(Standaard) Commissie voorbladen griffi - Provincie Noord

Commissie voor
milieu, natuur en landschap
Datum commissievergadering:
DIS-stuknummer
Secretaris
Doorkiesnummer
Behandelend ambtenaar
Dienst/afdeling
Nummer commissiestuk
Status
Datum
Bijlage
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
670840
mr. J.W.A.M. Bijveld, plv. secretaris
073 6812115
ing. Th.P. Kamsma
WMV
MNL-0149
ter advisering
ter bespreking
ter kennisneming
ter vaststelling
14 februari 2000
2
Onderwerp:
Ondertekening Intentieverklaring en Overeenkomst met betrekking tot de
sanering van de Havenweg te Budel-Dorplein.
Voorstel aan commissie:
Alsnog het collegebesluit van 11 januari 2000 terzake bovenvermeld
onderwerp ter kennis te nemen.
Eventuele nadere opmerkingen:
Overeenkomstig het door Gedeputeerde Staten
van Noord-Brabant genomen besluit,
namens deze,
mr. J.W.A.M. Bijveld, plv. secretaris
Commissie voor milieu, natuur en landschap
1. Overeenkomst bodemsanering Havenweg.
2. Intentieverklaring afstemming
ruimtelijke ontwikkeling Airpark 2e
fase en bodemsanering Havenweg.
Notitie ten behoeve van de Commissie voor milieu, natuur en landschap inzake
Ondertekening Intentieverklaring en Overeenkomst met betrekking tot de sanering
van de Havenweg te Budel-Dorplein.
Samenvatting:
Gedeputeerde Staten hebben op 11 januari 2000 besloten de portefeuillehouder Milieu de heer L.H.J.
Verheijen te machtigen voor het ondertekenen van een Overeenkomst en een Intentieverklaring, beide met
betrekking tot het bodemsaneringsproject van de Havenweg te Budel-Dorplein. Deze bodemsanering wordt
uitgevoerd in het kader van het project Actief Bodembeheer de Kempen voor de aanpak van de omvangrijke
verontreiniging met zware metalen in het gebied van de Kempen.
In de Overeenkomst zijn de resultaatsverplichtingen opgenomen, dat de provincie Noord-Brabant de
integrale sanering van de Havenweg zal uitvoeren, en dat Budelco de zinkassen die vrijkomen uit de
Havenweg tijdelijk zal opslaan en te zijner tijd (2003) zal verwerken op jarosietbekken 4, en dat
AlliedSignal haar spoorinfrastructuur tijdelijk zal opnemen en later opnieuw terug zal plaatsen.
In de Intentieverklaring is opgenomen de uiterste inspanningsverplichting van de provincie Noord-Brabant
en de gemeente Cranendonck om de planologische procedure benodigd voor de aanleg van het
bedrijventerrein Airpark 2e fase en de bijbehorende verbindingsweg binnen de kortst mogelijke
proceduretermijn af te ronden. De realisering van deze verbindingsweg is van groot belang voor de vlotte en
veilige afwikkeling van het verkeer van en naar Budelco tijdens de sanering van de Havenweg.
De start van de sanering van de Havenweg is voorzien voor 1 oktober 2000 en zal iets minder dan een jaar
duren.
Aanleiding
De grootschalige verspreiding van zogenaamde zinkassen vormt een belangrijk element in de problematiek
van de zware metaalverontreiniging in de Kempen. Het meest omvangrijke en geconcentreerde voorkomen
van zinkassen buiten het bedrijfsterrein van Budelco bevindt zich onder de Havenweg te Budel-Dorplein.
Situatie en milieuaspecten
De Havenweg weg vormt de verbinding tussen Budel-Dorplein (ingang Budelco) en de aansluiting op de provinciale weg langs de Zuid-Willemsvaart; de Kempenweg. Deze aansluiting bevindt zich nabij de insteekhaven
juist op Limburgs grondgebied.
De Havenweg is aangelegd op een "aardenbaan" van zinkassen en doorsnijdt het oostelijk deel van het Ringselven. De afgesneden oostelijke waterpartijen staan in verbinding met de Tungelroysebeek, en hebben in het
verleden gediend als klaarvijvers voor de vroegere zinkfabriek en vervullen ook nu nog een functie in de
afvalwaterbehandeling. Na de overschakeling Budelco op het schone erts zal hieraan een einde komen.
Aan de zuidoostkant van het huidige Ringselven kruist de Havenweg een (bedrijf)spoorlijn eveneens
opgebouwd uit zinkassen, welke de verbinding vormt naar bedrijf AlliedSignal (voorheen AKZO) en aansluit op
het spoor van Budelco. AlliedSignal (gelegen in de gemeente Weert, provincie Limburg) gebruikt dit spoor
voor het transport van waterstoffluoride (uit veiligheidsoverwegingen). De spoorinfrastructuur zelf is van
AlliedSignal, echter de ondergrond is nog eigendom van voormalig KZM.
Budelco heeft tegenover AlliedSignal het voornemen bekend gemaakt om de zinkassen onder eerdergenoemde
spoorlijn te willen afgraven, waarbij zij ervan uitgaat dat AlliedSignal zelf de kosten voor het terugbrengen van
de spoorlijn zal dragen. AlliedSignal is bereid maximaal de kosten voor het vervangen van de
spoorinfrastructuur te dragen.
De Havenweg zelf is tot aan de Limburgse grens in eigendom, beheer en onderhoud van de gemeente
Cranendonck en verkeert in redelijke staat.
Budelco rekent het niet tot haar verantwoordelijkheid om de zinkassen onder de Havenweg te saneren.
Onder de Havenweg bevinden zich ca. 150.000 m3 zinkassen.
De stromingsrichting van het freatisch grondwater ter plaatse van de Havenweg is in oostelijke richting, naar de
oorsprong van de Tungelroysebeek. De zinkassen onder de Havenweg vormen door uitloging een aanzienlijke
bron voor verspreiding van zware metalen omdat continu doorspoeling van grondwater plaats vindt.
Naast de beïnvloeding van de oppervlaktewaterkwaliteit van de Tungelroysebeek vormen deze zinkassen tevens
een bron voor herverontreiniging nadat de door Budelco voorgenomen waterbodemsanering van de klaarbekkens zal zijn gerealiseerd, en tevens alle zinkassen op het aangrenzende bedrijfsterrein en bij de haven door
Budelco zijn afgegraven.
Dit betekent dat zonder bemoeienis of steun van de overheid sanering van de Havenweg en de spoorlijn niet
zal plaatsvinden. Dit zou een gemiste kans zijn om een omvangrijk probleem op te lossen. De omvang van
het voorkomen, de geohydrologische omstandigheden, het dientengevolge aanzienlijke verspreidingsrisico naar
het brongebied van de Tungelroyse beek, rechtvaardigt (mede indachtig de adviezen van de Technische
Commissie Bodembescherming met betrekking tot de aanpak van de Zware metalenverontreiniging in de
Kempen) een prioritaire aanpak, waarvan het milieurendement relatief zeer hoog zal zijn.
Samenhang met milieumaatregelen Budelco
In het kader van milieumaatregelen op grond van de Wm-vergunning worden thans door Budelco onder andere
werkzaamheden uitgevoerd voor de afdichting van de jarosietbekkens. Hiertoe zijn inmiddels grote
hoeveelheden > 1.500.000 m3 (ca. 40 ha) op het bedrijfsterrein voorkomende zinkassen ontgraven en verwerkt
in de uitvullaag onder de afdichting. Deze mogelijkheid om zinkassen te verwerken doet zich voor tot maximaal
2003 wanneer het laatste jarosietbekken (Jb4) afgedekt moet zijn.
Toedeling van kosten
Door middel van het saneringsplan neemt de Provincie als bevoegd gezag op grond van de Wet
bodembescherming de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de sanering op zich. Binnen de grenzen van
het saneringsgebied bevinden zich echter zowel eigendommen van de gemeenten Cranendonck en Weert als
van Budelco. Omwille van een efficiënte uitvoering is in het saneringsplan geen onderscheid gemaakt naar
eigendomsverhoudingen.
Enerzijds echter is Budelco in het kader van eerdergenoemde milieumaatregelen verantwoordelijk voor het
verwijderen van zinkassen op haar (aangrenzende) terreindelen. Anderzijds zijn de kosten voor tijdelijke opslag
en definitieve verwerking van de zinkassen die vrijkomen uit de Havenweg voor rekening van de overheid in
casu de provincie als bevoegd gezag. Op basis van de totale geraamde kosten is een verdeelstaat gemaakt voor
respectievelijke toedeling van kosten. Uit deze staat blijkt dat de kosten die de provincie maakt voor de sanering
van de aangrenzende terreindelen van Budelco ongeveer even veel bedragen als de kosten die Budelco moet
maken voor de tijdelijke opslag en definitieve verwerking van de vrijkomende zinkassen. Op basis van dit
gegeven kunnen de saneringswerkzaamheden integraal met gesloten beurzen worden uitgevoerd.
AlliedSignal draagt alle kosten voor zover die gerelateerd zijn aan haar eigendom (spoorinfrastructuur).
Knelpunten grotendeels opgelost
Begin 1998 heeft de provincie initiatief genomen om te bezien in hoeverre de overheid kan bijdragen aan het
realiseren van een oplossing, en is nagegaan in hoeverre de verwijdering van de zinkassen onder de Havenweg op korte termijn haalbaar is en vervolgens logistiek inpasbaar is in de lopende werkzaamheden van
Budelco. Die haalbaarheid is afhankelijk van milieuhygiënische, technische en organisatorische, maar vooral
van financiële en juridische aspecten. Dat de totale milieuproblematiek rondom Budelco zeer complex is
behoeft hier geen nadere uitleg.
technisch:
omvang van het zinkassenpakket is door middel van onderzoek gekwantificeerd;
een concept-saneringsplan is gereed en het uitvoeringsbestek nagenoeg;
over de ontwerpeisen van vervangende wegconstructies e.d. is overeenstemming;
financieel:
de totale saneringskosten worden thans geraamd op ruim ƒ 12.500.000;
over de kostenverdeling door samenloop met sanering van Budelco, AlliedSignal en infrastructurele
werken bestaat overeenstemming;
financiële toezegging door VROM voor 90% in kader van Wbb is in behandeling;
gemeentelijke bijdrageverlening voor 7,5% in kader van Wbb is gegarandeerd;
procedureel:
het saneringsplan moet nog door Gedeputeerde Staten in een beschikking worden goedgekeurd;
Stand van zaken:
Eind 1998 waren de technische, financiële en procedurele knelpunten nog onvoldoende opgelost om met de
sanering te kunnen starten. Hierdoor was het niet meer mogelijk om nog rechtstreeks zinkassen te kunnen
bergen bij Budelco op jarosietbekken Jb3. Vanaf dat moment was duidelijk dat de zinkassen uit de
Havenweg tijdelijk in depot gezet zouden moeten worden tot de verwerking op jarosietbekken Jb4 in ca.
2003. Voor de sanering van de Havenweg is hiermee tot op zekere hoogte enige tijdsruimte ontstaan.
Parallel bestaat bij de gemeente Cranendonck de nadrukkelijke wens om in het kader van de verdere
ontwikkeling van het bedrijventerrein Airpark 2e fase tot de versnelde realisering van een geprojecteerde
verbindingsweg met de Fabrieksstraat richting Budel-Dorplein te komen.
Deze toekomstige verbindingsweg vormt tijdens de uitvoering van de sanering de meest wenselijke
omleidingsroute voor het gemotoriseerde verkeer dat gebruik maakt van de Havenweg.
Een alternatieve omleidingsroute is weliswaar voorhanden, echter is hierbij de veiligheid voor fietsers en
overlast voor aanwonenden in het geding en moeten er vanwege het zware vrachtverkeer aanzienlijke kosten
worden gemaakt voor preventieve wegdekverbetering.
Bestuurlijk commitment:
In de afgelopen periode heeft burgemeester Jorritsma van Cranendonck in bestuurlijk overleg met
gedeputeerden van Geel en Verheijen sterk aangedrongen op een zeer spoedige en vooral integrale
planprocedure om de aanleg van bedoelde verbindingsweg in 2000 mogelijk te maken.
Inmiddels heeft daarnaast ambtelijk overleg plaatsgevonden en is een integrale planning gemaakt van de
kritische processtappen zowel in de voorbereiding van de sanering als in de RO-procedure.
In het kader van het project Actief Bodembeheer de Kempen, waar de sanering van de Havenweg deel van
uit maakt, is door het projectmanagement zowel een Intentieverklaring en een Overeenkomst tussen partijen
opgesteld.
Onderhavige intentieverklaring heeft geen relatie tot de intentieverklaring “Masterplan Duurzaam
Industriepark Cranendonck” waaromtrent Gedeputeerde Staten in haar vergadering van 18 januari 2000
hebben besloten vooralsnog niet over te zullen gaan tot ondertekening.
Essentie Overeenkomst:
In de Overeenkomst is opgenomen de resultaatsverplichting van Budelco om de zinkassen die vrijkomen uit
de Havenweg tijdelijk op te slaan en te zijner tijd (2003) te verwerken op jarosietbekken 4; van de provincie
Noord-Brabant om de integrale sanering van de Havenweg te doen uitvoeren; en van AlliedSignal om haar
spoorinfrastructuur tijdelijk op te nemen en opnieuw terug te plaatsen.
Essentie Intentieverklaring:
In de Intentieverklaring is opgenomen de uiterste inspanningsverplichting van de provincie Noord-Brabant
en de gemeente Cranendonck om de planologische procedure benodigd voor de aanleg van het
bedrijventerrein Airpark 2e fase en de bijbehorende verbindingsweg voor zover dat in haar macht ligt binnen
de kortst mogelijke proceduretermijn af te ronden.
's-Hertogenbosch,
Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant.