Globaal overzicht leerplannen geschiedenis

Geschiedenis
Vorig jaar stonden alle bijdragen in deze DPB-berichten in het teken van BZL (Begeleid
Zelfstandig Leren). Dit jaar is er geen rode draad. Dat schenkt ons de gelegenheid om even
stil te staan bij verschillende punten, die regelmatig aan bod komen bij de schoolbezoeken.
Centraal in dit alles staat toch wel de werking van de vakwerkgroep! We zien heel veel
voorbeelden van goede en vlotte horizontale samenwerking, maar nog (te) vaak is het anders
gesteld met de verticale samenwerking. Hopelijk kan het uittekenen en het opvolgen van
leerlijnen in de geschiedenisles hieraan een duwtje geven. Om de grootste misverstanden rond
de verhouding leerplan-handboek uit de wereld te helpen, volgt er eerst een beknopt overzicht
van wat de leerplannen geschiedenis ‘maar’ van ons verwachten. Daarna komen mogelijke
leerlijnen aan bod m.b.t. activerende werkvormen, historische vaardigheden, ICTvaardigheden en evaluatie. Voorts verwijzen we graag naar een tendens binnen het
geschiedenisonderwijs, die weer het zogenaamde ‘romantisch denken’ in de geschiedenisles
wil brengen. Ten slotte nemen we een kijk op de vakcommunity geschiedenis-esthetica, die in
de loop van schooljaar 2004-2005 operationeel werd en overlopen we even enkele mooie
schoolprojecten rond geschiedenis.
1.
Globaal overzicht leerplannen geschiedenis
‘We mogen geen slaaf zijn van het handboek’ zo blijkt uit menig doorlichtingsverslag. Dit
Deze opmerking loopt vrij parallel met de vaak gehoorde opmerking ‘dat wij ook dit jaar niet
gereed zijn met de leerstof’. Het is m.a.w. duidelijk dat de halfopen leerplannen niet direct
geleid hebben tot enige rust terzake. Om ons hieromtrent met onszelf te verzoenen, volgt
hieronder een overzicht per graad van wat de nieuwe leerplannen van ons verwachten.
Hieruit moet blijken dat wij ons moeten hoeden voor de terreur van de inhouden en dat alle
opties en keuzes best vooraf doorgepraat worden binnen de vakgroepwerking.
1ste graad
OUDHEID


1ste jaar (1 u) : Oudste Tijden + een vroeg-mediterrane beschaving
2de jaar (2 u) : Grieks-Romeinse Oudheid
BENADERING
Referentiekader
>>>>>>
-
Probleemvelden
initiatie
<<<<<<<
denk- en speurwerk
2de graad (ASO/KSO) (2 u)
WESTERSE SAMENLEVING ca. 500- ca. 1800
OF
1)



Eenheidsbenadering:
probleemvelden uit 3 domeinen
minstens 1 gevallenstudie (3de jaar Middeleeuwen, 4de jaar Nieuwe Tijden)
algemeen referentiekader
OF
2)





3de jaar: 5de-15de eeuw
4de jaar: 1500- ca. 1800
elk jaar : minstens 2 probleemvelden uit elk van de 3 domeinen
elk jaar: minstens 1 gevallenstudie
elk jaar: minstens 1 doorloper
elk jaar: algemeen referentiekader
specifiek referentiekader per domein
2de graad (TSO/KSO) (1 u)
WESTERSE SAMENLEVING ca. 500-1800
Elk jaar :
*
*
algemeen referentiekader
specifiek referentiekader van het Ancien Regime
Elk jaar:
minstens 3 gevallenstudies
*
synchronische uitwerking
*
diachronische uitwerking
3de graad (ASO/KSO) (2 u)
19de-20ste EEUW
5de jaar :
6de jaar :
grote ontwikkelingslijnen ca. 1800 – ca. 1945
grote ontwikkelingslijnen ca. 1945- heden
+ elk jaar:
*
*
*
minstens 2 gevallenstudies
minstens 1 doorloper (probleemveld)
1 niet-westerse samenleving
*
algemeen referentiekader
3de graad (TSO/KSO) (1 u)
19de-20ste EEUW
In elk jaar:
*
*
*
algemeen referentiekader
grote krachtlijnen 19de-20ste eeuw
gevallenstudies (de 3 domeinen komen aan bod)
probleemstellend
bij voorkeur: onderzoekend leren, zelfwerkzaamheid
synchrone en diachrone benadering
actualisering
Voor alle duidelijkheid: er komen geen nieuwe leerplannen geschiedenis binnen afzienbare
tijd. Er komt wel een globale visietekst van het VVKSO voor alle vakken en die zal
aanbevelend van aard zijn.
2.
Leerlijnen
Ook hier willen we nog eens benadrukken dat het bewaken van deze leerlijnen (en m.a.w. het
proces in het aanleren van geschiedenis) een aangelegenheid moet zijn van de voltallige
vakwerkgroep. Dit voorstel tot leerlijnontwikkeling is ook te consulteren op de
vakcommunity geschiedenis op de DPB-website (zie onder punt 4).
Activerende werkvormen
1ste graad







Leergesprek
Groepswerk in de klas
Zelfwerkzaamheid in de klas en thuis
Rollenspel
ICT-opdrachten
Korte mondelinge presentatie
Excursies
2de graad




Idem als 1ste graad
Parallel of complementair groepswerk met een mondelinge presentatie
Powerpointvoorstellingen
Video-exposé
 Onderzoekend leren en probleemoplossend denken wordt opgevoerd: grondige
onderzoeken
3de graad





Cf. 1ste en 2de graad
Mondelinge presentatie structureel inbouwen na (vooral) complementair groepswerk
Debatten
Simulatiespel
Ruime onderdelen verwerken via begeleide zelfwerkzaamheid
Historische vaardigheden
1ste graad
Inzicht verwerven in de plaats- en tijdsgebondenheid en socialiteit van het menselijke
handelen
Inzicht verwerven in de evolutie van het maatschappelijke en menselijke gebeuren
Inzicht verwerven in de verwevenheid van lokale, regionale, nationale en algemene
geschiedenis
Vertrouwd maken met lange termijngeschiedenis
Historische bronnenkritiek
Situeren van historische gebeurtenissen in het juiste tijdvak en socialiteit
Inhoudelijke en vergelijkende analyse van visuele bronnen
Ontleden en interpreteren van schema’s
Goed gebruik van de historische atlas
Kaarten lezen, aanduiden, interpreteren en actualiseren
Lezen van een stamboom en grafieken
Hoofdzaken kunnen onderscheiden van bijzaken
Wisselende inhouden van historische begrippen leren inzien
2de graad
Cf. historische vaardigheden 1ste graad
Historische kritiek wordt uitgebreider
Meer nadruk op het mondelinge toelichten van een opdracht
Zelfstandig werk wordt verder ontwikkeld
Zelf schema’s laten maken
Een blinde kaart aanvullen
Analyse naar inhoud en beeld van videofragmenten
Historische kritiek en inhoudelijke analyse van spotprenten
Leesvaardigheid: kunnen aangeven van structuur en sleutelelementen
Analyseren en interpreteren van relatieschema’s
Zelfstandig werk opvoeren: grotere onderzoeken doorvoeren
3de graad
Cf. historische vaardigheden 1ste en 2de graad
Vergelijkende historische kritiek op geschreven bronnen
Leren inzien van het constructiekarakter van geschiedenis
Redactionele vaardigheden in de vorm van een jaarwerk of grote uitgebreide
onderzoeken
Spreekvaardigheid via debat, presentatie, redevoering
Lange termijngeschiedenis nu volledig verwerven en beheersen
Maximalisatie van het zelfstandige werk (onderzoekend leren, verspreid over het hele
jaar)
Zelfstandig opvolgen en analyseren van de actualiteit
ICT-vaardigheden
1ste graad





Zoeken en bekijken van websites
Zowel in de les als individueel als thuisopdracht
1ste jaar: werkje indienen via diskette
2de jaar: werkje opsturen naar leerkracht via e-mail
Werken met cd-roms
2de graad
 Websites leren analyseren en historische kritiek toepassen: inhoud, juistheid en
accuraatheid, lay-out, fotomateriaal, etc.
 Ook hier meer zelfwerkzaamheid aanwakkeren; misschien in de vorm van een
jaarwerkje
 Gezonde attitude aannemen tegenover het Internetaanbod
3de graad





Cf. ICT in 1ste en 2de graad
Historische methode en kritiek toepassen
Eigen syntheses maken op basis van zelf verzamelde info
Synthesevorming staat voorop; toch bewust zijn van discussiekarakter ervan
Eventueel zelf ontwerpen van een website
Evaluatie: moet altijd aansluiten op de werkvormen!
1ste graad
Kaart- en atlasoefeningen
Ontleden grafieken en tabellen
Formuleren van eigen mening
Oefeningen op referentiekaders
Historische kritiek toepassen op ongeziene tekst: transferwaarde!
Afbeeldingen analyseren en situeren
Schema’s aanvullen
Chronologisch ordenen
Genoeg punten plaatsen op werkjes en/of mondelinge presentatie
Streven naar 50/50 verdeling kennis/inzicht – vakspecifieke vaardigheden
Aanzetten geven tot zelfevaluatie
2de graad
Idem als 1ste graad
Nadruk verlegt zich geleidelijk naar beoordelingen voor het zelfstandige werk en
activerende werkvormen
Nadruk op punten vaardigheden optrekken
Eventueel even experimenteren met openboek-toets
3de graad
Cf. 1ste en 2de graad
Historische kritiek op ongeziene teksten, visuele bronnen, etc.
Structureren van ongeziene teksten
Interpreteren van ongeziene tabellen, grafieken, visuele bronnen
Toetsen van de actualiteit
Nadruk op evaluaties van zelfwerkzaamheid
Openboek-examens
Er moet hier aan toegevoegd worden dat uiteraard ook het klassieke ‘verhaal’ een gedoseerde
plaats moet behouden in onze lespraktijk! We spelen hier verder op in n.a.v. de nascholingen.
Geschiedenis: ‘zinvol, leerbaar en haalbaar’
3.
De slinger van de geschiedenis doet zijn werk. Na jaren van hameren op de vaardigheden,
lijkt de nood aan ‘de achtergrond’ groter dan ooit. Kunst is dan ook om een gezond evenwicht
zien te bereiken tussen kennen en kunnen. Ook dit kan (moet?) bewaakt worden van uit de
vakwerkgroep. Het is duidelijk dat het historisch verhaal aan een remonte bezig is. De
Nederlandse historicus Arie Wilschut licht een tipje van de sluier op in zijn opmerkelijk en
aan te raden handboek ‘Geschiedenisdidactiek’. In zijn artikel ‘Geschiedenis: zinvol,
leerbaar en haalbaar’ (te consulteren via http://home.casema.nl/wilschut) verwoordt hij de
hoofdgedachten ervan. Een greep hieruit:
-
Bezig zijn met het verleden houdt op zichzelf nog geen historisch besef in.
Historisch besef vereist scholing. Deze is maar efficiënt door
geschiedenisdidactiek: moet zinvol, leerbaar en haalbaar zijn.
Zinvol: geschiedenis levert een soort van denken op dat intrinsiek zin heeft in een
open democratische samenleving.
Leerbaar: hoe geschiedenis leerbaar maken?
Haalbaar: hoe leren en denken de leerlingen over geschiedenis?
Zinvol en authentiek historisch denken:
-
-
-
respect voor feiten als voorwaarde tot historisch besef: realiteitsbewustzijn
rekening houden met het tijdsverloop en de historische context:
historiciteitsbewustzijn
- niet opleggen van de maatstaf van het heden aan het verleden: historisch
waardebewustzijn
Leerbaar:
- een hoeveelheid kennis als referentiekader of ‘oriëntatiekennis’
chronologisch raamwerk en feitenkennis: niet ter reproductie, maar om
er nieuwe zaken mee in verband te brengen
voorwaarde om te kunnen deelnemen aan het maatschappelijk verkeer
onderscheid tussen ‘fingertip knowledge’ (kennis die tijdelijk nodig is
om een bepaald begrip goed te begrijpen) en ‘residue knowledge’
(kennis die op langere termijn beschikbaar moet zijn als
referentiekader)
kenmerken van oriëntatiekennis:
algemene kennis over de ‘hele’ geschiedenis
kennis die permanent beschikbaar moet zijn
geen kennis die je ‘zo maar van het Internet plukt’, want hiertoe
heb je kennis nodig om te weten wat en hoe je moet zoeken
kennis van hoofdlijnen
- een begrippenkader
algemeen toepasbare, niet aan tijdgebonden situaties gebonden
begrippen= sleutelbegrippen
aan de hand van deze sleutelbegrippen historische situaties met elkaar
vergelijken en nieuwe, onbekende gegevens interpreteren
- historische redeneerwijzen
verzamelen (vaststellen van feiten); cf. realiteitsbewustzijn
ordenen (ordenen in de tijd met verandering en continuïteit); cf.
historiciteitsbewustzijn
verklaren (causale relaties); cf. historiciteitsbewustzijn
beeldvormen (vorm geven aan interpretatie); cf. historisch
waardebewustzijn
Haalbaar
belang van het romantisch denken als basis voor geschoolde ontwikkeling:
leerlingen nieuwsgierig maken, hen een attitude bijbrengen om te verkennen,
om allerlei aanknopingspunten te vinden in de geschiedenis, om hun ding te
zoeken in de geschiedenis en dit als zinvol te bestempelen
romantisch denken wordt vaak verwaarloosd in het onderwijs, waar het
rationeel denken centraal staat: romantisch denken als overgang tussen
mythisch en rationeel denken!
verhaaltjes over details in de geschiedenis leveren vaak de basis voor het
ontstaan van rationeel denken
geschiedenis als wereldverkennend, ‘romantisch’ vak
Arie Wilschut is met zijn lezing ‘De romantiek terug in de geschiedenisles’ een van de
sprekers op de Dag van de Geschiedenis 1ste-2de graad op 13 oktober 2005.
4.
Website geschiedenis-esthetica
In de loop van het voorbije schooljaar werd de vakcommunity geschiedenis-esthetica
operationeel. Die opereert via het digitaal leerplatform van eloV (elektronische leeromgeving
Vlaanderen) en is voor iedereen gratis consulteerbaar via de DPB-website. Het lijkt misschien
nog wat omslachtig, maar dit is de weg om er binnen te geraken: dpb.sip.be; klikken op
‘secundair onderwijs’; dan naar ‘websites van de vakbegeleiding’; dan naar
‘wetenschappelijke vakken’ (!); dan naar ‘geschiedenis-esthetica’; dan klikken op
‘vakcommunity geschiedenis’; en ten slotte klikken op ‘gast’. Normaal moet je dan binnen
zijn en alles kunnen consulteren. Uiteraard zitten we nog in een pioniersperiode, maar
doorheen de voorbije maanden is het aanbod er toch al aardig uitgegroeid. Bedoeling is dat
iedereen er uitgewerkte lessen of presentaties kan op plaatsen in samenspraak met
ondergetekende. Enkele leerkrachten hebben de weg al gevonden en ondervonden dat dit
medium eigenlijk tijdbesparend kan werken. Hopelijk groeit dit uit tot een forum dat
aanvullend kan werken op de immer boeiende website van de VVLG (www.vvlg.be). We
gaan dit eloV-platform verder aftasten en uitzien wat voor mogelijkheden er hier zijn
weggelegd voor ons geschiedenis.
Een greep uit het aanbod:
* Mededelingen
* Informatie
- leerplannen
- beginners
- BZL
- esthetica
- leerlijnen in de geschiedenisles
- studiedagen, tentoonstellingen, musea
- 1ste graad
- 2de graad
- 3de graad
* Docenteninformatie
* Cursusmateriaal
- 1ste graad
- 2de graad
- 3de graad
- esthetica
- cartoons
- kaarten
* Opdrachten
*
*
*
5.
Communicatie
Websites
Tools
Een Dag van de Geschiedenis en/of een historisch project in je eigen school ?
Enkele scholen pakten dit schooljaar uit met boeiende initiatieven, die de leerlingen heel
actief in contact brachten met ‘geschiedenis’. We stellen er een drietal kort voor: een
historisch project voor alle leerlingen, een middeleeuws project en een ‘Dag van de
Geschiedenis’ op de eigen school. Deze voorbeelden werden al eens aangekaart op de
nascholing 2de graad. Maar het aanbod binnen de tweede Dag van… werd intussen flink
uitgebreid. Hopelijk kunnen beide voorbeelden inspirerend werken voor andere scholen.
Het eerste voorbeeld komt uit het Ieperse Heilige Familie-instituut. Met dank voor de info aan
leerkracht Frank Hosten.
Leerkrachten HFI – Ieper tegen “horen, zien en zwijgen” !
Al te vaak wordt geschiedenis geassocieerd met "zwijgen en luisteren" naar een
(weliswaar boeiende) vertellende leerkracht voor de klas. Héél klassiek dus allemaal.
Maar van dat beeld willen de geschiedenisleerkrachten van de Heilige Familie heel
graag af.
Daarvoor hebben ze donderdag 19 mei '05 de hele school op zijn kop gezet met maar
één doel voor ogen: 460 leerlingen moesten uit hun stoel om actief rond geschiedenis
aan de slag te gaan ! Sommigen mochten zelfs letterlijk naar het verleden graven.
Daarvoor werden er 22 workshops georganiseerd (i.s.m. met heel wat lokale
verenigingen) waar leerlingen met zoveel mogelijk verschillende
geschiedenishulpwetenschappen in aanraking kwamen.
Workshops 1 – 2 – 3 : Mondelinge geschiedenis
Leerlingen leerden op een goeie manier met mondelinge geschiedenis omgaan. Wat is
het verschil tussen een gewoon interview en het registreren van een mondelinge bron.
Om die theorie aan de praktijk te toetsen, kwamen drie getuigen hun verhaal brengen.
Het ging om Dov Nash (die als jood de concentratiekampen overleefde), Pieter-Paul
Baeten (die als weerstander de concentratiekampen overleefde) en Simon Gronowski
(die als elfjarige het transport vanuit de Mechelse Dossinkazerne overleefde toen zijn
moeder hem uit de trein gooide).
Workshops 4 – 5 : Classicisme
De leerlingen uit de richting Creatie en Mode werkten rond het thema classicisme.
Daartoe kregen ze eerst enkele theoretische bedenkingen mee, waarna ze een bezoek
brachten aan het Ieperse Merghelynckmuseum waar de gids het accent legde op het
thema kledij ten huize Merghelynck. In de namiddag konden de leerlingen uit enkele
classicistische schilderijen een keuze maken. Het uitverkoren schilderij werd
vervolgens uitvergroot en met knipsels nagemaakt (collage). Tot slot van hun dag
werden historisch verantwoorde koekjes gebakken.
Workshop 6 : The Great War
Een parcours in en om Ieper en Poperinge gekoppeld aan het verhaal van een
gids/leerkracht bracht de leerlingen in staat om een aantal verhalen uit de Eerste
Wereldoorlog van soldaten die ooit in het Talbot House verbleven te reconstrueren.
Het middagmaal werd genuttigd in het Talbot House en de dag werd afgesloten in het
atelier van Schrapnel Charlie.
Workshops 7 – 8 : Archeologie
In nauwe samenwerking met het V.I.O.E. (bij monde van Marc Dewilde) konden een
vijftigtal leerlingen terecht op de twee middeleeuwse sites (Karmelietenklooster in
Ieper en het Cellenbroederklooster in Veurne) om er als echte archeologen aan de
slag te gaan. Na een korte inleiding op de archeologie mochten ze sleuven maken,
triëren, schoonmaken, in kaart brengen, … Een onvergetelijke ervaring.
Workshop 9 : Kruiden
Het hele verhaal van druïden, kruidenvrouwen, hekserij, … werd gebracht door Ethel
Swaels van het Merkemse Kruidhuys. In nauwe samenwerking met v.z.w. De Boot
werden zij doorheen het IJzerbekken geloodst om er de geschiedenis te aanhoren en
de kruiden te plukken. Na een terugkeer met de boot, werd er tot de actie overgegaan.
Siropen en thee werden er uit lokale kruiden getrokken.
Workshops 10 - 11 : Kastelenroute
Het vooroorlogse (i.e. W.O. I) Groot-Ieper telde ook heel wat kastelen. Daar getuigen
nog heel wat kaarten van. Maar wat blijft daar op vandaag nog van over. Na een
grondige studie van allerlei vooroorlogse kaarten (in nauwe samenwerking met de
Ieperse Erfgoedcel) trokken de leerlingen er in twee groepen op uit (Ieper-Noord en
Ieper-Zuid) om een stand van zaken op te stellen en uit te werken tot een potentiële
fietstocht.
Workshop 12 : De vaart Komen - Ieper
In de negentiende eeuw probeerde Ieper (vergeefs) de draad weer op aan te knopen
met het glorieuze middeleeuwse economische leven. Daartoe moest Ieper over het
water toegankelijk worden voor het handelsverkeer van de Leie. Een kanaal moest de
Ieperlee met de Leie verbinden. Het project raakte evenwel nooit afgewerkt. Allerlei
problemen kelderden het project, waarvan het mooie Palingbeekdomein nu een groene
restant is. Of zijn er nog? Daar gingen enkele leerlingen i.s.m. Lieven Stubbe (Milieu
en Educatie van de Stad Ieper) op zoek naar sporen en bewijzen.
Workshop 13 : Krantje “Historia”
Enkele leerlingen mochten zich één dag lang als journalist uitleven om de Dag van de
Geschiedenis voor het nageslacht te bewaren. Een redactievergadering in een p.c.lokaal was het begin van hun dag. Vervolgens trokken ze er – gewapend met pen,
papier én digitale camera – op uit om interviews af te nemen. Dat alles resulteerde
tegen het einde van de dag in het krantje Historia.
Workshops 14 – 15 : Prehistorische schedels
De evolutie van hominide naar homo sapiens sapiens zorgde voor heel wat
onmiskenbare verschillen in de skeletbouw van onze voorvaderen. Een dertigtal
leerlingen concentreerden zich eerst op het theoretische gedeelte, om vervolgens met
klei aan de slag te gaan én een model na te boetseren. Daardoor werd het verschil ook
tastbaar zichtbaar.
Workshop 16 : Romeins legionair
Re-enactor, archeoloog en auteur Bernard Van Daele kwam in verantwoorde
legeruitrusting het verhaal brengen van een Romeins legioensoldaat. Na een boeiende
voorstelling was het tijd om de daad bij het woord te voegen. Iedere deelnemer kreeg
een lans en een schild in de handen gestopt, waarna Quintus Ligustinus zijn soldaten
in formatie opstelde en een Romeinse driloefeningen liet uitvoeren.
Workshops 17 – 18 : Genealogie
In het Ieperse archief en in de Ieperse burgerlijke stand kregen de leerlingen van
respectievelijk stadsarchivaris Rik Opsommer en Joël Snick (Vlaamse Vereniging voor
Familiekunde) te horen hoe je je eigen kwartierstaat opstelt. De leerlingen hadden zelf
zo veel mogelijk primair bronnenmateriaal bij de hand en op basis daarvan werd er
gegraven naar hun verleden. Sommige leerlingen konden het spoor van hun familie
traceren tot in de 18e eeuw.
Workshop 19 : Maliën maken en vingerweven
Re-enactor Joris De Sutter bracht het boeiende verhaal van Joris Van Zerkingen.
Joris start in zijn middeleeuws ondergoed en eindigt als middeleeuws ridder. Tijdens
die transformatie kregen de leerlingen de nodige uitleg bij het geheel. Na afloop van
het verhaal, ging de ene groep met bektangen zelf aan de slag. Ze werden door Joris
de techniek van het maliënmaken bijgebracht. Vervolgens leerde de andere groep
vingerweven.
Workshop 20 : Schuttersgilden
In de Middeleeuwen hielden steden er geen staand leger op na. In tijden van nood
moesten de gilden zich bewapenen om het dreigende gevaar het hoofd te bieden. Heel
wat schuttersgilden van anno 2005 vinden hierin hun oorsprong. Nadat de leerlingen
dat verhaal gebracht werd, konden ze zelf een handboog leren hanteren.
Workshop 21 : Het leven van de nar
Kastelen en burchten waren in de Middeleeuwen vaak het tafereel van allerlei
festiviteiten. De (hof)nar speelde vaak een cruciale rol in het entertainen van zijn
adellijke meesters. De leerlingen werden hierin wegwijs gemaakt. Eens de theorie
achter de kiezen, brachten de mensen van circusschool Jakkedoe hen een heel rits
circusvaardigheden bij.
Workshop 22 : Middeleeuws banket
Een middeleeuws banket met drie tafels voor de drie standen moest de leerlingen het
verschil naar afkomst en de gevolgen daarvan duidelijk maken. Dit gebeurde
bovendien in middeleeuwse klederdracht (geleend bij de Ieperse Nocturnes) wat het
inleven een stuk makkelijker maakte. Tot slot kwam valkenier Luc Deschildre de
leerlingen vergastten op een heuse roofvogelshow, met de nodige verwijzingen naar de
adellijke hobby bij uitstek: de jacht.
Het tweede voorbeeld komt uit het VTI-Kortrijk, waar een middeleeuws project doorging
tijdens het voorbije schooljaar. Met dank aan Christiaan Vandekerckhove voor de info.
Project Middeleeuwen: ‘Meer dan Ruige Ridders in Kille Kastelen’
1)
Jaarwerking: deelaspecten van de Middeleeuwen komen aan bod. Algemene,
theoretische en praktijkvakken bieden een waaier van gezichtspunten.
2)
Middeleeuwse markt: ambachtelijke vaardigheden voor en door de leerlingen
onder professionele begeleiding.
3)
Troubadoursfeest ‘Harbalorifa’: dagelijks leven, muziek, dans, literatuur en
ontspanning in de Middeleeuwen.
4)
Kortrijk Ondersteboven: speuren naar middeleeuwse sporen in de historische
stad.
5)
Opendeurdag: thematentoonstelling ‘Middeleeuwen’ met werk van leerlingen;
kijkhoek ‘Van steen tot staal’
6)
Slotactiviteit Coucy-le-château : inleefdag met afsluitend tornooi in een
authentieke versterkte burcht.
Het derde project komt uit het Onze-Lieve-Vrouwecollege van Assebroek. Hier ging het
geschiedenisproject ‘Tempo… Tempo’ door. Het project liep over drie en een halve dag en
alle leerjaren waren er (en klasdoorbrekend) bij betrokken. Met dank aan Danny Van de
Velde voor de info. Een overzichtje:
Eerstes: Prehistorie
De leerlingen volgden elke dag 2 van 6 aangeboden workshops: koken, kledij maken,
gezelschapsspel, muurschilderingen maken, speren-knuppels-sierraden maken,
bosspel. Er was ook een daguitstap naar GOYET (een dorpje in de Belgische Condroz,
waar zich enkele prehistorische grotten bevinden die in de jaren 1860 opgegraven
werden).
Tweedes: Klassieke Oudheid
Creatieve verwerking:1. schilderen; 2. verkleedpartij : voorstelling + toneel met
sketch; 3. boetseren; 4. muziekgroepje ( + dans); 5. toneel; in de namiddag film (o.a.
Alexander) voor alle tweedes.
Derdes: Middeleeuwen
Alle leerlingen namen deel aan een uitstap naar ENAME-GENT. Voorts nam iedere
leerling deel aan 2 verplichte activiteiten: zoektocht in Brugge + heraldiek. Er waren
ook nog 4 lange workshops (voor de duur van het hele project) rond
instrumentenbouw, maquettebouw, koken, kledij maken. 5 groepen kregen een waaier
van kortere activiteiten aangeboden: van schildknaap tot ridder, volksdansen, wijn
maken, volksspelen, kalligrafie
Vierdes: Nieuwe Tijd
Workshops rond toneel, het bouwen van een kanon en dans. Bezoeken aan Brugge
(stadsafari, chocostory, brouwerij, sterrenkunde) en Antwerpen
(Renaissancewandeling, bezoek aan stadhuis, Plantin Moretus en de Meir) +
filmnamiddag rond de Nieuwe Tijden.
Vijfdes: Nieuwste tijd
Stond in het teken van Afrika. Workshops: Oscar Mulumé Tsithenge met Afrikaanse
verhalen, begeleid op muziek o.a. over overgangsrituelen voor adolescenten (voertaal
Nederlands), Afrikaanse maskers maken, Afrikaans eten klaar maken, Kakinani
Nabindibo, voertaal Frans: juwelen samenstellen met parels en ander materiaal en
vlechten in de haren.. Andere leerlingen werkten ondertussen in de computerklas aan
een powerpointpresentatie rond Congo om te vertonen op het toonmoment op het
einde van de week, Afrikaanse dans, zang en percussie.
Zesdes: Hedendaagse Tijd
De laatstejaars trokken drie dagen door Vlaanderen. Brugge: Ministerie van de
Vlaamse Gemeenschap- Afdeling Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumenten
en Landschappen; Brussel: Made in Belgium (Dexia Art Center); Antwerpen:
Provinciaal Fotomuseum, Verkeerscentrum Vlaanderen en Middelheim; Zeebrugge:
Federale politie – scheepvaartpolitie; Brugge: IVBO (Intercommunale voor
Vuilverwijdering- en verwerking in Brugge en Ommeland; Leuven: Wetenschappelijke
Universitaire Bibliotheek en brouwerij Stella Artois; Brugge: Federale Politie –
Gerechtelijke Dienst; Torhout: Bodil Petersen – chiropractor en ‘Achter de schermen
van Expeditie Robinson’; Gent: DVN nv (kennismakting met Direct Marketing) en het
Designmuseum: Airworld (design en architectuur in de luchtvaart).
6.
Vrije ruimte
Ten slotte wil ik nog een oproep doen aan alle ASO-leerkrachten geschiedenis in onze
provincie om mij ([email protected] of [email protected]) hun
projecten uit de vrije ruimte te signaleren, waarbij geschiedenis geïntegreerd of opgenomen is.
Dit zou ons moeten toelaten om een en ander in kaart te brengen. Hartelijk dank hiervoor!
Ik wens jullie allemaal een heel boeiend nieuw schooljaar toe.
Johan Vankeersbilck