homo universalis - Ga naar Edurep Delen

D a n s (Bij Palet Mono Dans)
DAL/RvP
www.danstijd.slo.nl
The making of
Het productieproces:
Van idee naar concept.
De artistiek leider van een gezelschap geeft aan een choreograaf de opdracht voor
een nieuw dansstuk. Wat voor soort dansstuk, aantal dansers, soort dans.
Van concept naar productie.
Choreograaf benadert de productieleider van het dansgezelschap. Technische en
organisatorische begeleiding. Budgettering.
Keuze voor decorontwerpers, kostuums, licht, sfeer, muziek live of bandopname enz.
De productiebijeenkomst.
Choreograaf presenteert totaalplan aan alle andere betrokkenen. Maquette,
kostuumtekeningen, lichtplan. Pers en publiciteitproces van start.
Start van de repetities.
Eerst grote lijnen van het dansstuk. Details later. Wat vinden de dansers er zelf van?
Balletmeester ondersteunt choreograaf.
On stage:
Van repetitiestudio naar toneel. Decor, kostuums en techniek.
De generale repetitie.
Alles volledig: choreografie, kostuums, make-up alsof het echt is.
En dan: de première!
Uur van de waarheid, welke recensies?
On tour:
Tournee langs de verschillende theaters.
Oerdans
Oerdans is een dansvorm die gebruik maakt van simpele, steeds herhaalde dansbewegingen
en de innerlijke beleving van de danser benadrukt. Oerdans is een dynamisch totaalgebeuren.
Fragment
Fragment
Fragment
Oorsprong van dans
Oudheid: in alle vroege culturen nam dans een belangrijke plaats in bij verschillende rituelen. Er
werd gedanst om de goden te vereren en tevreden te stellen. Door voor hen te dansen probeerden mensen
een goede oogst, een overwinning of bijvoorbeeld gezonde kinderen af te dwingen. Er wordt wel gezegd dat
dans de moeder is van alle kunsten.
Dansgeschiedenis
Alle vormen van dans zijn van oorsprong cultuurdans: begonnen als volksdans en van daaruit
verder ontwikkeld. Volksdansen werden ook uitgevoerd aan het hof: balletti, de eerste
gechoreografeerde hofdansen(16e eeuw).
Vanuit de hofdans ontwikkeld zich het academisch ballet. Als reactie hierop ontstond de
moderne dans.
De oorsprong van de jazz- en musical dans ligt niet in de hofdans, maar in de Afrikaanse
muziek- en danstechnieken die zich in het Westen vermengen met de academische en
moderne danstechnieken.
Hofdans Middeleeuwen
Fragment
Er was een glansrol weggelegd voor dans in de vijftiende en zestiende
eeuw. Dansen werd dé manier om te laten zien dat je beschaafd was,
voornaam en uitermate geschikt als schoonzoon of schoondochter.
Dans: Verhaal
Fragment
Fragment
Toer van Schayk,
Landschap, 1982
( de toekomst van ons milieu.)
Dans: Thema
Martha Graham
Lamentation 1930
(het verlies van een dierbare.)
Fragment
Wies Bloemen,
Drijfzand, 2002,
(geweld, woede en onmacht)
Dans: Abstractie
Oscar Schlemmer
Lines
Krisztina de Châtel
Dynamics
Fragment
Dans: Muziek
Fragment
Fragment
Groosland (Bach)
Ballet for Life (Queen)
Dansgenres en - stijlen
Theaterdans
Theaterdans is dans waarover nagedacht is, waar een concept aan ten grondslag
ligt. Ze worden met een artistieke bedoeling voor een publiek opgevoerd.
In de Westerse theaterdans zijn er grofweg vier dansstijlen te onderscheiden:
1) academisch ballet 2) moderne dans 3) jazz- en musicaldans 4) hiphop
De middelen van een dansmaker zijn:
> de beweging > de danser > de ruimte > de muziek
Cultuurdans
Cultuurdans heeft een sociale functie en is zo oud als de mensheid. In deze
dansen worden de waarden en belangen van een groep mensen, land of volk
verbeeld. Zo geeft ze uitdrukking aan onderlinge verbondenheid van de groep.
Onder cultuurdansen verstaan we :
* rituele dansen * volksdansen * hofdansen * gezelschapsdansen
Oorsprong academisch ballet
Hofdans
Marie Antoinette
Fragment
Fragment
Het Hofballet ontstond tegen het einde van de zestiende eeuw. Deze festijnen van dans, muziek en voordracht waren niet alleen
een lust voor oog en oor, vaak waren ze op politiek en filosofisch gebied van symbolische betekenis.
In de Barokperiode beleefde het hofballet een hoogtepunt onder koning Lodewijk XIV. Hij was een ballettomaan. In zijn jonge jaren
trad hij graag op als sterdanser in de hofballetten. En hij richtte de eerste dansacademie op: L’academie Royale de
Danse. Professionele opleiding volgens strenge principes. In de 19e eeuw worden voornamelijk Romantische balletten gemaakt,
vaak gebaseerd op sprookjes. Ontwikkeling van de spitz.. Veel springen en zweven.
Onder invloed van nieuwe kunststromingen in de 20e eeuw volgt de oprichting van Les Ballets Russes te Parijs.
Theaterdans: Academisch Ballet
Kenmerken Academisch ballet
* Houding lichaam: rechte rug, borst
omhoog, schouders laag, hoofd recht.
* Basishouding: uitgedraaide benen en
voeten (en dehors).
* Vijf voetposities.
* Gebruik van spitzen.
* Gebruik van pantomime (gebarentaal
en lichaamstaal).
Theaterdans: academisch ballet
Het Zwanenmeer
The Sleeping Beauty
(Doornroosje)
Fragment
Pas de deux
Le Sacre du Printemps
Fragment
Theaterdans: niet-westerse invloeden
Fragment Le Sacre du Printemps
Fragment
Vaslav Nijinsky
Les Ballets Russes was een balletgezelschap
uit Rusland, gesticht door Serge Diaghilev. Tussen 1909 en 1929
traden de Ballets Russes op in tal van Westerse landen, in een
soort van rondtrekkend bestaan, in steeds wisselende
samenstellingen, met Diaghilev als constante factor. Het fameuze
gezelschap bracht vele belangrijke dansers en choreografen voort
en stond bekend om haar vernieuwingsdrang, zowel in
choreografie, in muzikaal opzicht als in kostuums en
decorontwerp. De jonge danser Vaslav Nijinsky springt zo hoog
dat ‘zelfs de vogels jaloers zijn’.
Oorsprong moderne dans
Aan het begin van de 20e eeuw presenteert Isadora Duncan in Parijs haar nieuwe manier van
dansen. Het is de tijd van de vrouwenemancipatie. Zij ziet de academische ballettechniek als
oppervlakkig en gericht op uiterlijk en niet op inhoud. Echte emoties moeten getoond worden.
Vrije bewegingen i.p.v. vastgelegde technieken en houdingen, losse kleding en blote voeten
i.p.v. corset en spitz..
Martha Graham gaat hiermee verder: zij ontwikkeld de Graham techniek: bezieling uitdrukken.
Merce Cunningham reageert hierop door te stellen dat dans juist helemaal niet ergens over
hoeft te gaan. Hij maakt in de jaren vijftig zgn. dans-happenings die inhouds- en betekenisloos
zijn. Sindsdien is alles mogelijk zeker met de toegenomen middelen.
Fragment
Fragment
Isodora Duncan
Martha Graham
Merce Cunningham
Theaterdans: moderne dans
Kenmerken van moderne dans
* Contraction (rug en schouders
bolvormig) and release.
* Benen en voeten staan recht onder de
romp, rechte rug, ontspannen
schouders.
* ‘Aards’ gericht, voeten stevig op de
grond, gebogen knieën.
* Middenrif is startpunt van alle
bewegingen.
* Pirouettes worden in een spiraal
gedraaid
(heupen, middel,schouders,hoofd).
* Veel over de grond: kruipen, vallen,
rollen.
Theaterdans: moderne dans
Conny Janssen, ‘So here we are’
Hans Hof Ensemble
Krisztina de Châtel
Fragment
Hans van Manen
Thierry De Mey en Anne Teresa De Keermaeker,
Rosas danst Rosas (1997)
Fragment
Oorsprong hiphop
Ontstaat in de jaren zeventig in de getto’s van New York. Tijdens blockparty’s dagen groepen jongeren elkaar
fysiek uit i.p.v. met wapens.
Met twee draaitafels herhalen dj’s bepaalde opzwepende stukjes van een plaat – de breaks – waarop dansers
nieuwe bewegingen (moves) uit proberen. Zo wordt de breakbeat geboren. Tijdens de blockparty’s wordt al
snel gerapt. Dit is het begin van hiphop: een manier van leven om het dagelijks leven in de getto’s dragelijk te
maken zonder in drugs of criminaliteit te vervallen.
Vanaf de jaren ‘80 wereldwijde verspreiding en ontstaat ‘New School Hiphop’.
Theaterdans: Hiphop
Kenmerken van hiphop
* Natuurlijke houding.
* Diep door de knieën, flexibel gebruik
van het bovenlijf.
* Zeer ritmische bewegingen.
* Een vaste basispas: benen worden
van voren naar achteren verplaatst.
* Freezes: een beweging een moment
bevriezen.
* Powermoves: acrobatische
bewegingen op hoofd, schouders of
rug.
Theaterdans: hiphop breakdance
Fragment
Fragment
Oorsprong jazz- en musicaldans
Het enige wat de miljoenen slaven in Amerika konden meenemen zijn hun muziek- en danstradities. De
slaven- met hun verschillende talen- communiceren dankzij hun gemeenschappelijke zang- en danstradities.
Deze onderlinge verbondenheid en communicatie o.a. het tromspel wordt- na een aantal opstanden- door
de blanken verboden. Dit wordt gecompenseerd door voetpercussie en handgeklap en het ontstaan van
nieuwe danspassen. Aan het begin van de 20e eeuw leven de zwarte en blanke Amerikanen nog strikt
gescheiden. Maar de traditionele dansen van de Afro-Amerikanen worden dan wel opgepakt door blanke
theater- en dansmakers. Blanken schminken zich zwart en doen zwarte dansen na:Black-and White
Minstrelshows. De ritmische swingende ‘zwarte’ muziek spreekt tot de verbeelding. Hieruit ontstaat de
muzikale variant ragtime waarop de eerste gezelschapsdansen zijn ontstaan zoals de charleston. Hieruit
werden weer de foxtrot, de wals en Europese tango ontwikkeld.
Al Jolson
Fragment
Fragment
Fragment
Charleston
Oorsprong jazz- en musicaldans
De heupbewegingen van de Cubaanse dansen vinden ook hun oorsprong in Afrika. Ook de tapdans vindt
zijn roots in de Afrikaanse cultuur. Lester Horton richt het eerste Amerikaanse multiculturele dansgezelschap
op. Uit deze smeltkroes ontwikkeld hij de theaterjazzdans. Tenslotte ontdekken ook blanke choreografen
van het academisch ballet en moderne dansmakers de zwarte danstechnieken. Zij vermengen die weer met
academische, moderne en zelfs Spaanse technieken. Jerome Robbins: West Side Story. Deze vorm van
dans is uitgegroeid tot de musical- en showdans van vandaag.
Fred Astaire
Fragment
Jerome Robbins West Side Story
Theaterdans: Jazz en musical dans
Kenmerken van:
Jazzdans:
* Polycentrisch bewegen.
* Isolaties.
* Tappen.
* Bewegen vanuit de heupen:
swingend.
Musicaldans:
* Basishouding en techniek van
de moderne dans.
* Daarnaast academische
ballettechniek.
* Bovenlichaam zo rustig
mogelijk, armen en benen maken
asymmetrische bewegingen.
* Strakke en gladde presentatie.
* Gezichtsexpressie.
Theaterdans: jazz en musicaldans
Fragment
Fragment
Theaterdans: jazz en musicaldans
Fragment
Fragment
Cultuurdans: volksdans
Fragment
Klompendans (Nederland)
Les Gars de Senneville (Normandië)
Fragment
Schotland
Rusland
Griekenland
Cultuurdans op het podium
Fragment
Can Can (Frankrijk)
Linedance (Amerika)
Fragment
Fragment
Jig (Ierland)
Cultuurdans Gezelschapsdans Ballroom
Samba
(Brazilië)
Fragment
Rumba
(Afrika)
Fragment
(Cuba)
Fragment
Cultuurdans
Gezelschapsdans
(Argentinië)
Fragment
(Brazilië)
Fragment
Fragment
Salsa
(Cuba)
Capoeira
(Cuba)
Fragment
Cultuurdans gezelschapsdans
You tube: Let’s Dance (BBC)
Weense wals
Fragment
Fragment
Engelse wals
Foxtrot (quickstep)(V.S)
Fragment
Cultuurdans
Paso Doble:
You Tube: Let’s Dance (BBC)
Fragment
Flamenco
(Spanje)
Fragment
Fragment
Balih-balihan
(Bali)
Buikdans
(Turkije)
Gezelschapsdans
Twist
Fragment
Fragment
Rock ‘n Roll
Fragment
Gezelschapsdans
Fragment
Hakkuh (Gabber) Fragment
Techno
Fragment
Fragment
Pommelien en Pilar
Fragment
One last breathe
Fragment
Bleeding love Hip Hop
Dans videogame
Fragment
Dans informatie
Algemene achtergrondinformatie:
www.danstijd.slo.nl
www.tin.nl
www.dansserver.nl
Dansfilms:
www.indebioscoop.com/dansfilms
Dansopleidingen:
www.kunstopleidingen.nl