Jaarverslag 2015 - Stichting Vrijescholen Athena

Samen is alles leuker
Rapport 2015
Stichting Vrijescholen Athena
Inhoudsopgave
VOORWOORD
6
1
8
ALGEMENE INSTELLINGSGEGEVENS
1.1
1.2
2
ORGANISATIE EN OMGEVING
2.1
2.2
2.3
2.4
3
KENGETALLEN PERSONEEL OP PEILDATUM 31 DECEMBER 2015
P&O EN HET STRATEGISCH BELEIDSPLAN
WET WERK & ZEKERHEID
DIGITAAL PERSONEELSDOSSIER
HUISVESTING
6.1
6.2
7
MONITOREN OPBRENGSTEN
VERANTWOORDINGSKADER
GROEPSPLANNEN
TAALAUDITS
SCHOLINGEN
INTERNE AUDITS EN KWALITEITSHANDBOEK
EINDOPBRENGSTEN
DOORSTROMING LEERLINGEN KLAS 6 (GROEP 8) NAAR VOORTGEZET ONDERWIJS
INSPECTIETOEZICHT
PASSEND ONDERWIJS
SOCIAAL VEILIGHEIDSBELEID
PRESTATIEBOX
TUSSEN- EN BUITENSCHOOLSE OPVANG
KLACHTEN
PERSONEEL
5.1
5.2
5.3
5.4
6
DE GAVE VAN HET LESGEVEN - NIEUW STRATEGISCH BELEID 2015-2019
UITWERKING STRATEGISCH BELEID
RESULTATEN 2015
SAMENVATTING EN CONCLUSIES
KWALITEITSZORG
4.1
4.2
4.3
4.4
4.5
4.6
4.7
4.8
4.9
4.10
4.11
4.12
4.13
4.14
5
DOEL EN VISIE VAN ATHENA
ORGANISATIESTRUCTUUR
GOVERNANCE
BELANGRIJKE GEBEURTENISSEN IN 2015
STRATEGISCH BELEID
3.1
3.2
3.3
3.4
4
GEGEVENS OVER DE RECHTSPERSOON
TOEZICHT EN MEDEZEGGENSCHAP
NIEUWE WETGEVING EN WERKWIJZE
BEGROTING 2015 EN REALISATIE
FINANCIËN
7.1
7.2
7.3
EXPLOITATIERESULTAAT
ANALYSE VERGELIJKING EXPLOITATIE MET BEGROTING
ANALYSE VERGELIJKING EXPLOITATIE 2015 MET 2014
8
9
11
11
11
13
13
15
15
15
16
19
20
20
20
21
21
21
22
22
23
24
25
25
25
26
26
28
28
30
31
32
33
33
33
35
35
37
38
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
3
7.4
7.5
7.6
7.7
7.8
7.9
7.10
8
JAARVERSLAG RAAD VAN TOEZICHT
8.1
8.2
8.3
8.4
8.5
8.6
8.7
8.8
9
KOSTEN VAN DE BOVENSCHOOLSE STRUCTUUR
BALANS
INVESTERINGEN
FINANCIËLE KENGETALLEN
TREASURYVERSLAG
CONTINUÏTEITSPARAGRAAF
RISICOBEHEERSINGSSYSTEEM
VERSLAG VAN DE VOORZITTER
SAMENSTELLING
INFORMATIEBRONNEN
BEZOLDIGING
EXTERNE ACCOUNTANT
JAARVERSLAG EN JAARREKENING
JAARPLANNING
VERGADERINGEN 2015
BIJLAGEN
9.1
9.2
9.3
BIJLAGE 1: ORGANOGRAM
BIJLAGE 2: NAW GEGEVENS
BIJLAGE 3: JAARVERSLAG GMR
10 JAARREKENING 2015
10.1
10.2
10.3
10.4
10.5
10.6
10.7
GRONDSLAGEN
BALANS PER 31 DECEMBER 2015
EXPLOITATIEREKENING OVER 2015
KASSTROOMOVERZICHT 2015
TOELICHTING OP DE BALANS PER 31 DECEMBER 2015
NIET IN DE BALANS OPGENOMEN VERPLICHTINGEN (PASSIEF)/NIET UIT DE BALANS BLIJKENDE RECHTEN (ACTIEF)
TOELICHTING OP DE EXPLOITATIEREKENING OVER 2015
11 OVERIGE GEGEVENS
11.1
11.2
11.3
11.4
11.5
11.6
11.7
CONTROLEVERKLARING
(VOORSTEL) BESTEMMING VAN HET EXPLOITATIERESULTAAT
GEBEURTENISSEN NA BALANSDATUM
OVERZICHT VERBONDEN PARTIJEN
WET NORMERING BEZOLDIGING TOPFUNCTIONARISSEN PUBLIEKE EN SEMIPUBLIEKE SECTOR
BESTUURSBESLUIT
BESLUIT RAAD VAN TOEZICHT
40
40
41
41
43
44
49
51
51
52
53
53
53
53
54
54
56
57
58
60
63
64
68
70
71
72
77
78
82
82
87
88
88
89
90
90
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
4
Tabel 1: Leerlingenaantallen
Tabel 2: Doorstroomgegevens leerlingen 2015
Tabel 3: Inspectie arrangementen
Tabel 4: Personeelsopbouw
Tabel 5: Personeelsverloop
Tabel 6: Leeftijdsopbouw
Tabel 7: Ziekteverzuim
Tabel 8: Exploitatieresultaat
Tabel 9: Ontwikkeling van baten en personele lasten
Tabel 10: Realisatie 2015 t.o.v. begroting 2015
Tabel 11: Realisatie 2015 t.o.v. realisatie 2014
Tabel 12: Personeel stafbureau
Tabel 13: Balans
Tabel 14: Investeringen
Tabel 15: Kengetallen
Tabel 16: Doel en berekening kengetallen I
Tabel 17: Kapitalisatiefactor
Tabel 18: Doel en berekening kengetallen II
Tabel 19: Personele bezetting en leerlingenaantal
Tabel 20: Prognose leerlingaantallen per school
Tabel 21: Prognose personele bezetting per school
Tabel 22: Meerjaren balans activa en passiva
Tabel 23: Meerjaren exploitatierekening
Tabel 24: Voorbeeld risicobeheerstabel
10
23
24
28
28
29
29
35
36
37
38
40
40
41
41
42
42
43
45
45
46
47
48
49
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
5
Voorwoord
De vrijescholen van Almelo, Apeldoorn, Arnhem, Assen, Brummen, Deventer, Doetinchem, Emmen,
Enschede, Groningen, Harderwijk, Leeuwarden, Meppel, Oldenzaal en Winterswijk vormden in 2015
samen de Stichting Vrijescholen Athena. Deze stichting in Noord, Midden en Oost-Nederland ontstond
in januari 2005 door een fusie van acht basisscholen voor vrijeschoolonderwijs.
De stichting telt dus vijftien vrijescholen, veertien voor primair onderwijs en één voor (voortgezet)
speciaal onderwijs. Ongeveer 2.200 leerlingen en ruim 250 medewerkers zorgden in 2015 voor een
levendig geheel.
Het jaar 2015 binnen de Stichting Vrijescholen Athena kenmerkt zich door stabilisering en lichte groei.
In totaal is het leerlingenaantal ten opzichte van 2014 met 1,8% gestegen van 2.185 in 2014 tot 2.224
op 1 oktober 2015. Het leerlingenaantal op De Lans bleef gelijk. De doelstelling voor deze school was
een absolute groei van ca.10 leerlingen. Een aantal scholen groeit gestaag (Doetinchem, Arnhem,
Apeldoorn, Enschede, Leeuwarden, Harderwijk en Groningen), bij een paar scholen is het
leerlingenaantal licht gedaald (Almelo, Assen, Meppel, Emmen en Winterswijk), bij de overige scholen
is het aantal nagenoeg gelijk gebleven.
Gedurende het schooljaar stroomden op de meeste scholen ook na 1 oktober nog leerlingen in,
waardoor de stichting ook het afgelopen jaar een financiële meevaller had door een groeitelling.
Door ziekte van directeuren of nog onvervulde vacatures heeft een aantal scholen (tijdelijk) met een
interim directeur gewerkt. Dat waren Almelo, Emmen, Brummen en Oldenzaal. In Apeldoorn is tijdelijk
een interim directeur toegevoegd. Emmen kreeg vanaf het nieuwe schooljaar een nieuwe vaste
directeur; Oldenzaal volgt in maart 2016.
In 2015 is met ondersteuning van het stafbureau en de Begeleidingsdienst voor Vrijescholen in de
diverse scholen hard gewerkt aan het bestendigen en verbeteren van de onderwijskwaliteit.
Doormiddel van individuele begeleiding van leerkrachten, groepstraining en kwaliteits-audits wordt
cyclisch en systematisch aan onderwijskwaliteit gewerkt. De meeste scholen hadden een z.g.
basisarrangement bij de inspectie (dat betekent dus minimaal voldoende), drie scholen hadden
verscherpt toezicht waarvan er één inmiddels weer in het basisarrangement terug is.
In het najaar van 2015 is besloten de formatie van school De Lans in Brummen bij te stellen op basis
van het leerlingenaantal. De verwachte groei bleef uit en het begrotingstekort liep te hard op. In de
loop van 2016 wordt deze kleine organisatieaanpassing doorgevoerd.
De financiële situatie van de stichting in het geheel en de meeste scholen afzonderlijk is het afgelopen
jaar stabiel gebleven. Een aantal scholen heeft te maken met groeiformatie (meer personeel dan de
rijksbekostiging door t-1 effect1), op een aantal scholen moest flink worden ingezet op de verbetering
van kwaliteit. Ook is er soms boven begroting besteed aan onderhoud en huisvesting. Een aantal
scholen moest extern personeel inhuren om de continuïteit te garanderen.
Het jaar 2015 wordt stichting breed afgesloten met een klein overschot van € 11.161. Qua financiële
kengetallen staat Athena er goed voor (zie tabel 15).
De overheveling van het buitenonderhoud (van gemeente naar bestuur) resulteerde in een nieuwe
begrotingssystematiek voor 2015. Dat heeft voor de ene school een positief en voor de andere een
negatief effect. Al met al is de overgang goed verlopen en is de nieuwe systematiek op hoofdlijnen
goed geïmplementeerd.
Het ziekteverzuim is in 2015 van 7,4% naar 9,5% gestegen. Ondanks het feit dat dit grotendeels wordt
veroorzaakt door langdurig zieken waarbij het verzuim niet beïnvloedbaar is, zet Athena vanaf dit jaar
het terugdringen van het verzuim als topprioriteit in haar beleid.
In 2015 is een nieuwe meerjarenstrategie gepubliceerd onder de titel “De Gave van het Lesgeven”.
Van daaruit zijn nieuwe schoolplannen ontwikkeld voor de periode 2015-2019. Hiermee is een
duidelijke verbetering in de beleidscyclus gerealiseerd.
1
Het ‘t-1 effect’ is het effect dat de school bekostigd wordt op basis van het leerlingen aantal van het voorgaande schooljaar.
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
6
In het jaarverslag van onze stichting treft u informatie aan over het gevoerde beleid en de
ontwikkelingen in het jaar 2015. Dit bestuursverslag is een verantwoordingsdocument van het College
van Bestuur aan de Raad van Toezicht en aan de medewerkers en ouders via de
gemeenschappelijke medezeggenschapsraad. Uiterlijk juni zal dit jaarverslag en de jaarrekening
worden ingediend bij het ministerie van OC&W. De verantwoording over de prestaties richt zich op de
overheid en op de omgeving en belanghebbenden.
Vanuit het ministerie zijn voorschriften vastgesteld in de “Regeling jaarverslag primair onderwijs en
(voortgezet) speciaal onderwijs” waaraan een jaarverslag moet voldoen. Dit jaarverslag bestaat uit
een bestuursverslag, een jaarrekening en overige gegevens, waaronder de accountantsverklaring.
Peronnik Veltman,
voorzitter College van Bestuur
Stichting Vrijescholen Athena
Deventer, april 2016
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
7
1 Algemene instellingsgegevens
Stichting Vrijescholen Athena is in 2005 ontstaan en is inmiddels uitgegroeid tot een stichting van
veertien basisscholen voor vrijeschoolonderwijs en één school voor speciaal basis- en voortgezet
vrijeschoolonderwijs.
1.1 Gegevens over de rechtspersoon
Inschrijving Kamer van Koophandel
De Stichting Vrijescholen Athena is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel voor Oost-Nederland
onder nummer 410.271.58.
Rechtspersoon
De Stichting Vrijescholen Athena bezit rechtspersoonlijkheid krachtens notariële akte d.d. 16 maart
1977, laatstelijk gewijzigd op 16 april 2008. Cfi-administratienummer: 77456
Samenstelling Raad van Toezicht en College van Bestuur
De Raad van Toezicht van de Stichting Vrijescholen Athena bestaat uit:
Voorzitter
: mevr W.L. Broekhuijsen
Vicevoorzitter : dhr. J. van der Haar,
Leden
: mevr. J. de Vries, dhr. N.W. de Schrijver, dhr. H.B. Ledeboer
en mevr. A.H.M. Gottenbos.
De voorzitter van het College van Bestuur is de heer P.A. Veltman. Hij is de bestuurder van de
Stichting Vrijescholen Athena.
Voor het organigram verwijzen wij u naar bijlage 1 van dit bestuursverslag.
Bureaumedewerkers
Het stafbureau van de stichting wordt gevormd door:
secretariaat
: mevr. K. van Veen-Peet, mevr. M. Lap en mevr. L. Mulderij
personeelsadviseur
: dhr. F. ter Beek
: dhr. F. Kremer
financiën
: mevr. K. Nieland
onderwijskwaliteit
: mevr. M. van der Pijll
ict
: dhr. L. Versnel
adm. ouderbijdrage
: mevr. R. Vrielink
De bestuurder van de stichting wordt conform de CAO PO ingeschaald in schaal DD. Directeuren van
de verschillende locaties zitten in schaal DA of DB, afhankelijk van ervaring, opleiding en grootte van
de school.
Het stafbureau is gevestigd in een goed bereikbaar, historisch kantoorpand in de binnenstad van
Deventer. Daar bevindt zich ook een leslokaal dat voor gezamenlijke studie en overleg van
directeuren, GMR, IB-ers, administratief medewerksters etc. wordt gebruikt.
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
8
1.2 Toezicht en medezeggenschap
Code Goed Bestuur
Athena heeft de Code Goed Bestuur geïmplementeerd en heeft hier een preambule aan toegevoegd,
waarin ze de basisprincipes heeft vastgelegd van de professionaliteit van leden van de Raad van
Toezicht (Raad), bestuurder en directeuren. Deze basisprincipes drukken de waarden uit die aan het
gedrag en de cultuur ten grondslag liggen en de kenmerken van de houding van waaruit betrokkenen
handelen, zoals wederzijds respect, transparantie, dialoog, gezamenlijkheid en het afleggen van
verantwoording. De basisprincipes nodigen uit in dialoog met alle belanghebbenden (bijvoorbeeld
ouders, personeel werkzaam op de school, medezeggenschapsraden, collega-scholen) te reflecteren
op de bestuurlijke inrichting en het handelen van leden van de Raad, bestuurder en directeuren.
Medezeggenschap
In december 2007 is de gemeenschappelijke medezeggenschapsraad geïnstalleerd (GMR). Van elke
school is een ouder en een medewerker in staat gesteld zitting te nemen. Voorzitter is de
heer R. van den Dool-Wamelink, secretaris is de heer J. Zijlstra. De GMR wordt secretarieel
ondersteund.
De GMR vergaderde vijf keer het afgelopen jaar. De vergadering van de GMR of een deel daarvan
wordt bijgewoond door de bestuurder (zie ook bijlage 3).
Elke school kent een eigen medezeggenschapsraad (MR) waarin personeel en ouders evenredig zijn
vertegenwoordigd. De directeur van de school (als vertegenwoordiger van het bevoegde gezag) voert
overleg met de MR over schoolspecifieke zaken. Elke MR heeft een contactpersoon in de GMR.
De bestuurder is op aanvraag incidenteel aanwezig bij MR-vergaderingen.
De GMR en MR hebben een budget dat onder andere bedoeld is voor cursussen en scholing. Een
nieuw lid krijgt de gelegenheid zich te scholen.
Ondersteuning door Administratiekantoor
Het Onderwijsbureau Twente (ObT) uit Borne verzorgt als administratiekantoor de ondersteuning voor
onze stichting voor de personele, financiële en salarisadministratie.
Leerlinginformatie per school
Op 1 oktober 2015 volgden 2.224 leerlingen onderwijs aan één van de Athenascholen. In totaal dus
een groei van 1,8% ten opzichte van 2014. Hoewel het met het geruim aantal krimpregio’s binnen
Athena mooi is dat er sprake is van groei, blijft een aantal scholen achter ten opzichte van vorige
jaren.
Onder de stichting ressorteren de volgende scholen met de daarbij horende aantallen leerlingen (zie
tabel 1):
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
9
Leerlingen per 1 oktober
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
Vrije School Almelo
209
215
203
203
192
193
195
190
Vrijeschool de Vijfster,
Apeldoorn
Parcivalschool, Arnhem
190
134
112
95
95
114
134
150
183
173
161
180
182
213
211
211
-
-
-
-
-
-
173
170
School De Lans, Brummen
119
125
118
115
101
97
39
39
De Kleine Johannes, Deventer
200
209
211
225
226
226
231
228
De Kleine Prins, Doetinchem
97
90
80
69
83
86
78
80
De Noorderkroon, Enschede
85
80
65
57
52
65
79
81
De Zevenster, Oldenzaal
68
60
58
62
76
104
99
104
De Esch, Winterswijk
94
89
80
79
71
82
83
76
Michaelschool Leeuwarden
147
155
157
154
151
175
192
194
De Stroeten, Emmen
63
52
50
57
55
61
59
52
De Toermalijn, Meppel
164
163
166
191
189
169
176
168
Valentijn, Harderwijk
-
-
-
173
165
167
180
202
Widar Groningen
-
-
-
-
-
241
258
279
1.619
1.545
1.461
1.660
1.638
1.993
2.187
2.224
De Es, Assen
Totaal
Tabel 1: Leerlingenaantallen
De stichting heeft in 2015 dus vier scholen met meer dan 200 leerlingen (groot), zes scholen met
tussen de 100 en 200 leerlingen (middelgroot) en vijf scholen met minder dan 100 leerlingen (klein).
Verwachting is dat het leerlingenaantal van de stichting de komende jaren verder zal stijgen, ondanks
het feit dat veel scholen in krimpgebieden zijn gevestigd, omdat er algemeen een toenemende
belangstelling voor het vrijeschoolonderwijs bestaat in Nederland. De scholen werken hard aan de
kwaliteit van het onderwijs en zetten scherp in op marketing en imagoverbetering.
Vrijeschool De Lans in Brummen (een school voor speciaal basis- en voortgezet onderwijs) en
vrijeschool De Stroeten in Emmen hebben een te klein leerlingenaantal. Op beide scholen wordt in
een tweejarenplan actief gewerkt aan en geïnvesteerd in marketingcommunicatie.
Ondanks het geringe aantal leerlingen op sommige scholen, lukt het de kleine scholen meestal toch
om financieel gezond te blijven en de kwaliteit en aanbod van het onderwijs op het gewenste niveau te
behouden.
Structurele financiële steun aan kleine scholen is tot nu toe niet gegeven. Wel is het mogelijk om voor
PR-uitgaven of kwaliteit-verbetertrajecten tijdelijk de eigen weerstandsreserve aan te spreken.
Athena realiseert zich terdege dat kleine scholen extra kwetsbaar zijn. Het is het streven om door
goed onderwijs en effectieve public relations groei te realiseren, waardoor het mogelijk wordt om op
termijn weer met duoklassen te werken waar nu voor trio-klassen is gekozen (bijvoorbeeld in
Enschede).
Stichting Vrijescholen Athena streeft ernaar (zo staat ook vermeld in het strategisch beleidsplan 20152019) in 2016 ca. 2.350 leerlingen te hebben.
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
10
2 Organisatie en omgeving
2.1 Doel en visie van Athena
Onze visie
Bloeiend vrijeschoolonderwijs in gezonde scholen waarin de kiem van het eigen levensdoel van het
kind tot wasdom kan komen. Waarin de jonge mens met zelfvertrouwen, zelfbewustzijn, inspiratie en
plezier in leren is toegerust voor goede en zekere stappen in het leven.
Athena wil haar doelen bereiken en visie verwezenlijken door:
-
Het aanbieden van onderwijs op basis van de antroposofische uitgangspunten van Rudolf Steiner
-
Het bevorderen, steunen en in standhouden van het vrijeschoolonderwijs in het midden, oosten en
noordoosten van Nederland
-
Samen te werken met de overheid en andere onderwijsinstellingen, organisaties en
(rechts)personen die eenzelfde dan wel aanverwante doelen nastreven
-
Het leveren van bijdragen aan de ontwikkeling van vrijeschoolpedagogiek en didactiek en het
ondersteunen en stimuleren van onderzoek
-
Het bevorderen en faciliteren van antroposofische opvoedkunst voor kinderen van 0-14 jaar
De Athenascholen maken deel uit van de groep van ruim negentig vrijescholen in Nederland. De
Nederlandse vrijescholen maken deel uit van een wereldwijde beweging van vrijescholen die zich laat
inspireren door de menskundige inzichten van Rudolf Steiner. De Athenascholen voldoen aan de
wettelijke criteria (zoals deze door de overheid worden gesteld) en hebben het basisarrangement in
13 van de 15 scholen. De scholen committeren zich aan de kerndoelen basisonderwijs. Deze zijn voor
de vrijescholen beschreven in de publicatie ‘Ik zie rond in de wereld ‘ (2006).
De Athenascholen worden bekostigd vanuit de rijksbijdragen voor het Primair Onderwijs. Deze
bestaan uit personele subsidies, materiële subsidies en een toelage voor personeels- en
arbeidsmarktbeleid. Daarnaast ontvangen de scholen diverse andere subsidies en vergoedingen en
zijn er inkomsten uit ouderschenkingen. Elke school heeft een eigen financiële administratie en
exploitatiebegroting.
2.2 Organisatiestructuur
Bestuur
Binnen de beheersstructuur van Athena bestuurt het College van Bestuur, in de persoon van de
bestuurder, de werkorganisatie. Hij staat onder toezicht van de Raad van Toezicht. De bestuurder
draagt de eindverantwoordelijkheid, stuurt de schoolleiders aan en geeft dagelijkse leiding aan de
stafmedewerkers. De bestuurder overlegt en rapporteert regelmatig aan de Raad van Toezicht en de
GMR en houdt voorbesprekingen met de voorzitter van de Raad en het dagelijks bestuur van de
GMR. De bestuurder verzorgt de gesprekscyclus met de directeuren en stafmedewerkers. Per jaar
vinden twee gesprekken met directeuren plaats waarin de ontwikkelingen van de school, de
persoonlijke ontwikkeling het functioneren van de directeur aan de orde komt. In 2015 zijn ook alle
scholen bezocht door de bestuurder en voerde hij gesprekken met leerkrachten en leden van de MR.
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
11
Organisatieontwikkeling
Op het stafbureau, dat diensten verleent aan de scholen en werkt in opdracht van het bestuur, is de in
2014 ingezette professionaliseringslag en herijking van taken en werkwijze doorgezet. Dit heeft in
2015 geresulteerd in een verbetering van bezetting en werkwijze van het secretariaat, de
implementatie van een nieuwe ICT-omgeving (SharePoint en Office 365), verbetering en
aanscherping van de control-cyclus. Er is een nieuwe vorm van werkplannen ontwikkeld, waarin de
strategische doelen zijn opgenomen en gerelateerd aan de diverse onderdelen van de staf en het
bestuur.
De organisatieontwikkeling wordt in 2016 intensief doorgezet op het gebied van planning en control,
gesprekscycli, ontwikkeling van vervangingspool en begeleidingsstructuur voor alle scholen.
Daarnaast staan er personele wisselingen gepland voor de staffuncties Financiën en Personeel.
Directeurenoverleg
De directeurenvergadering adviseert de bestuurder in alle zaken die met beleidsontwikkeling te maken
hebben. Besluiten met betrekking tot de hele stichting worden voorgelegd aan de GMR.
De directeuren van alle scholen komen 5 maal per jaar bij elkaar voor het zogenaamde Directeuren
Overleg. In 2015 was dat tweemaal gedurende een tweedaagse bijeenkomst, deels gewijd aan
scholing/training, o.a. op verzuimmanagement en de ontwikkeling van de nieuwe schoolplan met
behulp van ‘Mijnschoolplan.nl’. Belangrijke beleidspunten die dit jaar naast het strategisch beleid aan
de orde waren zijn:
De Athena ontmoetingsdag in november, ontwikkeling schoolplan, ziekteverzuim management,
auditrondes en kwaliteitshandboek, evaluatie oudertevredenheidsenquête, diverse personele en
financiële vraagstukken, resultaten van de taalaudits op alle scholen, de Athena-Academie en de
uitwerking van het strategisch beleid. Er was ook een gesprek met de leden van de Raad van Toezicht
in oktober.
Gemeenschappelijke medezeggenschapsraad (GMR)
De GMR heeft in 2015 vijf maal regulier vergaderd, vier maal een voorgesprek gehad met de
bestuurder en éénmaal vergaderd met een financieel ‘smaldeel’ van de Raad. Het inhoudelijke verslag
is te vinden in Bijlage 3: jaarverslag GMR. De samenwerking tussen de GMR en de bestuurder is
goed en constructief. Samen wordt gezocht naar de best passende werkwijze, zoals het meedenken
over strategische, personele en financiële vraagstukken. In 2015 is om deze reden de inhoudelijke
planning van de vergaderingen aangepast.
Accountant
Ten Kate & Huizinga, vertegenwoordigd door de heer Oude Voshaar RA, heeft in juni 2015 tijdens het
jaarlijks overleg met de RvT en bestuur zijn aanbevelingen en bevindingen toegelicht. Aanbevelingen
waren onder anderen het overwegen te gaan werken met een onderhoudsvoorziening, meer gestalte
geven aan de continuïteitsparagraaf en als onderdeel daarvan het risicomanagement en het
ontwikkelen van een interne procedure met betrekking tot de aanbestedingswetgeving. Al deze
stappen zijn in 2015 uitgevoerd en in dit verslag opgenomen.
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
12
2.3 Governance
Externe toezicht
Het externe toezicht is in handen van de Inspectie voor het Onderwijs. Athena heeft te maken met
twee inspecties voor onze regio: een voor het SO/VSO van De Lans in Brummen (toezicht valt onder
regio Utrecht) en een voor de overige scholen (toezicht regio Zwolle). Met beide inspecteurs is een
gezamenlijk jaargesprek gevoerd. Daarnaast zijn rond het verscherpt toezicht op De Lans en De
Stroeten (Emmen) meerdere voortgangsgesprekken geweest.
Interne toezichthouder
De Raad van Toezicht verzorgt het interne toezicht binnen Athena. Zij zorgt er voor dat er een goed
samengesteld en goed functionerend College van Bestuur (CvB) is. Ten aanzien van het CvB heeft zij
de werkgeversfunctie. Zij is verantwoordelijk voor de aanname, de functionerings- en
beoordelingsgesprekken en het ontslag van het CvB. Gelijktijdig is zij de (inhoudelijke)
sparringpartner voor het CvB. Zij staat hem met raad en advies terzijde.
De werkwijze, taken en bevoegdheden zijn uitgewerkt in het managementstatuut en het huishoudelijk
reglement van de Raad van Toezicht. Het inhoudelijk verslag van de Raad is te vinden in hoofdstuk 8.
2.4 Belangrijke gebeurtenissen in 2015
Algemene impressie
Op bestuurs- en directieniveau kenmerkt het jaar 2015 zich door de praktische uitwerking van het
strategisch beleid op bovenschools- en op schoolniveau. Daarnaast is een begin gemaakt met de
verbetering van gesprekscyclus en daarmee samenhangend het terugdringen van het ziekteverzuim.
Een belangrijke stap was – hoe bescheiden het nu ook nog is – de start met een verbeterde
opleidings- en begeleidingsstructuur. Onder de titel Athena-Academie startte in het najaar een pilot
applicatiecursus waarin leerkrachten die nog weinig kennis en ervaring hebben met het
vrijeschoolonderwijs een verdiepingsslag kunnen maken en toepassen in hun klassen. De applicanten
zijn gekoppeld aan een begeleider die hen regelmatig bezoekt in de klas.
Vorig jaar werden we geconfronteerd met veel conflicten of crises op de scholen. Dat is in de loop van
2015 ten positieve veranderd. In algemene zin is te zeggen dat het lerend vermogen van de scholen
groeiende is; op een aantal scholen was dat sowieso al goed. Bij een aantal scholen was het om
diverse redenen nog wel een zwaar jaar (zie ‘enkele scholen uitgelicht’).
Een inhoudelijk en sociaal hoogtepunt was de Athena ontmoetingsdag op 13 november. Ruim 200
mensen bij elkaar op de Es in Assen – de laatst toegetreden school van Athena – konden zich
verheugen op een sterk inhoudelijke dag over het rekenonderwijs; “kan ik op je rekenen”. De dag was
inhoudelijk georganiseerd door de rekenspecialisten van alle scholen onder leiding van Paul van
Meurs van de Begeleidingsdienst voor Vrijescholen.
De vrijeschool in Meppel (Toermalijn) kreeg na een aantal zware jaren weer gelukkig een positieve
feedback van de inspectie: het basisarrangement werd behaald. Maar ook de andere doelstellingen
ten aanzien van de verbetering van het klimaat in de school lijken goed te worden gehaald.
Bij het opstellen van de begroting bleek dat 2016 financieel een zwaar jaar gaat worden. Omdat de
prognose slechter uitviel dan vooraf bedacht is op diverse plekken ingegrepen. Het jaar 2015 sluit wel
met een beter resultaat af dan was begroot.
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
13
Naast een algemeen hoog ziekteverzuim, is ook het aantal directeuren dat langdurig ziek is ongewoon
hoog. Voor de vrijeschool Oldenzaal is in 2015 een nieuwe directeur geworven die op 1 maart 2016
gaat starten.
Enkele scholen uitgelicht
De Lans (Brummen)
De Lans heeft een enorme ontwikkeling doorgemaakt in de afgelopen anderhalf jaar. Om als school te
kunnen overleven moet aan twee voorwaarden zijn voldaan: voldoende kwaliteit en voldoende
leerlingen. Op beide terreinen worden goede vorderingen gemaakt. Omdat het begrotingstekort te
groot werd is toch besloten om van een beperkt aantal mensen afscheid te nemen. Dat proces is in
2015 gestart en wordt in 2016 afgerond. Daarnaast is ook een intensief marketingcommunicatie
programma gestart met hulp van een externe adviseur. De school deed al veel en goed werk op dit
punt, maar we hopen met deze impuls in 2016 weer op het gewenste aantal leerlingen van rond de 60
uit te komen.
De Stroeten (Emmen)
Na een zeer onrustige periode in 2014 is in 2015 wel de rust weergekeerd, met een interim-directeur
die orde op zaken stelde. Op verzoek van het bestuur trad mevr. Eissens aan als directeur in het
nieuwe schooljaar. Zij was ook al directeur van de vrijeschool in Assen. Er is een opgaande lijn te
constateren, die helaas nog niet voldoende bleek voor een goede beoordeling van de inspectie. Ook
het leerlingenaantal is te laag. Er is veel werk te doen, maar het team en de leiding gaan in 2016 laten
zien dat de school weer uit het dal kan komen.
De Vijfster (Apeldoorn)
Het schooljaar 2014-2015 was een heel moeilijk jaar voor de school. Na het uitvallen van één en later
twee leerkrachten bleek de school niet robuust genoeg om deze tegenslagen op te vangen. Er
ontstond veel onrust in klassen en bij ouders. De laatste maand van het jaar viel ook de schoolleider
uit. Het was duidelijk dat er iets grondig moest veranderen. Na de zomer is de directeur weer
opgestart met aan haar zijde een interim-directeur. Samen hebben zij een plan van aanpak ontwikkeld
en lopende het jaar uitgerold. Het team is versterkt met enkele nieuwe leerkrachten en de
verhoudingen zijn sterk verbeterd. Het leerlingenaantal is flink gestegen en er kan weer met
vertrouwen naar de toekomst worden gekeken.
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
14
3 Strategisch beleid
3.1 De gave van het lesgeven - nieuw strategisch beleid 2015-2019
In het voorjaar van 2015 werd het nieuwe strategisch beleid gepubliceerd. Onder andere zijn nieuwe
kernwaarden geformuleerd, is de visie en missie aangepast en zijn doelstellingen bepaald op vier
niveaus: primaire doelen, wat we willen bereiken op kind-niveau, welke organisatiekracht daarvoor
nodig is en waarin we moeten investeren om deze kracht te ontwikkelen en continueren.
Bij het formuleren van de doelen voor de komende vier jaar is een analyse gemaakt van de sterkten
en zwakten van Athena en de kansen en bedreigingen die ons van buitenaf tegemoet treden. Ook zijn
de resultaten van de strategische doelen tot 2015 geëvalueerd. Er is gekeken naar de
maatschappelijke, onderwijskundige en politieke ontwikkelingen. Bij wat we willen bereiken staat het
kind centraal, bij hoe we dat willen doen staat de leraar centraal.
Figuur 1: Strategy map waarin visie, missie, kernwaarden en doelstellingen zijn samengebracht
3.2 Uitwerking strategisch beleid
Om het strategisch beleid handen en voeten te geven is het plan verder ‘verdicht’ in een uitwerking die
in oktober 2015 met de GMR en de Raad van Toezicht is gedeeld. Dit plan bevat de concretisering en
prioritering van de doelstellingen uit het strategisch beleid voor de periode tot januari 2017.
Het schema van doelstellingen uit het strategisch beleidsplan is uitgewerkt naar concrete acties en
smart geformuleerde resultaten voor de kortere termijn. Een deel van de acties en activiteiten wordt
vanuit het bestuurskantoor geïnitieerd. Een deel van de activiteiten vinden op alle scholen plaats.
Hiertoe zijn doelstellingen opgenomen in de schoolplannen die eveneens in 2015 zijn opgesteld en
vernieuwd. De schoolplannen zijn verder uitgewerkt in jaarplannen per school. De stafmedewerkers
en bestuurder hebben een eigen jaarwerkplan ontwikkeld op basis van het strategisch beleid. Zo is
een samenhang tot stand gebracht tussen meerjaren overkoepelend beleid, schoolbeleid en
jaarplannen. In 2016 wordt hier de verbeterde kwartaalrapportage nog aan toegevoegd.
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
15
3.3 Resultaten 2015
Primaire doelstellingen
1: Kinderen van onze scholen zijn veerkrachtig, initiatiefrijk en creatief
Ten aanzien van deze doelstelling zijn in 2015 voorbereidende stappen gezet zoals het starten van
een pedagogische werkgroep, het onderhouden van contacten met het Lectoraat in Leiden en
experimenten met het ontwikkelen van een portfolio op twee scholen.
Voor doelstelling 1 werd een begin gemaakt om ten eerste zicht te krijgen op de roosters – verschillen,
keuzes en overeenkomsten – van alle scholen. Wij willen een Athena-standaard ontwikkelen die
weliswaar keuzevrijheid inhoudt voor de scholen, maar ook een gemeenschappelijke norm of indicatie
over wat je als kind/ouder mag verwachten. Hierover zal in het schooljaar 2015-2016 gesprek
plaatsvinden in de DO’s. De uitkomsten leiden tot een standaard, die in het schooljaar 2016-2017 gaat
worden doorgevoerd.
2: Goede balans kwalificatie-socialisatie-persoonsvorming
1. Verbetertrajecten voor zwakke scholen, potentieel zwakke scholen en scholen met een verhoogd
risico zijn op- en bijgesteld en er wordt extra geïnvesteerd in coaching en begeleiding van teams
en proefaudits om de voortgang te meten.
2. Verbetering vroegsignalering door monitoring, korte lijnen. Hiertoe ontwikkelt het stafbureau een
nieuwe methodiek die we ‘dashboards’ hebben genoemd waarin kwantitatieve en kwalitatieve
gegevens van de scholen systematisch in kaart worden gebracht op de gebieden onderwijs,
financiën, personeel en communicatie.
3. Leerlijn muziek en nascholing afgerond. Op een aantal scholen wordt een subsidieaanvraag
voorbereid waarmee het muziekonderwijs kan worden verbeterd, uitgebreid en geborgd.
Voor doelstelling 2 wordt voorlopig verwezen naar de onderzoeksdoelstelling onder primaire
doelstellingen en de samenwerking met de VS Pabo. Dit zal in de loop van 2017 aan de orde komen.
ICT en mediawijsheid wordt opgenomen in de schoolplannen en in de komende jaren uitgewerkt.
Hiervoor is ook een ICT masterplan nodig. Dat zal in de loop van 2016 worden ontwikkeld op initiatief
van het stafbureau
3: De leerkracht staat centraal
Er is in 2015 een start gemaakt met de Athena-Academie waarin nascholing, coaching en begeleiding
bij elkaar gebracht wordt. Om startende vrijeschoolleerkrachten op diverse scholen te ondersteunen is
een applicatiecursus ontwikkeld samen met de begeleidingsdienst voor Vrijescholen. De cursus was
bedoeld voor 1 jaar maar zal in het schooljaar 2016-2017 worden voortgezet met een tweede
jaargang. Startende leerkrachten zijn gekoppeld aan een coach die hen naast algemene begeleiding
ook ondersteunt op het ‘typisch vrijeschoolonderwijs’.
Voor doelstelling 3 wordt in de loop van 2016 een keuze gemaakt voor het bepalen van leerling
tevredenheid.
4: Bereikbaar vrijeschoolonderwijs
1. Op dit moment is er sprake van twee concrete initiatieven: een VO (Deventer) en een PO (NOGroningen). Beide initiatieven worden door het bestuur gesteund met raad en daad. Daarnaast
wordt samen met de vereniging van Vrijescholen actief gelobbyd in Den Haag om het stichten van
scholen gemakkelijker te maken.
2. Een aantal scholen van Athena groeit hard. Groningen, Leeuwarden en Deventer, maar recentelijk
ook Arnhem stijgen het snelst. Potentieel zijn er meer scholen die doorgroeien, maar dat moet nog
even worden aangezien. Huisvesting en voorfinanciering zijn (mogelijke) knelpunten. Intensief
overleg tussen staf (Financiën en P&O), bestuur en betrokken directeuren vindt plaats. In de
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
16
begroting van 2016 zal hier rekening mee worden gehouden. Ook zijn er scholen die om
verschillende redenen krimpen, of gekrompen zijn. Ook daar wordt, zowel op analyse en
aansturing als op geografische krimp (Winterswijk en Brummen o.a.) bezien of extra
communicatie ten behoeve van naamsbekendheid en werving noodzakelijk is.
3. Er is een convenant afgesloten met Christoforus Kinderopvang. Christoforus is momenteel
gekoppeld aan Deventer, Apeldoorn en Enschede en ziet mogelijkheden bij andere scholen.
Sommige scholen hebben een andere organisatie die de kinderopvang verzorgt, al of niet op
antroposofische basis.
Doelstelling 4 krijgt de komende anderhalf jaar aandacht door te gaan werken aan portfolioontwikkeling en de aanpassing van het getuigschrift. De pedagogische werkgroep zal hier
aanbevelingen voor doen. Gesprek over het getuigschrift zal plaatsvinden in de DO’s van 2015-2016.
5: Athenascholen presenteren zich professioneel en eigentijds
1. Er is een communicatiegroep opgezet die een meerjaren communicatiebeleid gaat ontwikkelen
dat in het schooljaar 2015-2016 gereed is. Op een aantal scholen, waaronder De Lans, wordt
onder begeleiding van een deskundige een nieuw actief marketingbeleid ontwikkeld. De bedoeling
is dat de geleerde lessen worden opgeschaald naar de andere scholen.
2. In oktober 2015 vond een landelijke conferentie rondom ICT en mediawijsheid in de vrijescholen
plaats. Daarna is het onderwerp binnen het DO geagendeerd. Mediawijsheid is opgenomen in de
schoolplannen. Iedere school ontwikkelt de komende jaren beleid op dit onderwerp.
3. Eind september 2015 waren de schoolplannen gereed voor de komende vier jaar. De toets op
herkenbaarheid (hieraan is vooraf aandacht besteed) van het strategische beleid van Athena is
een van de manieren om dit te verankeren. Schoolplan staat tijdens bestuursgesprekken op de
agenda. Strategisch beleid éénmaal per jaar in DO en RvT.
Doelstelling 5 zal na 2016 worden opgepakt.
Doelstellingen vanuit het kind-perspectief
1. Rijk onderwijs voor ieder kind
2. Leerwinst in beeld op gebied kunstzinnige vakken, bewegingsvakken, (wereld)burgerschap en
mediawijsheid
3. Kinderen hebben plezier in leren
4. Kinderen zijn zelfstandig en mede-eigenaar van hun leerproces
5. Meer aandacht voor vroege taal- en spraak ontwikkeling ter voorkoming van leer- en
gedragsproblemen
Doelstellingen vanuit de organisatie-kracht
1. Meesterschap van de leerkracht. Geïnspireerde, goed opgeleide leerkrachten met brede
competenties op het gebied van kunstzinnigheid, didactiek en differentiatievermogen
2. Onderzoeksgerichtheid en ondernemerschap
3. Goed leiderschap. Stabiele en kundige leiding en ondersteuning op alle niveaus
4. Vitaliteit van personeel
5. Sterke ouderbetrokkenheid
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
17
Resultaten kind-perspectief en organisatiekracht
Zoals in 3.3.1 reeds benoemd heeft de opleiding van beginnende leerkrachten (beginnend als
vrijeschoolleerkracht of überhaupt beginnend) prioriteit. Dit hebben wij vormgegeven door de opzet
van een eigen applicatiecursus en begeleiding/coaching middels de op te richten Athena-Academie. In
2015 zijn de eerste stappen gezet en is een pilot gestart van 5 bijeenkomsten voor beginnende
vrijeschoolleerkrachten.
Iedere school moet binnen afzienbare tijd beschikking hebben over goede begeleiders/coaches die
kunnen bestaan uit leerkrachten, schoolleiders of externen. Het stafbureau ontwikkelt een plan dat in
september in het DO wordt besproken.
Ten aanzien van de leiderschapsontwikkeling willen wij in 2015/16 de volgende concrete zaken
bereiken:
•
Directeuren zijn gediplomeerd/gekwalificeerd – wie dat nog niet is of onvoldoende, volgt extra
opleiding op maat via een extern bureau
•
Alle directeuren doen aan intervisie – hiervoor is steeds 1,5 uur ingeroosterd tijdens het DO
•
Financieel management wordt door alle verantwoordelijken beter beheerst; dit is maatwerk.
Wie extra scholing nodig heeft kan dit krijgen door interne of externe bijscholing
Van verzuimmanagement tot vitaliteitsbeleid
De vitaliteit van de medewerkers hangt met veel dingen samen. Het ziekteverzuim is veel te hoog en
er moet ook meer gedifferentieerd worden naar leeftijd en bekwaamheidsniveau.
Verzuimmanagement is een belangrijk onderdeel van het personeelsbeleid en vooral de uitvoering
daarvan. In 2015 is een PVA ontwikkeld waarin onderzoek naar de oorzaken van het ziekteverzuim en
de oplossingen worden benoemd. Ook is een eerste training gehouden met directeuren. In 2016 wordt
het plan verder uitgerold. Het doel is om het verzuim terug te brengen naar onder de 5% medio 2018.
Afgelopen schooljaar is een begin gemaakt van een verbetering van het vervangingsstelsel. Beter
systeem, meer beschikbare vervangers en betere begeleiding en registratie. Dit wordt in het
schooljaar 2015-2016 uitgewerkt. Vanaf 1 juli 2016 gaat de Wet werk en zekerheid ook voor het
onderwijs gelden. Daarvoor moet het systeem dus goed op de rails zijn. Een vaste poel van
vervangers in eigen dienst is een van de eerste stappen. Een goed netwerk voor kortdurend vervang
een tweede. Ook dit onderdeel wordt onder leiding van de P&O afdeling ontwikkeld.
Organisatie investering
Dit niveau van doelstellingen is in de strategie als voorwaardelijk aangegeven om de hogere
doelstellingen te kunnen verwezenlijken. Het is verwoord in vier doelen:
1. Goede opleiding- en begeleidingsstructuur
2. Sterke kennis infrastructuur, in huis en in ons netwerk
3. Optimaal aantal leerlingen per school en per klas
4. Gezonde financiële positie
Resultaten organisatie investering in 2015
Met betrekking tot punt 1 is op verschillende plekken al aangegeven wat en hoe hieraan gewerkt
wordt.
Ten aanzien van doelstelling 2 zijn in 2015 geen bijzondere projecten uitgevoerd, maar wordt steady
doorgebouwd aan bestaande structuren en contacten.
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
18
Doelstelling 3, die samenhangt met een gezonde financiële positie (doelstelling 4) is geïnventariseerd
in het najaar van 2015. Het doel was om te zien in welke situaties er actief gewerkt kan en moet
worden om het leerlingenaantal te optimaliseren. Dat ligt niet geheel in eigen hand, maar kan door
middel van beheersmaatregelen en door het actief werven van leerlingen wel verbeterd worden.
Hiertoe wordt ook ingezet op verbeterde marketingcommunicatie.
Doelstelling 4 is een doorgaande maar zeer belangrijke en prioritaire doelstelling. In 2016 wordt een
tekort verwacht op de begroting. Dat hangt o.a. samen met het t-1 effect van De Lans. Maar ook is er
een aantal targets gesteld (samenhangend met personeel/leerlingen ratio’s) waarop strak gestuurd
wordt. Om de doelstellingen van kwaliteit en inhoud uit het strategisch beleid te behalen moet er wel
geïnvesteerd worden. De financiële positie van Athena was eind 2015 goed, maar er is nog
onvoldoende investeringsruimte. Deels zitten de hoge kosten in extra investeringen op
huisvestingsgebied – hogere dotatie onderhoud sinds begin 2015 om achterstanden weg te werken deels ook in inzet extra personeel om problemen op te lossen – interim directeuren, extra inzet IB. Dat
laatste moet de komende jaren normaliseren. De goede mensen op de goede plek en investeren in
leiderschap leidt uiteindelijk tot minder crises en dus minder kosten. De snelheid/intensiteit van
investeren in opleiding- en begeleiding en leiderschapsontwikkeling moet goed worden afgestemd op
de kortere termijnlasten van Athena. Ook de leerlingengroei kan extra kosten meebrengen waarmee
rekening gehouden moet worden.
3.4 Samenvatting en Conclusies
In 2015 is een mooi nieuw strategisch plan gepubliceerd dat later dit jaar is uitgewerkt en
geconcretiseerd. De schoolplannen zijn op basis van dit plan vormgegeven en hebben een
herkenbare Athena-signatuur, ook al zijn ze toegesneden op de lokale situatie.
Er is een aantal prioriteiten gesteld en een begin gemaakt met de uitvoering en implementatie. De
‘hogere doelstellingen’ kunnen alleen goed worden gerealiseerd als de lagere succesvol zijn. Dat zijn
de voorwaardelijke zaken. Als de basis goed staat, kunnen we daarna verder bouwen.
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
19
4 Kwaliteitszorg
4.1 Monitoren opbrengsten
In onze scholen is aandacht voor systematische en cyclische kwaliteitszorg. Elke school werkt aan
een systeem van verantwoording van resultaten en opbrengsten. De bestuurder en de
stafmedewerker onderwijskwaliteit houden toezicht op dit gebied. De toetsen die gehanteerd worden
zijn landelijk genormeerd.
Op basis van de toetsresultaten wordt er per school 2x per jaar een opbrengstrapportage opgesteld
en indien noodzakelijk aanvullend een plan van aanpak geschreven.
Om de scholen optimaal te kunnen ondersteunen verzamelt het bestuurskantoor structureel en
systematisch gegevens over de opbrengsten en invulling en uitvoering van het onderwijs. Hierbij wordt
onder andere gebruik maken van de gegevens die in ParnasSys zijn ingevoerd. Alle basisscholen
maken gebruik van dit digitale leerlingvolgsysteem. Ook de data uit de bovenschoolse module worden
gebruikt voor bestuursrapportages.
In 2015 is er gewerkt aan een verfijning van de beschrijving Leerlingpopulatie. Naast verzamelen van
data heeft ook de conclusie en consequenties voor het onderwijs een duidelijke plek gekregen.
De scholen (directeuren en individuele leerkrachten) wordt gevraagd zich meer dan voorheen te
verantwoorden op basis van kengetallen en opbrengsten. De intern begeleider van elke school vult
een rapportage in waarmee de tussen- en eindtoetsen kunnen worden gevolgd. Er wordt om een plan
van aanpak gevraagd als er meerdere toetsen onvoldoende zijn.
De leerkrachten werken met groepsplannen voor de verantwoording van hun onderwijs voor de
vakken technisch lezen, spelling, begrijpend lezen en rekenen/wiskunde.
Tijdens het jaarlijkse gesprek met de inspectie (meestal in september) weet de stichting zelf aan de
inspectie te vertellen hoe onze scholen ervoor staan en voor welke scholen er al een plan van aanpak
is gemaakt, mocht dat nodig zijn.
4.2 Verantwoordingskader
Het verantwoordingskader is een onderwerp dat 2015 regelmatig op de agenda heeft gestaan en dat
zal de komende jaren zo blijven. Leerkrachten, IB-ers, directeuren en bestuurskantoor zijn
voortdurend met elkaar in gesprek om het verantwoordingskader aan te scherpen. Zo zijn de
opbrengstrapportages aangescherpt, de analyses verdiept en de gesprekken over het verbeteren van
de kwaliteit van het onderwijs binnen alle lagen van de organisatie gevoerd.
Ook het in balans brengen van cognitieve vaardigheden, de sociaal-emotionele ontwikkeling en de
persoonsontwikkeling is een thema waar blijvend aan gewerkt wordt. Met een steeds beter zicht op de
cognitieve vaardigheden ontstaat er steeds meer ruimte om te werken aan de vrijeschoolvakken die
we zo belangrijk vinden en die veelal op de andere aspecten van de ontwikkeling werken.
Voor het schooljaar 2015-2016 staat gepland om het verantwoordingskader dat wij binnen de stichting
willen gebruiken te verbeteren. We werken aan een verantwoordingskader voor verschillende niveaus
(bestuur >< directeur >< IB >< leerkracht >< leerling) waarin dezelfde (kwaliteits)vragen centraal
staan. Deze structuur moet ook een koppeling krijgen met het kwaliteitshandboek en de interne audits.
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
20
4.3 Groepsplannen
Een groepsplan is een middel om leerkrachten vaardiger te maken in het omgaan met verschillende
ontwikkelings- en onderwijsbehoeften binnen een groep leerlingen.
Groepsplannen zijn op alle scholen geïmplementeerd maar aan de kwaliteit moeten we voortdurend
aandacht blijven besteden.
In juni 2015 is het Beleidsdocument Groepsplannen Athena in het directeurenoverleg vastgesteld.
Dit beleidsdocument geeft de kwaliteitskaders aan waar de groepsplannen binnen Athena aan moeten
voldoen. Aan de hand van dit document worden er in de loop van het schooljaar kwaliteitsgesprekken
gevoerd op de scholen. Dit moet in juni 2016 resulteren in een voortgangsrapportage.
In het verlengde hiervan heeft het project “De cirkel rond” het IB-netwerk een kwaliteitsimpuls gegeven
waarmee de IB-ers binnen hun eigen school de groepsplannen een goede plek kunnen geven binnen
de cyclus van (zorg)besprekingen en planmatig handelen. De IB-ers waren hier erg tevreden over.
4.4 Taalaudits
In het schooljaar 2014-2015 zijn op bijna alle Athenascholen taalaudits afgenomen. Een nulmeting om
de stand van zaken op taalonderwijs per school te onderzoeken en Athenabreed relevante scholingen
op het gebied van taal te kunnen gaan aanbieden. De audits worden uitgevoerd door de taalexpert
van de begeleidingsdienst voor vrijescholen in samenwerking met de taalspecialist van de school. De
taalexpert schrijft van iedere audit een verslag met daarin sterke punten, aandachtspunten en tips op
(1) visie en beleid, (2) kwaliteitszorg, (3) schoolorganisatie, (4) schoolcultuur, (5) onderwijsleerproces
en tenslotte een conclusie. Met de resultaten van de taalaudit schrijft iedere school een Taalplan
waarin het taalbeleid goed beschreven staat.
4.5 Scholingen
Bij de Taalspecialisten is het uitwisselen en delen van ideeën en ervaring en op de hoogte worden
gehouden van recente ontwikkelingen en uitwisselen van documenten ieder jaar een thema. Het
netwerk is een hulp en vraagbaak bij implementatieprocessen rondom verbetering van de
opbrengsten taal. Ook de eigen vaardigheden van de taalspecialisten worden versterkt door oefenen
en oefeningen voor het gehele team voor te bereiden.
De Taalspecialisten hebben in 2015 specifiek gewerkt aan taalplannen n.a.v. de taalaudits waarmee
taalbeleid in de scholen weer een impuls heeft gekregen. Ze hebben feedback gekregen op hun
jaarplan taal. Er is nieuwe input gekomen voor begrijpend lezen en het schrijven van periodeteksten.
Ook wordt de visie op antroposofische menskunde in relatie tot taalonderwijs versterkt.
De Rekenspecialisten hebben in 2015 gewerkt aan het doorzetten van de leerlijnen rekenen voor de
hogere klassen, de verdere invoering van de rekenreferentieniveaus, het voeren van diagnostische
gesprekken en het maken van groepsplannen. Er is veel gewerkt aan het spelelement in het rekenen
en het uitdiepen van de vaardigheden die nodig zijn om te kunnen werken met teams. Coöperatieve
vormen stonden hierbij centraal. Het project Gort is geïntroduceerd. Tenslotte is vanuit het profiel
rekenspecialisten gewerkt aan intervisie.
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
21
De Rekenspecialisten hebben in november 2015 een alom gewaardeerde ontmoetingsdag voor alle
medewerkers van Athena georganiseerd in Assen met als thema: “Kan ik op je rekenen”.
Het netwerk kleuterleidsters heeft begin 2015 gewerkt aan de verantwoording van de leerrijpheid met
een eenduidige overdracht naar klas 1. De resultaten zijn vastgelegd in de publicatie “Proces
Leerrijpheid Vrijescholen” waarmee alle scholen gaan werken.
In het tweede deel van 2015 is gewerkt aan Kijkwijzers rijke leef - en leeromgeving. Hierbij heeft
iedere school voor zichzelf gereflecteerd op het thema, is er een definitie gemaakt en heeft iedereen
op zijn eigen school een onderzoekje uitgevoerd. Tijdens de laatste bijeenkomst worden alle eigen
onderzoeken gepresenteerd aan elkaar en aan genodigden van buiten (mei 2016). Na iedere
bijeenkomst verzorgen de deelnemers een terugkoppeling in de vergadering op hun eigen school.
Iedere school zorgt voor een publicatie in de vorm van een kort artikel of een ouderavond voor het
thema rijke leef- en leeromgeving.
4.6 Interne audits en kwaliteitshandboek
Begin 2015 heeft er een herbezinning plaatsgevonden op het kwaliteitshandboek binnen het
directeurenoverleg. Dit is de eerste aanzet tot de omvorming naar kwaliteitshandboek 2.0. dat pas in
2016 verder zal worden uitgewerkt.
In juni 2015 zijn de auditoren bijgeschoold op het ‘doorvragen’ en integraal verbinden van de
processen. In het najaar van 2015 heeft er een auditronde plaatsgevonden met als speerpunt de
processen uit het onderwijsleerproces: periodeonderwijs, oefenuren, vaklessen, toetsing taal en
rekenen. Vanuit personeelsprocessen werd “de nieuwe medewerker” en “het jaargesprek/POP” onder
de loep genomen. De verbeterpunten hebben de scholen meegenomen in hun beleidscyclus.
4.7 Eindopbrengsten2
Binnen de (eind)opbrengsten volgen wij het inspectiekader. De eindopbrengsten van de afgelopen
drie jaar (kleine scholen - klas 6 minder dan 10 leerlingen - vijf jaar) zijn richtinggevend. Bij een
onvoldoende wordt er verder gekeken naar de oorzaak, conclusie en de consequenties voor het
onderwijs. Naast de tussenopbrengsten, de opbrengstrapportage midden en eind, analyse van
leerlingpopulatie en de kwaliteit van de groepsplannen, vormen de gesprekken met directie en IB op
bestuurlijk niveau over de genoemde onderdelen een belangrijke basis voor de beoordeling van de
resultaten.
Voor de beoordeling van de eindopbrengsten gebruiken de Athenascholen verschillende (Cotangenormeerde) toetsen; 6 scholen Cito-eindtoets, 4 scholen Drempelonderzoek en 4 scholen het CitoLVS. (V)SO De Lans te Brummen heeft een eigen beoordeling die past binnen speciaal onderwijs.
In 2016 moeten alle scholen zich verantwoorden met de Cito-eindtoets, de IEP of Route 8. Een aantal
scholen heeft in 2015 geëxperimenteerd met de IEP of de Cito-eindtoets.
In 2015 scoorden 11 scholen (9 in 2014) volgens de inspectienorm voldoende en 3 scholen
onvoldoende (5 in 2014).
Meppel is uit het verscherpte toezicht gekomen en heeft wederom een basisarrangement.
Emmen en (V)SO De Lans hebben een verlenging van het verscherpte toezicht gekregen. Op beide
scholen was duidelijk verbetering zichtbaar maar nog niet voldoende voor een basisarrangement.
2
Vrijeschool De Lans (SO/SVO) is niet in dit overzicht opgenomen
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
22
4.8 Doorstroming leerlingen klas 6 (groep 8) naar voortgezet onderwijs
Van de scholen binnen de Stichting Vrijescholen Athena stroomt de laatste twee jaar 40-45 % van de
leerlingen door naar het voortgezet onderwijs met een advies voor praktijkonderwijs tot en met vmbotheoretische leerweg.
Ongeveer 55-60 % van de leerlingen binnen onze stichting krijgt bij het verlaten van de basisschool
het advies havo of vwo (incl. gymnasium); dit percentage ligt boven het landelijk gemiddelde van
leerlingen dat naar havo/vwo doorstroomt.
Doorstroming uit klas 6 (groep 8) naar voortgezet onderwijs juli 2014 en 2015
School
Totaal aantal lln.
2014
2015
VMBO
2014
VMBO-T
2015
2014
HAVO/VWO
2015
2014
2015
PRO en VSO
2014
2015
Vrijeschool VO
2014
2015
5
5
9
nb
Vrije School Almelo
25
19
8
3
10
6
7
10
De Vijfster Apeldoorn
9
10
2
2
1
3
6
5
Parcivalschool Arnhem
26
24
1
11
6
7
18
6
27
31
1
1
11
10
15
20
16
9
10
2
1
3
6
7
2
De Stroeten Emmen
9
7
4
4
1
5
2
4
Noorderkroon Enschede
9
7
0
2
4
1
5
4
2
3
Toermalijn Meppel
26
32
6
2
9
8
11
22
13
11
Michaëlschool
Leeuwarden
14
28
1
6
5
3
8
18
De Zevenster Oldenzaal
12
11
1
2
4
3
7
6
De Kleine Johannes
Deventer
De Kleine Prins
Doetinchem
1
1
1
-1
9
2
De Esch Winterswijk
7
9
4
2
1
3
6
6
Valentijn Harderwijk
13
15
2
3
3
2
8
10
0
De Es Assen
21
23
3
1
4
2
14
20
11
Widar Groningen
27
30
4
7
8
7
15
16
Totalen
234
256
35
47
70
57
128
151
0
23
1
1
102
Tabel 2: Doorstroomgegevens leerlingen 2015
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
23
4.9 Inspectietoezicht
Conclusies bestuursgesprek
Op 17 november was het jaargesprek met de inspectie (mevr. van Hemert en mevr. Schram). Er is
gesproken over algemene ontwikkelingen binnen het onderwijs en specifiek voor Athena; passend
onderwijs, leerlingenaantallen / krimp / nieuwkomers en afstemming VO rondom eindadvies en de
eindtoets. Zaken rondom onderwijskwaliteit zijn benoemd; waar is afgelopen jaar aan gewerkt en wat
zijn de plannen, ambities en speerpunten voor komend jaar.
Ook zijn de ontwikkelingen binnen inspectie besproken; gedifferentieerd toezicht in 2020. Het
belangrijkste onderdeel is altijd de kwaliteit van de scholen. Welk beeld hebben bestuur en inspectie
van de scholen; eindopbrengsten, risicoanalyse en eventuele signalen die bij inspectie zijn
binnengekomen. Dit jaar was ons eigen format leidend omdat er verwarring is geweest rondom het
juist aanleveren vanuit inspectie. Onze bevindingen bleken goed overeen te komen met die van de
inspectie, dat is altijd goed om te constateren. Er zijn nog enkele losse eindjes besproken waarvan de
scholen apart bericht hebben ontvangen.
Voor geen enkele school hoefde dit jaar een waarschuwing afgegeven te worden (behalve De
Stroeten en De Lans uiteraard die onder verscherpt toezicht staat). Dat is een mooi resultaat! De
inspectie was hier zelf ook verheugd over.
In juni is bij het inspectiebezoek aan De Toermalijn in Meppel na twee jaar het basisarrangement weer
toegekend.
School
Vrije School Almelo
De Vijfster Apeldoorn
Parcivalschool Arnhem
De Es Assen
De Kleine Johannes Deventer
De Kleine Prins Doetinchem
De Stroeten Emmen
Noorderkroon Enschede
Valentijn Harderwijk
De Toermalijn Meppel
Michaëlschool Leeuwarden
De Zevenster Oldenzaal
De Esch Winterswijk
Widar Groningen
De Lans Brummen
Basisarrangement
X
X
X
X
X
X
Verscherpt toezicht
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Tabel 3: Inspectie arrangementen
Scholen met een verscherpt toezicht
In december is opnieuw een kwaliteitsonderzoek gedaan bij De Stroeten in Emmen en hoewel er wel
verbeteringen zichtbaar waren, was de eindscore toch opnieuw onvoldoende. Hiermee werd het
verscherpt toezicht voor een jaar gecontinueerd. De eerste helft van 2015 stond de school onder
leiding van een interim-directeur. Vanaf september is de nieuwe directeur mevr. Eissens aangetreden.
De overgang en andere stijl van werken hebben mogelijk bijgedragen tot het achterblijven van de
resultaten ten opzichten van het verbeterplan. Daarop zijn inmiddels maatregelen genomen.
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
24
De (V)SO school De Lans in Brummen heeft grote stappen gezet en complimenten geoogst voor alle
verbeteringen die na een jaar zichtbaar waren. Helaas vond de inspecteur het geheel nog te broos om
het basisarrangement toe te kennen. Met de inzet en de planmatige verbeteringen die worden
uitgevoerd is de verwachting dat in het voorjaar van 2016 dit wel zal lukken.
4.10 Passend onderwijs
De intern begeleiders van alle scholen hebben zich in het overleg van intern begeleiders in 2015
verder verdiept in de consequenties van Passend Onderwijs voor de scholen. Met name de good
practices zijn met elkaar gedeeld. Ook tijdens de GMR-vergaderingen en het directeurenoverleg heeft
dit punt meerdere malen op de agenda gestaan. Daarnaast zijn de financiële consequenties bij de
invoering van Passend Onderwijs een voortdurend punt van aandacht.
De bestuurder van de stichting (of gemandateerd de directeur van de school) participeert in de
overleggen van de nieuwe samenwerkingsverbanden in verband met Passend Onderwijs. Met 15
verschillende verbanden blijft het een grote klus om hier bovenschools in aan te sturen.
Scholen hebben hun schoolondersteuningsprofielen (SOP) geschreven om zich te profileren binnen
de samenwerkingsverbanden. In 2015 worden ook in de zorgplannen de lijnen met het SWV steeds
duidelijker uitgewerkt.
Uit een aantal scholen kwam in 2014 het signaal dat de consequenties van Passend Onderwijs vooral
ook van administratieve en organisatorische aard zijn. Dit leidt nog steeds tot hoge werkdruk bij o.a.
IB-ers. In een aantal situaties blijkt de inzet van expertise uit het samenwerkingsverband bijzonder
goed te lopen. Er zitten grote verschillen in organisatievorm en kwaliteit tussen de
samenwerkingsverbanden. Dat geldt ook voor financiële risico’s bij doorverwijzing naar speciaal
onderwijs. Het ene verband kent een coulance of solidariteitsregel, het andere niet. In 2016 zal de
werkwijze en het bestuurlijk mandaat tot samenwerking verder worden uitgewerkt en verbeterd.
4.11 Sociaal Veiligheidsbeleid
In 2014 is er een begin gemaakt met het Beleidsplan Sociale Veiligheid Athena. Deze zou door een
student Integrale Veiligheidskunde in eerste aanzet uitgewerkt worden maar dat is niet gelukt. In
september 2015 is er voor gekozen om vanuit de scholen bottom-up aan het beleidsplanplan te
werken, ook omdat er al veel aanwezig is op de scholen zelf. Vanuit het Digitaal Veiligheids Plan
wordt er bekeken wat er bovenschools nog nodig is om én aan de wettelijke eisen te voldoen én een
goede beleidscyclus te beheren. In juni 2016 moet het beleidsplan klaar zijn.
in het voorjaar van 2016 zullen de interne vertrouwenspersonen opnieuw bij elkaar komen om
ervaringen en nieuwe ontwikkelingen met elkaar te bespreken.
4.12 Prestatiebox
Om de ambities met betrekking tot de kwaliteit van het onderwijs uit het bestuursakkoord te
verwezenlijken heeft het Ministerie extra financiële middelen beschikbaar gesteld in de vorm van de
Prestatiebox. Vanaf 2015 zijn de middelen gelinkt aan de strategische doelstellingen van Athena voor
de komende vier jaar. Een deel van de middelen worden bovenschools ingezet voor groepen zoals de
Intern Begeleiders, Taal- en Rekenspecialisten, directeuren en andere groepen cursisten. Een deel
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
25
van de middelen wordt individueel ingezet op schoolniveau. Bijvoorbeeld voor opleidingen of coaching
van directeuren en deskundigheidsbevordering van leerkrachten en ondersteuners. Een deel van de
middelen wordt in de scholen ingezet voor cultuureducatie en opbrengstgericht werken.
Concreet heeft Athena de bovenschoolse middelen ingezet voor scholingen:
• Scholing IB-ers “De cirkel rond”
• Scholing Taalspecialisten
• Rekenspecialisten
• Kleuternetwerk
• Scholing groepsplannen taal + gastles
• Scholing Kleuterplannen
• Ontmoetingsdag Athena Rekenvaardig
Verder is het budget gebruikt voor de applicatiecursus (Athena-Academie) en voor de inzet van
coaches/begeleiders van leerkrachten. Tijdens het directeurenoverleg van maart is een dag training
verzorgd voor het gebruik en ontwikkelen van de schoolplannen en in oktober een dag voor de
verbetering van de gesprekscyclus.
4.13 Tussen- en buitenschoolse opvang
Alle scholen voorzien in de wettelijke plicht tot het aanbieden van opvang. In een aantal scholen
(Apeldoorn, Enschede en Deventer) wordt intensief samengewerkt met de antroposofische Stichting
Christoforus uit Apeldoorn. Deze ontwikkeling wil Athena verder doorzetten naar andere scholen die
niet al een goedlopende opvang hebben. Er is een convenant gesloten met Christoforus die de weg
naar uitbreiding van de samenwerking verstevigt. Enkele scholen werken in hun schoolgebouw samen
met een reguliere stichting voor kinderopvang en buitenschoolse opvang. In alle gevallen wordt
gestreefd naar een doorgaande, pedagogische lijn tussen kinderopvang/peuters en basisschool. De
scholen zien het belang van een breed pedagogisch aanbod voor kinderen in de leeftijd van 0 tot 12
jaar.
4.14 Klachten
Athena kent een klachtenprocedure waarin is vastgelegd dat alle klachten in eerste instantie zo laag
mogelijk in de organisatie worden afgehandeld. Klachten of geschillen die niet op een school naar
bevrediging kunnen worden afgehandeld komen bij het bestuur. De bestuurder kan zelf in gesprek
gaan met de klagers of zich laten vertegenwoordigen door een van zijn stafmedewerkers. Als dit
uiteindelijk nog niet leidt tot een bevredigend resultaat kan de landelijke klachtencommissie van de
VBS worden benaderd. In 2015 zijn geen klachten bij het landelijk orgaan gemeld.
In het jaar 2015 is een klein aantal (4) klachten van ouders bij het bestuur gemeld en afgehandeld. Op
één school was er veel onrust omtrent een klas waar veel wisselingen in waren. Daarover is door het
bestuur zowel op ouderavonden als in individuele gesprekken met ouders gesproken.
In 2015 is Willem de Jong aangetreden als externe vertrouwenspersoon. Hij volgde Tom Eitjes op in
deze rol. Athena heeft drie externe vertrouwenspersonen die de scholen per regio hebben verdeeld. In
2015 is er een ontmoeting geweest met de vertrouwenspersonen en het bestuur waarbij behalve
kennismaking ook is uitgewisseld en afgestemd over de klachtenprocedure, de rol van de
vertrouwenspersoon en het aantal vragen om hulp die bij hen terecht komt. De afgelopen jaren wordt
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
26
er gemiddeld 1 maal per jaar een beroep gedaan op de vertrouwenspersoon. Meestal gaat dat om
een advies of verzoek om bemiddeling.
In 2015 is de klachtenregeling van Athena vernieuwd en begin 2016 door de GMR goedgekeurd.
Hierin is ook de nieuwe landelijke klachtenregeling opgenomen.
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
27
5 Personeel
5.1 Kengetallen personeel op peildatum 31 december 2015
Personeel verdeeld naar aantal, functiecategorie, man/vrouw en deeltijd.
totaal
fte
fulltime
parttime
Aantal personen
265
167,83
49
216
Aantal vrouwen
220
139,75
38
182
Aantal mannen
45
28,07
9
36
Onderwijsgevend
188
127,09
35
153
Onderwijsondersteunend
64
29,64
4
60
Directie
13
11,10
7
6
Tabel 4: Personeelsopbouw
Ten opzicht van het kalenderjaar 2014 is het aantal personeelsleden in 2015 binnen Athena per saldo
toegenomen met 7 personen. Deze toename komt met name voor rekening van de onderwijsgevende
formatie. Dit houdt verband met een toename van het aantal leerlingen in een aantal scholen. De
onderwijsondersteunende formatie en directie laat een lichte afname zien.
Al met al kan geconcludeerd worden dat er geen sprake is van een substantiële af- of toename van
personeel in 2015.
De verhouding man/vrouw is een aantal jaar hetzelfde gebleven t.w. 17 % man en 83 % vrouw.
De verhouding fulltime en parttime is licht gewijzigd. Ten opzichte van 2014 bestaat het
personeelsbestand uit 2 % meer parttimers.
De verwachting is dat het absoluut aantal personeelsleden in 2016 gelijk zal blijven of licht zal dalen
ten opzichte van 2015.
Personeelsverloop
Reden
aantal
Directie
OP
OOP
Eigen verzoek
9
0
9
0
ABP (keuze)pensioen
2
0
1
1
FPU
0
0
0
0
Ontbinding
6
0
4
2
Reorganisatie
0
0
0
0
Aflopend contract
8
1
7
0
Overleden
0
0
0
0
Totaal
25
1
21
3
Tabel 5: Personeelsverloop
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
28
In totaal zijn 15 personen in 2015 ingestroomd, hetgeen per saldo een personeelsverloop laat zien
van 10 personen. Het personeelsverloop is daarmee lager dan in 2014. De reden is dat in 2015 geen
reorganisaties zijn uitgevoerd zoals destijds in 2014 (school De Lans).
Leeftijdsopbouw
Leeftijdscategorie
vrouw
man
totaal
% van totaal 2015
% van totaal 2014
15 tot 25 jaar
3
1
4
1,5 %
1,2 %
25 tot 35 jaar
37
7
44
16,6 %
15,9 %
35 tot 45 jaar
44
6
50
18.9 %
18,6 %
45 tot 55 jaar
67
11
78
29,4 %
31,4 %
55 tot 65 jaar
67
16
83
31,3 %
30,6 %
65 jaar en ouder
2
4
6
2,3 %
2,3 %
Totaal
220
45
265
100 %
100 %
Tabel 6: Leeftijdsopbouw
Als de procentuele participatie van de leeftijdsgroepen vergeleken wordt tussen 2014 en 2015 is er
een lichte daling te zien in de leeftijdscategorie 45 tot 55 jaar. Daarentegen een lichte stijging in de
daaropvolgende leeftijdscategorie. Per saldo ligt de participatie van het personeel vanaf 45 jaar
nagenoeg gelijk. In 2014 was dit 64%, in 2015 63%.
Echter is wel het overgrote deel van het aantal personeelsleden ouder dan 45 jaar en is de
verwachting dat vergrijzing wel in een sneller tempo zal gaan toenemen. Dit vraagt op twee terreinen
een actief personeelsbeleid. Enerzijds het fit houden van de oudere werknemer. Immers de
pensioengerechtigde leeftijd zal oplopen tot 67 jaar en het is niet uitgesloten dat de
pensioengerechtigde leeftijd verder opgetrokken zal worden naar 70 jaar.
De CAO PO speelt hierop in. Zo wordt de ontzieregeling verder versoberd (Bapo regeling) en zal meer
geïnvesteerd worden in opleiding (professionalisering en duurzame inzetbaarheid)
Anderzijds vraagt deze leeftijdsopbouw om een actief beleid om jonge leerkrachten te verbinden aan
Athena.
De eerste gedachten zijn ontwikkeld om jonge leerkrachten te verbinden aan de Athena organisatie.
Ook leerkrachten die geen specifieke vooropleiding in het vrijeschoolonderwijs hebben gevolgd, wil
Athena actief benaderen om vervolgens hen verder op te leiden tot een gekwalificeerd leerkracht
vrijeschoolonderwijs.
Ziekteverzuim
Verzuim
2013
2014
2015
Gemiddeld verzuim %
8,80 %
7,46 %
9,56 %
Tot 1 jr.
7,48 %
6,66 %
8,39 %
Van 1 tot 2 jr.
1,45 %
0,75 %
1,12 %
Meldingsfrequentie
1,41
1,39
1,41 %
% Nul verzuim
31,24 %
37,41 %
30,50 %
Tabel 7: Ziekteverzuim
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
29
In het bovenstaande overzicht is de ontwikkeling van het verzuim binnen Athena over de afgelopen 3
jaar weergegeven. De verzuimcijfers zijn berekend op basis van 12 maandelijks voortschrijdend
gemiddelde.
Ondanks diverse inspanningen is het niet gelukt de dalende trend zoals deze in 2014 was ingezet,
voort te zetten in 2015. Integendeel, het verzuim is in 2015 substantieel gestegen met 2,10%
De belangrijkste oorzaak is de toename van de categorie medewerkers tot 1 jaar ziek. Deze categorie
laat een stijging zien van 1,73%.
Aanpak van het ziekteverzuim
Terugdringen van het ziekteverzuim is een speerpunt de komende twee jaar. Het doel is om medio
2018 het verzuim onder de 5% te hebben teruggebracht. In 2015 is een nieuw
Ziekteverzuimbeleidsplan opgesteld dat de concrete stappen beschrijft.
In 2015 is de eerste van vier trainingen verzorgd aan directeuren onder de titel van
vitaliteitsmanagement tot verzuimbeheer. In de loop van het schooljaar (2016) wordt dit
gecontinueerd.
De analyse op het verzuim is verbeterd. Dit moet o.a. leiden tot betere registratie/administratie
(‘vervuiling’ uit de cijfers filteren), vroegsignalering ten aanzien van frequent of langer verzuim,
verbeterde interventies op functionerings- en loopbaanvraagstukken, het eerder inschakelen van
externe deskundigheid.
Athena is verder in gesprek met het Vervangingsfonds, dat vanaf 2016 een convenant sluit met
Athena over verbeteringen en begeleiding.
5.2 P&O en het Strategisch beleidsplan
In het kader van het Strategisch beleidsplan 2014 – 2019 is er in 2015 een werkplan opgesteld,
omvattende voorgenomen P&O activiteiten die ondersteunend dienen te zijn aan de Strategisch
koers.
In het kort worden de volgende onderwerpen belicht:
1. Het oplossen van probleemdossiers. Dit betreft voornamelijk personeelsleden die om
uiteenlopende reden niet meer kunnen functioneren in hun oorspronkelijke functie en niet
herplaatsbaar zijn op andere (passende) functies binnen de Athena organisatie.
Dit heeft geleid tot het ontbinden van 6 arbeidsovereenkomsten in 2015 op initiatief van de
werkgever.
2. Uitgangspunten van de nieuwe CAO PO zijn toepasbaar gemaakt voor de Athena-organisatie.
Een werkgroep heeft zich voorafgaande aan deze toepassing gebogen over de consequenties
die deze nieuwe CAO heeft voor onderwerpen als formatie- en taakbeleid. Er zijn
uitgangspunten vastgelegd.
3. Er is in 2015 een begin gemaakt om de administratieve processen m.b.t. uitvoer van het
personeelsbeleid te verbeteren en te beschrijven, om zodoende meer in control te komen.
Deze activiteit loopt nog en zal naar verwachting in 1e helft 2016 worden afgerond.
4. De gevolgen van de Wet werk en zekerheid voor de scholen van Athena (zie H 5.3).
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
30
5. Proces Werving & Selectie is beschreven en opgenomen in Personeelshandboek. Er is tevens
een uniform format gemaakt van de advertentietekst overeenkomstig de huisstijl van Athena
6. Format van het personeelshandboek is gerestyled. Reeds beschreven onderwerpen/richtlijnen
zullen in de komende periode getoetst worden op hun actualiteit, nog niet beschreven
onderwerpen/richtlijnen zullen ontwikkeld/beschreven worden.
7. Het Digitaal personeelsdossier is geïmplementeerd binnen de Athena organisatie (zie
paragraaf 5.4)
5.3 Wet werk & zekerheid
Met de inwerkingtreding van de Wet Werk & Zekerheid (Wwz) per 1 januari 2015 gelden andere
regels om tijdelijk personeel te mogen aanstellen.
Een belangrijk gevolg van deze wet is dat veel eerder een verplichting gaat ontstaan om een tijdelijke
medewerker in vaste dienst te benoemen.
In beginsel geldt de verplichting om bij de 4e aanstelling, binnen een tijdvak van 24 maanden, een vast
dienstverband aan te bieden. Dit wordt ook wel de ketenbepaling genoemd.
Het onderwijs heeft van de minister nog uitstel gekregen tot 1 juli 2016 om vrijgesteld te worden om
deze ketenbepaling toe te passen. Maar gezien de impact van deze wetgeving op de bedrijfsvoering
van het onderwijs is in 2015 begonnen om na te denken op welke wijze Athena wel kan voorzien in de
benodigde vervangingen zonder dat zij verplicht wordt om invallers in vaste dienst te moeten
benoemen.
Daartoe heeft Athena in eerste instantie een aantal uitgangspunten geformuleerd, te weten:.
•
Komen tot een kwalitatieve en kwantitatieve beschikbaarheid van invalkrachten
•
Vervangen is een structurele taak binnen de organisatie en vraagt, mede gezien veranderde
wetgeving, om een andere benadering
•
Risico van ongewenste rechtspositionele verplichtingen uitsluiten
Dit heeft geleid tot de volgende aanpak:
1. Athena maakt gebruikt van de diensten van het Mobiliteitscentrum ObT verder te noemen als
MCO.
Het MCO beheert een externe vervangingspool. Leerkrachten die opgenomen zijn in deze pool
kunnen, nadat aanvraag is ingediend door één van de directeuren van Athena, gematched
worden door MCO en tijdelijk ingezet worden als invaller bij Athena. Gedurende de inzet krijgt de
leerkracht een aanstelling bij Athena. Het MCO bewaakt of de invaller niet meer dan 3
invalaanstellingen heeft gekregen bij Athena om een vast dienstverband te voorkomen.
2. Naast bovengenoemde externe vervangingspool zal Athena een eigen invalpool instellen. De
invallers die hierin worden opgenomen hebben een tijdelijk dan wel vast dienstverband met
Athena en kunnen als invaller worden ingezet op één van de scholen van Athena.
Het MCO kan deze pool eveneens gaan beheren voor Athena. Hiertoe zullen nadere spelregels
worden opgesteld.
In de komende periode zullen andere instrumenten worden ontwikkeld om de scholen van Athena te
kunnen voorzien van voldoende en kwalitatieve invallers.
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
31
5.4 Digitaal personeelsdossier
Binnen Athena was tot 2015 geen sprake van één allesomvattend personeelsdossier. Zo waren op de
scholen personeelsdossiers aanwezig die qua vorm en opbouw nog verschilden.
Tevens waren er personeelsdossiers op het bestuurskantoor aangelegd indien zaken bovenschools
behartigd werden. Tenslotte was er een salarisdossier bij het ObT.
Volgens de Wet Bescherming Persoonsgegevens (WBP) moet er sprake zijn van één allesomvattend
personeelsdossier, dat voldoet aan de wettelijk gestelde eisen. Daarom is bij Athena in de loop van
2015 het Digitale personeelsdossier ingevoerd.
Er is gekozen voor de methodiek die door RAET is ontwikkeld en door het ObT wordt gefaciliteerd en
ondersteund.
Met het invoeren van het digitale personeelsdossier beschikt de organisatie over één allesomvattend
personeelsdossier, waarmee de vertrouwelijkheid geborgd is volgens de huidige Wet Bescherming
Persoonsgegevens.
Er zijn rollen en bevoegdheden toebedeeld aan medewerkers, leidinggevenden en stafmedewerkers
over gebruik en beheer van het digitaal personeelsdossier.
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
32
6 Huisvesting
Binnen de Stichting Vrijescholen Athena streven we naar mooie, duurzame, veilige gebouwen, die
voldoen aan de wensen binnen het vrijeschoolonderwijs én voldoen aan de eisen van de arbowetgeving. Doelstelling is dat de Athenascholen als duurzaam gekenschetst kunnen worden. Dit
vraagt de komende jaren mogelijk extra investeringen die op langere termijn terugverdiend zullen
worden.
6.1 Nieuwe wetgeving en werkwijze
Tot 2015 waren de gemeenten nog voor een groot deel van het onderhoud van het gebouw
verantwoordelijk, met name voor de buitenkant. Echter, per 1 januari 2015 is het budget voor het
buitenonderhoud en de aanpassing van schoolgebouwen overgeheveld, van gemeenten naar
schoolbesturen. Om deze gewijzigde budgetverdeling en de implementatie van deze wetswijziging
vorm en inhoud te geven, is als basis in het najaar van 2014 besloten om voor alle scholen een
nulmeting van het gebouw uit te voeren, waarbij er een onderhoudsplan per school is opgesteld.
Binnen Athena is er vastgelegd hoe de groot onderhoud werkzaamheden door de directeuren
uitgevoerd kunnen worden. Dat kan met of zonder hulp van een extern adviesbureau dat hiervoor is
ingeschakeld. Er is een formulier en werkwijze ontwikkeld waarbij de wetgeving en procuratieregels
van toepassing zijn die ervoor zorgt dat er kwalitatief goed wordt aanbesteed en wordt voldaan aan de
regels.
6.2 Begroting 2015 en realisatie
Begroting
Na consolidatie van alle afzonderlijke onderhoudsplannen per school, zijn er wijzigingen in tijd en
bedragen doorgevoerd. Dit om tot een gelijkmatige en financieel te dragen verdeling van
onderhoudslasten over de komende 10 jaren te komen. Deze in 2015 totale begrote gemiddelde
onderhoudslast van alle scholen voor de komende 10 jaar bedroeg € 398.048 per jaar. Deze lasten
zullen bovenschools gedragen worden en worden bekostigd uit 22% van de Materiële Instandhouding
van de scholen.
Afgelopen jaar is wel gebleken dat sommige kosten hoger uitvielen dan begroot. We hebben bepaald
dat we na drie jaar het onderhoudsplan bijstellen indien nodig. Bijvoorbeeld als blijkt dat de verwachte
kosten structureel hoger blijven uitkomen. Ook zal een post ‘onvoorzien’ worden opgenomen.
Realisatie 2015
De vastgestelde dotatie aan de voorziening groot onderhoud bedraagt € 400.000. De ontvangen
Materiële Instandhouding (m.u.v. groei) bedroeg in 2015 € 1.799.068 waarvan 22% (€ 395.795) voor
de bekostiging van groot onderhoud bovenschools verantwoord wordt. Het afgelopen jaar is er in
totaal slechts € 201.510 uitgegeven aan groot onderhoud. De stand van de voorziening groot
onderhoud op 31 december 2015 bedraagt € 208.512.
Voor wat betreft de huisvesting hebben zich in 2015 de volgende bijzonderheden voorgedaan bij onze
scholen:
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
33
•
•
•
•
Schilderwerkzaamheden op diverse scholen (Almelo, Deventer, Oldenzaal, Harderwijk,
Winterswijk en Groningen)
De Kleine Johannes in Deventer parketvloer van de zaal
Plafondafwerking Apeldoorn
Groningen project Fris en Duurzaam (€ 109.000 waaronder ook € 76.000
schilderwerkzaamheden).
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
34
7 Financiën
De belangrijkste onderdelen van de planning & control cyclus zijn de jaarlijkse begroting, de
jaarrekening van het voorgaande jaar en de tussentijdse managementrapportages.
Het College van Bestuur verstrekt de Raad van Toezicht vier managementrapportages in het jaar,
over de periode januari t/m februari, t/m april/mei, t/m juli/augustus en t/m oktober. Deze rapportages
worden toegelicht in de vergaderingen van de Raad van Toezicht en zijn ook onderwerp van gesprek
in het bestuursoverleg met de schooldirecteuren.
Vanaf 2015 worden de managementrapportages en bijzonderheden met betrekking tot de planning &
controle, voorafgaand aan de toelichting in de vergadering, door het College van Bestuur en de
stafmedewerker financiën besproken met het lid van de Raad van Toezicht dat de portefeuille
“Beleidseconomische en financiële zaken” beheert.
Dit proces en de managementrapportages dragen bij tot tijdige risicosignalering en bewaking van de
gestelde financiële beleidsdoelen. De rapportages worden opgesteld door de stafmedewerker
financiën.
7.1 Exploitatieresultaat
Bedragen x 1.000
Begroting
2015
€
Realisatie
2015
€
Realisatie
2014
€
Baten
Rijksbijdragen OC&W
Overige overheidsbijdragen
Overige baten
Totaal baten
12.330
64
678
13.072
12.577
126
720
13.423
12.237
168
892
13.297
Lasten
Personele lasten
Afschrijvingen
Huisvestingslasten
Overige instellingslasten
Totaal lasten
10.792
182
1.101
1.030
13.105
11.087
177
1.024
1.138
13.426
11.137
165
934
1.088
13.324
- 33
-3
- 27
Financiële baten en lasten
33
14
32
Exploitatieresultaat
0
11
5
Saldo baten en lasten
Tabel 8: Exploitatieresultaat
Het behaalde exploitatieresultaat bedraagt € 11.161 positief. Er was een exploitatieresultaat van
€ 42 positief begroot. Het gerealiseerde resultaat wijkt € 11.119 positief af van de begroting.
Op 1 augustus 2014 is het kinderdagverblijf gesitueerd in de Noorderkroon in Enschede tijdelijk
overgenomen en vervolgens per 1 augustus 2015 overgedragen aan Stichting Christoforus. Het
resultaat tot 1 augustus 2015 is ook onderdeel van het totaal.
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
35
Het resultaat is het totaal van alle resultaten van de achttien entiteiten die binnen de stichting hun
eigen exploitatie voeren (vijftien scholen, één KDV, bestuurskantoor en bovenschoolse
projecten/GLE).
Iedere schoolleider ontvangt een financieel verslag over 2015. De schoolleider zal het financieel
verslag aanbieden aan de lokale MR. In het verslag is ook de resultaatverdeling opgenomen van het
exploitatieresultaat van de school. Tevens wordt de investeringsbegroting van de school getoond ten
opzichte van de werkelijke investeringen.
De ontwikkeling van de totale baten en de personele lasten van de afgelopen jaren is in onderstaande
tabel zichtbaar gemaakt.
Bedragen x 1.000
Jaar
Exploitatie
resultaat
Inspectie
norm
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
Totale
baten
Rijksbijdragen
Personele
lasten
< 3 jaar
negatief
€
- 109
- 245
+ 11
+ 120
+ 345
- 32
+ 5
+ 11
€
9.195
10.634
10.317
10.267
10.889
12.338
13.297
13.423
€
8.227
9.644
9.368
9.397
9.960
11.320
12.237
12.577
€
8.071
9.372
8.887
8.639
9.038
10.440
11.137
11.087
Personele
lasten
t.o.v.
totale
baten
Personele
lasten
t.o.v.
Rijksbijdragen
< 90%
< 95%
87,8%
88,1%
86,1%
84,1%
83,0%
84,6%
83,8%
82,6%
98,1%
97,2%
94,9%
91,9%
90,7%
92,2%
91,0%
88,2%
Aantal
leerlingen
op 1-10
Aantal
FTE op
31-12
1.619
1.545
1.461
1.660
1.638
1.993
2.187
2.224
169,4
161,0
151,8
149,3
148,3
158,1
163,5
165,3
Tabel 9: Ontwikkeling van baten en personele lasten
De Stichting Vrijescholen Athena is voor haar inkomsten grotendeels afhankelijk van het rijk; 94% van
de totale baten, in 2014 was dit 92%. De Rijksbaten zijn voor het grootste deel afhankelijk van het
leerlingaantal.
Van alle vijftien scholen worden de ouderbijdragen op een per school aparte bankrekening geïnd. De
inning van deze bijdragen wordt vanuit het bestuurskantoor uitgevoerd. De ouderbijdragen maakten in
2015 3,0% van de totale baten van de stichting uit; in 2014 was dit 3,4%.
In de kostenstructuur is het aandeel van de personele lasten ten opzichte van de totale baten 82,6%,
in 2014 was dit 83,8% (signaleringsgrens inspectie >90%). Ten opzichte van de Rijksbaten betreffen
deze percentages 88,2% in 2015 en in 2014 was dit 91,0% (signaleringsgrens inspectie >95%).
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
36
7.2 Analyse vergelijking exploitatie met begroting
De belangrijkste afwijkingen ten opzichte van de begroting worden hieronder behandeld. De
genoemde bedragen zijn afgerond op € 1.000.
Bedragen x 1.000
Realisatie
2015
€
%
Begroting
2015
€
Verschil
%
€
Baten
Rijksbijdragen OC&W
Overige overheidsbijdragen
Overige baten
Totaal baten
12.577
126
720
13.423
94
1
5
100
12.330
64
678
13.072
94
1
5
100
247
62
42
351
Lasten
Personele lasten
Afschrijvingen
Huisvestingslasten
Overige instellingslasten
Totaal lasten
11.087
177
1.024
1.138
13.426
83
1
8
8
100
10.792
182
1.101
1.030
13.105
83
1
8
8
100
295
-5
-77
108
321
Saldo baten en lasten
-3
- 33
30
Financiële baten en lasten
14
33
-19
Exploitatieresultaat
11
0
11
Tabel 10: Realisatie 2015 t.o.v. begroting 2015
Rijksbijdragen OCW
De Rijksbijdragen zijn in 2015 € 247.000 hoger dan begroot. Dit verschil wordt voor
€ 90.000 verklaard door de meer ontvangen vergoedingen vanuit de nieuwe
samenwerkingsverbanden Passend Onderwijs. Ten tijde van de begroting waren de afspraken nog
niet geheel duidelijk voor alle scholen en is er voorzichtigheidshalve niet meer begroot dan bekend
was.
Daarnaast is er voor met name de P&A bekostiging, maar ook de personele bekostiging ruim
€ 160.000 meer ontvangen als gevolg van de indexering naar aanleiding van het nieuwe loonakkoord.
Overige overheidsbijdragen
Aan overige overheidsbijdragen is € 62.000 meer ontvangen dan vooraf begroot. Voor ruim € 45.000
betreft het een meer dan begrote gymvergoeding, een OLP-vergoeding als gevolg van groei en een
vergoeding voor gemaakte kosten door vandalisme.
Overige baten
De overige baten zijn € 42.000 hoger dan begroot en dit wordt met name veroorzaakt door € 25.000
meer baten voor de kindplaatsen van het kinderdagverblijf in Enschede. Maar ook zijn er in 2015 nog
een aantal bedragen van de oude samenwerkingsverbanden ontvangen die niet waren begroot.
Personele lasten
De totale personele lasten zijn € 295.000 hoger dan begroot. Aan lonen en salarissen (inclusief
uitkeringen) is € 38.000 minder uitgegeven dan begroot. Met als grootste oorzaak het in moeten
zetten van diverse interim schooldirecteuren. De inzet van dit vervang is wel begroot in de lonen en
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
37
salarissen, maar uiteindelijk via de payrol vervangen. Hierdoor zijn de lonen en salarissen lager zijn
dan begroot, ondanks dat de gemiddelde loonkosten zijn gestegen.
Aan de overige personele lasten is € 347.000 meer uitgegeven. Deze hogere uitgaven zijn
voornamelijk het gevolg van bovengenoemde interim inzet voor schooldirecteuren, totaal vielen de
loonkosten derden € 280.000 hoger uit dan begroot. Daarnaast is er ruim € 50.000 meer uitgegeven
dan begroot aan scholingskosten en € 20.000 minder uitgegeven aan onderzoeken. Voor een
organisatieaanpassing bij De Lans is een voorziening gevormd met een dotatie van € 90.000 welke
niet begroot was.
Huisvestingslasten
De post huisvestingslasten valt € 77.000 lager uit dan begroot. De oorzaak ligt met name bij lagere
energielasten van € 85.000. De schoonmaakkosten zijn € 23.000 hoger dan begroot als gevolg van
een te laag ingeschatte begrote verhoging op diverse scholen.
Overige instellingslasten
De overige instellingslasten zijn € 108.000 hoger dan begroot. De grootste afwijkingen worden
veroorzaakt door de ICT-lasten, voor deze lasten is ruim € 40.000 meer uitgegeven dan begroot. Ook
voor de overige beheerslasten is € 40.000 meer uitgegeven dan begroot. De representatielasten zijn
ruim € 20.000 lager dan begroot. De vergoedingen voor de RvT waren € 20.000 meer dan begroot als
gevolg van een aanpassing op basis het advies van het VTOI. De kopieerkosten zijn bijna
€ 20.000 hoger dan begroot.
Financiële baten en lasten
De post financiële baten en lasten valt € 19.000 lager uit dan was begroot. Ondanks het rekening
houden met de vrijval van het spaardeposito, is de rente toch veel lager uitgevallen dan begroot.
7.3 Analyse vergelijking exploitatie 2015 met 2014
De belangrijkste afwijkingen ten opzichte van de exploitatie van 2014 worden hieronder behandeld.
De genoemde bedragen zijn afgerond op € 1.000.
Bedragen x 1.000
Realisatie
2015
€
%
Realisatie
2014
€
Verschil
%
€
Baten
Rijksbijdragen OC&W
Overige overheidsbijdragen
Overige baten
Totaal baten
12.577
126
720
13.423
94
1
5
100
12.237
168
892
13.297
92
1
7
100
340
-42
-172
126
Lasten
Personele lasten
Afschrijvingen
Huisvestingslasten
Overige instellingslasten
Totaal lasten
11.087
177
1.024
1.138
13.426
83
1
8
8
100
11.137
165
934
1.088
13.324
84
1
7
8
100
-50
12
90
50
102
Saldo baten en lasten
-3
- 27
24
Financiële baten en lasten
14
33
-19
Exploitatieresultaat
11
5
5
Tabel 11: Realisatie 2015 t.o.v. realisatie 2014
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
38
Rijksbijdragen OCW
De Rijksbijdragen zijn ten opzichte van 2014 gestegen met € 340.000. Deze stijging wordt voor
€ 231.000 verklaard door de stijging van de vergoedingen vanuit de nieuwe samenwerkingsverbanden
Passend Onderwijs. In 2014 werden deze vergoedingen slechts voor de laatste 5 maanden ontvangen
en in 2015 het hele jaar. Daarnaast is een andere verklaring de overheveling van de gelden voor groot
onderhoud in 2015 van de gemeente naar de schoolbesturen. De materiële instandhouding is met
ruim € 120.000 gestegen.
Overige overheidsbijdragen
De overige overheidsbijdragen dalen met € 42.000 ten opzichte van 2014. Deze daling wordt
voornamelijk veroorzaakt doordat er in 2014 veel nabetalingen zijn geweest van voorgaande jaren, in
2015 was dit niet het geval.
Overige baten
De overige baten zijn ten opzichte van 2014 gedaald met € 172.000. Deze daling wordt veroorzaakt
door het wegvallen van een detachering (€ 70.000), minder ontvangen ouderbijdragen (€ 50.000) en
minder ontvangen gelden van de oude samenwerkingsverbanden (€ 50.000).
Personele lasten
De personele lasten zijn met € 50.000 gedaald. De salarislasten inclusief uitkeringen zijn met
€ 50.000 gestegen ten opzichte van 2014. De gemiddelde salarislast per fte bedroeg € 62.617 (2014:
€ 63.640), een daling van 1,6% (2014: stijging 5,7%).
De overige personeelslasten zijn gedaald met € 100.000. Voor loonkosten derden werd € 64.000
minder uitgegeven, net als € 59.000 minder voor onderzoeken en begeleidingsdienst en € 73.000
minder aan P&A. Er werd daarentegen € 56.000 meer aan scholing uitgegeven en € 37.000 meer aan
een dotatie personele voorziening.
Huisvestingslasten
De huisvestingslasten zijn met € 90.000 gestegen ten opzichte van 2014. Vanaf 2015 is er voor het
eerst een dotatie voorziening groot onderhoud ad € 400.000 gedaan. Ter vergelijking zijn de cijfers
van 2014 aangepast. Voor 2014 is er in de dotatie aan de voorziening onderhoud rekening gehouden
met het feit dat het groot onderhoud voor rekening van de gemeente kwam. Daarom is er in 2014
€ 220.000 gedoteerd. De onderhoudslasten zijn gestegen met € 19.000 ten opzichte van 2014. De
energielasten zijn gedaald met € 85.000, met name door het plaatsen van een eigen gasmeter bij de
Lans, waardoor er niet naar verhouding veel te veel doorberekend werd door een derde partij.
Daarnaast levert het in 2014 ingezette energieprogramma bij steeds meer scholen een besparing op.
De schoonmaakkosten zijn gedaald met € 27.000, met name als gevolg van het in eigen beheer
verzorgen van de schoonmaak op de Lans.
Overige instellingslasten
De overige instellingslasten laten een stijging zien van € 50.000 ten opzichte van 2014. De grootste
afwijking betreft de kosten voor ICT. De ICT verbruikslasten en licenties zijn met ruim € 54.000
gestegen. Naast een gangbare stijging als gevolg van steeds meer licenties, zijn er dit jaar
bovenschools eenmalig extra kosten geweest voor het installeren van SharePoint.
Financieel resultaat
In 2015 is er € 18.000 minder ontvangen aan rentebaten ten opzichte van 2014 als gevolg van het
vrijvallen van het spaardeposito. In 2014 werd hierover gedurende het hele jaar nog een hogere rente
ontvangen.
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
39
7.4 Kosten van de bovenschoolse structuur
De bovenschools personele organisatie beslaat op 31-12-2015 uit 5,4 fte (excl. bapo).
Functie
Bestuurder
Stafmedewerker personeelszaken
Stafmedewerker personeelszaken (gedetacheerd)
Stafmedewerker financiën (gedetacheerd)
Stafmedewerker onderwijs kwaliteit
Ict
Administratie
Totaal
Benoemingsomvang in fte
1,0
0,5 (incl. 0,1 bapo)
0,6
0,7
0,8
0,3
1,8 (incl. 0,2 bapo)
5,7
Tabel 12: Personeel stafbureau
De kosten van de bovenschoolse structuur bedragen € 664.000 (2014: € 568.000). Dit betreffen de
loonkosten en de exploitatiekosten van het bestuurskantoor. Het aandeel van deze kosten in de totale
lasten van de stichting bedraagt 4,9% (2014: 4,3%).
Grootste oorzaak van deze stijging betreffen de installatie voor wat betreft de digitalisering van de
werkprocessen op het stafkantoor. In 2015 is het stafkantoor “in the cloud” gaan werken, hetgeen op
lange termijn zijn (financiële) voordelen heeft. De verwezenlijking daarvan bedroeg € 26.000 en de
extra uren die de ICT hiervoor heeft moeten maken bedroegen € 21.000, mede als gevolg van het
zorgdragen voor een storingsvrije internetverbinding.
Daarnaast is de vergoeding aan de Raad van Toezicht ten opzichte van vorig jaar met € 24.000
verhoogd. De vergoedingen zijn aangepast op basis van de nieuwe richtlijnen VTOI.
De uitbreiding van 0,1 fte voor de werkzaamheden van de stafmedewerker financiën betekende en
extra last van € 10.000.
7.5 Balans
Bedragen x 1.000
Activa
Materiële vaste
activa
Vorderingen
Liquide
middelen
Totaal activa
31-12-2015
31-12-2014
1.439
1.022
1.326
1.019
2.430
2.150
4.891
4.495
Passiva
Eigen vermogen
Voorzieningen
Langlopende
schulden
Kortlopende
schulden
Totaal passiva
31-12-2015
31-12-2014
3.003
407
2.992
178
0
40
1.481
4.891
1.285
4.495
Tabel 13: Balans
In 2015 is er voor het eerst een voorziening groot onderhoud opgenomen. Het saldo op 31 december
2015 van deze voorziening bedraagt € 208.512. Ter vergelijking zijn de cijfers over 2014 aangepast.
Het saldo van de voorziening per 31 december 2014 bedraagt € 10.022. Daarnaast is er € 90.536
gedoteerd aan de reorganisatievoorziening, vanwege de noodzakelijke extra ingreep op de Lans eind
2015.
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
40
7.6 Investeringen
Inventaris, apparatuur en hulpmiddelen van € 500 of meer worden geactiveerd, wat met zich
meebrengt dat de jaarlijkse afschrijvingsbedragen in de exploitatie worden opgenomen. Aanschaf
beneden dit bedrag wordt rechtstreeks in de exploitatierekening verantwoord.
Investeringen
Afschrijvingspercentage
Afschrijvingstermijn
3,33%
10,00%
5,00%
3,33%
10,00%
20,00%
10,00%
12,50%
30 jaar
10 jaar
20 jaar
30 jaar
10 jaar
5 jaar
10 jaar
8 jaar
Bedragen x 1.000
Gebouwdelen/verbouwingen
Gebouwgebonden installaties
Schoolmeubilair
Kantoormeubilair
Technische apparatuur
Computerapparatuur
Overige inventaris/apparatuur
Leer- en hulpmiddelen
Totaal
Realisatie
2014
2015
€
€
155
24
47
3
10
52
25
45
361
58
99
51
43
42
294
Begroting
2015
2016
€
€
12
189
17
35
51
76
35
415
57
101
5
93
74
90
420
Tabel 14: Investeringen
De werkelijke investeringen in 2015 zijn € 120.000 lager dan begroot. Met name de investeringen in
schoolmeubilair zijn lager dan begroot en zijn daarom in 2016 in de begroting meegenomen. De
begrote investeringen in inventaris en (technische) apparatuur zijn ook lager dan begroot en in de
begroting van 2016 gedeeltelijk weer meegenomen. In 2015 is er ruim € 46.000 meer geïnvesteerd in
gebouwdelen/verbouwingen, dit betreft een nieuw ventilatiesysteem op één van de scholen.
7.7 Financiële kengetallen
De financiële positie van de stichting wordt weergegeven in onderstaand verloop van de kengetallen.
Binnen het bestuur hanteren we zogenaamde streefwaarden voor deze kengetallen. Ook de
onderwijsinspectie beoordeeld deze kengetallen en gebruikt hiervoor de inspectienorm.
Solvabiliteit
Streefwaarde Athena
Inspectienorm
31-12-2010
31-12-2011
31-12-2012
31-12-2013
31-12-2014
31-12-2015
Liquiditeit
min. 40%
min. 30%
62%
61%
68%
66%
71%
70%
min. > 1,5
min. > 1,0
1,95
1,99
2,44
2,35
2,48
2,33
Weerstandsvermogen
min.10%
min. 5-10%
11%
14%
17%
14%
14%
12%
Financiële
buffer
min. 5%
min. 5%
2,8%
6,1%
8,4%
9,3%
6,5%
6,8%
Tabel 15: Kengetallen
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
41
Doel
Inzicht in de mate waarin besturen op
langere termijn aan hun verplichtingen
kunnen voldoen.
Berekening
(Eigen Vermogen +
voorzieningen) / Totaal
Vermogen
Liquiditeit
Inzicht in de mate waarin besturen op
kortere termijn (< 1 jaar) aan hun
verplichtingen kunnen voldoen.
Vlottende activa / Vlottende
passiva
Weerstandsvermogen
Inzicht in de mate waarin een bestuur
vermogen zou moeten aanhouden om
risico’s op te kunnen vangen.
(Eigen Vermogen -/- materiële
vaste activa) / Rijksbijdragen
OCW
Financiële buffer
Inzicht in de omvang van middelen die
een bestuur zou moeten aanhouden om
risico’s op te kunnen vangen.
Kapitalisatiefactor -/financieringsfunctie -/transactiefunctie
Solvabiliteit
Tabel 16: Doel en berekening kengetallen I
De vier kengetallen bewegen zich bijna allen boven de gestelde norm. De solvabiliteit en liquiditeit zijn
hoger dan de norm en kunnen op basis daarvan als goed worden gekwalificeerd.
Het weerstandsvermogen ligt boven de landelijke norm en kan daarmee ook als goed worden
gekwalificeerd. De financiële buffer is hoger dan de minimale norm, een nadere toelichting hierop volgt
hieronder. Op basis van de huidige stand van deze kengetallen, is de financiële positie van de
stichting als goed te bestempelen, ondanks een lichte daling ten opzichte van het voorgaande jaar.
Financiële doelmatigheid
De financiële doelmatigheid van de stichting wordt weergegeven in onderstaand verloop van de
kapitalisatiefactor, de financieringsfunctie, de transactiefunctie en de financiële buffer.
Kapitalisatie
factor
Inspectienorm
31-12-2010
31-12-2011
31-12-2012
31-12-2013
31-12-2014
31-12-2015
-/Financieringsfunctie
max. 35%
29,8%
34,8%
33,9%
35,7%
30,3%
32,8%
-/Transactiefunctie
min. 21,2%
15,0%
14,4%
14,1%
13,8%
14,2%
15,0%
=
Financiële buffer
min.8,8%
12,0%
14,3%
11,4%
12,6%
9,6%
11,0%
min. 5%
2,8%
6,1%
8,4%
9,3%
6,5%
6,8%
Tabel 17: Kapitalisatiefactor
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
42
Doel
Inzicht in de inzet van de middelen die
nog niet zijn ingezet voor het
onderwijsproces.
Berekening
(Balanstotaal -/- gebouwen) /
totale baten (inclusief rente)
Financieringsfunctie
Inzicht in de financiële middelen die
moeten worden aangehouden om de
materiële vaste activa (exclusief
gebouwen en terreinen) te kunnen
vervangen, uitgedrukt in percentage van
de totale baten inclusief rente.
55%3 van:
(Aanschafwaarde materiële
vaste activa -/- gebouwen) /
totale baten (inclusief rente)
Transactiefunctie
Inzicht in de middelen die moeten
worden aangehouden om de
kortlopende schulden te voldoen.
Kortlopende schulden / totale
baten (inclusief rente)
Kapitalisatiefactor
Tabel 18: Doel en berekening kengetallen II
De financiële buffer geeft aan dat Athena goed in staat is om onvoorziene omstandigheden of
gebeurtenissen op te vangen. Hierbij valt te denken aan:
-
Fluctuaties in leerlingenaantallen
Financiële gevolgen van arbeidsconflicten
Instabiliteit in de bekostiging
Onvolledige indexatie van de bekostiging
Als minimum hanteert de commissie Don een signaleringsgrens van 5% voor grote schoolbesturen
zoals Athena, daarboven dient een bestuur zich te verantwoorden met het risicoprofiel.
De kapitalisatiefactor van onze stichting ligt onder de maximum signaleringsgrens van 35%, hetgeen
een indicatie geeft dat de middelen die zij ontvangt worden ingezet voor het onderwijsproces en er geen
bovenmatige kapitaalsvorming heeft plaatsgevonden. De kapitalisatiefactor ligt in de afgelopen jaren
steeds rond de maximumgrens. In 2014 is deze factor gedaald naar 30% en in 2015 gestegen naar
33%, maar nog steeds onder het maximum. De financieringsfunctie laat een stabiele ontwikkeling zien
van ongeveer 14% en de transactiefunctie en de financiële buffer zijn gestegen ten opzichte van het
voorgaande jaar.
7.8 Treasuryverslag
Treasury is het sturen en het beheersen van, het verantwoorden over en het toezicht houden op de
financiële vermogenswaarden, de financiële stromen, de financiële posities en de hieraan verbonden
risico’s. Kortom het beleggen en/of belenen van overtollige liquiditeiten en het ter beschikking houden
van voldoende liquide middelen.
Het treasurybeleid van de Stichting Vrijescholen Athena vindt plaats binnen de kaders van de
Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, houdende regels over het
beleggen en belenen van publieke middelen (Regeling beleggen en belenen door instellingen voor
onderwijs en onderzoek). Beleggen en belenen mag alleen risicomijdend plaatsvinden; d.w.z. dat de
liquide middelen zodanig beheerd dienen te worden dat de uitgezette hoofdsom gegarandeerd blijft.
Bij het uitzetten van alle overtollige middelen wordt gehandeld overeenkomstig de in deze regeling
gestelde verplichtingen.
3
Percentage waarmee gerekend conform uitgangspunten commissie Don
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
43
De algemene doelstelling van het treasurybeleid van de Stichting Vrijescholen Athena luidt:
Het waarborgen van de financiële continuïteit van de organisatie.
Vanuit deze algemene doelstelling luiden de volgende subdoelstellingen:
-
Het zorg dragen voor de tijdige beschikbaarheid van de benodigde geldmiddelen tegen
acceptabele condities (beschikbaarheid)
Het optimaliseren van het rendement van de overtollige liquide middelen binnen de kader van
het treasurystatuut (rentemaximalisatie)
Het beheersen en bewaken van de financiële risico’s die aan de financiële posities en
geldstromen zijn verbonden (risicominimalisatie)
Het minimaliseren van de kosten van leningen (kostenminimalisatie).
Stichting Vrijescholen Athena heeft haar liquide middelen grotendeels ondergebracht bij de Rabobank
Almelo en maakt voor haar tijdelijk overtollige middelen gebruik van een internet spaarrekening.
De totale liquide middelen op 31 december 2015 (exclusief kassen) bedragen € 2.427.000 (2014:
€ 2.146.000). De ouderbijdragen worden geïnd middels een voor elke school aparte rekening
eveneens bij de Rabobank. Een saldo boven € 500 op deze bankrekeningen wordt maandelijks
overgeboekt naar de Rabobank rekening van de stichting. Het totale saldo op 31 december 2015 van
deze Rabobank bankrekeningen bedraagt € 43.000 (2014: € 51.000).
Een paar scholen hebben nog van oudsher een rekening bij andere banken zoals de Triodos, ING,
Postbank of Fortis. Het saldo op 31 december 2015 op deze rekeningen bedraagt samen € 231.000
(2014: € 181.000).
De rentevergoeding over het jaar 2015 bedraagt € 18.000, hetgeen neerkomt op een rentepercentage
van 0,8% (vorig jaar € 42.000, zijnde 1,7%) over het gemiddelde rekening-courantsaldo in 2015 van
€ 2.290.000 (2014: € 2.443.000). In 2014 is het laatste gedeelte van de termijndeposito komen te
vervallen, welke binnen het kader van de regeling beleggen en belenen niet meer mogelijk is.
7.9 Continuïteitsparagraaf
Deze paragraaf geeft inzicht in de toekomstige ontwikkelingen van onze stichting. Het jaar 2015 stond
in het teken van het nieuwe strategisch beleidsplan en de uitwerking en concretisering daarvan. Deze
beleidsvoornemens zijn in hoofdstuk 3 uitgebreid toegelicht.
Onderdeel van deze beleidsvoornemens is een efficiënte en effectieve bedrijfsvoering. In 2015 is er
veel aandacht besteed hieraan en in 2016 wordt deze verbeterslag verder uitgevoerd, net als de
borging en evaluatie hiervan.
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
44
Leerlingenaantallen en personele bezetting
realisatie
2015
Personele bezetting 31 dec (FTE)
- Management / Directie
- Onderwijzend personeel
- Overige medewerkers
Totaal
Leerlingenaantallen 1 okt
prognose
2016
prognose
2017
prognose
2018
12
117
29
158
12
117
27
156
12
116
27
155
12
115
27
154
2.224
2.288
2.307
2.325
Tabel 19: Personele bezetting en leerlingenaantal
De ontwikkeling van het leerlingenaantal van Athena staat haaks op de landelijke ontwikkeling.
Stichting Vrijescholen Athena heeft haar vijftien scholen breed verspreid over de provincies Friesland,
Groningen, Drenthe, Overijssel en Gelderland. Binnen dit gebied hebben we te maken met een heel
aantal krimpregio’s. Ondanks de krimp lukt het onze stichting een breder publiek aan te spreken,
hetgeen in de afgelopen jaren heeft geresulteerd in een forse groei die is begonnen in het schooljaar
2011-2012. Voor het vijfde jaar opeenvolgend hebben we in 2015-2016 recht op de aanvullende
groeibekostiging van het Ministerie.
Het maken van een goede prognose van de leerlingenaantallen in een krimpregio waar scholen toch
de afgelopen jaren in aantallen zijn gestegen, is vanwege deze tegenstrijdigheid bijzonder lastig. In
onderstaande tabel is rekening gehouden met een lichte groei gebaseerd op de reële
trendontwikkeling per school van de afgelopen jaren.
Scholen
Werkelijk (% = groei t.o.v. t-1)
okt 2014
%
okt 2015
%
Prognose
okt 2016
okt 2017
okt 2018
Vrije School Almelo
195
1%
190
-3%
186
180
176
De Kleine Johannes Deventer
231
2%
228
-1%
232
232
232
De Zevenster Oldenzaal
99
-5%
104
5%
105
105
105
De Noorderkroon Enschede
79
22%
81
3%
83
86
93
De Vijfster Apeldoorn
134
18%
150
12%
157
170
182
De Esch Winterswijk
83
1%
76
-8%
71
71
71
De Kleine Prins Doetinchem
78
-9%
80
3%
90
90
90
Parcivalschool Arnhem
211
-1%
211
0%
211
211
211
De Toermalijn Meppel
176
4%
168
-5%
178
178
178
Michaelschool Leeuwarden
192
10%
194
1%
205
205
205
59
-3%
52 -12%
51
51
51
180
8%
202
12%
202
202
202
39 -60%
39
0%
47
56
59
279
8%
300
300
300
170 -0,02
170
170
170
De Stroeten Emmen
Vrije School Valentijn Harderwijk
(V)SO De Lans Brummen
Widar Groningen
258
De Es Assen
173
Totaal
2.187
7%
2.224
2.288
2.307
2.325
Tabel 20: Prognose leerlingaantallen per school
Voor het nieuwe schooljaar zijn de vacatures op de scholen met betrekking tot bovenstaand
leerlingenaantal bekend en deze kunnen worden opgevangen met het huidige aantal
personeelsleden.
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
45
Dit kan betekenen dat personeelsleden van de ene school overgaan naar een andere, hetgeen een
ingewikkelde puzzel kan zijn binnen onze stichting vanwege ook weer de grote regionale spreiding.
Daar waar extra vacatures boven het eigen aanbod dienen te worden aangenomen vanwege de groei
op een school, zal de groeibekostiging van het Ministerie grotendeels worden ingezet.
Ten aanzien van personele bezetting is de stichting zich bewust dat wanneer de verwachte groei van
het leerlingenaantal niet doorzet, het personeelsbestand zal moeten krimpen.
Dit zou voor een groot deel kunnen middels natuurlijk verloop als gevolg van pensionering. In
onderstaande tabel de verwachting van het aantal fte per school.
School
prognose
realisatie
2016
2015
2016
2017
2018
totaal
Directie
OP
OOP
totaal
totaal
totaal
fte
fte
fte
fte
fte
fte
fte
Vrijeschool Almelo
12,18
1,00
8,91
De Kleine Johannes Deventer
13,37
0,90
6,69
0,80
10,16
0,50
De Zevenster Oldenzaal
Valentijn Harderwijk
2,17
12,08
12,08
12,08
10,36
1,76
13,02
13,30
13,30
5,65
0,74
7,19
6,82
6,82
8,90
0,90
10,30
10,26
10,26
De Noorderkroon Enschede
5,70
0,50
3,75
1,84
6,10
6,10
6,10
De Vijfster Apeldoorn
9,03
0,80
7,29
1,29
9,37
9,35
9,35
De Esch Winterswijk
(V)SO De Lans Brummen
De Kleine Prins Doetinchem
5,68
0,50
4,09
0,87
5,46
5,84
5,84
16,17
0,00
6,37
7,14
13,51
12,53
12,53
5,76
0,50
5,15
0,30
5,95
5,95
5,61
Parcivalschool Arnhem
12,42
1,00
9,65
1,40
12,06
12,06
12,06
De Toermalijn Meppel
11,64
0,50
8,27
1,36
10,14
10,14
10,14
Michaëlschool Leeuwarden
11,65
1,00
9,22
1,23
11,46
11,48
11,48
5,09
0,90
5,11
0,20
6,21
6,21
6,21
15,35
1,00
13,91
1,58
16,48
16,48
16,48
9,93
0,60
8,40
1,58
10,57
10,40
10,40
De Stroeten Emmen
Widar Groningen
De Es Assen
Bestuursbureau
4,15
1,50
0,00
2,89
4,39
4,39
4,39
Bovenschools
2,86
0,00
1,76
0,04
1,80
1,27
0,77
157,82
12,00
116,79
27,29
156,09
154,64
153,81
Totaal scholen
Tabel 21: Prognose personele bezetting per school
In hoofdstuk 4 zijn de beleidsvoornemens uit het nieuwe strategisch beleidsplan op personeel gebied
nader toegelicht.
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
46
Meerjarenbegroting
Meerjaren balans
Bedragen x 1.000
ACTIVA
realisatie
2015
VASTE ACTIVA
Materiële vaste activa
prognose
2016
prognose
2017
prognose
2018
1.439
1.648
1.516
1.411
1.022
2.430
3.452
986
2.324
3.310
986
3.021
4.008
986
4.042
5.028
4.891
4.958
5.524
6.439
3.003
2.703
2.870
3.332
407
786
1.186
1.639
KORTLOPENDE SCHULDEN
1.481
1.469
1.469
1.469
TOTAAL PASSIVA
4.891
4.958
5.524
6.439
VLOTTENDE ACTIVA
Vorderingen
Liquide middelen
TOTAAL ACTIVA
PASSIVA
EIGEN VERMOGEN
VOORZIENINGEN
Tabel 22: Meerjaren balans activa en passiva
Toelichting op de meerjaren balans:
De ontwikkeling van de materiële vaste activa is gebaseerd op de voorgenomen investeringen en de
daaruit voortvloeiende afschrijvingslasten. Voor wat betreft de vorderingen verwachten we een
gelijkmatig verloop, zoals ook de afgelopen jaren hebben laten zien.
De mutaties van het eigen vermogen in de komende jaren zijn het gevolg van de meerjaren staat van
baten en lasten. Nieuw vanaf 2015 is de voorziening groot onderhoud, voor de jaren 2016 en verder
muteert deze als gevolg van de voorgenomen dotaties minus de te verwachten uitgaven zoals blijkt uit
het bijgewerkte meerjaren onderhoudsplan. In 2015 is opnieuw gedoteerd aan de voorziening van De
Lans, het restant zal naar verwachting in 2016 aflopen.
Voor wat betreft de kortlopende schulden verwachten we geen bijzonderheden en deze zullen net als
bij de vorderingen een gelijkmatig verloop hebben.
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
47
Meerjaren exploitatierekening
Bedragen x 1.000
realisatie
2015
Baten
Rijksbijdragen OCW
Overige overheidsbijdragen en
subsidies
Overige baten
Totaal baten
prognose
2016
prognose
2017
prognose
2018
12.577
126
12.307
38
12.587
38
12.907
38
720
13.423
473
12.819
469
13.095
467
13.412
11.087
177
1.024
1.137
13.426
10.850
211
1.072
1.012
13.145
10.663
219
1.060
1.014
12.957
10.639
211
1.060
1.014
12.925
Saldo baten en lasten
-3
-326
138
487
Financiële baten en lasten
14
28
28
28
TOTAAL RESULTAAT
11
-298
166
515
Lasten
Personeelslasten
Afschrijvingen
Huisvestingslasten
Overige instellingslasten
Totaal lasten
Tabel 233: Meerjaren exploitatierekening
Toelichting op de meerjaren staat van baten en lasten:
Het meerjarenperspectief laat na het fors negatieve resultaat van 2016 een positief exploitatieresultaat
zien vanaf 2017. Dit met name als gevolg van het verwerken van de terugloop in leerlingen van de
Lans in Brummen op 1-10-2014 en het niet verder groeiende aantal leerlingen op 1-10-2015 (beide 39
leerlingen).
De Lans bevindt zich nog steeds in een onzekere positie voor wat betreft het bestaansrecht in de
toekomst. Als gevolg van de leerlingendaling op 1-8-2014 heeft er in 2014 een aanpassing in de
organisatie plaatsgevonden. Het komende jaar zal er ook bezuinigd moeten worden op de formatie
van de Lans. De personeelsleden zijn op de hoogte gesteld van de voorgenomen
bezuinigingsplannen en de hiermee gepaard gaande herschikking van personeel. Het leerlingenaantal
van de Lans zal minimaal met ongeveer 25% moeten groeien (> 50 leerlingen).
Daarnaast is er voor 2016 een flink tekort begroot voor de Vijfster in Apeldoorn. Bij De Vijfster is er
sprake van een forse groei van het aantal leerlingen (van 134 naar 150), waardoor een extra klas is
ingezet. Daarnaast wordt er in 2015/2016 extra inzet en middelen aangewend voor een
kwaliteitsimpuls.
Voor het schooljaar 2016-2017 is voor de scholen opnieuw een bestuursformatieplan opgesteld. Dit
geeft een goed zicht op mogelijke tekorten, overschotten, en natuurlijke uitstroom van
personeelsformatie. Schoolleiders en bestuurder kunnen zo op een juiste wijze vorm geven aan de
formatie en tijdig bijsturen. Uitgangspunt is door te kritisch te kijken naar effectief en efficiënt inzetten
van de beschikbare middelen, de bezuinigingen niet ten koste te laten gaan van de onderwijskwaliteit.
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
48
7.10 Risicobeheersingssysteem
In deze paragraaf wordt inzicht gegeven in de wijze waarop Stichting Vrijescholen Athena de risico’s
van de organisatie beheerst. Risico’s worden gezien als die factoren die het behalen van de
doelstellingen kunnen bedreigen.
De stichting acht het wenselijk om risico’s die van invloed zijn op de bedrijfsvoering beheersbaar te
maken. Door inzicht in de risico’s wordt de organisatie in staat gesteld om op verantwoorde wijze
besluiten te nemen, zodat de risico’s nu en de risico’s gerelateerd aan toekomstige investeringen in
verhouding staan tot de vermogenspositie van de organisatie.
Het risicomanagement van Athena is nog in ontwikkeling. Onderstaande tabel is een voorbeeld van
onze werkwijze. Bij ‘bedreigingen voor doelstellingen’ wordt met een nummer verwezen naar de
doelstellingen uit het strategisch beleid.
Risico
1
2
Zwakke scholen
(zelf of door inspectie geconstateerd)
Kans (%/jaar)
Impact
Kosten/jr
Bedreiging voor doelstellingen
Beheersmaatregelen
6,7%
middel
€ 50.000
2.1; 2.2; 3.3; 4.3; 4.4
Training directeuren
Verbetering vroegsignalering
Langdurige uitval directeuren
Kans (%/jaar)
Impact
Kosten/jr
Bedreiging voor doelstellingen
Beheersmaatregelen
6,7%
middel
€ 100.000
1.2; 1.3; 3.3; 3.4; 4.3;4.4
Training directeuren
Verbetering vroegsignalering
Werving en selectie
Tabel 244: Voorbeeld risicobeheerstabel
In 2015 is het risicomanagement besproken tijdens directeurenoverleg en stafoverleg. Met de
specialist op dit gebied van het ObT is een tabel uitgewerkt waarin risico’s, kansen en impact zijn
aangegeven. In 2016 wordt het beleid en de tabel voltooid en vormt daarna een vast onderdeel van de
PDCA cyclus.
Grootste risico's Stichting Vrijescholen Athena
1
Zwakke scholen (zelf of door inspectie geconstateerd)
2
Langdurige uitval directeuren
3
Ziekteverzuim voor eigen rekening
4
Daling leerlingen a.g.v. conflicten ouders en negatieve publiciteit
5
Onvoorziene onderhoudskosten
6
7
Kosten voor plaatsing leerlingen in SO/SBO (per Samenwerkingsverband anders
geregeld)
Bekwaamheid IB-ers en directeuren
8
Afname ouderbijdragen
Tabel 25: Risico's
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
49
Voor bovenstaande risico’s hanteert onze stichting vooralsnog de signaleringsgrens voor de
bufferliquiditeit van de commissie Don, zijnde 5% voor grote besturen zoals onze stichting.
In 2015 is op een aantal terreinen een aantal beheersmaatregelen getroffen of aangescherpt. Zo is er
een meerjaren onderhoudsvoorziening opgenomen, is er een plan van aanpak terugdringing
ziekteverzuim ontwikkeld en is het procuratiebeleid aangescherpt en voorzien van een
inkoopinstructie. Ook is een begin gemaakt met de opzet van een vroegsignaleringssysteem waar met
behulp van ‘harde’ en ‘zachte’ indicatoren per school de risico’s in kaart worden gebracht. Deze
methodiek wordt in 2016 verder geperfectioneerd.
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
50
8 Jaarverslag Raad van Toezicht
8.1 Verslag van de voorzitter
Het gedeelte van het jaarverslag dat door de Raad van Toezicht wordt geschreven, heeft terecht een
formeel karakter. De Raad van Toezicht is het hoogste orgaan van de Stichting. De Raad van
Toezicht is een toezichthoudend orgaan. Ze stuurt niet zelf, maar ziet erop toe dat de bestuurder zijn
rol goed vervult en houdt achteraf toezicht op het door hem gevoerde beleid. Om haar rol goed te
kunnen vervullen, ontvangt ze informatie van de bestuurder en desgewenst van de stakeholders.
Toch doet dat formele gedeelte alleen, geen recht aan de ontwikkeling die de Raad doormaakt. Die
ontwikkeling heeft drie redenen.
De basis is gelegd door het vaststellen van de strategische koers voor de komende jaren, gekoppeld
aan het uitbrengen van een nieuwsbrief door het bestuursbureau. Hierdoor ontstond ruimte voor
uitwisseling over meer strategische en ontwikkelingsgerichte vraagstukken. Het gaat dan om
ontwikkelingen binnen het primair onderwijs in het algemeen en binnen Athena in het bijzonder. Het
maandelijks werkoverleg tussen bestuurder en voorzitter en de vergaderingen van de Raad van
Toezicht veranderen daardoor van het uitwisselen van feiten en ‘weetjes’ in een dialoog met het doel
elkaars visie te leren kennen. Daardoor krijgt het gesprek steeds meer inhoud en lading – en dat doet
Athena goed. Vrijeschoolonderwijs heeft inhoud en lading en werkt vanuit kernwaarden die uitgaan
van het versterken van het individu in relatie tot zijn sociale omgeving. Dat fundament werkt steeds
vaker door in de gesprekken.
Een tweede bijdrage aan het feit dat de betrokkenheid vanuit de RvT groeit, vormt het versterken van
het beeld van de organisatie als geheel en van de afzonderlijke scholen. Een plenaire ontmoeting met
de schooldirecteuren in oktober leidde tot een goede gedachtewisseling en tijdens het etentje kon ook
informeel het nodige worden uitgewisseld. Ook is een delegatie van de RvT aanwezig geweest bij de
tweejaarlijkse Athenadag. Daarnaast hebben individuele leden vanuit hun eigen aandachtsgebied van
de RvT hun contacten met de organisatie versterkt. Het respect voor de mensen die de organisatie
dragen, neemt hierdoor toe.
Een derde ontwikkelingslijn is wel het feit dat de RvT als geheel en dat de individuele leden
afzonderlijk zich verder professionaliseren in het houden van Toezicht. In dit licht is er tussen de leden
veel uitgewisseld tijdens de zelfevaluatie in september en november, waardoor over en weer
verwachtingen en wensen konden worden uitgesproken.
De RvT wil op deze koers verder gaan. Het versterken van het contact met zowel de bestuurder als
met de organisatie en het professionaliseren van de toezichthoudende rol moet de meerwaarde
opleveren die van Athena een bloeiend en veelkleurig geheel maakt.
Maar daarnaast vervult de RvT ook een aantal statutaire taken.
De RvT is werkgever van de bestuurder. Zij is verantwoordelijk voor ontslag, aanname, functioneringsen beoordelingsgesprekken van en met de bestuurder. In 2015 heeft een delegatie van de RvT op 21
april een beoordelingsgesprek met de bestuurder gevoerd, gevolgd door een voortgangsgesprek op 4
juni. Op grond van deze beoordeling heeft de bestuurder een periodieke verhoging gekregen.
Conform de normen van de CAO bestuurders in het PO is de bestuurder in salarisschaal B4 geplaatst.
Van de leden van de Raad van Toezicht verwacht men algemene deskundigheid op bestuurlijk,
financieel en maatschappelijk terrein. De leden zijn geen ouder van een van de scholen of hebben
geen directe band met een van de scholen van de stichting. De leden hebben wel affiniteit met
onderwijs, vrijescholen, financiën, personeelsbeleid, juridische zaken en/of andere relevante
werkgebieden.
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
51
De Raad van Toezicht handelt volgens de in de onderwijssector gebruikelijke governance codes.
Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen beleidsmatige c.q. toezichthoudende taken enerzijds en
ondersteunende taken anderzijds.
De Raad heeft zichzelf geëvalueerd tijdens twee bijeenkomsten, op 28 september en op 10 november
2015. Aan de orde zijn geweest de volgende onderwerpen:
1. De inbreng van individuele en/of gezamenlijke leden op de in het handboek omschreven taken
van de RvT
2. De advies- en klankbordfunctie
3. De professionalisering van de RvT
8.2 Samenstelling
Naam en portefeuille
Voorzitter:
Mw. Drs. W.L. Broekhuijsen
Hoofdfunctie
Directeur/bestuurder
Bibliotheek WestAchterhoek
Nevenfunctie(s)
• Voorzitter Samenwerkende
Gelderse Bibliotheken
• Voorzitter Stichting ‘t Brewinc
• Lid Raad van Advies
Heiligenbeeldenmuseum
Directeur en mede
eigenaar Westhaar
Solutions VoF
• Voorzitter RvT St. Non Nobis
• Lid RvT “de Vrije Hogeschool”
• Lid van het bestuur v/d Vereniging
van Toezichthouders in het
onderwijs
• Voorzitter St. Macro Micro
• Penningmeester St. “de Witte
Ruiter”
• Penningmeester St. Hi-Er-Na
Bestuurlijke verhoudingen en
strategie
Vice voorzitter:
De heer J. van der Haar
Bedrijfseconomische en
financiële zaken
Lid:
Mw. J. de Vries
Directeur/eigenaar
• Lid Continuity Group v.d. World
3Consult, coach/consultant
Wide Biography Conference
Vrije school identiteit (intern)
en onderwijskwaliteit
Lid:
Mw. A. Gottenbos
personeelsbeleid
Aangesloten bij
Intercoach. Centrum voor
coaching binnen de
overheid
• Lid RvT st. VS Ithaka
• Voorzitter St. Leids Amateur
Kunstfestival 2015
• Voorzitter St. Leidse
koorprojecten
Lid:
De heer mr. H. Ledeboer
Notaris/Eigenaar van
Notariskantoor Ledeboer
• Commissaris AT-zorg
• Bestuurder Tjibbe vd
Beekstichting
• Lid RvT Stichting
Prioriteitsaandelen Het Meuleman
Directeur/eigenaar S.A.M.
BV. Social Art
Management
• Lid RvT St. VS Ithaka
• Bestuurslid St. VTS Nederland
Juridische zaken
Lid:
De heer N. de Schrijver
Vrije school identiteit (extern)
en marketing
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
52
8.3 Informatiebronnen
De Raad wordt schriftelijk en mondeling geïnformeerd. De schriftelijke informatie bestaat uit financiële
rapportages, resultaatverantwoording per kwartaal van de voortgang van de strategische
beleidsontwikkelingen en periodieke voortgangsberichten over de activiteiten van de stichting door
middel van “Berichten van het bestuurskantoor”.
De voorzitter van de Raad van Toezicht overlegt maandelijks met de directeur/ bestuurder. De aard
van dit overleg is overigens het afgelopen jaar ontwikkeld van een operationeel/tactisch naar een
meer strategisch overleg. Tevens wordt gevraagd en ongevraagd door de bestuurder mondeling
verantwoording afgelegd.
RvT-lid Jaap van der Haar heeft met de bestuurder en de controller zes maandelijkse gesprekken
gevoerd ter verbetering van de bewaking van de begroting.
In oktober heeft een delegatie bestaande uit vier RvT-leden een gesprek gevoerd met de directeuren
van de scholen, gevolgd door een informeel etentje. In november zijn twee leden van de RvT
aanwezig geweest op de Athena-dag “Kan ik op je rekenen?”.
8.4 Bezoldiging
De Raad van Toezicht hanteert de Adviesregeling van de Vereniging van Toezichthouders in
Onderwijsinstellingen (VTOI) voor de vaststelling van de eigen honorering. De hoogte van de
honorering is gebaseerd op een vast bedrag per jaar, waarbij de voor de berekening van deze
honorering de richtlijnen uit hoofdstuk vijf adviesregeling worden gebruikt. De aanpassing van de
adviesregeling heeft geleid tot een aanpassing van de honorering van de leden van de Raad. Tijdens
de vergadering van 16 maart 2015 heeft de RvT besloten het WNT kader leidend te laten zijn, maar
de vergoedingen te maximeren tot 50% van de geadviseerde norm voor de jaren 2015 tot en met
2019. Concreet komt dit in 2015 neer op de volgende bedragen:
Voorzitter
€ 8.524
Lid
€ 5.683
De Raad van Toezicht werkt actief aan de eigen deskundigheidsbevordering. Met het oog daarop is
een budget gereserveerd van 600 euro per lid per jaar.
8.5 Externe accountant
De Raad van Toezicht heeft een mandaat verstrekt aan het Onderwijsbureau Twente om jaarlijks deze
opdracht te verstrekken aan de accountant. Op 9 juni 2015 vond een gesprek plaats tussen de
accountant en de RvT.
8.6 Jaarverslag en jaarrekening
De Raad van Toezicht heeft in zijn vergadering van 9 juni 2015 de jaarrekening 2014, alsmede het
inhoudelijk jaarverslag 2014 goedgekeurd. De begroting 2016 is vastgesteld op 7 december 2015.
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
53
8.7 Jaarplanning
Uitgaande van 5 vergaderingen en aansluitend bij de statuten en reglementen wordt in een jaarcyclus
aandacht besteed aan:
1. De februarivergadering:
a. De voorlopige cijfers over het voorgaande kalenderjaar;
b. De evaluatie van het jaarwerkplan van het voorgaande jaar;
c. De voorbereiding van het GMR overleg
2. Zodra het jaarverslag en de jaarrekening gereed zijn, vindt het jaargesprek met de GMR
plaats (gepland in april)
3. De aprilvergadering:
a. Concept Jaarverslag voorgaande kalenderjaar
4. De junivergadering:
a. Een gesprek met de accountant over de concept jaarrekening en de concept
management letter;
b. Een gesprek over een lange termijn beleidsthema;
5. De septembervergadering:
a. Actualisering van het strategisch meerjaren beleidsplan;
b. De Voorbereiding van het overleg met de locatie directeuren
c. RvT evaluatie en Jaardiner
6. In oktober vindt structureel het jaaroverleg met de locatie directeuren plaats
7. De novembervergadering:
a. Terugblik op het overleg met de locatie directeuren
b. Het jaarwerkplan van het komende kalenderjaar;
c. De begroting van het komende kalenderjaar.
In 2015 heeft geen ontmoeting plaatsgevonden tussen de GMR en de RvT. Deze ontmoeting is
gepland in het voorjaar van 2016.
8.8 Vergaderingen 2015
Besluitvorming vond plaats met betrekking tot:
-
Voorlopige begroting 24 november 2014 en definitieve begroting d.d. 16 maart 2015
Handboek RvT 24 november 2014
Tijdelijke overname kinderopvang door de Noorderkroon (Enschede) 24 november 2014
Honorering RvT d.d. 16 maart 2015
Strategisch beleidsplan dd. 21 april 2015
Jaarverslag (tekstuele gedeelte 2014 dd. 21 april 2015
Jaarrekening 2014 d.d. 9 juni 2015
Handboek d.d. 7 december 2015
Begroting d.d. 7 december 2015
De Raad van Toezicht liet zich informeren over:
-
De voortgang bij het verbeteren van de zwakke scholen
De ontwikkeling van de organisatie in het algemeen
De overdracht van de kinderopvang aan Christoforus
De financiële vraagstukken in verband met de prognoses ten aanzien van het afnemen van het
weerstandsvermogen van de stichting
De nieuwe website
Het nieuwe strategisch beleidsplan
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
54
-
De rol en de positie van de GMR
De continuïteit en de financiële positie van de organisatie middels een gesprek met de
accountant.
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
55
9 Bijlagen
Bijlage 1: Organogram Athena
Bijlage 2: NAW gegevens scholen en bestuur
Bijlage 3: Jaarverslag GMR
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
56
9.1 Bijlage 1: Organogram
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
57
9.2 Bijlage 2: NAW gegevens
Bestuur:
College van Bestuur, de heer P.A. Veltman
Stichting Vrijescholen Athena:
Hofstraat 8, 7411 PD Deventer
email: [email protected] of [email protected]
website: www.vsathena.nl
Scholen:
Vrije School Almelo
Brinnr.: 06ZK
Biesterweg 6
7608 RN Almelo
Directeur: de heer J. van der Roest
Waarnemend: dhr. H. Veldsink
0546-492727
email: [email protected]
Basisschool De Stroeten
Brinnr.: 06RG
Stroetweg 10
7821 BA Emmen
Directeur: mevr. P. Blesing
waarnemend: mevr. T. Eissens
0591-610531
email: [email protected]
Vrijeschool De Vijfster
Brinnr: 07CX
Texandrilaan 30
7312 HR Apeldoorn
Directeur: mevr. A. Braak
055-3559010
email : [email protected]
Parcivalschool
Brinnr.: 06RF
Zwanebloemlaan 4
6832 HG Arnhem
Directeur: mevr. B. Tjerkstra
026-3213174
email: [email protected]
School De Lans
Brinnr.: 22ML
Zutphensestraat 175
6971 JR Brummen
Interim-directeur: dhr. V. van Dam
0575-562650
email: [email protected]
Vrije basisschool De Esch
Brinnr.: 04FT
Rusthuisstraat 28
7101 JH Winterswijk
Directeur: mevr. J. Rebel
0543-532704
email: [email protected]
Vrijeschool De Zevenster
Brinnr. 06UC
J.W. v. Hartenstraat 2
7576 VX Oldenzaal
Directeur: mevrouw B. Franceschina
Waarnemend: dhr. N. Groot
0541-521050
email: [email protected]
Vrijeschool De Noorderkroon
Brinnr.: 24PE
Olieslagweg 138
7521 JG Enschede
Directeur: dhr. A. Machiel
053-4354654
email: [email protected]
Vrijeschool De Kleine Johannes
Brinnr.: 08OY
Oosterstraat 3-A
7413 XV Deventer
Directeur: dhr. W. den Blanken
0570-626115
email: [email protected]
Vrijeschool De Kleine Prins
Brinnr.: 03AI
Torontostraat 1
7007 BK Doetinchem
Directeur: mevr. J. Rebel
0314-364032
email: [email protected]
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
58
De Toermalijn
Brinnr.: 06PO
Julianastraat 22
7941 JC Meppel
Directeur: dhr. H. Drenthe
0522-253343
email: [email protected]
Vrijeschool Valentijn
Brinnr. 06AF
Vliepad 1
3844 EL Harderwijk
Directeur: de heer H. Drenthe
0341 - 41 93 64
email: [email protected]
Michaëlschool Leeuwarden
Brinnr.: 06PV
Hercules Segherstraat 3
8932 DG Leeuwarden
Directeur: mevr. M.M. Prins
058-2127740
email: [email protected]
Widar Vrijeschool
Brinnr. 10KE
Merwedestraat 41
9725 KA Groningen
Directeur: mevr. D. Tempel
050 – 525 16 63
email: [email protected]
Vrijeschool de Es
00DX
Tuinstraat 1
9404 KK Assen
Directeur: mevr.T. Eissens
0592-309105
Email: [email protected]
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
59
9.3 Bijlage 3: jaarverslag GMR
GMR Stichting Vrijescholen Athena
Jaarverslag 2015
Inleiding
Jaarlijks doet de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad (GMR) van Athena verslag van haar
activiteiten. Dit verslag is bedoeld als verantwoording naar de achterban. In eerste instantie zijn dat de
leden van de lokale Medezeggenschapsraden, in tweede instantie betreft het alle betrokkenen van de
scholen binnen Athena. Dit verslag zal worden opgenomen in het jaarverslag 2015 van Athena.
Samenstelling
Stichting Vrijescholen Athena bestond in 2014 uit 14 PO-scholen en 1 school voor speciaal onderwijs.
Elke school heeft twee zetels in de GMR, 1 ouderzetel en 1 personeelszetel.
In januari 2015 waren er
8 vacatures: de ouderzetels van Brummen, Emmen, Doetinchem en Winterswijk, de personeelszetels
van Assen en Meppel en beide zetels van Enschede.
In de loop van 2015 werd de ouderzetels van Doetinchem (kortstondig) en Enschede (zonder fysieke
aanwezigheid) ingevuld, en ontstonden vacatures bij de personeelszetel van Apeldoorn en beide
zetels van Oldenzaal. De personeelszetel van Almelo, Deventer en Winterswijk kenden een wisseling.
Er waren gemiddeld zo’n 10 tot 12 leden op de vergaderingen aanwezig. Daarmee was de opkomst
beduidend lager dan in 2014. Een aantal leden heeft te kennen gegeven dat het structureel bijwonen
van de vergaderingen organisatorisch lastig te realiseren is.
Organisatie
Het bestuur bestond uit:
Rob van den Dool (Apeldoorn, ouder): voorzitter Jan Heerschop (Meppel,
ouder): vicevoorzitter Jeroen Zijlstra (Emmen, personeel): secretaris. Het bestuur heeft met de
bestuurder de bijeenkomsten voorbesproken, waarbij echter nooit alle drie de bestuursleden tegelijk
aanwezig waren. Secretaris Jeroen Zijlstra heeft met ingang van de laatste vergadering de raad
verlaten en wordt in deze functie opgevolgd door Martijn Sampiemon (Harderwijk, ouder). Ook
vicevoorzitter Jan Heerschop kondigde zijn vertrek aan, er meldde zich geen opvolger als
vicevoorzitter.
In het najaar werd SharePoint geopend voor GMR-leden. Alle GMR-leden hebben toegang tot een
gezamenlijke digitale werkomgeving en gelijke rechten om de stukken te bewerken. De stukken
werden met ingang van de vergadering van 30 november niet meer per mail rondgestuurd, maar
geupload op SharePoint.
Bijeenkomsten
In maart is besloten om met ingang van schooljaar 2015-2016 de vergadertijd te verlengen en het
aantal bijeenkomsten te verhogen van vier naar vijf. Dit om de druk op de agenda te doen afnemen.
Voorts is besloten om tegemoet te komen aan de wens van een aantal leden uit de noordelijke
provincies om de vergaderplaats te herzien teneinde de reisafstand te optimaliseren.
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
60
De vergaderdata waren 26 januari, 30 maart, 8 juni, 5 oktober en 30 november. De vergaderingen
vonden plaats op maandag, van 18.00u tot 20.30u en vanaf 5 oktober tot 21.00u. De vier eerste
vergaderingen hadden plaats op het bestuurskantoor, Hofstraat 8 in Deventer. De laatste vergadering
vond plaats in het Dominicanerklooster in Zwolle. Directeur- bestuurder Peronnik Veltman was
aanwezig bij alle vergaderingen, steeds vanaf 19.00u. Er was in 2015 geen afvaardiging namens de
Raad van Toezicht op een vergadering. Alle vergaderingen werden genotuleerd door externe notulist
Hetty Geertman.
Instemming en advies
-
In januari werd ingestemd door de personeelsgeleding met het (inmiddels uitgevoerde)
voornemen de personeelsdossiers van de scholen centraal te digitaliseren.
In maart stemde de GMR in met het strategisch beleidsplan.
De deelraad stemde, gemandateerd door de GMR, in enkele rondes in met de begroting
2015.
De personeelsgeleding stemde in met het basismodel als keuze voor een nieuwe cao.
De GMR gaf een positief advies mbt de nieuwe regeling ouderbijdrage.
In juni werd het jaarverslag van Athena goedgekeurd.
In november werd het quorum van de vergadering niet gehaald en werden er derhalve geen
besluiten genomen.
Informatie en discussie
De bestuurder stuurde in 2015 steeds van tevoren een bestuursverslag naar de raad, als aanvulling
op/vervanging van de bestuursmededelingen. De raad ervaarde dit als prettig.
Er stonden, geagendeerd door bestuurder dan wel raad, onder andere de volgende onderwerpen op
de agenda:
-
Nieuwe cao
Begeleiding startende directeuren
Evaluatie De Lans
Communicatie met de achterban
Oudertevredenheidsonderzoek
Voorts beraadde de GMR zich op herziening van het verouderde Statuut en Huishoudelijk Reglement.
Beide documenten zijn grondig herzien en op 30 november aan de GMR voorgelegd.
Conclusie De GMR heeft in 2015 grondig gereflecteerd op haar eigen rol en functioneren, en hierin een aantal
wijzigingen doorgevoerd. Deze wijzigingen hebben vooralsnog (nog) niet geresulteerd in een hogere
opkomst en betere invulling van de vacatures. Ook de bestuurscontinuïteit baart enige zorg, met het in
juni aanstaande vertrek van voorzitter Rob van den Dool.
De samenwerking tussen GMR en bestuurder was goed te noemen. De communicatie was open en
respectvol en GMR en bestuurder zien en behandelen elkaar als een volwaardige gesprekspartner.
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
61
Rapport 2015 Stichting Vrijescholen Athena
62
Stichting Vrijescholen Athena
Jaarrekening 2015
B Jaarrekening 2015
10.1 Grondslagen
Algemeen
De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van
Titel 9 Boek 2 BW en de stellige uitspraken van de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving, die
uitgegeven zijn door de Raad voor de Jaarverslaggeving waaronder Richtlijn 660 Onderwijsinstellingen.
Deze bepalingen zijn van toepassing op grond van de Regeling Jaarverslaggeving Onderwijs.
De waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat vinden plaats op basis van
historische kosten, tenzij anders vermeld.
Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben. Winsten worden slechts
opgenomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verplichtingen en mogelijke verliezen die hun
oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken
van de jaarrekening bekend zijn geworden.
Activiteiten
Stichting Vrijescholen Athena is een stichting van vijftien basisscholen voor vrijeschoolonderwijs en één
school voor speciaal basis- en voortgezet vrijeschoolonderwijs. Deze scholen zijn gevestigd in Noord, Oost
en Midden Nederland.
Naast de ondersteuning van de aangesloten vrijescholen zet de stichting zich in om vrijeschoolonderwijs in
het algemeen te bevorderen.
Verbonden partijen
Als verbonden partij worden alle rechtspersonen aangemerkt waarover overheersende zeggenschap,
gezamenlijke zeggenschap of invloed van betekenis kan worden uitgeoefend. Ook rechtspersonen die
overwegende zeggenschap kunnen uitoefenen worden aangemerkt als verbonden partij. Ook de statutaire
bestuursleden, andere sleutelfunctionarissen in het management van Stichting Vrijescholen Athena en
nauwe verwanten zijn verbonden partijen.
Transacties van betekenis met verbonden partijen worden toegelicht voor zover deze niet onder normale
marktvoorwaarden zijn aangegaan. Hiervan wordt toegelicht de aard en de omvang van de transactie en
andere informatie die nodig is voor het verschaffen van het inzicht.
Vergelijking met voorgaand jaar
De cijfers van 2014 zijn, waar nodig, geherrubriceerd teneinde vergelijking met de cijfers van 2015 mogelijk
te maken.
Stelselwijziging
Tot 1 januari 2015 werden de kosten voor periodiek onderhoud aan panden en installaties rechtstreeks als
last verwerkt. Met ingang van verslagjaar 2015 wordt een voorziening buitenonderhoud gevormd waaruit de
kosten voor periodiek buitenonderhoud worden gefinancierd. Deze stelselwijziging is ingegeven door de
overdracht van buitenonderhoud vanuit de gemeente naar het schoolbestuur. De jaarlijkse dotatie aan deze
voorziening is gebaseerd op een meerjarenonderhoudsplan. Ten behoeve van de vergelijkbaarheid en op
grond van art. 2:363 lid 5 BW zijn de vergelijkende cijfers van boekjaar 2014 aangepast. Als gevolg daarvan
is het gepresenteerde resultaat over 2014 € 10.022 lager en is het eigen vermogen per 31-12-2014 €
10.022 lager dan uit de jaarrekening 2014 blijkt.
Rapport 2015
64
Schattingen
Om de grondslagen en regels voor het opstellen van de jaarrekening te kunnen toepassen, is het nodig dat
de leiding van de instelling over verschillende zaken zich een oordeel vormt, en dat de leiding schattingen
maakt die essentieel kunnen zijn voor de in de jaarrekening opgenomen bedragen.
Indien het voor het geven van het in art. 2:362 lid 1 BW vereiste inzicht noodzakelijk is, is de aard
van deze oordelen en schattingen inclusief de bijbehorende veronderstellingen opgenomen bij de
toelichting op de betreffende jaarrekeningposten.
Grondslagen voor de waardering van activa en passiva
Materiële vaste activa
De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs, verminderd met de cumulatieve
afschrijvingen en indien van toepassing met bijzondere waardeverminderingen. De afschrijvingen worden
gebaseerd op de verwachte economische levensduur en worden berekend op basis van een vast
percentage van de verkrijgingsprijs, rekening houdend met een eventuele restwaarde. Er wordt
afgeschreven vanaf het moment van ingebruikname van het materieel vast actief. Over terreinen wordt niet
afgeschreven. De gehanteerde activeringsgrens bedraagt € 500.
Onderhoudskosten worden rechtstreeks verantwoord in de staat van baten en lasten.
Investeringssubsidies
Subsidies op investeringen worden in mindering gebracht op de verkrijgingsprijs van de activa waarop de
subsidies betrekking hebben.
Bijzondere waardevermindering van vaste activa
De stichting beoordeelt op iedere balansdatum of er aanwijzingen zijn dat een vast actief aan een
bijzondere waardevermindering onderhevig kan zijn. Indien dergelijke indicaties aanwezig zijn, wordt de
realiseerbare waarde van het actief vastgesteld. Indien het niet mogelijk is de realiseerbare waarde voor het
individuele actief te bepalen, wordt de realiseerbare waarde bepaald van de kasstroomgenererende eenheid
waartoe het actief behoort. Van een bijzondere waardevermindering is sprake als de boekwaarde van een
actief hoger is dan de realiseerbare waarde; de realiseerbare waarde is de hoogste van de
opbrengstwaarde en de bedrijfswaarde. Een bijzonder waarde-verminderingsverlies wordt direct als een last
verwerkt in de winst-en-verliesrekening. Indien wordt vastgesteld dat een bijzondere waardevermindering
die in het verleden verantwoord is, niet meer bestaat of is afgenomen, dan wordt de toegenomen
boekwaarde van de desbetreffende activa niet hoger gesteld dan de boekwaarde die bepaald zou zijn indien
geen bijzondere waardevermindering voor het actief zou zijn verantwoord.
Vorderingen
De vorderingen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens
gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. De reële waarde en geamortiseerde kostprijs zijn gelijk aan
de nominale waarde. Noodzakelijk geachte voorzieningen voor mogelijke verliezen als gevolg van
oninbaarheid worden in mindering gebracht. Deze voorzieningen worden bepaald op basis van individuele
beoordeling van de vorderingen.
Liquide middelen
De liquide middelen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde. Indien middelen niet ter vrije beschikking
staan, dan wordt hiermee bij de waardering rekening gehouden. Eventuele rekening-courantschulden bij
banken zijn opgenomen onder de schulden aan kredietinstellingen onder de kortlopende schulden.
Algemene Reserve
Deze post betreft de niet-gebonden reserve die voortkomt uit de door (semi-)overheidsinstellingen
gefinancierde activiteiten.
De algemene reserve vormt een buffer ter waarborging van de continuïteit van de stichting. Deze wordt
opgebouwd uit de resultaatbestemming van overschotten welke ontstaan uit het verschil tussen de
gerealiseerde baten en de werkelijk gemaakte lasten. In geval van een tekort wordt dit resultaat ten laste
van de algemene reserve gebracht.
Rapport 2015
65
Bestemmingsreserves
Hieronder zijn opgenomen de reserves die bedoeld zijn voor specifieke toekomstige uitgaven die uit de
huidige beschikbare middelen gedekt moeten worden, waarbij om die reden door het bestuur een
beperktere bestedingsmogelijkheid is aangebracht. De gehanteerde bestemmingsreserves zijn
achtereenvolgens:
- De materiële reserve ter dekking van de vervanging van materiële vaste activa, alsmede het
opvangen van tekorten in de materiële exploitatie. Deze reserve bedraagt op balansdatum
€ 137.886.
- De personele reserve ter dekking van ontstane tekorten in de formatie en onvoorziene
personele lasten. Deze reserve bedraagt op balansdatum € 3.009.
- De reserve eerste waardering ter dekking van de afschrijvingslasten van de schouw van de
aanwezige materiële vaste activa voor invoering van de Lumpsum per 1 augustus 2006.
Deze reserve bedraagt op balansdatum € 51.368.
Het bestuur van de instelling heeft deze beperking aangebracht.
Voorzieningen
Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op de
balansdatum bestaan, waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en
waarvan de omvang op betrouwbare wijze is te schatten.
De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om
de verplichtingen per balansdatum af te wikkelen. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de
nominale waarde van de uitgaven die naar verwachting noodzakelijk zijn om de verplichtingen af te
wikkelen, tenzij anders vermeld.
Voorziening ambtsjubileum
Op basis van Richtlijn 271 van de Raad van de Jaarverslaggeving is een voorziening opgenomen voor
verplichtingen uit hoofde van toekomstige uitkeringen bij ambtsjubilea voor personeelsleden.
De voorziening is opgenomen tegen de contante waarde van de toekomstige uitbetalingen en is afhankelijk
van de ingeschatte blijfkans, gemiddelde salarisstijging en disconteringsvoet. De werkelijke jubileauitkeringen worden ten laste van deze voorziening gebracht.De voorziening is conform uitspraak PO-raad
2010 bepaald op basis van € 620 per FTE per jaareinde.
Voorziening Sparen ADV
Deze voorziening is gevormd ter dekking van (mogelijke) aanwending van de door het personeel
opgebouwde spaarverlof-rechten. In de berekeningen is rekening gehouden met een verwachte
opnamekans.
Onderhoudsvoorziening
Deze voorziening wordt gevormd ter dekking van groot planmatig onderhoud. Dagelijks onderhoud wordt
rechtstreeks ten laste van de exploitatierekening gebracht. De meerjarenonderhoudsvoorziening is gevormd
op basis van eigen dotaties en verminderd met uitgaven voor groot onderhoud.
Reorganisatievoorziening
Deze voorziening heeft betrekking op kosten in verband met de reorganisatie van activiteiten en wordt
gevormd indien voor de groep een feitelijke of juridische verplichting is ontstaan.
Voor reorganisaties waarvoor per balansdatum een plan is geformaliseerd, maar waarvoor pas na
balansdatum hetzij de gerechtvaardigde verwachting is gewekt richting betrokken dat de reorganisatie zal
worden uitgevoerd, hetzij is gestart met de implementatie van het reorganisatieplan, is een voorziening in de
balans opgenomen.
Schulden
Opgenomen leningen en schulden worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en
vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs.
Rapport 2015
66
Grondslagen voor de bepaling van de exploitatierekening
Baten
Onder baten wordt verstaan de van overheidswege ontvangen (normatieve) bijdrage OCW, overige OCW
subsidies en overige overheidsbijdragen, alsmede de van derden ontvangen overige bijdragen. De baten
worden toegerekend aan het boekjaar waarop deze betrekking hebben.
Opbrengsten van diensten worden opgenomen naar rato van de mate waarin de diensten zijn verricht,
gebaseerd op de tot balansdatum in het kader van de dienstverlening gemaakte kosten in verhouding tot de
geschatte kosten van de totaal te verrichten dienstverlening.
Personele lasten
Onder de personele lasten worden de lasten opgenomen van de personeelsleden die in dienst zijn van de
rechtspersoon, alsmede de overige personele lasten die betrekking hebben op onder andere het inhuren
van extra personeel, scholingskosten en bedrijfsgezondheidszorg.
Pensioenen
De onderwijsinstelling heeft haar pensioenregeling ondergebracht bij bedrijfstakpensioenfonds ABP. De
pensioenverplichtingen uit de regeling worden gewaardeerd volgens de ‘verplichting aan de
pensioenuitvoerder benadering’. In deze benadering wordt de aan de pensioenuitvoerder te betalen premie
als last in de winst-en-verliesrekening verantwoord.
Voor bestaande verplichtingen (anders dan de te betalen premies) jegens de pensioenuitvoerder en/of
werknemers wordt een voorziening opgenomen (indien relevant).
Ultimo 2015 en 2014 waren er voor de stichting geen pensioenvorderingen en geen verplichtingen naast de
betaling van de jaarlijkse aan de pensioenuitvoerder verschuldigde premie. Ultimo 2014 was de
beleidsdekkingsgraad van het ABP 104,7%. De beleidsdekkingsgraad eind 2015 is 98,7%. De overheid eist
een beleidsdekkingsgraad van 104,2% of hoger. Hiermee voldoet de beleidsdekkingsgraad niet aan de
minimale vereisten van de toezichthouder.
Afschrijvingen
Materiële vaste activa worden vanaf het moment van ingebruikneming afgeschreven over de verwachte
toekomstige gebruiksduur van het actief. Indien een schattingswijziging plaatsvindt van de toekomstige
gebruiksduur, dan worden de toekomstige afschrijvingen aangepast. Boekwinsten en -verliezen uit de
incidentele verkoop van materiële vaste activa zijn begrepen onder de afschrijvingen.
Lasten
De lasten worden bepaald met inachtneming van de hiervoor reeds vermelde grondslagen van waardering
en toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben.
Financiële baten en lasten
De financiële baten en lasten betreffen de op de verslagperiode betrekking hebbende ontvangen
en betaalde rente-ontvangsten en -uitgaven van uitgegeven en ontvangen leningen en overige
kredietfaciliteiten.
Grondslagen voor het kasstroomoverzicht
Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het
kasstroomoverzicht bestaan uit de liquide middelen, met uitzondering van deposito’s met een looptijd langer
dan drie maanden.
Ontvangen en betaalde interest zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten
Transacties waarbij geen ruil van geldmiddelen plaatsvindt, waaronder financiële leasing, worden niet in het
kasstroomoverzicht opgenomen. De betaling van de leasetermijnen uit hoofde van het financiële
leasecontract wordt voor het gedeelte dat betrekking heeft op de aflossing als een uitgave uit
financieringsactiviteiten aangemerkt en voor het gedeelte dat betrekking heeft op de interest als een uitgave
uit operationele activiteiten.
Rapport 2015
67
10.2 Balans per 31 december 2015
1
Activa
31 december 2015
31 december 2014
483.837
794.704
160.097
451.551
720.346
154.445
Vaste Activa
1.2
1.2.1
1.2.2
1.2.3
Materiële vaste activa
Gebouwen en terreinen
Inventaris en apparatuur
Andere vaste bedrijfsmiddelen
Materiële vaste activa
Totaal vaste activa
1.438.638
1.326.342
1.438.638
1.326.342
Vlottende activa
1.5
1.5.1
1.5.2
1.5.7
1.5.8
1.7
1.7.1
1.7.2
Vorderingen
Debiteuren
Ministerie van OCW
Overige vorderingen
Overlopende activa
Vorderingen
Liquide middelen
Kasmiddelen
Tegoeden op bankrekeningen
Liquide middelen
Totaal vlottende activa
Totaal Activa
Rapport 2015
23.369
632.937
22.848
342.942
89.545
732.931
13.493
182.896
1.022.096
3.357
2.427.216
1.018.865
3.088
2.146.744
2.430.573
2.149.832
3.452.669
3.168.697
4.891.307
4.495.039
68
2
Passiva
2.1
2.1.1
2.1.2
Eigen vermogen
Algemene Reserve
Bestemmingsreserve publiek
Eigen vermogen
2.2
2.2.1
2.2.3
2.3
2.3.5
2.4
2.4.2
2.4.3
2.4.7
2.4.8
2.4.9
2.4.10
Voorzieningen
Personeelsvoorzieningen
Overige voorzieningen
Voorzieningen
Langlopende schulden
Overige langlopende schulden
Langlopende schulden
Kortlopende schulden
Vooruitontvangen gelden
Crediteuren
Belastingen en premies soc.verz.
Schulden terzake pensioenen
Overige kortlopende schulden
Overlopende passiva
Kortlopende schulden
Totaal Passiva
Rapport 2015
31 december 2015
31 december 2014
2.810.791
192.263
2.744.505
247.388
3.003.054
198.903
208.512
2.991.893
168.397
10.022
407.415
-
178.419
40.133
-
7.659
173.711
507.118
119.523
111.616
561.211
40.133
13.036
180.166
419.431
129.896
58.860
483.205
1.480.838
1.284.594
4.891.307
4.495.039
69
10.3 Exploitatierekening over 2015
Realisatie
2015
Begroting
2015
Realisatie
2014
3
Baten
3.1
3.2
Rijksbijdragen
Overige overheidsbijdragen en
-subsidies
Overige baten
12.576.958
12.330.404
12.236.944
125.763
720.014
63.774
678.013
167.586
892.125
Totaal Baten
13.422.735
13.072.191
13.296.655
3.5
4
Lasten
4.1
4.2
4.3
4.4
Personeelslasten
Afschrijvingen
Huisvestingslasten
Overige lasten
11.086.956
177.271
1.023.935
1.137.353
10.791.994
182.038
1.100.800
1.030.273
11.137.449
164.529
933.967
1.088.107
Totaal Lasten
13.425.515
13.105.105
13.324.052
Saldo baten en lasten
2.780-
32.914-
27.397-
5
Financiële baten en lasten
5.1
5.5
Financiële baten
Financiële lasten
18.675
4.734
36.500
3.544
41.915
9.286
Saldo financiële baten en lasten
13.941
32.956
32.629
Totaal resultaat
11.161
42
5.232
Rapport 2015
70
10.4 Kasstroomoverzicht 2015
2015
Kasstroom uit operationele activiteiten
Saldo baten en lasten
Aanpassingen voor:
- Afschrijvingen
- Mutaties voorzieningen
- Mutaties eigen vermogen fusie scholen
- Vorderingen
- Effecten
- Kortlopende schulden
Totaal kasstroom uit bedrijfoperaties
- Ontvangen interest
- Betaalde interest
2.780-
164.529
267.830385.003
3.231196.244
96.262475
278.014596.499
18.675
4.734
Eindstand liquide middelen
Rapport 2015
13.941
32.629
610.440
86.867-
505.617289.566-
40.133-
505.617-
2.40140.133-
Mutatie liquide middelen
Beginstand liquide middelen
Mutatie liquide middelen
119.49641.915
9.286
289.566-
Totaal kassstroom uit investeringsactiviteiten
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
Aflossing langlopende schulden
Totaal kassstroom uit financieringsactiviteiten
27.397-
177.271
228.995
-
Totaal kasstroom uit operationele activiteiten
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
(Des)investeringen materiële vaste activa
2014
2.401-
280.741
2.149.832
280.741
594.8852.744.717
594.885-
2.430.573
2.149.832
71
10.5 Toelichting op de balans per 31 december 2015
1
Activa
1.2
Materiële vaste activa
Afschrijvingsjaren
1.2.1
Gebouwen en terreinen
1.2.1.1 Gebouwen
1.2.1.2 Gebouwdelen/verbouwingen
1.2.1
Totaal Gebouwen en terreinen
1.2.2
1.2.2.1
1.2.2.2
1.2.2.3
1.2.2.4
Inventaris en apparatuur
Kantoormeubilair
Schoolmeubilair
Inventaris en apparatuur
ICT
1.2.2
Totaal Inventaris en apparatuur
1.2.3
Andere vaste bedrijfsmiddelen
1.2.3.1 Leer- hulpmiddelen
Totaal
30
30
30
20
10
5
8
Aanschafprijs
Afschrijvingen
cumulatief
Boekwaarde
1-1-2015
1-1-2015
1-1-2015
Investeringen
Mutaties 2015
Des
investeringen
Afschrijvingen
AanschafPrijs
Afschrijving
cumulatief
Boekwaarde
31-12-2015
31-12-2015
31-12-2015
168.715
458.252
40.526
134.890
128.189
323.362
58.327
-
-
26.041
-
227.042
458.252
66.567
134.890
160.475
323.362
626.967
175.416
451.551
58.327
-
26.041
685.294
201.457
483.837
164.706
1.239.097
759.737
394.310
93.185
938.045
521.544
284.730
71.521
301.052
238.193
109.580
98.732
43.324
51.491
4.373
-
4.395
25.900
42.263
42.257
164.706
1.337.829
798.687
445.801
97.580
963.945
563.807
326.987
67.126
373.884
234.880
118.814
2.557.850
1.837.504
720.346
193.547
4.373
114.815
2.747.023
1.952.319
794.704
879.710
725.265
154.445
42.067
-
36.415
921.777
761.680
160.097
4.064.527
2.738.185
1.326.342
293.941
4.373
177.271
4.354.094
2.915.456
1.438.638
De afschrijvingen zijn per 31 december 2015 als volgt te splitsen:
Afschrijvingen schouw
Afschrijvingen nieuw
Totaal
Rapport 2015
7.829
169.442
177.271
72
1.5
Vorderingen
31 december 2015
23.369
1.5.1 Debiteuren
Te vorderen impulsgebieden
Te vorderen personele bekostiging
Te vorderen P&A
Te vorderen prestatiebox
3.283
604.455
1.254
23.945
1.5.8 Overlopende activa
Totaal vorderingen
1.7
Liquide middelen
1.7.1 Kasmiddelen
1.7.2 Tegoeden op bankrekeningen
Liquide middelen
Rapport 2015
664.775
68.921
765-
22.848
732.931
13.493
22.848
1.5.7 Overige vorderingen
Overlopende activa
Vooruitbetaalde kosten
Vooruitbetaalde huisvestingskosten
89.545
632.937
1.5.2 Ministerie van OCW
Overige vorderingen
31 december 2014
170.354
20.521
152.067
13.493
148.707
18.903
15.286
342.942
182.896
1.022.096
1.018.865
31 december 2015
31 december 2014
3.357
2.427.216
3.088
2.146.744
2.430.573
2.149.832
73
2
Passiva
2.1
Eigen vermogen
Mutaties 2015
Stand per
1-1-2015
Bestemming
resultaat
2.1.1 Algemene Reserve
2.1.2 Bestemmingsreserve (publiek)
2.744.505
247.388
18.990
7.829-
Totaal Eigen Vermogen
2.991.893
11.161
2.1.2 Bestemmingsreserve (publiek)
Personele reserve
Materiële reserve
Reserve Eerste Waardering
Totaal Bestemmingsreserves
2.2
97.960
3.009
28.527
38.901
168.397
10.022
10.022
Totaal voorzieningen
-
178.419
2.2.1 Personeelsvoorzieningen
Voorziening jubilea
Voorziening spaarverlof
Voorziening sociaal plan
Voorziening reorganisatie
20.83826.458-
3.009
137.886
51.368
247.388
7.829-
47.296-
192.263
Dotaties
90.536
90.536
400.000
400.000
490.536
Onttrekkingen
1.247
28.020
12.150
41.417
Stand per
31-12-2015
Vrijval
613
18.000
18.613
201.510
201.510
242.927
10.850
507
99.287
96.100
3.009
507
99.287
198.903
208.512
0
18.613
208.512
407.415
Stand per
31-12-2015
85.250
3.009
-
96.100
3.009
507
99.287
-
2.2.3 Overige voorzieningen
Onderhoudsvoorziening groot onderhoud
Rapport 2015
3.003.054
7.829-
Onderverdeling saldo per
31-12-2015
< 1 jaar
> 1 jaar
Totaal
2.810.791
192.263
Mutaties 2015
Stand per
1-1-2015
2.2.3 Overige voorzieningen
Onderhoudsvoorziening
groot onderhoud
47.296
47.296-
23.847
164.344
59.197
Voorzieningen
2.2.1 Personeelsvoorzieningen
Voorziening jubilea
Voorziening spaarverlof
Voorziening sociaal plan
Voorziening reorganisatie
Stand per
31-12-2015
Overige
mutaties
208.512
-
208.512
319.156
88.259
407.415
74
2.3
Langlopende schulden
Mutaties 2015
Stand per
1-1-2015
2.3.5 Overige langlopende schulden
Gemeente Deventer, financiering
Totaal langlopende schulden
2.4
Kortlopende schulden
2.4.10 Overlopende passiva
Totaal kortlopende schulden
Rapport 2015
5%
-
40.133
-
40.133
-
31 december 2015
31 december 2014
7.659
13.036
173.711
469.694
6734.788
2.703
180.166
381.987
6935.291
2.222
507.118
102.484
16.892
147
419.431
104.708
24.873
315
119.523
88.537
23.079
129.896
42.490
16.370
111.616
2.4.9 Overige kortlopende schulden
Overlopende passiva
Te betalen vakantie-uitkering
Overige subsidies OCW/niet geoormerkt
Rente
40.133
2.4.7 Belastingen en premies soc.verz.
Overige kortlopende schulden
Netto salarissen
Stand per
31-12-2015
-
2.4.3 Crediteuren
Afdr. / inh. ABP
Afdr. / inh. FPU
Afdr. / inh. pr Partnerpluspensioen
2.4.8 Schulden terzake pensioenen
Aflossingen
40.133
2.4.2 Vooruitontvangen bedragen
Afdr. / inh. loonheffing
Afdr. / inh. Participatiefonds
Afdr. / inh. Vervangingsfonds
Afdr. / inh. Proteq
Verstrekte
leningen
58.860
179.532
332.500
133.546
321.908
49.179
27.751
561.211
483.205
1.480.838
1.284.594
75
Model G
G1 Subsidies zonder verrekeningsclausule
Omschrijving toewijzing
Toewijzing
Kenmerk
Datum
Lerarenbeurs voor scholing en zij-instromers 2009- PO/ZO2017
2007/12884
Rapport 2015
Bedrag
toewijzing
€
Ontvangen
t/m 2015
€
52.139
52.139
52.139
52.139
De prestatie ultimo 2015 conform subsidiebeschikking
Geheel afgerond
Niet geheel afgerond
x
76
10.6 Niet in de balans opgenomen verplichtingen (passief)/niet uit de
balans blijkende rechten (actief)
Financiële verplichting
Er bestaat een meerjarige financiële verplichting tussen de Stichting Vrijescholen Athena en N.V.
Bergkwartier Maatschappij tot Stadsherstel inzake de huur van de kantoorruimte aan de Hofstraat 8-10 te
Deventer. De huursom bedraagt € 23.592 per jaar (Gewijzigd prijspeil per 1-7-2015). De contractduur van
de huurverplichting, die per 1 juli 2012 is aangegaan, bedraagt 5 jaar. Opzegging is alleen mogelijk aan het
einde van de looptijd met inachtneming van een opzegtermijn van 1 jaar.
Er is sprake van diverse huurovereenkomsten met verschillende leveranciers in het kader van de
kopieerapparaten. De expiratiedata variëren van januari 2016 tot oktober 2020. Met ingang van 1 september 2015
worden alle copiërs in 3 (jaarlijkse) fases vervangen. De expiratiedatum van deze nieuwe contracten is
1 september 2021. De hieruit voortvloeiende jaarlijkse verplichtingen van de momenteel lopende overeenkomsten
bedragen circa € 35.200 per jaar. Van deze verplichtingen bedragen de kortlopende verplichtingen € 28.900 en
de verplichtingen in de looptijd van 1 tot 5 jaar € 100.330.
Duurzame inzetbaarheid
In de CAO PO 2014-2015 zijn een aantal vernieuwende afspraken opgenomen rondom duurzame inzetbaarheid
van personeel en is de BAPO-regeling vervallen. De nieuwe CAO-regeling
betreffende de duurzame inzetbaarheid geven medewerkers recht op een basisbudget van 40 uur.
Daarnaast is vanaf 57 jaar het sparen van ouderenverlof mogelijk en is er sprake van een overgangsregeling
BAPO voor medewerkers vanaf 56 jaar. Deze aanpassing van de CAO heeft ook gevolgen voor de financiële
verslaggeving van schoolbesturen met ingang van verslagjaar 2014.
Op basis van geldende wet- en regelgeving is geconcludeerd dat voor gespaarde uren duurzame inzetbaarheid
in het kader van het ouderenverlof een voorziening moet worden gevormd.
Het basisbudget (40 uur) duurzame inzetbaarheid voor iedere werknemer kan in principe ook gespaard worden.
Deze uren worden echter niet meegenomen in de voorziening, voor zover deze uren niet worden gespaard voor
ouderenverlof.
Om uren te kunnen sparen voor ouderenverlof moet de werknemer conform artikel 8.A8 CAO PO vooraf een plan
indienen, waarin staat hoe deze verlofuren de komende vijf jaren worden ingezet. Uitgangspunt voor het
waarderen van de voorziening zijn deze plannen, die zwart op wit staan. De basis voor het vaststellen van de
hoogte van de voorziening duurzame inzetbaarheid is het aantal uur dat een medewerker op basis van deze
plannen heeft gespaard (en niet heeft opgenomen) vermenigvuldigd met de loonkosten per uur (rekening
houdend met de eigen bijdrage en de blijfkans).
Aangezien er voor het opstellen van de jaarrekening 2015 geen afspraken zijn gemaakt over het sparen van de
uren 2015-2016 kan er per ultimo 2015 geen voorziening worden gevormd. Over het kalenderjaar 2016 zal dit,
indien aan de voorwaarden wordt voldaan, wel het geval zijn.
Rapport 2015
77
10.7 Toelichting op de exploitatierekening over 2015
3
Baten
3.1
Rijksbijdragen OCW
3.1.1 Rijksbijdragen OCW
3.1.2 Overige subsidies OCW
Ontvangen doorbetalingen Rijksbijdragen
3.1.4
SWV
Rijksbijdragen OCW
Uitsplitsing
3.1.1 Rijksbijdragen OCW
Rijksbijdragen personeel OCW
Rijksbijdragen materieel OCW
3.1.2 Overige subsidies OCW
Niet-geoormerkte subsidies
3.2
Overige overheidsbijdragen en
-subsidies
3.2.1 Gemeentelijke bijdragen
3.2.2 Overige overheidsbijdragen en -subsidies
Overige overheidsbijdragen en
-subsidies
Realisatie
2015
Begroting
2015
Realisatie
2014
11.938.167
292.974
11.765.040
310.054
11.663.599
459.154
345.817
255.310
114.191
12.576.958
-
12.330.404
-
12.236.944
-
10.143.357
1.794.810
9.965.993
1.799.047
9.997.287
1.666.312
11.938.167
11.765.040
11.663.599
292.974
310.054
459.154
292.974
310.054
459.154
Realisatie
2015
Begroting
2015
Realisatie
2014
115.031
10.732
63.774
-
151.714
15.872
125.763
63.774
167.586
Realisatie
2015
Begroting
2015
Realisatie
2014
3.5
Overige baten
3.5.1
3.5.2
3.5.3
3.5.5
3.5.6
Verhuur
Detachering personeel
Schenking
Ouderbijdragen
Overige
107.834
42.049
406.070
164.061
91.250
91.563
1.800
408.100
85.300
93.739
118.491
2.763
457.412
219.720
Overige baten
720.014
678.013
892.125
Rapport 2015
78
4
Lasten
4.1
Personeelslasten
Begroting
2015
Realisatie
2015
Realisatie
2014
4.1.1 Lonen en salarissen
4.1.2 Overige personele lasten
4.1.3 Af: uitkeringen
10.443.159
1.307.956
664.159-
Personeelslasten
11.086.956
10.791.994
11.137.449
-
-
-
7.789.626
1.718.587
934.946
7.220.844
1.504.534
1.045.436
7.542.457
1.807.943
1.081.432
10.443.159
9.770.814
10.431.832
61.728
56.607
150
678.618
31.067
28.908
71.922
246.166
61.791
30.268
40.731
73.314
60.950
398.781
31.300
49.800
8.000
193.000
75.300
18.250
161.484
1.307.956
1.070.179
Uitsplitsing
4.1.1 Lonen en salarissen
Brutolonen en salarissen
Sociale lasten
Pensioenpremies
4.1.2 Overige personele lasten
Reiskosten (woon- werkverkeer)
Dienstreizen
Gratificaties
Verhuiskosten
Personeel niet in loondienst
Vrijwilligersvergoeding
Onderzoeken/begeleidingsdienst
Dotatie personele voorzieningen
Scholing
Personeels- en arbeidsmarktbeleid
Arbo-dienstverlening
Overige
Gemiddeld aantal FTE's
- Directie
- Onderwijzend Personeel
- Onderwijs Ondersteunend Personeel
4.2
Afschrijvingen
4.2.2 Gebouwen
4.2.3 Inventaris en apparatuur
4.2.5 Leermiddelen
Afschrijvingen
Rapport 2015
9.770.814
1.070.179
48.999-
2015
11,05
123,59
30,62
165,26
Realisatie
2015
10.431.832
1.351.154
645.537-
62.519
40.023
7.187
772.807
27.971
87.828
34.258
190.329
134.647
23.553
29.9681.351.154
2014
11,47
119,53
32,92
163,92
Begroting
2015
Realisatie
2014
26.041
114.815
36.415
26.444
126.664
31.530
17.602
112.817
34.110
177.271
-
182.038
-
164.529
-
79
4.3
Huisvestingslasten
4.3.1
4.3.3
4.3.4
4.3.5
4.3.6
4.3.7
4.3.8
Huur
Onderhoud
Energie en water
Schoonmaakkosten
Heffingen
Dotatie onderhoudsvoorzieningen
Overige huisvestingslasten
Huisvestingslasten
4.4
Overige lasten
4.4.1 Administratie en beheerslasten
4.4.2 Inventaris en apparatuur
4.4.4 Overige
Realisatie
2015
Begroting
2015
Realisatie
2014
45.972
152.045
200.103
161.730
22.296
400.000
41.789
54.359
170.191
285.810
137.950
25.440
400.000
27.050
34.794
132.615
285.847
188.481
30.146
220.000
42.084
1.023.935
-
1.100.800
-
933.967
-
Realisatie
2015
Begroting
2015
Realisatie
2014
377.157
146.683
613.513
334.620
105.638
590.015
400.794
92.119
595.194
1.137.353
1.030.273
1.088.107
-
-
-
222.386
11.181
8.862
25.022
7.596
102.110
213.000
11.500
13.000
27.150
8.520
61.450
217.112
15.040
24.275
27.692
8.584
108.091
377.157
334.620
400.794
17.203
90.043
39.437
9.750
66.100
29.788
12.430
49.196
30.493
146.683
105.638
92.119
17.699
46.123
59.987
22.060
9.645
77.821
3.492
2.918
40.147
240.212
93.409
19.800
57.450
54.650
29.050
9.095
77.150
5.150
1.970
16.500
230.500
73.700
16.239
47.124
63.288
28.456
7.230
76.098
1.697
1.393
18.469
263.658
71.542
613.513
590.015
595.194
* Specificatie honorarium
- onderzoek jaarrekening
5.735
5.500
5.309
Accountantskosten
5.735
5.500
5.309
Overige lasten
Uitsplitsing
4.4.1 Administratie en beheerslasten
Administratie- en accountantskosten*
Kantoorbenodigdheden
Reis- en verblijfkosten
Telefoonkosten
Portokosten
Overige beheerslasten
4.4.2 Inventaris en apparatuur
Inventaris en apparatuur
ICT-verbruikskosten
ICT-licenties
4.4.4 Overige
Wervingskosten
Representatiekosten
Schoolse activiteiten
Buitenschoolse activiteiten
Verzekeringen
Abonnementen
Medezeggenschapsraad
GMR
Raad van Toezicht
Verbruiksmateriaal onderwijs
Kopieerkosten
Rapport 2015
80
5.1
5.5
Financiële baten
Realisatie
2015
Begroting
2015
Realisatie
2014
Rentebaten
18.675
36.500
41.915
Financiële baten
18.675
36.500
41.915
Financiële lasten
Realisatie
2015
Begroting
2015
Realisatie
2014
Rente- en bankkosten
4.734
3.544
9.286
Financiële lasten
4.734
3.544
9.286
Rapport 2015
81
C Overige gegevens
11.1
Controleverklaring
11.2 (Voorstel) bestemming van het exploitatiesaldo
Het exploitatieresultaat over het jaar 2015 bedraagt € 11.161 positief.
Het bestuur heeft besloten het exploitatieresultaat als volgt te verdelen en te onttrekken
danwel toe te voegen aan de volgende reserves:
Stand Bestemming
1-1-2015
resultaat
Algemene Reserve
Bestemmingsreserve (publiek)
2.744.505
247.388
18.990
7.829-
2.991.893
11.161
Stand Bestemming
1-1-2015
resultaat
Overige
mutaties
Stand
31-12-2015
47.296
47.296-
2.810.791
192.263
-
Overige
mutaties
3.003.054
Stand
31-12-2015
Bestemmingsreserve (publiek)
Personele reserve
Materiële reserve
Reserve Eerste Waardering
23.847
164.344
59.197
7.829-
20.83826.458-
3.009
137.886
51.368
Totaal Bestemmingsreserves
247.388
7.829-
47.296-
192.263
Rapport 2015
87
11.3 Gebeurtenissen na balansdatum
Er hebben zich geen gebeurtenissen na balansdatum voorgedaan die aanleiding geven hier te worden vermeld.
11.4 Overzicht verbonden partijen
Overige verbonden partijen (minderheidsbelang en geen beslissende zeggenschap)
Naam
Juridische
vorm
Statutaire zetel
SWV 23-01 PO
SWV Sine Limite
SWV 23-02 PO
OnderwijsZorgkoepel Noord Veluwe
SWV Passend onderwijs Apeldoorn PO 25-05
SWV Oost Achterhoek
SWV Ijssel-Berkel
SWV Primair Passend Onderwijs Doetinchem
SWV PassendWijs (25-06)
SWV PO 22-03
SWV PO Friesland
SWV 22-02
SWV 20-01
SWV PO 22-01
Stichting
Stichting
Stichting
Stichting
Stichting
Stichting
Stichting
Stichting
Stichting
Stichting
Stichting
Stichting
Stichting
Stichting
Almelo
Deventer
Oldenzaal
Harderwijk
Apeldoorn
Winterswijk
Zutphen
Doetinchem
Arnhem
Meppel
Leeuwarden
Emmen
Groningen
Assen
Rapport 2015
88
11.5 Wet normering bezoldiging topfunctionarissen
publieke en semipublieke sector
Vermelding bezoldiging topfunctionarissen en gewezen topfunctionarissen
Vermelding alle
bestuurders met
dienstbetrekking
Functie of functies
Voorzitter CvB
Voorzittersclausule Naam
van toepassing (J/N)
J
Dhr. P. Veltman
Ingangsdatum Einddatum
Omvang
Beloning
dienstverband dienstverband dienstverband
in FTE
Belastbare vaste en
variabele
onkostenvergoedingen
1-4-2014
€0
n.v.t.
1,000
€ 88.473
Voorzieningen
beloning
betaalbaar op
termijn
€ 12.290
Uitkeringen
wegens
beëindiging van
het dienstverband
n.v.t.
Voorzieningen
beloning
betaalbaar op
termijn
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
Uitkeringen
wegens
beëindiging van
het dienstverband
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
Vermelding alle
toezichthouders
Functie of functies
Voorzitter
Lid
Lid
Lid
Lid
Lid
Voorzitter of lid
(J/N)
J
J
J
J
J
J
Naam
Mevr. W.L. Broekhuijsen
Dhr. J. van der Haar
Dhr. H. Ledeboer
Mevr. A. Gottenbos
Mevr. J. de Vries
Dhr. N. de Schrijver
Ingangsdatum Einddatum
Omvang
Beloning
dienstverband dienstverband dienstverband
in FTE
Belastbare vaste en
variabele
onkostenvergoedingen
1-7-2014
1-1-2009
1-10-2010
1-3-2013
1-10-2010
1-6-2009
€0
€0
€0
€0
€0
€0
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
€ 8.524
€ 5.683
€ 5.683
€ 5.683
€ 1.033
€ 5.683
Toelichting bij het samenstellen van de WNT verantwoording:
Bij de samenstelling van de in deze paragraaf opgenomen verantwoording uit hoofde van de WNT zijn de Beleidsregels toepassing WNT d.d. 26 februari 2014, inclusief de wijziging van 12 maart 2014, van het
Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties als uitgangspunt gehanteerd.
Stichting Vrijescholen Athena herkent de door de Minister van BZK in zijn kamerbrief d.d. 27 februari 2014 onderkende uitvoeringsproblemen met betrekking tot externe niet-topfunctionarissen. In lijn met paragraaf
6 van de (gewijzigde) Beleidsregels toepassing WNT legt de stichting geen verantwoording af over externe niet-topfunctionarissen.
In het kader van de WNT wordt vermeld dat Stichting Vrijescholen Athena in 2015 geen functionarissen in dienst heeft gehad waarvan het belastbaar jaarloon uitsteeg boven de vastgestelde voor de instelling van
toepassing zijnde normbedragen.
Rapport 2015
89
Bestuursbesluit
Vergadering Raad van Toezicht d.d. ….mei 2016
Geachte Raad,
Hierbij stel ik u voor de jaarrekening 2015 vast te stellen met een positief saldo van € 11.161
en akkoord te gaan met de verwerking van voornoemd saldo in de reserves conform het
voorstel resultaatbestemming.
Deventer, ….mei 2016
Voorzitter College van Bestuur,
Dhr. P. Veltman
Besluit Raad van Toezicht
De Raad van Toezicht stelt de jaarrekening 2015 vast met een positief saldo van € 11.161
en gaat akkoord met de verwerking van voornoemd saldo aan de reserves conform het
voorstel resultaatbestemming.
Deventer, ….mei 2016
Mevr. W.L. Broekhuijsen
Voorzitter
Dhr. J. van der Haar
Lid
Dhr. H. Ledeboer
Lid
Mevr. A. Gottenbos
Lid
J. de Vries
Lid
N. de Schrijver
Lid
Rapport 2015
90