' waarin het visbeleid voor recreanten staat
opgenomen. De flyer 'Paarden in het verkeer' is herdrukt. Deze
flyers zijn verspreid door handhaving.
Perscontacten
Het schap is acht keer benaderd door journalisten van het AD
(Algemeen Dagblad) en Provinciale Zeeuwse Courant (PZC) over
ontwikkelingen en gebeurtenissen in het gebied met als resultaat
diverse kleinere en grotere artikelen in de kranten. De kranten
schreven over: het parkeerbeleid, dieren in het recreatiegebied,
duiklocaties, algen, vernielingen in het gebied, waterjump,
verordening stimulering Voordelta.
Jaarverslag
Er is gewerkt aan een pr-versie van het jaarverslag 2008. In het
jaaroverzicht staan de hoogtepunten van het afgelopen jaar. Het
overzicht is verstuurd naar alle relaties en de pers. De pr-versie is
ook beschikbaar als pdf-download op de schapssite.
14
Informatieavond
De informatieavond op 5 augustus is, hoewel weinig bezoekers,
goed gelopen en goed gewaardeerd door de bezoekers.
Uitvoeringsplan
openbare ligplaatsen
In
Dit onderdeel wordt meegenomen in de watersportvisie (zie Zicht
uitvoering Op de Grevelingen).
Economisch beheer
en vastgoedbeheer
Afgerond
Contractbeheer
De werkzaamheden met betrekking tot de contracten met
ondernemers, verenigingen, huurders en derden waar een
contractuele afspraak mee gemaakt is, zijn conform planning
uitgevoerd.
Relatiebeheer
In het kader van relatiebeheer of vanwege ontwikkelingen bij
exploitaties zijn verschillende exploitanten bezocht.
Deze bezoeken hebben tot doel knelpunten op te sporen en
oplossingsmogelijkheden te bespreken en meer in het algemeen
de contacten met elkaar te onderhouden. Tevens worden
veranderingen en uitbreidingsplannen gesignaleerd en kleine
problemen opgelost.
Verzekeringen
Het verzekeringenpakket wordt beheerd en er zijn geen
bijzonderheden te melden.
Vastgoedbeheer
Sinds de zomer heeft Vastgoedontwikkeling bijgedragen aan het
Gebiedsplan Grevelingen, de Watersportvisie Grevelingen en het
Ontwikkelingsprogramma Grevelingendam.
Tarieven leges 2009
Afgerond
In het najaar 2009 is een (nieuwe) legesverordening en
tarieventabel opgesteld en vastgesteld door het Dagelijks Bestuur.
De verordening zal in 2010 worden voorgelegd aan het Algemeen
Bestuur.
Beheerplan natura
2000
Afgerond
Er is aan meerdere workshops en klankbordgroepen
deelgenomen inzake Natura 2000 en er is input over bestaand
gebruik op het gebied van recreatie en beheermaatregelen
geleverd in relatie tot Natura 2000.
Parkeerbeheer
Afgerond
Er zijn geen wijzigingen aangebracht in het parkeerbeleid binnen
de Grevelingen.
Vergunningen/
toestemmingen
Afgerond
Er zijn in de rapportageperiode ongeveer 50 vergunningen,
toestemmingen en ontheffingen afgegeven. Het betrof
hoofdzakelijk toestemmingen voor evenementen, ontheffingen
bedrijfsmatige recreatie te water en toestemmingen zoals het NK
15
windsurfen, Omloop Goeree Overflakkee en een circus.
Daarnaast werden ook toestemmingen verleend voor bijvoorbeeld
geocaching, scouting- en zeilevenementen.
Gastheerschap
Afgerond
Het preventief en informatief aanwezig zijn in de gebieden is
marginaal geweest door de noodzakelijke prioriteitstelling ten
gunste van handhaving.
Handhaving
Afgerond
De handhaving ligt in het gebied van de Grevelingen nog bij veel
verschillende handhavingpartners waardoor het voor het publiek
niet altijd even duidelijk is hoe de handhaving is geregeld. Een
eenduidig optreden en gecentraliseerde regie is daarvoor
noodzakelijk.
De Grevelingen is een zeer aantrekkelijk gebied voor een grote
groep recreanten. In het deelgebied de Slikken van Flakkee werd
een middelgrote illegale houseparty gehouden. In de omgeving
van de voormalige horecagelegenheid 'Het Dolfijntje' komt veel
jeugd die daar voor overlast en vernielingen zorgt. Het aantal
vernielingen in het gebied is in dit jaar toegenomen. De sloop van
het Dolfijntje en de daarbij horende brand heeft op deze locatie
voor veel overlast gezorgd.
Meldingen van stroperij blijven terugkeren. Het gaat hierom wilden visstroperij. Visstroperij vindt vooral plaats op de spuisluis in de
Brouwersdam.
Op verschillende data hebben grote groepen straatracers zich
verzameld op de openbare wegen op de Brouwersdam.
Straatraces hebben daar meerdere keren plaatsgevonden.
Ook werd er veel illegaal overnacht op de diverse parkeerplaatsen
in het gebied. Het 2-daags surfevenement 'The Mission' heeft
geleid tot een grote groep deelnemers die illegaal wilden
overnachten.
In combinatie met het project “Brandmeester” wat gericht is tegen
het hebben van kampvuren wordt in de nachtelijke uren
gecontroleerd op illegale overnachtingen in De Grevelingen.
Hierbij werden meerdere processen-verbaal voor illegaal
overnachten geschreven. Knelpunten bij het uitvoeren van dit
project zijn de uren waarop het wordt uitgevoerd. Diensten liepen
van 20.00 tot 04.00 uur om zoveel mogelijk op de tijden van de
overtredingen aanwezig te zijn in de gebieden. Dergelijke diensten
dienen, gezien de veiligheidsrisico’s, te worden uitgevoerd met
tenminste 3 of meer handhavers. De coördinatie voorafgaand aan
de inzet vergt tijd omdat getracht wordt ook de
handhavingspartners bij dergelijke projecten te betrekken.
Dergelijke acties hebben duidelijke consequenties voor de
16
capaciteit in de reguliere surveillance.
Het handhaven van de regels met betrekking tot hondenzonering
blijft een punt van aandacht.
Tot slot is deelgenomen in een controlevisserij project vanuit de
politie Rotterdam Rijnmond ter controle op visstroperij.
Evenementen
Een aantal grotere evenementen wordt in en rond het gebied van
De Grevelingen georganiseerd. Het gebied kan dit soort
evenementen goed aan. Het surfevenement 'The Mission' heeft
meer toezicht en handhaving gevergd in verband met het vele
illegale overnachten wat hieraan gekoppeld is.
Evenementen zoals 'Concert At Sea' leveren weinig problemen op
voor het recreatieschap maar door de enorme aantrekkingskracht
en omvang is extra toezicht in de gebieden noodzakelijk.
Ook ongewenste evenenementen zoals illegale houseparty's
vinden plaats in De Grevelingen. Organisatoren van dit soort
activiteiten vinden het gebied aantrekkelijk door de beperkte
controleerbaarheid van de gebieden met de huidige
handhavingsinzet.
Risico’s handhavers
In 2009 is door de handhavers ervaren dat de maatschappij ten
opzichte van hun optreden verhardt. Escalatierisico’s nemen bij
regulier optreden toe. Over het algemeen voelen de handhavers
zich niet bedreigd tijdens de uitvoering van hun werkzaamheden.
Om ervoor te zorgen dat de handhavers hun werkzaamheden zo
veilig mogelijk kunnen blijven doen, zijn zij bewapend, beschikken
over veiligheidsmiddelen en worden zij regelmatig getraind in deescalerend werken.Handhavers registeren het niet toelaatbare
gedrag wat tegen hen wordt geuit in een landelijk
agressieregistratie systeem.
Het uiteindelijk vergroten van de veiligheid door betere
bewapening en/of dubbele bemanning bij alle diensten lijkt
onvermijdelijk. Eén en ander hangt samen met de samenwerking
met de regiopolitie. Bij de politie is echter nog steeds sprake van
een terugtrekkende beweging uit de recreatiegebieden waardoor
van de handhavers in toenemende mate wordt verwacht dat zij
zelfstandig zaken oplossen. Indien toch ondersteuning wordt
gevraagd, dient hier lang op gewacht te worden waardoor het
risico voor de handhaver toe neemt.
Integrale
veiligheidszorg
Afgerond
De samenwerking tussen schap en diverse gemeenten loopt nog
niet overal goed en is voor wat betreft de evenementen voor
verbetering vatbaar.
17
In het door G.Z-H geïnitieerde handhavingsoverleg worden al veel
operationele zaken besproken om de handhaving zoveel mogelijk
op elkaar af te stemmen.
Eén keer per maand woont een handhaver van G.Z-H het
handhavingsoverleg van het Regionaal milieuteam Zeeland bij,
wat als zeer nuttig en zinvol wordt beschouwd. De capaciteit van
de samenwerkingspartners wordt zoveel mogelijk benut.
Onderhoud van
recreatiegebieden
(regulier onderhoud
en samenwerking
Staatsbosbeheer)
Afgerond
De reguliere onderhoudswerkzaamheden zijn conform planning
uitgevoerd.
Gedurende het seizoen heeft een aantal calamiteiten
plaatsgevonden waaronder een olielekkage op het terrein rondom
de Haven van Bommenede en diverse vernielingen bij WestRepart en op de Grevelingendam. Daarnaast zijn extra
hygiënewerkzaamheden uitgevoerd door de hoge recreatiedruk
die het gevolg was van het uitstekende zomerweer gedurende het
recreatieseizoen. De hiermee gepaard gaande meerkosten
konden binnen de begroting opgevangen worden.
In 2009 is de in 2008 gestarte pilot met zelfvoorzienende tijdelijke
toiletunits met spoelwaterrecycling voortgezet. De ervaringen
hiermee zijn wisselend: op enkele locaties hebben deze units
redelijk gefunctioneerd, op andere locaties waren de resultaten
minder goed. De op het eiland Stampersplaat geplaatste unit is –
mede naar aanleiding van klachten van recreanten – eind
augustus vervangen door mobiele toiletcabines.
Samenwerking met Staatsbosbeheer
In maart 2009 is het door Staatsbosbeheer ingediende werkplan
voor het natuurbeheer in De Grevelingen goedgekeurd.
Gedurende het jaar heeft Staatsbosbeheer de voortgang van de
uitvoering van het werkplan gerapporteerd door middel van
kwartaalrapportages en er heeft diverse malen overleg
plaatsgevonden met Staatsbosbeheer. De uitvoering van het
werkplan heeft grotendeels plaatsgevonden conform het werkplan,
met uitzondering van de volgende onderwerpen:
- maaibeheer/begrazing: doordat op meer locaties dan voorzien
kon worden volstaan met begrazing c.q. het maaien en laten
liggen van het maaisel (in plaats van maaien en afvoeren van
het maaisel) zijn per saldo circa € 31.000 minder kosten
gemaakt;
- monitoring: de doelstellingen ten aanzien van monitoring
konden met circa € 17.000 minder kosten worden bereikt.
Initiëren van
gebruikersoverleggen
Afgerond
In 2009 hebben de diverse gebruikersoverleggen plaatsgevonden.
Daarnaast is op 5 augustus een informatiemarkt voor recreanten
georganiseerd waarbij vertegenwoordigers van het natuur- en
recreatieschap De Grevelingen, Rijkswaterstaat,
Staatsbosbeheer, de Hengelsportfederatie, de KNRM, het VVV en
18
de EHBZ (eerste hulp bij gestrande zeezoogdieren) informatie
verstrekten over onderwerpen zoals de duiksport, watersport,
hengelsport, waterkwaliteit, terugbrengen van het getij of de
voortgang van de ontwikkelingen uit de visie Zicht op de
Grevelingen.
Groot Onderhoud
In
In het streven naar efficiëntie in werken en een doelmatige
uitvoering besteding van middelen is gekeken op welke wijze kleinere
opdrachten, die een groot gedeelte van de werkvoorraad van het
onderhoud uitmaken, middels raamcontracten aanbesteed en
uitgevoerd kunnen worden. Voor verschillende reguliere
onderhoudsmaatregelen is onderzocht in hoeverre het mogelijk is
deze werkzaamheden met een aanbestedingsprocedure middels
een Overeenkomst Met Open Posten (OMOP) weg te zetten. Er is
juridische deskundigheid ingewonnen in hoeverre in het kader van
aanbestedingswetgeving werkzaamheden als dienst of werk
dienen te worden aangemerkt en als gevolg hiervan welke
aanbestedingsprocedure gevolgd dient te worden.
Ook zijn/worden nieuwe samenwerkingsverbanden met
gemeenten en andere partijen zoals agrarische
natuurverenigingen onderzocht. Daarnaast is als gevolg van de
kredietcrisis en een radicaal veranderende markt, er is inmiddels
door de bank genomen gebrek aan werk, de kwaliteit van de
werkvoorbereiding verbeterd en de aanbestedingsprocedure
aangescherpt omdat het risico op claims is toegenomen. Enerzijds
zijn procedures scherper neergezet dan voorheen waardoor de
voorbereiding in principe meer tijd kost maar de feitelijke
doorlooptijd in uitvoering aanzienlijk wordt verkort. Anderzijds is de
arbeidsmarkt op dit moment voor de overheid gunstiger dan in de
voorliggende jaren en is het gelukt de formatie grotendeels weer
op sterkte te krijgen. Hierdoor is zowel kwalitatief als kwantitatief
een slag geslagen. Dit heeft echter wel een extra beslag op de
beschikbare capaciteit gelegd. Een herprioritering was dan ook
noodzakelijk.
Het reguliere onderhoud is zoveel mogelijk conform planning
alsnog uitgevoerd maar doordat hier meer capaciteit in ging zitten
dan aanvankelijk begroot, zijn daarmee de investeringen en het
groot onderhoud in het gedrang gekomen. In de tweede helft van
2009 is ten aanzien van het groot onderhoud een flinke slag
gemaakt en zijn de achterstanden van de afgelopen jaren
weggewerkt.
Het voorgaande betekent dat de volgende projecten (en hun
budget) doorschuiven:
- Baggeren openingen Grevelingendam: doordat in de loop van
2008 bleek dat uitvoering van dit werk in combinatie met het
project uitbreiding jachthaven Bruinisse niet mogelijk was, is
dit project begin 2009 in aangepaste vorm in voorbereiding
19
-
-
-
-
genomen. De afronding van het project en de financiële
afwikkeling vinden begin 2010 plaats.
Opknappen toiletgebouwen: de werkzaamheden zouden eind
2009 gereed zijn. Dit project is vertraagd door dat er tijdens de
uitvoering veel meerwerk bleek te zijn en de aannemer niet
aan zijn contractuele verplichtingen bleek te kunnen voldoen.
Het werk wordt door een andere aannemer afgemaakt. De
financiële afwikkeling vindt waarschijnlijk net in 2010 plaats.
Terugzetten en snoei randbeplanting Grevelingendam: de
meest urgente werkzaamheden zijn uitgevoerd, het overige is
als gevolg van de herprioritering doorgeschoven naar 2010.
Renoveren steigers: deze werkzaamheden zijn als gevolg van
de herprioritering doorgeschoven naar 2010.
Verwijderen oesters surfplas en zwemwaterlocaties: na
heroriëntatie op de eerder gekozen aanpak doorgeschoven
naar 2010 (zie ook paragraaf 3.7.2 Weerstandsvermogen).
Aanvullen oeverbeschermingen: deze werkzaamheden zijn als
gevolg van de herprioritering doorgeschoven naar 2010.
Aanbrengen slijtlaag Haven van Bommenede: deze
werkzaamheden zijn als gevolg van de herprioritering
doorgeschoven naar 2010.
Een extra onttrekking, ten opzichte van de aanvragen in de
programmabegroting, uit de Voorziening Groot Onderhoud heeft
plaatsgevonden om voor aanvang van het recreatieseizoen 2010
de werksteiger te Bommenede te kunnen vervangen. De
voorbereidingen hiertoe zijn medio 2009 begonnen. Naar
aanleiding van een twee varianten onderzoek (vast of drijvend)
heeft het Algemeen Bestuur in december 2009 besloten over te
gaan tot vervanging door een drijvende steiger.
20
Kredieten
Uitvoering Toelichting op de realisatie inclusief de financiële
conform consequenties.
begroting5
Vervangen
informatiepanelen
inclusief verhoging
budget vervanging
informatiepanelen
In
Dit project zal naar verwachting in 2010 afgerond worden. Het
uitvoering project is vertraagd in uitvoering omdat het benodigde
kaartmateriaal niet klaar is en de gekozen vormgeving niet conform
de afgesproken stijl is. Het krediet is verlengd tot 31 december
2010.
Evaluatie betaald
parkeren
In
Er zijn nog geen evaluatiewerkzaamheden verricht inzake het
uitvoering betaald parkeren. Het krediet is verlengd tot 31 december 2010.
Slopen en
verwijderen drijvend
restaurant 't Dolfijntje
In
Nadat in december 2008 het drijvend restaurant door het schap
uitvoering werd verworven met als doel dit te verwijderen, heeft in de loop
van 2009 de feitelijke sloop en afvoer van de restanten
plaatsgevonden. Een en ander werd gecompliceerd door een
brand die op 8 september 2009 kort na aanvang van de sloop
plaatsvond. Verder heeft de voormalig eigenaar van het object de
nodige pogingen gedaan om de sloop via juridische procedures
aan te vechten.
Zo werd op 8 juli 2009 een bezwaarschrift ingediend tegen de
verleende sloopvergunning. Dit bezwaar is door de
bezwarencommissie van de gemeente op 21 september 2009
behandeld en niet ontvankelijk verklaard. Het gelijktijdig ingediende
verzoek tot het treffen van een voorlopige voorziening is op 6
augustus jl. door de rechtbank te Middelburg afgewezen. Gelet op
het stellige oordeel van de rechtbank werd de feitelijke sloop reeds
op basis van de uitspraak in de voorlopige voorziening ter hand
genomen. Tegen de afwijzing van het bezwaar door de gemeente
is de voormalig eigenaar van 't Dolfijntje in beroep gegaan bij de
rechtbank te Middelburg. Een uitspraak is in de loop van 2010 te
verwachten.
De werkzaamheden zijn in 2009 uitgevoerd maar de financiële
afwikkeling zal plaatsvinden in 2010.
5
In deze kolom wordt aangegeven of de acties ten behoeve van dit krediet in voorbereiding, in uitvoering of afgerond zijn.
Wanneer er nog geen acties zijn uitgevoerd, wordt in deze kolom ‘nog niet in uitvoering’ aangegeven.
21
3.4.2
Financieel overzicht van het totaal van de producten in programma 2
Programma 2. Beheer, onderhoud en exploitatie
gebieden
Lasten
Economische & Juridische zaken
Marketing & Communicatie
Planvorming & Advisering
Toezicht & Handhaving
Onderhoud
Inrichting, Beheer & Exploitatie
Communicatie
Regelgeving & Handhaving
Totaal lasten
Baten
Economische & Juridische zaken
Marketing & Communicatie
Onderhoud
Inrichting, Beheer & Exploitatie
Communicatie
Regelgeving & Handhaving
Totaal baten
Saldo gewone bedrijfsvoering
Incidentele lasten en baten
Incidentele lasten
Incidentele baten
Kredieten lasten
Kredieten baten (bijdragen derden)
Totaal incidentele lasten en baten
Resultaatbestemming
Storting reserves
Onttrekking reserves
Saldo resultaatbestemming
Saldo na resultaatbestemming
Primitieve
Begroting 2009
-99.290
-110.238
-44.830
-66.385
-1.850.316
Begrotingswijzigingen
2009
Begroting na
wijzigingen
2009
Rekening 2009 Rekening 2008
99.290
110.238
44.830
66.385
1.850.316
-2.080.256
-93.866
-66.385
-69.448
0
0
0
0
0
-2.080.256
-93.866
-66.385
-2.240.507
-3.756.289
-90.946
-66.386
-3.913.620
-2.194.652
-88.555
-65.013
-2.348.219
1.795.685
-291.962
-2.500
-1.501.223
1.793.185
2.500
0
0
0
0
0
1.793.185
2.500
0
1.795.685
1.811.788
4.012
0
1.815.800
1.761.887
2.831
75
1.764.793
-375.374
-69.448
-444.822
-2.097.820
-583.426
0
0
0
0
0
0
0
-46.188
0
-46.188
0
0
-46.188
0
-46.188
20
1.755.343
-10.770
0
1.744.593
0
319.716
-123.150
0
196.566
-32.000
0
-32.000
-407.374
20.000
162.857
182.857
67.221
-12.000
162.857
150.857
-340.153
-12.000
127.439
115.439
-237.788
-33.396
502.421
469.025
82.165
-2.171.059
291.962
2.500
1.501.223
Toelichting op de financiële resultaten
Inrichting, beheer en exploitatie
De overschrijding op inrichting, beheer en exploitatie wordt veroorzaakt door het verwerken van
het bestuursbesluit van 3 december 2009 waarin is ingestemd met het overhevelen van de saldi
van de voorzieningen onderhoud Strand Den Osse en onderhoud oeververdediging naar de
voorziening Groot Onderhoud. In totaal wordt hiermee, naast de reguliere dotatie in 2009, een
bedrag van € 1.753.233 toegevoegd aan de voorziening Groot Onderhoud. De totale
overschrijding op inrichting, beheer en exploitatie is echter € 77.200 lager als gevolg van een
onderschrijding op het reguliere budget voor 2009. De redenen voor deze onderschrijding worden
hieronder toegelicht.
Er is een onderschrijding op de budgetten voor afschrijvingen doordat nog niet alle te activeren
activa (Waterjump) gereed gekomen zijn in 2009 (€ 8.824). De energie- en waterlasten zijn €
4.810 lager uitgevallen dan begroot. Bij het opstellen van de programmabegroting 2011 wordt
bekeken of deze onderschrijding structureel is en tot aanpassing van de begroting kan leiden. De
huisvestingskosten zijn eveneens lager uitgevallen dan begroot (€ 17.539). Deze laatste
onderschrijding is structureel en zal in de komende begrotingen worden aangepast.
Zoals aangegeven in de toelichting op het regulier onderhoud zijn de kosten voor de diensten van
Staatsbosbeheer fors lager uitgevallen doordat er minder maaisel hoefde te worden afgevoerd en
de monitoring met minder kosten dan voorzien kon worden gerealiseerd (€ 48.000).
De kosten voor leveranties en diensten derden zijn € 4.126 hoger uitgevallen. De kosten voor
parkeren zijn hoger geweest dan begroot als gevolg van meer storingen dan gebruikelijk (€
22
13.527). Inmiddels zijn maatregelen getroffen waardoor het aantal storingen naar verwachting in
2010 zal afnemen tot een normaal niveau. Voor liggelden zijn de kosten € 2.577 lager geweest.
De extra kosten voor het Dolfijntje van € 13.103, voorzien in de najaarsrapportage, zijn niet
gemaakt. De werkzaamheden zijn in 2009 uitgevoerd maar de financiële afwikkeling zal
plaatsvinden in 2010. Het bestuur wordt verzocht dit budget in 2010 beschikbaar te stellen voor
de financiële afwikkeling van 't Dolfijntje.
Communicatie
Als gevolg van behaalde aanbestedingsvoordelen zijn de kosten voor 2009 lager geweest dan
voorzien (€ 2.920).
Incidentele baten
De incidentele baten worden grotendeels verklaard door de vrijval van de voorzieningen
onderhoud Strand Den Osse en onderhoud oeververdediging ten gunste van de voorziening
Groot Onderhoud. In totaal was in deze voorzieningen een bedrag van € 1.753.233 opgenomen.
Dit bedrag is conform het besluit van het Algemeen Bestuur van 3 december 2009 toegevoegd
aan de voorziening Groot Onderhoud. De dotatie van dit bedrag wordt zichtbaar onder de
reguliere dienstverlening Inrichting, beheer en exploitatie.
Kredieten
Omschrijving krediet
Vervanging informatiepanelen
Evaluatie betaald parkeren
Verhoging krediet vervanging informatiepanelen
Slopen en verwijderen drijvend Restaurant 't Dolfijntje
Totaal
Krediet
(datum AB
besluit)
24/11/06
04/07/08
04/07/08
04/07/08
Totaal
krediet
Additionele
Totaal
dienstvergerealiseerd
lening
t/m 31-12-2008
Prognose
2009
Realisatie
2009
Restant
krediet per
01-01-2010
30.900
22.500
2.500
40.000
900
2.500
-
610
-
10.000
36.188
10.770
30.290
22.500
2.500
29.230
95.900
3.400
610
46.188
10.770
84.520
Van de jaarschijf 2009 is circa 23 procent gerealiseerd. De redenen per project zijn gegeven in
paragraaf 3.4.1 waar de realisatie per project is toegelicht.
23
3.5
Programma 3. Ontwikkelingen
3.5.1
Wat hebben we gedaan?
Toelichting op de realisatie inclusief de financiële
consequenties.
Reguliere
dienstverlening
Uitvoering
conform
begroting6
Gebiedsplan inclusief
Meerjaren
(vervangings-)
investeringsplan
In uitvoering In 2009 is een groot deel van het het Gebiedsplan opgesteld.
De eerste resultaten zijn ambtelijk met de deelnemers
doorgesproken. In het gebiedsplan zijn de volgende elementen
meegenomen:
- Zicht Op de Grevelingen
- Natura 2000
- Aspecten uit de watersportstudie
In 2010 zal het bestuurlijke traject rondom het gebiedsplan
worden doorlopen.
Marktonderzoek en
Productontwikkeling
In uitvoering De voorbereidingen voor het Recreantenonderzoek in 2010 zijn
gestart.
Uitbreiding
Jachthaven Bruinisse
In uitvoering De aanleg van de uitbreiding van de jachthaven Bruinisse,
waarvoor in 2008 het terrein door het schap in ondererfpacht
werd uitgegeven, vorderde in 2009 gestaag. De eerste
ligplaatsen zijn in gebruik genomen en er is gestart met de
bouw van de centrumvoorzieningen.
Uitbreiding
Jachthaven
Herkingen
In
Er zijn in 2009 geen ontwikkelingen geweest inzake deze
voorbereiding uitbreiding. Het initiatief hiervoor ligt bij de ondernemer.
Strandje Dreischor
In
Het initiatief van de St. Dorpsraad Dreischor om het strandje bij
voorbereiding Dreischor te revitaliseren is door het schap verder uitgewerkt en
voorzien van ramingen. De stichting is bezig met het verkrijgen
van een dekkende financiering voor de investering. Een voorstel
hieromtrent zal in 2010 worden voorgelegd.
Waterbeheerplannen
Afgerond
Er is ingesproken op het Waterbeheerplan 2010-2015 van het
Waterschap Hollandse Delta, het Provinciaal Waterplan van de
Provincie Zuid-Holland, het Beheer- en Ontwikkelplan
Rijkswateren van Rijkswaterstaat, het Stroomgebiedbeheerplan
Schelde en het Nationaal Waterplan van het ministerie van
Verkeer & Waterstaat.
6
In deze kolom wordt aangegeven of de acties ten behoeve van het product in voorbereiding, in uitvoering of afgerond
zijn. Wanneer er nog geen acties zijn uitgevoerd, wordt in deze kolom ‘nog niet in uitvoering’ aangegeven.
24
Toelichting grote projecten
Zicht op de Grevelingen (ZOG)
Binnen Zicht op de Grevelingen worden strategische studies uitgevoerd, vindt
gebiedsontwikkeling plaats en worden projecten uitgevoerd. In het najaar van 2009 heeft een
evaluatie plaatsgevonden van de eerste twee jaar Zicht op de Grevelingen. Het Algemeen
Bestuur heeft besloten het programma te continueren met een totale looptijd van 6 jaar zoals
voorzien.
Strategische studies
Watersportstudie
In de ontwikkelingsvisie Zicht op de Grevelingen is een herijking van het watersportbeleid voor de
Grevelingen aangekondigd. Het concept van de watersportvisie Grevelingen is in de vergadering
van 3 december 2009 door het Dagelijks Bestuur besproken. Motto van deze visie is “van
maximum naar meerwaarde”. Hiermee wordt tot uiting gebracht dat toekomstige
watersportontwikkelingen mede zullen worden beoordeeld op de bijdrage die wordt geleverd aan
de kwaliteit (ecologisch en recreatief) van de Grevelingen als geheel. De visie is op 10 december
ter inzage gelegd (en actief verspreid onder de partijen die Zicht op de Grevelingen hebben
ondertekend). De inspraaktermijn wordt op 1 februari 2010 gesloten. Inspraakreacties worden met
een concept nota van wijzigingen voorgelegd aan het Dagelijks Bestuur.
MIRT Verkenning Grevelingen
Op initiatief van het Dagelijks Bestuur is de Alliantie Grevelingen geformeerd. Deze Alliantie
bestaat uit private en publieke partijen die zich gezamenlijk hebben geschaard achter een vervolg
van de RWS studie “Grevelingen Water en Getij”. De Staatssecretaris van Verkeer & Waterstaat
heeft op 29 juni 2009 ingestemd met een gezamenlijke (rijk-regio) aanpak van dit vervolg via een
MIRT (Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport) Verkenning Grevelingen. In de
innovatieve Verkenning wordt nadrukkelijk aandacht geschonken aan waterkwaliteit,
waterkwantiteit, toeristisch-recreatieve structuur, ecologische kwaliteit en mogelijkheden voor
duurzame energie in en rond de Grevelingen. Op 11 november 2009 is in het Bestuurlijk Overleg
MIRT Zeeland het startbesluit genomen voor de MIRT Verkenning Grevelingen. Daarmee is het
formele startsein voor de verkenning gegeven.
Rondje Grevelingen
In december 2009 is een plan van aanpak opgesteld waarin wordt beschreven hoe binnen twee
jaar een Rondje Grevelingen fysiek en organisatorisch kan worden opgezet. Bijzondere aandacht
is daarbij uitgegaan naar het betrekken van (kleine) ondernemers rondom De Grevelingen bij het
project zodat zij hun diensten aan recreanten aanbieden en worden gestimuleerd tot het opzetten
van nieuwe activiteiten.
Het concept van het Rondje Grevelingen (RG) heeft meerdere functies:
- een nieuwe toeristische route ontwikkelen die sterk verbonden is met de identiteit van de
Grevelingen;
- de bekendheid van de Grevelingen vergroten;
- de toeristisch-recreatieve aspecten op en rond het meer met elkaar verbinden en daardoor
hun aantrekkingskracht vergroten;
- aan de ondernemers rond het meer een nieuw instrument bieden om hun diensten en
producten te verkopen.
25
Gebiedsontwikkeling
De Punt
Vanuit het Masterplan de Punt is een prospectus opgesteld met inhoudelijke, financiële en
procesmatige eisen en randvoorwaarden voor de aanbesteding van het Eco-hotel. De
aanbestedingsprocedure start in februari 2010.
Voor de toeristisch-recreatieve ontwikkeling van de Punt is subsidie toegekend vanuit de
Stimuleringsregeling Voordelta. Deze subsidie wordt benut voor de realisatie van een
belevingsbos en een bunkerroute op de Punt.
Tijdens een workshop zijn uitgangspunten geformuleerd voor de toekomstige ontwikkeling van de
Punt waarmee tevens een kader wordt geschept voor het ontwerp van het Belevingsbos en
Bunkerroute. Deze uitgangspunten zijn vastgelegd in schetsontwerpen die met verschillende
belanghebbende partijen zijn teruggekoppeld. De schetsen zijn ambitieus waarbij winst gevonden
wordt in de ontwikkeling en samenhang van natuur en recreatie en verliezen het realistische niet
uit het oog. Begin december heeft dat in conceptvorm een presentabel ontwerp voor het
Masterplan voor de Punt en een gedetailleerd ontwerp van het Belevingsbos en Bunkerroute
opgeleverd. In januari 2010 worden de ontwerpen opgeleverd.
Brouwersdam
De Top 10 voor de Brouwersdam komt tot uitvoering via de toegekende subsidie voor een nieuw
infocentrum op de Kabbelaarsbank. Voor verschillende projecten gericht op de verdere
ontwikkeling van de Brouwersdam als hotspot for active leisure zijn nog niet alle
subsidietoezeggingen ontvangen. Aan de zuidkant van de dam biedt het door de gemeente
Schouwen-Duiveland opgestelde Raamplan een inspirerend kader voor verdere ontwikkeling.
Er is subsidie toegekend voor het doortrekken van de RTM tot aan Scharendijke. Rijkswaterstaat
heeft op 22 oktober 2009 vergunning afgegeven in het kader van de Wet Beheer
Rijkswaterstaatswerken. Aangezien door RWS aangegeven wordt dat er gedurende het
stormseizoen (1 oktober – 1 april) geen werkzaamheden mogen plaatsvinden op de dam zal de
subsidietermijn die afloopt op 1 mei 2010 niet gehaald kunnen worden. Samen met de stichting
RTM-museum wordt er opnieuw gekeken naar de planning, wordt het ontwerp geconcretiseerd en
de bijbehorende raming geoptimaliseerd. Dit zal vervolgens worden gecommuniceerd met de
subsidieverstrekkers.
Voor het nieuwe infocentrum op de Kabbelaarsbank wordt in overleg met de provincie Zeeland
een aanvraag voorbereid in het kader van het OP-Zuid. Er is gestart met een onderzoek naar
exploitatiemodellen van het centrum. In een vergadering van het Dagelijks Bestuur in 2010 zullen
de uitkomsten hiervan worden geagendeerd.
In overleg met de VVV, ZHBT, Stichting Promotie Zeeland en Zicht op de Grevelingen zijn door
de provincie Zuid-Holland voorbereidingen getroffen voor een positionering- en
motiveringsonderzoek naar de Brouwersdam. Dit onderzoek naar de huidige en toekomstige
bezoekers van de Brouwersdam zal de basis vormen voor de marketingstrategie Brouwersdam.
Grevelingendam
Voor de Grevelingendam is een aantal modellen ontwikkeld die richting geven aan de
toekomstige gebiedsontwikkeling van de Grevelingendam. Deze modellen zijn besproken met
direct betrokkenen in een werkconferentie. In overleg met ondernemers en beleidsmakers worden
de modellen nu verder uitgewerkt tot een ontwikkelingsprogramma.
26
Slikken van Flakkee
De projectideeën voor de Slikken zijn nader geconcretiseerd en worden nu samengebracht in het
een Masterplan. Hiervoor zijn 2 nieuwe bouwstenen beschikbaar gekomen:
- quick scan huidige recreatieve beleving;
In een vestzak-onderzoek is een recreatiespecialist van Staatsbosbeheer nagegaan hoe het
zit met de huidige verwijzingen naar het gebied (o.a. gesprekken met VVV’s, analyse
bewegwijzering buiten en in het gebied). Bovendien is contact gezocht met recreanten die het
gebied nu al weten te vinden: hoe hebben zij het gebied gevonden en ervaren? Dit blijken
vooral lokale mensen. Een belangrijke conclusie is in ieder geval dat het Ted Jansen Plein (de
rotonde in de N57 direct ten Zuiden van Stellendam) dient te worden uitgebreid met een
duidelijke verwijzing naar de Slikken.
- inkadering inrichtingsopties Polder Roxenisse;
Voor de polder Roxenisse bij Melissant is, in opdracht van Deltanatuur, uitgewerkt hoe deze
polder estuariene natuur en natuurrecreatie kan herbergen als (gebieds)alternatief voor een
deel van het Zuiderdiepgebied. 6 Opties zijn uitgewerkt en op hun merites beoordeeld.
Hiervan zijn er nu 2 als kansrijk geselecteerd, beide met een zout, 'slufterachtig’ karakter.
Tevens is geconstateerd dat de recreatieopgave en de koppeling met de aanpalende Slikken
nog uitwerking behoeft: de recreant zal immers niet afkomen op de polder maar op het
ensemble als geheel. De uitvoeringsorganisatie levert hiertoe informatie en ideeën.
De keuze voor Polder Roxenisse of Zuiderdiep wordt nauw gevolgd/gestuurd door PS van
Zuid-Holland maar is vooralsnog niet gemaakt.
Een voorversie van het Masterplan wordt in februari 2010 afgerond door de uitvoeringsorganisatie
zelf. Het vormt een basis voor gesprekken met de omgeving en uitwerking tot een ontwerp.
Projecten
Waterjump
In mei 2009 is de Waterjump feestelijk geopend. De waterjump blijkt niet alleen voor gebruikers
een succes maar vormt ook een aantrekkelijk schouwspel voor toeschouwers. De keuring in het
kader van de warenwetbesluit attractie- en speeltoestellen die plaatsvond in de week van de
opening wees uit dat er nog een aantal aanpassingen plaats moet vinden alvorens een definitief
certificaat afgegeven kon worden dat aangeeft dat het toestel voldoet aan de wettelijke normen.
Deze werkzaamheden worden begin 2010 uitgevoerd. De aanvullende eisen die in het kader van
de definitieve keuring zijn gesteld, zullen tot niet onaanzienlijke meerkosten leiden. Met de
ondernemer is overleg gaande over deze meerkosten.
Duiklocaties
Vanuit Zicht op de Grevelingen zijn in het recreatieseizoen de toiletvoorzieningen bij de
duiklocaties opengesteld.
Ecolodges
Voor de ontwikkeling van ecolodges rond de Grevelingen is samen met ondernemers en
Staatsbosbeheer in december 2009 een conceptversie voor een programma van eisen opgesteld.
De definitieve versie zal in een vergadering van het Dagelijks Bestuur worden geagendeerd. Het
surf- en zeilcentrum Brouwersdam is één van de ondernemers met wie afspraken zijn gemaakt
om een ecolodgeconcept concreet uit te werken.
Grevelingenkrant
In juni 2009 is de tweede editie van de Grevelingenkrant verschenen met nieuws over de
ontwikkelingen rondom het programma Zicht op de Grevelingen en in het bijzonder de alliantie
27
rondom de MIRT-verkenning. Deze krant is huis-aan-huis verspreid over de eilanden SchouwenDuiveland en Goeree-Overflakkee.
In de Grevelingenkrant werd tevens een fotowedstrijd uitgeschreven. Tientallen inwoners van de
eilanden en bezoekers hebben hun mooiste foto in of rond het Grevelingenmeer ingezonden. Op
6 november werden de mooiste foto’s beloond met een prijs tijdens de opening van de reizende
tentoonstelling “Zicht op de Grevelingen” in het gemeentehuis van Schouwen-Duiveland.
Tentoonstelling
De reizende tentoonstelling “Zicht op de Grevelingen” brengt met kleurrijke panelen in kaart welke
ideeën aan de orde zijn voor de toekomst van de Brouwersdam en het gebied rondom het
Grevelingenmeer. Ook geven ze een beeld van het huidige aanbod van de Grevelingen, zoals
duik- en recreatiemogelijkheden. De tentoonstelling is elke maand op een andere locatie rond
het Grevelingenmeer te bezichtigen. Na de start op Schouwen-Duiveland is de tentoonstelling in
december verplaatst naar Center Parcs Port Zelande. In 2010 zal de tentoonstelling tevens te
bezichtigen zijn in het gemeentehuizen van Goedereede, Dirksland, Oostflakkee en de
provinciehuizen van Zeeland en Zuid-Holland.
28
3.5.2
Financieel overzicht van het totaal van de producten in programma 3
Primitieve
Begroting 2009
Programma 3. Ontwikkelingen
Lasten
Economische & Juridische zaken
Planvorming & Advisering
Planvorming & Gebiedsontwikkeling
Marketing & Productontwikkeling
Totaal lasten
-12.540
-60.476
Begrotingswijzigingen
2009
Begroting na
wijzigingen
2009
Rekening 2009 Rekening 2008
-73.016
12.540
60.476
-117.846
-16.372
-61.202
0
0
-117.846
-16.372
-134.218
-117.846
-16.372
-134.218
-115.411
-14.443
-129.854
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
-73.016
-61.202
-134.218
-134.218
-129.854
Incidentele lasten en baten
Incidentele lasten
Incidentele baten
Kredieten lasten
Kredieten baten (bijdragen derden)
Totaal incidentele lasten en baten
0
0
-530.000
280.000
-250.000
0
0
-1.006.127
530.191
-475.936
0
0
-1.536.127
810.191
-725.936
0
0
-730.151
604.784
-125.367
0
0
-1.142.853
915.000
-227.853
Resultaatbestemming
Storting reserves
Onttrekking reserves
Saldo resultaatbestemming
Saldo na resultaatbestemming
-800.236
637.808
-162.428
-485.444
-530.191
1.006.127
475.936
-61.202
-1.330.427
1.643.935
313.508
-546.646
-1.005.020
707.292
-297.728
-557.313
-913.731
779.360
-134.371
-492.078
Baten
Planvorming & Gebiedsontwikkeling
Marketing & Productontwikkeling
Totaal baten
Saldo gewone bedrijfsvoering
Toelichting op de financiële resultaten
Kredieten
Omschrijving krediet
Subsidieaanvraag stim.reg. Voordelta; 1e fase
gebiedsontwikkeling De Punt
Hotspot Brouwersdam for Active Leisure --> onder
voorbehoud goedkeuring subsidie
Zicht Op de Grevelingen
Totaal
Krediet
(datum AB
besluit)
Totaal
krediet
Additionele
Totaal
dienstvergerealiseerd
lening
t/m 31-12-2008
Prognose
2009
Realisatie
2009
Restant
krediet per
01-01-2010
27/11/08
600.814
82.871
-
450.814
2.660
598.154
12/06/09
2.540.000
-
-
105.000
-
2.540.000
336.403
980.313
727.491
396.106
336.403
1.536.127
730.151
3.534.260
20/02/08
1.460.000
4.600.814
82.871
Van de jaarschijf 2009 is circa 48 procent gerealiseerd. De redenen per project zijn gegeven in
paragraaf 3.5.1 waar de realisatie per project is toegelicht.
29
3.6
Algemene dekkingsmiddelen
Algemene dekkingsmiddelen
Primitieve
Begroting 2009
Begrotingswijzigingen
2009
Begroting na
wijzigingen
2009
Rekening 2009 Rekening 2008
Lasten
Overige structurele lasten
Onvoorzien
Totaal lasten
-4.500
-26.348
-30.848
3.000
25.345
28.345
-1.500
-1.003
-2.503
-338
0
-338
0
Baten
Overige structurele baten
Deelnemersbijdrage
Totaal baten
546.732
357.246
903.978
-69.000
0
-69.000
477.732
357.246
834.978
478.601
357.247
835.848
564.012
349.863
913.875
Saldo gewone bedrijfsvoering
873.130
-40.655
832.475
835.510
913.875
0
0
0
0
0
-3.477
0
0
0
-3.477
-3.477
0
0
0
-3.477
-3.477
0
0
0
-3.477
0
0
0
0
0
-496.732
619.879
123.147
996.277
-20.000
69.477
49.477
5.345
-516.732
689.356
172.624
1.001.622
-516.732
689.356
172.624
1.004.657
-573.798
621.417
47.619
961.494
Incidentele lasten en baten
Incidentele lasten
Incidentele baten
Kredieten lasten
Kredieten baten (bijdragen derden)
Totaal incidentele lasten en baten
Resultaatbestemming
Storting reserves
Onttrekking reserves
Saldo resultaatbestemming
Saldo na resultaatbestemming
Toelichting op de financiële resultaten
Overige structurele lasten
Na de neerwaartse bijstelling van de bank- en treasurykosten in de najaarsrapportage is gebleken
dat de bankkosten nog lager zijn uitgevallen (€ 1.162). Aangezien dit structureel lijkt te zijn, zal
hiermee rekening worden gehouden in de programmabegroting 2011.
Onvoorzien
Een gedeelte van de post onvoorzien, € 1.003, is niet benut in 2009.
Overige structurele baten
De rentebaten zijn hoger uitgevallen dan de laatste ramingen bij de najaarsrapportage (€ 869).
30
3.7
Paragrafen
3.7.1
Onderhoud kapitaalgoederen
Voor het beheer en onderhoud van de recreatiegebieden hanteert G.Z-H het Terrein Beheer
Model (TBM). Dit model is gebaseerd op zogenaamde doeltypen (bijvoorbeeld speel- en ligweide,
houten oever of een brug) waarvoor een gestandaardiseerde inrichting, beheer en normkosten
zijn bepaald.
De normkosten omvatten een totaal van regulier onderhoud, groot onderhoud en vervangingen.
Met het regulier onderhoud worden de jaarlijks terugkerende werkzaamheden bedoeld. Het groot
onderhoud kent een lagere frequentie en is gericht op het in stand houden van het element
(verlengen van de levensduur). Na de theoretische levensduur is binnen TBM een bedrag
geraamd voor een totale vervanging. Voor deze vervanging wordt jaarlijks een reservering
gemaakt door middel van een dotatie aan de voorziening Groot Onderhoud. Deze theoretische
levensduur is gebaseerd op ervaringscijfers maar uiteraard ook onder voorwaarde dat het
benodigde groot onderhoud aan het betreffende element uitgevoerd wordt.
Het totaal van alle doeltypen binnen een recreatiegebied bepaalt daarmee de benodigde
budgetten voor beheer en onderhoud. Specifiek voor groot onderhoud en vervangingen wordt
jaarlijks een bedrag gedoteerd in een Voorziening Groot Onderhoud. Op basis van planmatig
beheer worden vervolgens groot onderhoudsmaatregelen uitgevoerd welke gedekt worden uit
deze voorziening. Het regelmatig uitvoeren van (technische) inspecties geeft input voor de
planning van het groot onderhoud en de vervangingen. Op deze wijze wordt een zorgvuldig en
duurzaam kapitaalgoederenbeheer nagestreefd binnen de gebieden.
Het kaartmateriaal van De Grevelingen met doeltypen en geïnventariseerde objecten is op orde.
Eind 2008 zijn in het Dagelijks Bestuur de resultaten van de berekeningen vanuit het TBM voor
het regulier en groot onderhoud gepresenteerd. Op grond van deze presentatie zijn de
uitgangspunten voor het meerjaren financieel beleid besproken. Deze uitgangspunten vormen de
input voor de meerjarenbegroting voor 2010 en verder. In de programmabegroting 2010 is het
benodigde reguliere budget conform TBM opgenomen. Voor het groot onderhoud is een separaat
voorstel opgesteld waarin een ingroei voor de dotatie Groot Onderhoud wordt voorgesteld. Door
een combinatie van het inzetten van middelen uit de voorziening groot onderhoud en de
natuurbeheersubsidie is het mogelijk om voor de komende jaren het benodigde beheerbudget op
basis van TBM in te passen in de begroting. Op het moment dat er meer inzicht is in de
toekomstige ontwikkelingen rond MIRT en SNL (Subsidieregeling voor natuur en landschap) zal
bezien worden of een structurele (lange termijn) aanpassing van de begroting benodigd is.
3.7.2
Weerstandsvermogen en risico's
In het kader van het bepalen van het weerstandsvermogen van het schap zijn de volgende
onderdelen van belang:
- een inventarisatie van de weerstandscapaciteit;
- een inventarisatie van de risico's;
- het beleid omtrent de weerstandscapaciteit en de risico's.
Het weerstandsvermogen weerspiegelt de mate waarin het schap in staat is middelen vrij te
maken om de risico's, die zich in de praktijk voordoen, op te vangen zonder dat dit betekent dat
het beleid veranderd dan wel ingekrimpt moet worden. Het vermogen om het beleid door te
31
zetten, is afhankelijk van de omvang van de weerstandscapaciteit. Door uitgaven vanuit de
reserves verandert de weerstandscapaciteit. Tevens kunnen ook de risico's in de tijd wijzigen. Het
is dan ook goed beiden jaarlijks te actualiseren.
Het minimaal noodzakelijke weerstandsvermogen op basis van in te schatten risico’s is berekend
op € 632.100. Bij het vaststellen van de najaarsrapportage 2009 heeft het Algemeen Bestuur
besloten het minimale niveau van de Algemene Reserve vast te stellen op € 800.000 gelet op
mogelijke wijzigingen op grond van het structureel worden van het risico Japanse oester. De
beschikbare weerstandscapaciteit op basis van de vrije ruimte binnen de reserves van het schap
is per 31 december 2009 € 9.630.867. Het grootste deel van deze ruimte is afkomstig uit de
reserve Afkoopsom Rijk.
De risico-inventarisatie en de gevolgen hiervan voor de weerstandscapaciteit worden jaarlijks
geactualiseerd en ter vaststelling aan het bestuur voorgelegd. Op dit moment zijn de volgende
risico's benoemd:
Risico
Kans
1. Uittreding Rijk,
ingroeiregeling
deelnemersbijdrage overige
deelnemers schap
2. Renterisico’s
3. Subsidies
4. Schade aan eigendommen
5. Milieuverontreinigingen
6. Klimaatverandering
7. Natura 2000 en
peilfluctuaties
8. Japanse oester en zeesla
9. Restaurant aan De Punt
10. Waterjump
11. Duiklocaties
12. Inkoop- en aanbesteding
13. Niet-gekwantificeerde
risico's (2% van de structurele
Midden Risico
Incidenteel /
Financiële
Uitgaande van
Structureel
impact
vier jaar *
Structureel
p.m.
p.m.
Hoog Risico
Hoog Risico
Midden Risico
Midden Risico
Midden risico
Midden Risico
Incidenteel
Incidenteel
lncidenteel
Incidenteel
Incidenteel
Structureel
€ 54.000
€ 300.000
€ 12.500
p.m.
p.m.
p.m.
€ 54.000
€ 300.000
€ 12.500
p.m.
p.m.
p.m.
Hoog Risico
Midden risico
Midden risico
Midden risico
Hoog risico
Incidenteel
Incidenteel
Incidenteel
Structureel
Incidenteel
€ 200.000
p.m.
p.m.
p.m.
€ 25.600
€ 40.000
€ 200.000
p.m.
p.m.
p.m.
€ 25.600
€ 40.000
€ 632.100
€ 632.100
inkomsten)
Totaal
* Bij de bepaling van de totale financiële impact voor alle risico's worden de incidentele risico's eenmalig meegenomen. Bij
structurele risico's wordt de verwachte financiële impact per jaar met vier vermenigvuldigd.
* Hoog risico wordt voor 80% meegenomen, midden risico wordt voor 50% meegenomen en laag risico wordt voor 20%
meegenomen.
1. Uittreding Rijk, ingroeiregeling
Het Rijk is eind 2005 uitgetreden als deelnemer aan natuur- en recreatieschap De Grevelingen.
Ter compensatie heeft het schap een afkoopsom ontvangen. Deze is belegd en keert gedurende
22 jaar een bedrag uit ter vervanging van de weggevallen deelnemersbijdrage. Het rijksaandeel
bedraagt ongeveer € 590.000 structureel, inclusief de erfpacht Kabbelaarsbank. De deelnemers
aan het schap De Grevelingen zullen op termijn echter de afnemende uitkering (zelf) dienen op te
vangen (via een ingroeiregeling). Naar verwachting zal vanaf 2020 de rijksbijdrage geleidelijk voor
32
eigen rekening komen. Het risico bestaat dat het schap in liquiditeitsproblemen komt wanneer de
deelnemers de verhoging van de bijdragen niet kunnen betalen.
2. Renterisico's
Het schap heeft in de meerjarenbegroting een budget van € 90.000 aan rente-inkomsten
opgenomen. Deze inkomsten zijn gebaseerd op de uit te zetten liquide middelen, de marktrente
en de verwachte ontwikkelingen in deze rente ten tijde van het opstellen van de begroting. Het
risico is dat de rente-inkomsten in de praktijk hoger of lager kan uitvallen, dan de rente waarmee
in de begroting rekening is gehouden. Dit heeft direct gevolgen voor de exploitatie aangezien de
rente-inkomsten mede zorgen voor een sluitende exploitatie. Als gevolg van de wereldwijde
kredietcrisis is de rente op de geldmarkt sinds eind 2008 sterk gedaald (zie ook paragraaf
Financiering) en kunnen de rente-inkomsten lager uitvallen dan verwacht. Gekeken over een
langere periode valt het renterisico binnen een marge van 1,5% van de voor uitzetting
beschikbare middelen (vlottende activa). Voor het schap betekent dit dat het renterisico geraamd
kan worden op een bedrag van € 67.500. Aangezien dit een hoog risico betreft, wordt 80% van dit
geraamde bedrag meegenomen, zijnde € 54.000.
3. Subsidies
Provinciale Subsidieregeling Natuurbeheer
De Provinciale Subsidieregeling Natuurbeheer is de subsidieregeling voor de bos- en
natuurterreinen in Nederland. Per doeltype wordt een prijs per hectare ontvangen. Aan deze
subsidieontvangsten zijn diverse voorwaarden verbonden. Het belangrijkste voor deelname aan
de subsidieregeling is dat de aanvrager eigenaar of erfpachter is van het terrein waarvoor de
subsidie wordt aangevraagd. Het schap moet de subsidie per tijdvak van 6 jaar aanvragen
(huidige looptijd is tot en met 2011). Het risico is dat in een volgend tijdvak minder subsidie wordt
ontvangen of dat de subsidie moet worden terugbetaald over het lopende tijdvak.
Een eventuele terugbetaling van subsidie is afhankelijk van twee factoren. Ten eerste mogen er
geen fundamentele wijzigingen in het gebied worden aangebracht, zodat bijvoorbeeld niet meer
het hele gebied aan het betreffende doeltype kan worden toegewezen. Ten tweede moet het
schap het beheer van het gebied hebben uitgevoerd conform de eisen die per doeltype zijn
beschreven.
Tot slot vormt een mogelijke stelselherziening van de Provinciale Subsidieregeling Natuurbeheer
een risico aangezien dit kan leiden tot een verlaging van de baten binnen de begroting. De
uitvoering van de regeling is met ingang van 2010 voor nieuwe aanvragen verdeeld over de
provincies. Specifiek voor De Grevelingen betekent dit dat bij twee provincies subsidie moet
worden aangevraagd.
Subsidieaanvragen algemeen
Voor de uitvoering en begeleiding van diverse projecten binnen De Grevelingen zijn subsidies
aangevraagd (Bunkerroute, Bezoekerscentrum; De waterjump staat als apart risico benoemd).
Het risico bestaat dat een gedeelte van deze subsidies moet worden betaald bij een toekomstige
controle van het project.
Het totale risico voor subsidies wordt geschat op € 375.000. Aangezien het een hoog risico
betreft, wordt dit risico meegenomen voor 80%. Dit komt neer op € 300.000.
33
4. Schade aan eigendommen
De Grevelingen wordt geconfronteerd met schade aan eigendommen. Deze schade wordt
veroorzaakt door derden (vandalisme, graffiti, diefstal, enzovoort) of is het gevolg van
weersomstandigheden (storm en dergelijke). In de begroting is (onder regulier onderhoud)
rekening gehouden met de gevolgen van deze vormen van schade (met relatief beperkte
financiële consequenties). De gevolgen zijn ingrijpender wanneer gebouwen (toilethuisjes,
steunpunten, servicepunten, enzovoort) of civieltechnische kunstwerken (als bruggen, steigers,
enzovoort) worden vernield. Deze vernielingen (die bij verschillende schappen steeds vaker
voorkomen) brengen hogere kosten met zich mee. Per geval worden de kosten geraamd op €
5.000. Voor de risico-inschatting wordt uitgegaan van 5 gevallen per jaar. Aangezien het een
midden risico betreft, wordt in het weerstandsvermogen een bedrag van € 12.500 meegenomen.
5. Milieuverontreinigingen
In het natuur- en recreatiegebied kunnen milieuverontreinigingen aanwezig zijn die momenteel
niet bij het schap bekend zijn en waarvan de veroorzaker na ontdekking niet kan worden
aangesproken. In een aantal gevallen kan het schap echter wel verantwoordelijk gehouden
worden voor de kosten van sanering. De kosten hiervoor zullen pas bekend worden wanneer een
dergelijke milieuverontreiniging wordt aangetroffen. Dit houdt in dat het risico als p.m. post is
meegenomen.
6. Klimaatverandering
Door extreme weersomstandigheden als gevolg van klimaatverandering is het risico aanwezig dat
door bijvoorbeeld droogte of extreme regenval schade aan recreatievoorzieningen in
schapsgebieden ontstaat. Voorbeelden van schades zijn verdroging en afsterven van
grasvegetaties en/ of beplanting en oeverafslag langs watergangen en recreatieplassen. De
omvang van dit risico is moeilijk in te schatten en is derhalve als p.m. post opgenomen.
7. Natura 2000 en peilfluctuaties
De aanwijzing van delen van het gebied als Natura 2000 gebied kan gevolgen hebben voor de
wijze waarop het beheer wordt uitgevoerd in De Grevelingen. Dit leidt er in ieder geval toe dat
voordat gestart kan worden met beheerwerkzaamheden diverse vergunningen moeten worden
aangevraagd. De andere gevolgen zijn op dit moment nog niet in beeld waardoor het risico als
p.m. is opgenomen.
Daarnaast wordt gesproken over het terugbrengen van peilfluctuaties binnen de Grevelingen. Dit
kan eventueel gevolgen hebben voor het schapsgebied. De omvang van deze gevolgen is echter
nog onduidelijk waardoor dit als p.m. post is opgenomen.
8. Japanse oester en zeesla
Japanse oesters zijn in de Grevelingen geïmporteerd omdat het aantal Zeeuwse oesters daalde,
in eerste instantie als experiment. Deze Japanse oesters hebben zich snel vermenigvuldigd. Het
nadeel van de Japanse oesters is dat, wanneer de oesters in ondiep water voorkomen, de oesters
vlijmscherp zijn en dit tot snijwonden bij recreanten kan leiden. Een belangrijke belemmering om
een succesvolle verwijdering van de oesters te kunnen bereiken, is dat de op dit moment
aanwezige hoeveelheid oesters niet bekend is. Complicerende factoren zijn dat voor het
verwijderen van oesterschelpen zeer specifieke kennis benodigd is en dat in het verleden
opgedane ervaringen geen eenduidig en betrouwbaar beeld leveren van de behaalde resultaten
en de daarmee gemoeide kosten. Om die redenen zal eerst een nulmeting verricht worden en
deskundig advies gevraagd worden. Met de resultaten van het advies zal de uitvoering van het
project verder ter hand worden genomen. Voorlopig is hier rekening gehouden met een
34
incidenteel risico met een financiële impact van € 250.000. Aangezien het hier een hoog risico
betreft, wordt in het weerstandsvermogen rekening gehouden met € 200.000.
Door veranderingen in de waterkwaliteit en schommelingen in de watertemperatuur komt zeesla
sterk op in de Grevelingen. Zeker wanneer voedselrijk water in de Grevelingen stroomt, kan de
toename op korte termijn enorm zijn. Bij de havens zou dit tot problemen kunnen leiden en zijn
wellicht extra schoonmaakwerkzaamheden nodig. Er is nog geen zicht op de financiële impact
van het verwijderen van zeesla. Dit deel van het risico is derhalve nog een p.m. post.
9. Restaurant aan De Punt
In december 2007 is restaurant Draakzee aangekocht als strategische investering in het gebied.
Op termijn zal op deze locatie mogelijk een zgn. Eco-hotel worden gerealiseerd. Het risico bestaat
dat deze investering niet het gewenste resultaat zal opleveren. Aangezien de planvorming en
ontwikkelingen momenteel in voorbereiding zijn, wordt het risico vooralsnog als p.m. post
meegenomen.
10. Waterjump
Het project wordt grotendeels gefinancierd vanuit subsidie uit de agenda vrije tijd 2007 van de
Provincie Zuid-Holland. Het risico bestaat ten eerste dat de subsidie (gedeeltelijk) terugbetaald
dient te worden, ten tweede dat de kosten voor het realiseren van een uniek en experimenteel
object hoger zullen zijn (als gevolg van niet voorzien meerwerk) dan het begrote bedrag, ten
derde dat de ondernemer zich niet kan houden aan de beheerovereenkomst waardoor het schap
de vergoeding voor de voorgeschoten kosten niet ontvangt.
De werkzaamheden rondom de Waterjump zijn nog niet afgerond waardoor de
subsidieverantwoording nog niet kan worden opgesteld. Aangezien nog onduidelijk is wat de
totale kosten zullen zijn, wordt dit risico nog als p.m. post opgenomen.
11. Duiklocaties
De onderhoudslasten zijn in de TBM-raming meegenomen en voor het deel regulier onderhoud is
hier met ingang van 2010 in voorzien. Wat betreft groot onderhoud en vervangingsinvesteringen
dient nog een besluit te worden genomen. Er zijn nog geen afspraken gemaakt tussen schap,
gemeente en waterschap over de overdracht en het beheer van de duiklocaties.
12. Inkoop- en aanbesteding
Het voeren van aanbestedingen vergt zorgvuldigheid. Fouten in de procedure kunnen leiden tot
claims en tot het moeten uitstellen van de gewenste doelen. Daarnaast is het schap voor de
kosten afhankelijk van wat de markt aanbiedt via de aanbestedingen. Voor de berekening inzake
het weerstandsvermogen wordt gerekend met 3% van de werken die door derden wordt
uitgevoerd. Dit betekent dat het risico voor De Grevelingen € 32.000 bedraagt. Aangezien het hier
een hoog risico betreft, wordt 80% van dit bedrag meegenomen in het weerstandsvermogen,
zijnde € 25.600.
13. Niet-gekwantificeerde risico's
Voor de niet-gekwantificeerde risico's wordt uitgegaan van 2% van de structurele inkomsten. Het
rijk stelt voor de gemeenten die vallen onder het artikel 12-regime, de minimale buffer van de
algemene reserve ook op 2% van de som van de structurele inkomsten. Voor De Grevelingen
komt dit overeen met een bedrag van € 40.000. Dit bedrag is daarmee het minimaal gewenste /
benodigde weerstandsvermogen voor niet gekwantificeerde risico's.
35
3.7.3
Financiering (treasury)
Treasury en cashmanagement
In het treasurystatuut worden de kasgeldlimiet en renterisiconorm genoemd als criteria waaraan
voldaan moet worden conform de wet FIDO (financiering decentrale overheden). Aan beide
normen wordt voldaan.
Kasgeldlimiet
Tot het kasgeld behoren alle vlottende schulden < 1 jaar, de contante gelden in kas, de uitstaande
gelden < 1 jaar en de tegoeden / schulden rekening-courant. Doel van de kasgeldlimiet is het
beperken van de renterisico’s op de korte schuld. De korte schuld is bedoeld voor de lopende
uitgaven en zodoende is de limiet gekoppeld aan het begrotingstotaal. De kasgeldlimiet is
vastgesteld op 8,2% van het totaal van de jaarbegroting bij aanvang van het jaar.
Renterisiconorm
De renterisiconorm stelt een limiet aan het renterisico over de lange termijn financiering. Het
renterisico is het geldbedrag aan leningen dat in een bepaald jaar aan renteherziening en
herfinanciering onderhevig is. Het renterisico mag maximaal 20% van het begrotingstotaal per 1
januari van het betreffende jaar bedragen. De renterisiconorm benadrukt het belang van een
goede spreiding van de leningenportefeuille en de renterisico's.
Renteontwikkeling
De rente op de geldmarkt (kortlopende uitzettingen) is, ten opzichte van het voorjaar 2008 bij de
het opstellen van de begroting, gedaald. Om de gevolgen van de kredietcrisis te beperken, heeft
de ECB (Europese Centrale Bank) heeft de rente in een aantal stappen verlaagd tot 1%.
Een en ander heeft een neerwaarts effect op de renteopbrengsten. In de voorjaar- en
najaarsrapportage 2009 is met deze ontwikkeling al rekening gehouden. Mede door het
aanhouden van enkele speciale (spaar)rekeningen is het mogelijk een wat hoger rendement te
behalen dan op deposito mogelijk is.
Uitstaande geldlening
Voor een bedrag van € 9.650.000, - is op 1 maart 2007 bij de Bank Nederlandse Gemeenten een
onderhandse geldlening aangekocht. Uit de jaarlijkse vrijval kan het schap voor een periode van
22 jaar de wegvallende rijksbijdrage compenseren.
3.7.4
Bedrijfsvoering
De afspraken over de dienstverlening door G.Z-H aan het schap zijn vastgelegd in de
Dienstverleningsovereenkomst (DVO). In 2005 is de dienstverleningsovereenkomst voor de
periode 2005-2009 tussen het schap en de provincie Zuid-Holland bekrachtigd. De activiteiten die
in het kader van de reguliere dienstverlening worden uitgevoerd, zijn per programma toegelicht in
de programmaverantwoording. De nieuwe DVO voor de periode 2010-2014 is medio 2009 door
het schapsbestuur goedgekeurd.
36
3.7.5
Verbonden partijen
Een verbonden partij is een privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisatie waarin het natuuren recreatieschap De Grevelingen zowel een bestuurlijk als een financieel belang heeft. Het
schap heeft geen verbonden partijen.
37
4.
Jaarrekening
4.1
Balans per 31 december 2009
Voor resultaatbestemming
ACTIVA
Vaste activa
Materiële vaste activa
Financiële vaste activa
31 december
2009
31 december
2008
10.141.613
1.170.785
8.970.828
10.263.593
1.069.618
9.193.975
Vlottende activa
Debiteuren
Overige vorderingen
1.919.807
717.981
1.201.826
2.140.979
836.686
1.304.293
Liquide middelen
Liquide middelen, rekening-courant
4.560.502
4.560.502
3.353.923
3.353.923
16.621.922
15.758.494
Totaal
PASSIVA
Eigen vermogen
Algemene reserve
Bestemmingsreserves
Nog te bestemmen resultaat
31 december
2009
31 december
2008
11.425.207
936.729
10.385.879
102.599
11.312.943
638.992
10.226.282
447.669
Voorzieningen
Voorzieningen
3.846.639
3.846.639
3.694.372
3.694.372
Kortlopende schulden
Crediteuren
Overige schulden
1.350.077
370.940
979.137
751.179
403.109
348.070
16.621.922
15.758.494
Totaal
38
4.2
Programmarekening 2009
Primitieve
Begroting 2009
Programmarekening
Gewone bedrijfsvoering
Lasten
Programma 1. Bestuur
Programma 2. Beheer, onderhoud en exploitatie gebieden
Programma 3. Ontwikkelingen
Alg. dekkingsmiddelen, deelnemersbijdrage
Overige algemene dekkingsmiddelen
Totaal lasten
Baten
Programma 1. Bestuur
Programma 2. Beheer, onderhoud en exploitatie gebieden
Programma 3. Ontwikkelingen
Alg. dekkingsmiddelen, deelnemersbijdrage
Overige algemene dekkingsmiddelen
Totaal baten
Saldo gewone bedrijfsvoering
Incidentele lasten en baten
Incidentele lasten
Incidentele baten
Kredieten lasten
Kredieten baten (bijdragen van derden)
Saldo incidentele lasten en baten
Saldo na incidentele lasten en baten
Resultaatbestemming
Storting reserves
Onttrekking reserves
Saldo resultaatbestemming
Saldo na resultaatbestemming
Begrotingswijzigingen
2009
Begroting na
wijzigingen
2009
Rekening 2009 Rekening 2008
-103.459
-2.171.059
-73.016
-11.364
-69.448
-61.202
-114.823
-2.240.507
-134.218
-106.956
-3.913.620
-134.218
-103.913
-2.348.219
-129.854
-30.848
-2.378.382
28.345
-113.669
-2.503
-2.492.051
-338
-4.155.133
0
-2.581.985
0
1.795.685
0
357.246
546.732
2.699.663
321.281
0
0
0
0
-69.000
-69.000
-182.669
0
1.795.685
0
357.246
477.732
2.630.663
138.612
0
1.815.800
0
357.247
478.601
2.651.647
-1.503.485
0
1.764.793
0
349.863
564.012
2.678.668
96.683
0
0
-530.000
280.000
-250.000
71.281
-3.477
0
-1.052.315
530.191
-525.601
-708.270
-3.477
0
-1.582.315
810.191
-775.601
-636.989
-3.457
1.755.343
-740.921
604.784
1.615.749
112.264
0
319.716
-1.266.003
915.000
-31.287
65.396
-1.328.968
1.257.687
-71.281
0
-530.191
1.238.461
708.270
0
-1.859.159
2.496.148
636.989
0
-1.533.752
1.524.087
-9.664
102.599
-1.520.925
1.903.198
382.273
447.669
Toelichting resultaat 2009
De programmarekening is afgesloten met een voordelig resultaat van € 102.599. Dit resultaat is
hoofdzakelijk toe te schrijven aan:
- € 80.120 onderschrijding op Inrichting, beheer & exploitatie en communicatie
- € 20.115 extra baten vanuit Inrichting, beheer & exploitatie en communicatie
- € 2.364 overige
€ 102.599 totaal
Een uitgebreidere toelichting wordt gegeven bij de afzonderlijke programma's.
39
4.3
Waarderingsgrondslagen
De jaarrekening 2009 is opgesteld conform de voorschriften van het Besluit Begroting en
Verantwoording (BBV). Voor zover niet anders vermeld, worden de activa en passiva
gewaardeerd op nominale waarde en afgerond op bedragen van € 1,- nauwkeurig.
Materiële vaste activa
Op 24 november 2006 heeft het Algemeen Bestuur de nota Investeren en Afschrijven vastgesteld.
Hierin is het volledige beleid ten aanzien van materiële vaste activa beschreven.
De waardering van materiële vaste activa vindt plaats op basis van de aanschafwaarde waarop
de verrichte lineaire afschrijvingen in mindering worden gebracht. De afschrijvingen geschieden
op basis van de verkrijgingprijs en de geschatte economische levensduur waarover de lasten
evenredig worden gespreid.
Investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut worden niet geactiveerd tenzij
het Algemeen Bestuur van het schap in een specifiek geval besluit dit wel te doen, bijvoorbeeld
wanneer vanuit financieel oogpunt belangrijke investeringen in de openbare ruimte anders niet
gedaan kunnen worden. Indien dergelijke investeringen wel geactiveerd worden, zal dit specifiek
in het bestuursbesluit worden opgenomen conform het vastgestelde beleid in de Nota Investeren
en Afschrijven.
Indien investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut worden geactiveerd,
vindt de afschrijving hiervan eveneens lineair plaats waarbij resultaatafhankelijke extra
afschrijvingen zijn toegestaan mits de financiële positie dat toelaat. Eventuele extra afschrijvingen
zullen in de begroting of via een separaat voorstel aan het bestuur ter goedkeuring worden
voorgelegd.
Financiële vaste activa
De financiële vaste activa is gewaardeerd tegen de nominale waarde.
Vlottende activa en passiva
De vorderingen en schulden zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde.
Voorzieningen
De voorzieningen worden tegen de nominale waarde gewaardeerd.
Waarborgsommen
Waarborgsommen zijn conform het BBV opgenomen onder langlopende schulden.
Waarderingsgrondslagen voor resultaatbepaling
Baten en lasten
De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben.
40
4.4
Toelichting op de balans
4.4.1
Vaste activa
Materiële Vaste Activa
Het BBV onderscheidt de navolgende investeringen:
1. Investeringen met economisch nut
2. Investeringen met maatschappelijk nut in de openbare ruimte
Investeringen met economisch nut
Investeringen hebben een economisch nut wanneer ze verhandelbaar zijn en/of indien ze kunnen
bijdragen aan het genereren van middelen. Vanuit het BBV is het verplicht investeringen met een
economisch nut te activeren.
Investeringen met maatschappelijk nut in de openbare ruimte
Voor de investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut geldt dat het de
voorkeur verdient deze niet te activeren. Ten aanzien van deze investeringen geldt echter wel dat
de keuzemogelijkheid (=beleidsvrijheid) bestaat om deze investeringen te activeren. In de
jaarrekening 2009 is per investering de besluitvorming toegepast. Investeringen zijn hierbij ten
laste gebracht van het resultaat 2009, geheel of gedeeltelijk gedekt uit de voorgestelde reserves
en/of voorzieningen dan wel geactiveerd.
Materiële vaste activa met economisch nut
Boekwaarde 1 januari
Investeringen
Afschrijvingen
Boekwaarde 31 december
Materiële vaste activa met maatschappelijk nut
Boekwaarde 1 januari
Investeringen
Afschrijvingen
Boekwaarde 31 december
2009
2008
918.279
197.215
66.687
1.048.807
966.581
18.385
66.687
918.279
151.339
180.700
29.361
121.978
29.361
151.339
De investeringen in materiële vaste activa met economisch nut hebben betrekking op de
Waterjump. Aangezien het een vast actief met economisch nut is, is activering verplicht. Een deel
van de lasten wordt echter gedekt vanuit subsidies. Alleen het niet gedekte deel wordt derhalve
geactiveerd.
De afschrijvingen op zowel materiële vaste activa met economisch nut als materiële vaste activa
met maatschappelijk nut zijn conform de afschrijvingslasten op de staat van activa (zie bijlage 1).
41
Financiële Vaste Activa
Financiële vaste activa
Boekwaarde 1 januari
Bij: nieuwe leningen
Af: aflossingen
Boekwaarde 31 december
2009
2008
9.193.975
9.397.474
223.147
8.970.828
203.498
9.193.975
De ontvangen afkoopsom van het Rijk is belegd bij de Bank Nederlandse Gemeenten (cf DB
besluit van 18 mei 2006). De lening wordt afgelost in 22 termijnen. De laatste termijn zal vervallen
op 31 december 2028. De aflossingen geven aan wat er in 2009 op deze lening is afgelost.
4.4.2
Vlottende activa
Debiteuren
Debiteuren
Voorziening dubieuze debiteuren
Boekwaarde 31 december
2009
721.107
3.126
717.981
2008
836.686
836.686
Van het openstaande saldo per 31 december 2009 is € 398.569 ontvangen tot en met 5 maart
2010.
Het debiteurensaldo bevat een vordering van € 298.051,96 op het Ministerie van LNV. Deze
vordering bestaat uit de volgende bedragen:
1. Vanuit het schap wordt de betaalde BTW doorgeschoven naar de deelnemers in het schap.
Hiertoe worden per kwartaal BTW-facturen verzonden naar de deelnemers. Het ministerie van
LNV heeft de BTW-factuur over het vierde kwartaal van 2004 ad € 37.984 niet voldaan. De
overige BTW-facturen zijn wel voldaan.
2. LNV betaalde jaarlijks de erfpacht voor de Kabbelaarsbank aan het schap. Sinds de uittreding
van het Rijk uit Natuur- en Recreatieschap De Grevelingen wordt deze erfpacht onttrokken
aan de afkoopsom die het Rijk betaald heeft. Aangezien de afkoopsom op 29 december 2005
is ontvangen, kwamen de kosten voor de erfpacht over 2005 voor de Kabbelaarsbank nog
voor rekening van LNV. Deze erfpacht over 2005 ad € 115.030 is echter niet voldaan.
3. In 2006 heeft LNV ten onrechte € 145.037 in mindering gebracht op haar schuld aan het
schap in verband met te verrekenen voorschotten 1995 en 1997. Deze 'te verrekenen
voorschotten' zijn door het schap niet erkend als schuld en komen ook niet voor in de, mede
door LNV, vastgestelde jaarstukken van het schap.
42
Overige vorderingen
-
Nog te ontvangen bedragen
Door te berekenen kosten
Compensabele BTW
Vooruitbetaalde bedragen
Ondernemers BTW
2009
1.163.098
8.710
23.081
6.937
1.201.826
2008
1.287.807
1.320
14.804
362
1.304.293
De vooruitbetaalde bedragen ad € 6.937 hebben betrekking op vooruitbetaalde bedragen voor
verzekeringen 2010. Het restant heeft betrekking op de kosten voor de Waterjump.
Specificatie nog te ontvangen bedragen:
PGN, muntgeld, restant
Bankrentes
Huren en pachten
Subsidies Natuurbeheer
4.4.3
20
12.678
9.816
1.140.584
1.163.098
Liquide middelen
Liquide middelen
-
Kas
Rekening-courant BNG
Rekening-Courant Postbank
Rekening-Courant Rabobank
Rekening-Courant Fortis
Fortis Premie rekening
ING Bank Bonus-spaarrekening
2009
2.997
1.462.629
50.651
94.495
113
717.909
2.231.709
4.560.502
2008
6.816
822.551
48.735
94.391
216.525
2.164.905
3.353.923
Voor een nadere toelichting op de liquide middelen wordt verwezen naar paragraaf 3.7.3
Financiering.
4.4.4
Eigen vermogen
Reserves
Algemene reserve
Boekwaarde 1 januari
Stortingen
Onttrekkingen
Boekwaarde 31 december
2009
638.992
567.669
269.932
936.729
2008
824.025
583.405
768.439
638.992
De Algemene Reserve heeft als belangrijkste functie het vormen van een buffer voor financiële
tegenvallers.
Specificatie stortingen:
- cf. jaarrekening - bestemming resultaat 2008
- cf. programmabegroting
- cf. 1ste begrotingswijziging
Totaal
447.669
100.000
20.000
567.669
43
Specificatie onttrekkingen:
- cf. programmabegroting
- cf. 1ste begrotingswijziging
- cf. 2de begrotingswijziging
- afboeking oude vorderingen
- krediet slopen en verwijderen drijvend restaurant 't Dolfijntje
Totaal
(12503)
73.016
66.000
116.669
3.477
10.770
269.932
Bestemmingsreserves
Reserve Recreantenonderzoek
Boekwaarde 1 januari
Stortingen
Onttrekkingen
Boekwaarde 31 december
2009
8.000
8.000
16.000
2008
8.000
8.000
Deze reserve is in 2008 gevormd voor het uitvoeren van verschillende onderzoeken in het kader
van marketing & communicatie.
Specificatie stortingen:
- cf. programmabegroting
Totaal
8.000
8.000
Reserve vervanging vaste expositieruimte bezoekerscentrum
Boekwaarde 1 januari
Stortingen
Onttrekkingen
Boekwaarde 31 december
2009
2008
92.901
92.901
92.901
92.901
In de Notitie ‘Actualisatie Reserves en Voorzieningen’ van eind 2005 heeft het Algemeen Bestuur
besloten de reserve te handhaven en te bestemmen voor activiteiten in het kader van marketing
en communicatie. Bij de programmabegroting 2011 zal de tenaamstelling van deze reserve
worden aangepast conform het bestuursbesluit.
44
Reserve infopanelen
Boekwaarde 1 januari
Stortingen
Onttrekkingen
Boekwaarde 31 december
2009
4.000
4.000
8.000
2008
4.000
4.000
Het doel van de reserve infopanelen is om elke 4 jaar de inhoud van de informatiepanelen te
kunnen vervangen, daar de inhoud veroudert en verkleurt. Deze reserve is in 2008 gevormd.
Specificatie stortingen:
- cf. programmabegroting
Totaal
4.000
4.000
Egalisatiereserve afkoopsom Rijk
Boekwaarde 1 januari
Stortingen
Onttrekkingen
Boekwaarde 31 december
2009
9.193.975
396.732
619.879
8.970.828
2008
9.328.407
486.985
621.417
9.193.975
De afkoopsom in verband met het uittreden van het Rijk uit het Natuur- en Recreatieschap De
Grevelingen is gestort in de egalisatiereserve afkoopsom Rijk. De storting betreft de ontvangen
rente op de afkoopsom. De jaarlijkse onttrekking bestaat uit de niet ontvangen
deelnemersbijdrage van het Rijk en de niet ontvangen erfpacht voor de Kabbelaarsbank.
Specificatie stortingen:
- cf. programmabegroting
Totaal
396.732
396.732
Specificatie onttrekkingen:
- cf. programmabegroting
Totaal
619.879
619.879
Reserve Zicht Op de Grevelingen
Boekwaarde 1 januari
Stortingen
Onttrekkingen
Boekwaarde 31 december
2009
737.068
825.020
631.616
930.471
2008
350.674
752.231
365.837
737.068
In 2007 is de bestemmingsreserve "Zicht Op de Grevelingen" ingesteld. Met deze reserve worden
de projecten en onderzoeken gefinancierd die het gebied een duurzame ontwikkeling bieden.
Specificatie stortingen:
- bijdrage derden Zicht op de Grevelingen
- cf. programmabegroting
- doorbelaste kosten AB 21-06, conform jaarrekening
Totaal
200.000
620.236
4.784
825.020
Specificatie onttrekkingen:
- cf. programmabegroting: afschrijving De Punt
- uitgaven Revitalisering duiklocaties (21500)
- uitgaven Zicht op de Grevelingen (21507)
Totaal
24.125
3.080
604.411
631.616
45
Reserve Groen/blauwe projecten
Boekwaarde 1 januari
Stortingen
Onttrekkingen
Boekwaarde 31 december
2009
190.339
180.000
2.660
367.679
2008
157.844
180.000
147.505
190.339
Uit de reserve Groen Blauwe projecten worden projecten gefinancierd die de recreatie- en
natuurfunctie versterken.
Specificatie stortingen:
- cf. programmabegroting
Totaal
Specificatie onttrekkingen:
- uitgaven 1e fase gebiedsontwikkeling De Punt (21509)
Totaal
180.000
180.000
2.660
2.660
Nog te bestemmen resultaat
Het voordelig exploitatieresultaat bedraagt:
2009
2008
102.599
447.668
Het resultaat wordt toegevoegd aan de Algemene Reserve. Bij de vaststelling van de jaarrekening
neemt het bestuur een besluit over de uiteindelijke bestemming van het saldo. Dit wordt door
middel van een begrotingswijziging bij het vaststellen van de voorjaarsrapportage geëffectueerd.
46
4.4.5
Voorzieningen
Voorziening Groot Onderhoud
Boekwaarde 1 januari
Stortingen
Onttrekkingen
Boekwaarde 31 december
2009
1.941.139
2.281.754
376.254
3.846.639
2008
1.651.002
596.875
306.738
1.941.139
Groot onderhoud is noodzakelijk om de duurzame instandhouding van de gebieden te
garanderen. Regulier onderhoud kent een jaarlijkse cyclus. Groot onderhoud heeft een cyclus
groter dan één jaar. Voor het verrichten van groot onderhoud is deze voorziening beschikbaar.
Het doel van deze voorziening is de lasten van groot onderhoud gelijkmatig over de jaren te
verdelen.
Voor het onderbouwen van de voorziening Groot Onderhoud wordt het Terrein Beheer Model
(TBM) gebruikt. Hiervoor is het kaartmateriaal van de Grevelingen met doeltypen en
geïnventariseerde objecten op orde. Eind 2008 zijn in het Dagelijks Bestuur de resultaten van de
berekeningen vanuit het Terrein Beheer Model (TBM) voor het regulier en groot onderhoud
gepresenteerd. Op grond van deze presentatie zijn de uitgangspunten voor het meerjaren
financieel beleid besproken. Met ingang van de begroting 2010 is het budget voor regulier
onderhoud verhoogd en daarmee conform de berekeningen vanuit TBM. Op 3 december 2009
heeft het Algemeen Bestuur ingestemd met de implementatie van het Terrein Beheer Model.
Conform dit besluit zal stapsgewijs worden ingegroeid naar de benodigde dotatie aan de
voorziening Groot Onderhoud zodat de dotatie aansluit bij de berekeningen vanuit TBM. Deze
ingroei wordt verwerkt via de voorjaarsrapportage 2010 en met ingang van 2011 via de
programmabegroting. Tevens heeft het Algemeen Bestuur besloten tot het samenvoegen van de
voorzieningen groot onderhoud, oeververdedigingen en strand Den Osse tot één voorziening
Groot Onderhoud.
Specificatie stortingen:
- cf. programmabegroting
- cf. 2de begrotingswijziging
- overheveling voorziening Onderhoud Strand Den Osse
- overheveling voorziening Onderhoud oeververdediging
Totaal
411.852
116.669
317.217
1.436.016
2.281.754
Voor het uitvoeren van groot onderhoudswerkzaamheden is in 2009 € 376.254 onttrokken aan de
voorziening Groot Onderhoud.
Voorziening Onderhoud Strand Den Osse
Boekwaarde 1 januari
Stortingen
Onttrekkingen
Boekwaarde 31 december
2009
317.217
317.217
-
2008
317.217
317.217
De Voorziening onderhoud Strand Den Osse is in 1997 vanuit de voorziening onderhoud
oeververdediging en voorziening groot onderhoud aan verhardingen, gebouwen, steigers e.d.
gevormd. Het doel is om met behulp van deze voorziening de lasten uit hoofde van groot
onderhoud gelijkmatig over een reeks van jaren te spreiden. Conform het besluit van het
Algemeen Bestuur op 3 december 2009 ten aanzien van de implementatie van het Terrein Beheer
47
Model is in 2009 het saldo van deze voorziening overgeheveld naar de voorziening Groot
Onderhoud.
Specificatie onttrekkingen:
- overheveling naar voorziening Groot onderhoud (AB 3-12-09)
Totaal
317.217
317.217
Voorziening Onderhoud oeververdediging
Boekwaarde 1 januari
Stortingen
Onttrekkingen
Boekwaarde 31 december
2009
1.436.016
1.436.016
-
2008
1.286.016
150.000
1.436.016
De Raad van Bestuur besloot in de vergadering van 27 november 1988 in te stemmen met het
instellen van een voorziening onderhoud oeververdediging. Het doel is om met behulp van deze
voorziening de lasten uit hoofde van groot onderhoud gelijkmatig over een reeks van jaren te
spreiden. Een deel van deze voorziening is bestemd om het risico als gevolg van zware storm
en/of ijsgang te kunnen opvangen. Conform het besluit van het Algemeen Bestuur op 3 december
2009 ten aanzien van de implementatie van het Terrein Beheer Model is in 2009 het saldo van
deze voorziening overgeheveld naar de voorziening Groot Onderhoud.
Specificatie onttrekkingen:
- overheveling naar voorziening Groot onderhoud (AB 3-12-09)
Totaal
4.4.6
1.436.016
1.436.016
Schulden
Kortlopende schulden
Crediteuren
- Crediteuren
2009
370.940
2008
403.109
Van het openstaande saldo bij crediteuren is tot en met 5 maart 2010 € 152.804 voldaan.
Overige schulden
-
Nog te ontvangen facturen
Overige schulden
Nog te betalen omzetbelasting (belastingdienst)
Nog te betalen lasten
Vooruitontvangen bedragen
Specificatie nog te ontvangen facturen:
- accountantskosten 2009
- diensten derden
- doorberekening GZH
2009
752.575
17.030
59.364
150.168
979.137
2008
214.945
23
8.527
59.151
65.424
348.070
4.160
432.080
316.335
752.575
4.000
121.566
89.379
214.945
48
Specificatie nog te betalen lasten:
-
bankkosten
afrekening Restaurant Meerzicht
recreantenonderzoek
ministerie LNV
2009
2008
16
196
3.803
55.348
59.364
3.803
55.348
59.151
Vooruitontvangen bedragen voor waterjump
Boekwaarde 1 januari
Vermeerderingen
Vrijgevallen bedragen
Boekwaarde 31 december
2009
65.424
54.576
120.000
-
2008
65.424
2009
-
2008
233.000
-
233.000
-
2009
2008
150.154
-
65.424
Vooruitontvangen bedragen voor Duiklocaties
Boekwaarde 1 januari
Vermeerderingen
Vrijgevallen bedragen
Boekwaarde 31 december
Vooruitontvangen bedragen voor Natuurrecreatie de Punt
Boekwaarde 1 januari
Vermeerderingen
Vrijgevallen bedragen
Boekwaarde 31 december
vooruitontvangen bedragen
- vooruitontvangen betaling inzake vergunning
150.154
-
14
14
49
4.5
Toelichting programmarekening
4.5.1
Toelichting Programma 1
Primitieve
Begroting 2009
Programma 1. Bestuur
Lasten
Bestuursondersteuning
Financiën
Bestuurlijke aangelegenheden
Totaal lasten
-103.459
Baten
Bestuurlijke aangelegenheden
Totaal baten
0
0
-78.985
-24.474
Saldo gewone bedrijfsvoering
Incidentele lasten en baten
Incidentele lasten
Incidentele baten
Kredieten lasten
Kredieten baten (bijdragen derden)
Totaal incidentele lasten en baten
Resultaatbestemming
Storting reserves
Onttrekking reserves
Saldo resultaatbestemming
Saldo na resultaatbestemming
Begrotingswijzigingen
2009
Begroting na
wijzigingen
2009
Rekening 2009 Rekening 2008
78.985
24.474
-114.823
-11.364
0
0
-114.823
-114.823
-106.956
-106.956
-103.913
-103.913
0
0
0
0
0
0
-103.459
0
0
0
-11.364
-114.823
-106.956
-103.913
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
-103.459
0
0
0
-11.364
0
0
0
-114.823
0
0
0
-106.956
0
0
0
-103.913
Toelichting op de financiële resultaten
Gewone bedrijfsvoering
Lasten gewone bedrijfsvoering
Post / product
Resultaat
v/n7 Toelichting
Bestuurskosten
7.867 V
Totaal
7.867 V
7
In de begroting voor bestuurskosten is voorzien in kosten
die het gevolg zijn van bijzondere gebeurtenissen.
Gedacht moet worden aan kosten voor het organiseren
van bijeenkomsten, drukwerk, inhuur van experts, et
cetera. In 2009 hebben minder bijzondere gebeurtenissen
plaatsgevonden waardoor de kosten lager zijn begroot.
Een voordelig resultaat wordt aangegeven met een 'v'. Een nadelig resultaat wordt aangegeven met een 'n'.
50
4.5.2
Toelichting Programma 2
Programma 2. Beheer, onderhoud en exploitatie
gebieden
Primitieve
Begroting 2009
Lasten
Economische & Juridische zaken
Marketing & Communicatie
Planvorming & Advisering
Toezicht & Handhaving
Onderhoud
Inrichting, Beheer & Exploitatie
Communicatie
Regelgeving & Handhaving
Totaal lasten
-99.290
-110.238
-44.830
-66.385
-1.850.316
Incidentele lasten en baten
Incidentele lasten
Incidentele baten
Kredieten lasten
Kredieten baten (bijdragen derden)
Totaal incidentele lasten en baten
Resultaatbestemming
Storting reserves
Onttrekking reserves
Saldo resultaatbestemming
Saldo na resultaatbestemming
Rekening 2009 Rekening 2008
0
0
0
0
0
-2.080.256
-93.866
-66.385
-2.240.507
-3.756.289
-90.946
-66.386
-3.913.620
-2.194.652
-88.555
-65.013
-2.348.219
1.795.685
-291.962
-2.500
-1.501.223
1.793.185
2.500
0
0
0
0
0
1.793.185
2.500
0
1.795.685
1.811.788
4.012
0
1.815.800
1.761.887
2.831
75
1.764.793
-375.374
-69.448
-444.822
-2.097.820
-583.426
0
0
0
0
0
0
0
-46.188
0
-46.188
0
0
-46.188
0
-46.188
20
1.755.343
-10.770
0
1.744.593
0
319.716
-123.150
0
196.566
-32.000
0
-32.000
-407.374
20.000
162.857
182.857
67.221
-12.000
162.857
150.857
-340.153
-12.000
127.439
115.439
-237.788
-33.396
502.421
469.025
82.165
291.962
2.500
1.501.223
Saldo gewone bedrijfsvoering
Begroting na
wijzigingen
2009
99.290
110.238
44.830
66.385
1.850.316
-2.080.256
-93.866
-66.385
-69.448
-2.171.059
Baten
Economische & Juridische zaken
Marketing & Communicatie
Onderhoud
Inrichting, Beheer & Exploitatie
Communicatie
Regelgeving & Handhaving
Totaal baten
Begrotingswijzigingen
2009
Toelichting op de financiële resultaten
Gewone bedrijfsvoering
Lasten gewone bedrijfsvoering
Post / product
Inrichting, beheer &
exploitatie
8
Resultaat
v/n8 Toelichting
1.753.233 N
De overschrijding op inrichting, beheer en exploitatie wordt
veroorzaakt door het verwerken van het bestuursbesluit
van 3 december 2009 waarin is ingestemd met het
overhevelen van de saldi van de voorzieningen onderhoud
Strand Den Osse en onderhoud oeververdediging naar de
voorziening Groot Onderhoud. In totaal wordt hiermee,
naast de reguliere dotatie in 2009, een bedrag van €
1.753.233 toegevoegd aan de voorziening Groot
Onderhoud. De totale overschrijding op inrichting, beheer
en exploitatie is echter € 77.200 lager als gevolg van een
onderschrijding op het reguliere budget voor 2009. De
redenen voor deze onderschrijding worden hieronder
toegelicht.
Een voordelig resultaat wordt aangegeven met een 'v'. Een nadelig resultaat wordt aangegeven met een 'n'.
51
Inrichting, beheer &
exploitatie
77.200 V
De afschrijvingslasten zijn ten opzichte van de begroting €
8.824 lager uitgevallen. In de begroting waren de
afschrijvingslasten voor de Waterjump reeds volledig
meegenomen. Aangezien deze voorziening nog niet
volledig is afgerond, zijn er in 2009 nog geen
afschrijvingen geweest. Hier staat tegenover dat de
dekking vanuit Zicht Op de Grevelingen eveneens niet
heeft plaatsgevonden. De lasten voor Zicht Op de
Grevelingen in 2009 zijn hierdoor lager uitgevallen.
De energie- en waterlasten zijn € 4.810 lager uitgevallen
dan begroot. Daarnaast zijn de huisvestingskosten €
17.539 lager uitgevallen dan begroot. Deze
onderschrijding is structureel. In de komende begrotingen
zal dit worden aangepast.
De diensten van Staatsbosbeheer zijn circa € 48.000 lager
uitgevallen dan begroot als gevolg van lagere kosten voor
het maaibeheer doordat minder maaisel afgevoerd hoefde
te worden. Daarnaast kon de benodigde monitoring met
minder kosten dan begroot worden gerealiseerd.
De kosten voor leveranties en diensten derden zijn €
4.126 hoger uitgevallen.
De kosten voor parkeren zijn € 13.527 hoger geweest dan
begroot als gevolg van meer storingen dan gebruikelijk.
Inmiddels zijn maatregelen getroffen waardoor het aantal
storingen naar verwachting in 2010 zal afnemen tot een
normaal niveau. Voor liggelden zijn de kosten € 2.577
lager geweest.
De extra kosten voor het Dolfijntje van € 13.103, voorzien
in de najaarsrapportage, zijn niet gemaakt. De
werkzaamheden zijn in 2009 uitgevoerd maar de
financiële afwikkeling zal plaatsvinden in 2010. Het
bestuur wordt verzocht dit budget in 2010 beschikbaar te
stellen voor de financiële afwikkeling van 't Dolfijntje.
Communicatie
Totaal
2.920 V
De kosten zijn lager als gevolg van
aanbestedingsvoordelen.
1.673.113 N
52
Baten gewone bedrijfsvoering
Post / product
Inrichting, beheer &
exploitatie
Resultaat
v/n Toelichting
18.603 V
De baten vanuit liggelden zijn circa € 10.000 hoger
geweest dan begroot. Door het uitstekende zomerweer
gedurende het recreatieseizoen zijn er meer liggeldkaarten
verkocht. De baten vanuit erfpachten zijn eveneens hoger
uitgevallen (circa € 12.600) dan voorzien bij de
najaarsrapportage.
Daarentegen zijn de baten vanuit parkeren lager dan
voorzien (circa € 4.000).
Communicatie
Totaal
1.512 V
De baten vanuit de verkoop van folders & kaarten evenals
de deelnames aan excursies zijn hoger uitgevallen dan
begroot als gevolg van meer animo.
20.115 V
Incidentele lasten en baten
Incidentele lasten
Post / product
Resultaat
Toelichting
Incidentele lasten
20 Nagekomen kosten voorgaande jaren.
Totaal
20
Incidentele baten
Post / product
Resultaat
Incidentele baten
1.753.233 De incidentele baten worden grotendeels verklaard door de
vrijval van de voorzieningen onderhoud Strand Den Osse en
onderhoud oeververdediging ten gunste van de voorziening
Groot Onderhoud. In totaal was in deze voorzieningen een
bedrag van € 1.753.233 opgenomen. Dit bedrag is conform
het besluit van het Algemeen Bestuur van 3 december 2009
toegevoegd aan de voorziening Groot Onderhoud. De dotatie
van dit bedrag wordt zichtbaar onder de reguliere
dienstverlening Inrichting, beheer en exploitatie.
Incidentele baten
Totaal
Toelichting
2.110 Deze baten zijn ontvangsten vanuit een opgelegde boete
bestuursdwang en niet geraamde ontvangsten parkeer- en
liggelden uit voorgaande jaren.
1.755.343
53
Kredietlasten
Post / product
Resultaat
Toelichting
Uitgaven op kredieten
10.770 In paragraaf 3.4.2 is de specificatie van de uitgaven per
krediet opgenomen. Daarnaast wordt in paragraaf 3.4.1 een
toelichting gegeven op de stand van zaken van elk
afzonderlijk project.
Totaal
10.770
Resultaatbestemming
Storting reserves
De storting in de reserves is als volgt opgebouwd:
- Dotatie aan de reserve recreantenonderzoek cf. programmabegroting
- Dotatie aan de reserve infopanelen cf. programmabegroting
Onttrekking reserves
De onttrekking aan de Algemene Reserve is als volgt opgebouwd:
- Dekking lasten krediet 'Slopen en verwijderen drijvend restaurant 't Dolfijntje'
- Dotatie aan de voorziening Groot Onderhoud (Resultaatbestemming 2008)
€ 8.000
€ 4.000
€ 12.000
€ 10.770
€ 116.669
€ 127.439
54
4.5.3
Toelichting Programma 3
Primitieve
Begroting 2009
Programma 3. Ontwikkelingen
Lasten
Economische & Juridische zaken
Planvorming & Advisering
Planvorming & Gebiedsontwikkeling
Marketing & Productontwikkeling
Totaal lasten
-12.540
-60.476
Begrotingswijzigingen
2009
Begroting na
wijzigingen
2009
Rekening 2009 Rekening 2008
-73.016
12.540
60.476
-117.846
-16.372
-61.202
0
0
-117.846
-16.372
-134.218
-117.846
-16.372
-134.218
-115.411
-14.443
-129.854
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
-73.016
-61.202
-134.218
-134.218
-129.854
Incidentele lasten en baten
Incidentele lasten
Incidentele baten
Kredieten lasten
Kredieten baten (bijdragen derden)
Totaal incidentele lasten en baten
0
0
-530.000
280.000
-250.000
0
0
-1.006.127
530.191
-475.936
0
0
-1.536.127
810.191
-725.936
0
0
-730.151
604.784
-125.367
0
0
-1.142.853
915.000
-227.853
Resultaatbestemming
Storting reserves
Onttrekking reserves
Saldo resultaatbestemming
Saldo na resultaatbestemming
-800.236
637.808
-162.428
-485.444
-530.191
1.006.127
475.936
-61.202
-1.330.427
1.643.935
313.508
-546.646
-1.005.020
707.292
-297.728
-557.313
-913.731
779.360
-134.371
-492.078
Baten
Planvorming & Gebiedsontwikkeling
Marketing & Productontwikkeling
Totaal baten
Saldo gewone bedrijfsvoering
Toelichting op de financiële resultaten
Incidentele lasten en baten
Kredietlasten
Post / product
Resultaat
Toelichting
Uitgaven op kredieten
730.151 In paragraaf 3.5.2 is de specificatie van de uitgaven per
krediet opgenomen. Daarnaast wordt in paragraaf 3.5.1 een
toelichting gegeven op de stand van zaken van elk
afzonderlijk project.
Totaal
730.151
Kredieten: bijdragen derden
Post / product
Zicht Op de
Grevelingen
Zicht Op de
Grevelingen
Resultaat
Toelichting
bijdragen derden
480.000 Dekking voor de uitgaven op het project, ontvangen
bijdragen provincie Zuid-Holland, provincie Zeeland en
deelnemende gemeenten.
4.784 Ontvangst van doorbelaste kosten die zijn voorgeschoten
vanuit het project.
Waterjump
120.000 De dekking voor de uitgaven op de Waterjump is
afkomstig uit subsidieontvangsten.
Totaal
604.784
55
Resultaatbestemming
Storting reserves
De storting in de reserves is als volgt opgebouwd:
- Dotatie Reserve Zicht Op de Grevelingen cf. programmabegroting 2009
- Dotatie Reserve Zicht Op de Grevelingen cf. begroting 2009 (eigen bijdrage)
- Dotatie Reserve Zicht Op de Grevelingen bijdragen derden
- Dotatie Reserve Groen/Blauwe projecten cf. programmabegroting 2009
- Dotatie Reserve Zicht Op de Grevelingen doorberekende kosten
Onttrekking reserves
De onttrekking aan de reserves is als volgt opgebouwd:
- Onttrekking Algemene Reserve cf. programmabegroting 2009
- Onttrekking Reserve Zicht Op de Grevelingen dekking kredietlasten
- Onttrekking Reserve Zicht Op de Grevelingen dekking afschrijvingslasten
restaurant
- Onttrekking Reserve Groen/Blauwe projecten 1e fase Gebiedsontwikkeling
- Onttrekking Reserve Zicht Op de Grevelingen duiklocaties
€
90.236
€ 250.000
€ 480.000
€ 180.000
€
4.784
€ 1.005.020
€
€
73.016
604.411
€
€
€
€
24.125
2.660
3.080
707.292
56
4.5.4
Toelichting Algemene Dekkingsmiddelen
Primitieve
Begroting 2009
Algemene dekkingsmiddelen
Begrotingswijzigingen
2009
Begroting na
wijzigingen
2009
Rekening 2009 Rekening 2008
Lasten
Overige structurele lasten
Onvoorzien
Totaal lasten
-4.500
-26.348
-30.848
3.000
25.345
28.345
-1.500
-1.003
-2.503
-338
0
-338
0
Baten
Overige structurele baten
Deelnemersbijdrage
Totaal baten
546.732
357.246
903.978
-69.000
0
-69.000
477.732
357.246
834.978
478.601
357.247
835.848
564.012
349.863
913.875
Saldo gewone bedrijfsvoering
873.130
-40.655
832.475
835.510
913.875
0
0
0
0
0
-3.477
0
0
0
-3.477
-3.477
0
0
0
-3.477
-3.477
0
0
0
-3.477
0
0
0
0
0
-496.732
619.879
123.147
996.277
-20.000
69.477
49.477
5.345
-516.732
689.356
172.624
1.001.622
-516.732
689.356
172.624
1.004.657
-573.798
621.417
47.619
961.494
Incidentele lasten en baten
Incidentele lasten
Incidentele baten
Kredieten lasten
Kredieten baten (bijdragen derden)
Totaal incidentele lasten en baten
Resultaatbestemming
Storting reserves
Onttrekking reserves
Saldo resultaatbestemming
Saldo na resultaatbestemming
Toelichting op de financiële resultaten
Gewone bedrijfsvoering
Lasten gewone bedrijfsvoering
Post / product
Resultaat
v/n Toelichting
Overige structurele
lasten
1.162 V
Na de neerwaartse bijstelling van de bank- en
treasurykosten in de najaarsrapportage is gebleken dat de
bankkosten nog lager zijn uitgevallen.
Onvoorzien
1.003 V
Dit gedeelte van de post onvoorzien is niet benut.
Totaal
2.165 V
Baten gewone bedrijfsvoering
Post / product
Resultaat
v/n Toelichting
Overige structurele
baten
869 V
Totaal
869 V
De rentebaten zijn hoger uitgevallen dan de laatste
ramingen bij de najaarsrapportage.
57
Incidentele lasten en baten
Incidentele lasten
Post / product
Resultaat
v/n Toelichting
Afwaardering oude
vorderingen
3.477 N
Totaal
3.477 N
Conform de 1e begrotingswijziging zijn twee oude
openstaande vorderingen ad € 3.477 afgewaardeerd.
Resultaatbestemming
Storting reserves
De storting in de reserves is als volgt opgebouwd:
- Dotatie reserve Afkoopsom Rijk cf. programmabegroting
- Dotatie Algemene Reserve cf. programmabegroting
- Dotatie Algemene Reserve cf. 1e begrotingswijziging
Onttrekking reserves
De onttrekking aan de reserves is als volgt opgebouwd:
- Onttrekking reserve Afkoopsom Rijk cf. programmabegroting
- Onttrekking Algemene Reserve cf. 1e begrotingswijziging
€ 396.732
€ 100.000
€ 20.000
€ 516.732
€ 619.879
€ 69.477
€ 689.356
58
Bijlage 1 Staat van activa
Totaal
Materiële voorzieningen met economisch nut
Kapitaalobjecten
Jaar van
aanschaf
Bedrijfsgebouwen
Nieuwbouw beheerskantoor Bommenede:
a Installatie-technische werken
b Bouwkundige werken
c Restaurant de Punt
d Inventaris de punt
1999
1999
2007
2007
TOTAAL BEDRIJFSGEBOUWEN
Grond- weg- en waterbouwkundige werken
Aanvullende inrichtingswerken surfgebied Kabbelaarsbank
Waterjump
1997
2008
TOTAAL GROND-WEG- EN WATERBOUWKUNDIGE WERKEN
Machines, apparaten en Installaties
Extra's t.b.v. heffing parkeerbelasting op Grevelingendam en Kabbelaarsbank
Aanschaf PC's
24 parkeerautomaten t.b.v. Kabbelaarsbank en strand Grevelingendam
Vervanging parkeerautomaten na diefstal
1996
2004
2004
2005
TOTAAL MACHINES, APPARATEN EN INSTALLATIES
TOTAAL VASTE ACTIVA MET ECONOMISCH NUT
Historische
kostprijs
Bijdragen
van het Rijk
Netto
investering
Initiele
afschrijving
Boekwaarde
bij aanvang
35.665,04
257.905,58
565.000,00
40.000,00
-
35.665,04
257.905,58
565.000,00
40.000,00
-
35.665,04
257.905,58
565.000,00
40.000,00
898.570,62
-
898.570,62
-
898.570,62
53.287,64
-
53.287,64
-
53.287,64
18.385,05
53.287,64
-
53.287,64
-
71.672,69
2.322,05
4.857,18
200.157,57
27.654,00
-
2.322,05
4.857,18
200.157,57
27.654,00
-
2.322,05
4.857,18
200.157,57
27.654,00
234.990,80
-
234.990,80
-
234.990,80
1.186.849,06
-
1.186.849,06
-
1.205.234,11
134.278,34
204.945,28
94.921,15
4.537,80
75.026,55
-
134.278,34
204.945,28
94.921,15
4.537,80
75.026,55
-
134.278,34
204.945,28
94.921,15
4.537,80
75.026,55
513.709,12
-
513.709,12
-
looptijd Termijn Investeringen
Desin mnd
2008
investeringen
180,00
240,00
480,00
48,00
15
20
40
4
-
240,00
10
3
10
10
18.385,05
Investeringen Afschrijvingen
2009
2009
16.245,03
139.342,77
550.875,00
30.000,00
162.107,82
736.462,80
29.308,20
-
23.979,44
18.385,05
197.214,88
-
29.308,20
42.364,49
197.214,88
-
2.322,05
4.857,18
80.063,04
8.296,20
120.094,53
19.357,80
-
95.538,47
139.452,33
-
286.954,49
918.279,62
120.850,55
156.481,71
52.206,64
2.420,16
30.411,72
13.427,79
48.463,57
42.714,51
2.117,64
44.614,84
362.370,77
151.338,35
-
18.385,05
120,00
36,00
120,00
120,00
Boekwaarde
1-1-2009
19.420,01
118.562,81
14.125,00
10.000,00
20
18.385,05
Afschrijvingen
t/m 2008
-
197.214,88
Boekwaarde
31-12-2009
2.377,67
12.895,28
14.125,00
10.000,00
13.867,36
126.447,49
536.750,00
20.000,00
39.397,95
697.064,85
2.664,38
21.315,06
215.599,93
2.664,38
236.914,99
20.015,76
4.609,00
100.078,78
14.748,80
24.624,76
114.827,58
66.687,09
1.048.807,42
6.713,92
10.247,26
4.746,06
151,26
7.502,66
6.713,88
38.216,30
37.968,46
1.966,38
37.112,18
29.361,15
121.977,19
Materiële voorzieningen met maatschappelijk nut
Grond- weg- en waterbouwkundige werken
Aanleg persleiding Grevelingendam
Aanleg persleiding Brouwersdam
Aanvullende inrichtingswerken Strand Grevelingendam
Aanleg catamaranlocatie Den Osse
Inrichting terrein Buitensportcenttrum Kabbelaarsbank
1990
1992
1997
1992
03/'04
TOTAAL GROND-WEG- EN WATERBOUWKUNDIGE WERKEN
240,00
240,00
240,00
360,00
120,00
20
20
20
30
10
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
362.370,77
151.338,35
-
649.325,26
1.069.617,97
-
Machines, apparaten en Installaties
TOTAAL MACHINES, APPARATEN EN INSTALLATIES
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Overige materiële activa
TOTAAL OVERIGE MATERIËLE ACTIVA
TOTAAL VASTE ACTIVA MET MAATSCHAPPELIJK NUT
513.709,12
-
513.709,12
-
513.709,12
TOTAAL VASTE ACTIVA
1.700.558,18
-
1.700.558,18
-
1.718.943,23
18.385,05
-
197.214,88
-
-
29.361,15
121.977,19
96.048,24
1.170.784,61
Bijlage 2 Staat van reserves en voorzieningen
Reserves
Algemene Reserve
Reserve Recreantenonderzoek
Reserve vervanging vaste expositieruimte ruimte bezoekerscentrum
Reserve infopanelen
Egalisatiereserve afkoopsom Rijk
Reserve "Zicht op de Grevelingen"
Reserve "Groen- blauwe projecten"
Voorzieningen
Voorziening groot onderhoud
Voorziening onderhoud Strand den Osse
Voorziening onderhoud oeververdediging
Voorziening subsidie programmabeheer
Saldo
1-1-2009
Resultaat
2008
638.992
8.000
92.901
4.000
9.193.975
737.068
190.339
447.669
10.865.274
447.669
Saldo
1-1-2009
1.941.139
317.217
1.436.016
3.694.372
Resultaat
2008
116.669
Vermeerderingen
Verminderingen
120.000
8.000
269.932
Saldo
31-12-2009
4.000
396.732
825.020
180.000
619.879
631.616
2.660
936.729
16.000
92.901
8.000
8.970.828
930.471
367.679
1.533.752
1.524.087
11.322.608
Vermeerderingen
Verminderingen
2.165.085
376.254
317.217
1.436.016
3.846.639
-
2.165.085
2.129.487
3.846.639
Saldo
31-12-2009
Bijlage 3 Deelnemersbijdrage
Deelnemers
Inwoneraantallen
per 1-1-2008
Provincie Zuid-Holland
Provincie Zeeland
Gemeente Dirksland
Gemeente Goedereede
Gemeente Middelharnis
Gemeente Oostflakkee
Gemeente Schouwen-Duiveland
Aandeel in nadelig
exploitatiesaldo
223.279
89.312
8.314
11.596
17.683
10.178
33.972
Totaal
81.743 Totaal
Percentage
4.542
6.335
9.660
5.560
18.559
357.246 Totaal
62,5%
25,0%
12,5%
100%
61
Bijlage 4 Begrotingswijzigingen 2009
1E BEGROTINGSWIJZIGING 2009 NATUUR- EN RECREATIESCHAP DE GREVELINGEN
1e Begrotingswijziging
2008
Begroting 2009
Lasten en baten gewone bedrijfsvoering
Programma bestuur
Programma beheer, onderhoud en exploitatie gebied
Programma ontwikkelingen
Programma algemene dekkingsmiddelen:
- Financiën
- Overige lasten en baten
- Onvoorzien
- Deelnemersbijdrage
Totaal lasten en baten gewone bedrijfsvoering
Incidentele lasten en baten
Kredieten
Overige incidentele lasten en baten
Saldo buitengewone lasten en baten
Resultaatbestemming
Storting reserves
Onttrekking reserves
Saldo resultaatbestemming
Saldo na resultaatbestemming
Begroting 2009 na
begrotingswijziging
-103.459
-375.374
-73.016
-11.364
60.325
-61.202
-114.823
-315.049
-134.218
546.732
-4.500
-26.348
357.246
321.281
-66.000
-66.000
480.732
-4.500
-14.106
357.246
255.281
-530.000
280.000
-250.000
-200.000
201.307
1.307
-730.000
481.307
-248.693
-1.328.968
1.257.687
-71.281
-204.784
269.477
64.693
-1.533.752
1.527.164
-6.588
0
0
0
12.242
ALDUS VASTGESTELD DOOR HET ALGEMEEN BESTUUR VAN NATUUR- EN RECREATIESCHAP DE GREVELINGEN
IN DE OPENBARE VERGADERING VAN 12 JUNI 2009
DE SECRETARIS, DHR. W.G. VERVEER
DE VOORZITTER, DHR. J.L. EVERTSE
62
2E
BEGROTINGSWIJZIGING 2009 NATUUR- EN RECREATIESCHAP DE GREVELINGEN
Begroting 2009 na 1e 2e Begrotingswijziging
Begroting 2009 na
begrotingswijziging
2009
begrotingswijzigingen
Lasten en baten gewone bedrijfsvoering
Programma bestuur
Programma beheer, onderhoud en exploitatie gebied
Programma ontwikkelingen
Programma algemene dekkingsmiddelen:
- Financiën
- Overige lasten en baten
- Onvoorzien
- Deelnemersbijdrage
Totaal lasten en baten gewone bedrijfsvoering
Incidentele lasten en baten
Kredieten
Overige incidentele lasten en baten
Saldo buitengewone lasten en baten
Resultaatbestemming
Storting reserves
Onttrekking reserves
Saldo resultaatbestemming
Saldo na resultaatbestemming
-114.823
-315.049
-134.218
-129.772
-3.000
3.000
13.103
-114.823
-444.821
-134.218
480.732
-4.500
-14.106
357.246
255.281
-116.669
477.732
-1.500
-1.003
357.246
138.612
-730.000
481.307
-248.693
-852.315
325.407
-526.908
-1.582.315
806.714
-775.601
-1.533.752
1.527.164
-6.588
-325.407
968.984
643.577
-1.859.159
2.496.148
636.989
0
0
0
ALDUS VASTGESTELD DOOR HET ALGEMEEN BESTUUR VAN NATUUR- EN RECREATIESCHAP DE GREVELINGEN
IN DE OPENBARE VERGADERING VAN 3 DECEMBER 2009
DE SECRETARIS, DHR. W.G. VERVEER
DE VOORZITTER, DHR. J.L. EVERTSE
Programma 2. Beheer, Onderhoud en Exploitatie gebieden
De onderhanden wijziging heeft betrekking op het toevoegen van een gedeelte (€ 116.669) van
het resultaat over 2008 aan de voorziening Groot Onderhoud conform resultaatbestemming en de
extra kosten (€ 13.103) voor het slopen van 't Dolfijntje.
Algemene Dekkingsmiddelen
De bankkosten voor 2009 zijn geraamd op € 4.500. Dit blijkt lager uit te vallen en wordt door
middel van de onderhanden begrotingswijziging gecorrigeerd naar € 1.500. Het vrijvallende
budget (€ 3.000) wordt benut voor het dekken van de lagere rentebaten. Het restant van de post
onvoorzien na de eerste begrotingswijziging wordt gedeeltelijk benut (€ 13.103) ter dekking van
de aanvullende kosten voor het slopen van 't Dolfijntje.
Als gevolg van de kredietcrisis is de rente op de geldmarkt aanzienlijk gedaald. In de
voorjaarsrapportage zijn de verwachtingen ten aanzien van de rentebaten reeds naar beneden
toe bijgesteld. Met de onderhanden begrotingswijziging vindt opnieuw een neerwaartse bijstelling
van de rentebaten plaats.
Incidentele lasten en baten
Met de prognose ten aanzien van de kredieten wordt weergegeven wat de verwachte uitgaven in
2009 zullen zijn binnen de projecten.
De overige incidentele lasten en baten hebben betrekking op een samenvoeging van de
afwaardering van twee oude openstaande vorderingen, incidentele baten als gevolg van het
kunnen doorbelasten van kosten naar derden die eerst door het schap gedragen zijn en de
bijdragen derden inzake kredieten (subsidies en bijdragen deelnemers Zicht Op de Grevelingen).
63
Resultaatbestemming
De storting in de reserves is als volgt opgebouwd:
- Dotatie reserve recreantenonderzoek cf. programmabegroting
- Dotatie reserve infopanelen cf. programmabegroting
- Dotatie reserve Zicht op de Grevelingen cf. programmabegroting
- Dotatie reserve Groen Blauwe projecten cf. programmabegroting
- Dotatie reserve Zicht op de Grevelingen cf. 1e begrotingswijziging
- Dotatie reserve Groen Blauwe projecten cf. onderhanden
begrotingswijziging (subsidieontvangsten)
- Dotatie reserve afkoop Rijk cf. programmabegroting
- Dotatie Algemene Reserve cf. programmabegroting
- Dotatie Algemene Reserve cf. 1e begrotingswijziging
De onttrekking aan de reserves bestaat uit:
- Onttrekking Algemene Reserve kredietlasten programma 2
- Onttrekking reserve Zicht op de Grevelingen cf. programmabegroting
- Onttrekking Algemene Reserve cf. programmabegroting
- Onttrekking reserve Zicht op de Grevelingen cf. 1e begrotingswijziging
- Onttrekking reserve Zicht op de Grevelingen kredietlasten
- Onttrekking reserve Groen Blauwe projecten kredietlasten
- Onttrekking reserve afkoop Rijk cf. programmabegroting
- Onttrekking Algemene Reserve onderhanden begrotingswijziging
toevoeging voorziening Groot Onderhoud cf. resultaatbestemming 2008
- Onttrekking Algemene Reserve cf. 1e begrotingswijziging
8.000
4.000
620.236
180.000
204.784
325.407
396.732
100.000
20.000
1.859.159
46.188
564.792
73.016
200.000
250.313
555.814
619.879
116.669
69.477
2.496.148
64